មហាសមុទ្រប៉ាស៊ីហ្វិក Pacific Ocean

មហាសមុទ្រប៉ាស៊ីហ្វិក គឺជាបណ្តុំ នៃជំលោះ រវាង ជប៉ុន តៃវ៉ាន់ កូរ៉េ អាមេរិក រុស្សី ដែលមានសមរភូមិ សមុទ្រចិនខាងកើត សមុទ្រចិនខាងត្បូង និង ខាងកើត ហ្វីលីពីន។

មហាសមុទ្រប៉ាស៊ីហ្វិក (Pacific Ocean) គឺជា​មហាសមុទ្រ​ធំជាងគេបំផុត នៅលើ​ផែនដី។ ឈ្មោះ​របស់វា គឺ​ចេញមកពី​ភាសាឡាតាំង "Mare Pacificum" មានន័យថា "សមុទ្រសន្តិភាព" ("peaceful sea") ដែល​ត្រូវ​បាន​ដាក់​ដោយ​អ្នកស្រាវជ្រាវ​ជនជាតិព័រទុយហ្គាល់​ឈ្មោះ Ferdinand Magellan ។ មហាសមុទ្រ​នេះ លាតសន្ធឹង​ចាប់ពី​ខាងជើង​ជាប់​មហាសមុទ្រអាកទិក រហូតដល់​ខាងត្បូង​ជាប់​ទ្វីបអង់តាកទិក ខាងលិច​ជាប់​ទ្វីបអាស៊ី និង​អូស្ត្រាលី និង​ខាងកើត​ជាប់​ទ្វីបអាមេរិក​។ វា​មាន​ក្រឡាផ្ទៃ ១៦៩.២ លាន​គីឡូម៉ែត្រការ៉េ ដែល​ជា​ផ្នែក​ធំជាងគេបំផុត​នៃ​មហាសមុទ្រ​ពិភពលោក និង​មាន​ទឹក​ប្រមាណ ៤៦% នៃ​ផ្ទៃទឹក​នៅលើ​ផែនដី និង​ធំជាង​ផ្ទៃដី​ទាំងអស់​នៅលើ​ពិភពលោក​រួមបញ្ចូលគ្នា ៣២%​។ ខ្សែអេក្វាទ័រ បាន​ពុះចែក​មហាសមុទ្រ​នេះ​ជាពីរ​គឺ​៖ មហាសមុទ្រប៉ាស៊ីហ្វិក​ខាងជើង និង មហាសមុទ្រប៉ាស៊ីហ្វិក​ខាងត្បូង​។ អន្លង់ម៉ារីយ៉ាន (Mariana Trench) នៅ​ភាគខាងលិច​នៃ​មហាសុទ្រប៉ាស៊ីហ្វិក​ខាងជើង គឺជា​ចំណុចជ្រៅ​ជាងគេបំផុត​នៅ​មហាសមុទ្រប៉ាស៊ីហ្វិក និង​ពិភពលោក ដែល​មាន​ជម្រៅ​រហូតដល់ ១០,៩១១ ម៉ែត្រ (៣៥,៧៩៨ ហ្វីត)​។ នៅតំបន់ប៉ាស៊ីហ្វិកមហាសមុទ្រគឺជាដ៏ធំបំផុតនៃការបែកបាក់ OceaN ផែនដីនេះ។ វាលាតសន្ធឹងពី Arctic នៅក្នុងភាគខាងជើងទៅកាន់មហាសមុទ្រខាងត្បូង (ឬអាស្រ័យនៅលើនិយមន័យដើម្បីអង់តាក់ទិក) នៅភាគខាងត្បូង, bounded ដោយអាស៊ីនិងអូស្ត្រាលីនៅក្នុងភាគខាងលិចនិងអាមេរិកនៅក្នុងខាងកើត។

នៅ 165,25 លានគីឡូម៉ែត្រការ៉េ (63,8 លានម៉ាយការ៉េ) នៅក្នុងតំបន់នេះផ្នែកដ៏ធំបំផុតនៃមហាសមុទ្រពិភពលោក - និងនៅក្នុងវេន, hydrosphere នេះ - គ្របដណ្តប់ប្រមាណជា 46% នៃផ្ទៃទឹកផែនដីនិងប្រហែលមួយភាគបីនៃផ្ទៃលើដីរបស់ខ្លួនសរុប ធ្វើឱ្យវាមានទំហំធំជាងទាំងអស់នៃតំបន់ដីផែនដីរបស់បញ្ចូលគ្នា [1] សមីការ subdivides វាទៅក្នុងភាគខាងជើងតំបន់ប៉ាស៊ីហ្វិកមហាសមុទ្រនិងភាគខាងត្បូងតំបន់ប៉ាស៊ីហ្វិកមហាសមុទ្រដោយមានពីរករណីលើកលែង: ។ នេះGalápagosនិង Gilbert កោះខណៈពេលដែល straddling សមីការនេះត្រូវបានចាត់ទុកទាំងស្រុងនៅក្នុងភាគខាងត្បូងបាន នៅតំបន់ប៉ាស៊ីហ្វិក។ [2] ការ Trench ម៉ារៀណាភាគខាងលិចនៅក្នុងតំបន់ប៉ាស៊ីហ្វិកខាងជើងគឺជាចំណុច deepest នៅក្នុងពិភពលោកឈានដល់ជម្រៅនៃ 10.911 ម៉ែត្រ (35,797 ft) នៃមួយទេ។ 

ភាគខាងកើតមហាសមុទ្រប៉ាស៊ីហ្វិចត្រូវបាន sighted ជាលើកដំបូងដោយអឺរ៉ុបនៅក្នុងសតវត្សទី 16 ដើមនៅពេលដែលអេស្ប៉ាញ Explorer Vasco Núñez de & Balboa ឆ្លងកាត់ Isthmus នៃ Panama ក្នុង 1513 និងបានរកឃើញដ៏អស្ចារ្យ "សមុទ្រភាគខាងត្បូង" ដែលលោកបានដែលមានឈ្មោះថា: Mar del Sur ។ ឈ្មោះបច្ចុប្បន្នមហាសមុទ្រនោះត្រូវបានគេ bestowed ដោយព័រ Explorer Ferdinand Magellan ក្នុងអំឡុងពេលមកវិញអេស្ប៉ាញនៃ circumnavigation ពិភពលោកនៅក្នុង 1521 ដែលបានជួបប្រទះខ្យល់បក់អំណោយផលដូចដែលគាត់បានឈានដល់មហាសមុទ្រហើយហៅវា Mar Pacifico នៅក្នុងព័រទុយហ្គាល់មានន័យថា "សមុទ្រដោយសន្តិវិធី" ។

ប្រទេសជប៉ុន ដែលមានបំណងចង់ត្រួតត្រាលើទ្វីបអាស៊ីនិងប៉ាស៊ីហ្វិក បានចូលឈ្លានពានប្រទេសចិននៅក្នុងឆ្នាំ១៩៣៧។ នៅអំឡុងខែធ្នូ ឆ្នាំ១៩៤១ ជប៉ុនបានធ្វើការវាយលុកលើទឹកដីអង់គ្លេសនិងអាមេរិកនៅតាមតំបន់អាស៊ីអាគ្នេយ៍និងនៅសមុទ្រប៉ាស៊ីហ្វិកហើយក្នុងនោះរួមមានការវាយប្រហារលើភើលហារប៊័រផងដែរ។ ដោយឃើញបែបនេះ អាមេរិកក៏សម្រេចចិត្តប្រកាសសង្គ្រាមមកលើជប៉ុនហើយមិនយូរប៉ុន្មាន មហាអំណាច់អ័ក្សនៅអឺរ៉ុបក៏បានប្រកាសសង្គ្រាមមកលើអាមេរិកវិញ។ ក្រោយបន្តិចមក ជប៉ុនបានចូលត្រួតត្រាលើតំបន់កោះប៉ាស៊ីហ្វិកខាងលិចបានដោយជោគជ័យហើយបានបន្តពង្រីកអំណាចគ្រប់គ្រងរបស់ខ្លួនឆ្ពោះទៅទិសខាងកើតប៉ុន្តែវាត្រូវបានបញ្ឈប់នៅក្នុងឆ្នាំ១៩៤២ បន្ទាប់ពីជប៉ុនបានទទួលបរាជ័យនៅក្នុងសមរភូមិមីតវេ។ ចំណែកឯអាល្លឺម៉ង់និងអ៊ីតាលីវិញបានទទួលរងនូវសេចក្តីអាម៉ាស់ដ៏ធំនៅពេលដែលពួកគេបានចាញ់សង្គ្រាមនៅទ្វីបអាហ្វ្រិកនិងនៅទីក្រុងស្តាលីនក្រាដ (សហភាពសូវៀត)។ នៅឆ្នាំ១៩៤៣ មហាអំណាចអ័ក្សបានទទួលរងនូវការបរាជ័យឥតឈប់ឥតឈរនៅតាមជួរប្រយុទ្ធខាងកើតបូករួមទាំងការឈ្លានពានរបស់ក្រុមសម្ព័ន្ធមិត្តមកលើតំបន់ស៊ីស៊ីលីនិងទឹកដីអ៊ីតាលីដីគោក និង ការវាយបកមកវិញរបស់ក្រុមសម្ព័ន្ធមិត្តនៅតំបន់ប៉ាស៊ីហ្វិក។ នៅឆ្នាំ១៩៤៤ ក្រុមសម្ព័ន្ធមិត្តបានវាយចូលប្រទេសបារាំង (ស្ថិតនៅក្រោមការកាន់កាប់របស់អាល្លឺម៉ង់) ខណៈដែលសូវៀតបានដណ្តើមទឹកដីរបស់ខ្លួនបានមកវិញនិងត្រៀមវាយលុកបន្តចូលក្នុងប្រទេសអាល្លឺម៉ង់។ នៅរវាងឆ្នាំ១៩៤៤ និងឆ្នាំ១៩៤៥ ជប៉ុនបានទទួលរងការបរាជ័យខ្លះៗនៅអាស៊ីដីគោកហើយទឹកដីដែលខ្លួនដណ្តើមបានទាំងប៉ុន្មាននៅតំបន់ប៉ាស៊ីហ្វិកត្រូវបានក្រុមសម្ព័ន្ធមិត្តចូលកាន់កាប់បន្តិចម្តងៗ។

រូបភាព ផែនទី ទឹកដី រដ្ឋចំនួន ២២ ក្នុងមហាសមុទ្រ បាស៊ីហ្រ្វិក តែ សកលលោកទទួលស្គាល់តែ ១៤ ប្រទេស និងមាន មហាអំណាចធំៗ ចូលទៅគ្រប់គ្រង។ ទីនេះជា ចំនុចក្តៅ ប្រកួតប្រជែកជាមួយ សមុទ្រចិនខាងត្បុង សមុទ្រចិនខាងកើត។