៩៤១ -៩៤៥ សហវរ្ម័នទី២៖ព្រះបាទហស៌វរ្ម័នទី២ (៩៤១-៩៤៤)
ក្រោយពេលដែលព្រះបាទជ័យវរ្ម័នទី៤ ទ្រង់ចូលទិវង្គតទៅ ព្រះរាជបុត្ររបស់ព្រះអង្គដែលនៅមានវ័យក្មេងណាស់នៅឡើយ ទ្រង់បានឡើងសោយរាជ្យស្នងព្រះបិតានៅរាជធានីកោះកេរ្តិ៍ ហើយមានព្រះនាមក្នុងរាជ្យថា ព្រះបាទហស៌វរ្ម័នទី២។
៤. ព្រះបាទហស៌វរ្ម័នទី២ (៩៤២-៩៤៤)
ព្រះរាជ បុត្រាប្អូនរបស់ព្រះបាទជ័យវរ្ម័នទី៥ បានឡើងសោយរាជ្យបន្ដពីព្រះអង្គនៅជោគគគ៌្យារ ក្រោមព្រះអភិសេកនាមថា ស្រីហស៌វរ្ម័ន ។ ហោរារបស់ព្រះរាជាអង្គនេះ គឺស្ដែងអញអត្មសិវៈ ជាអ្នករៀបចំពិធីបូជាថ្វាយព្រះទេវរាជ ។ អត្មៈសិវៈនេះ ជាក្មួយរបស់ឦសានមុរទិ ដែលជាបុរោហិតរបស់ព្រះបិតាព្រះអង្គ ។
សិលាចារឹកព្រះឥន្ទកោសិយ បានលើកសរសើរព្រះរាជាអង្គនេះថា ជាព្រះចៅអធិរាជដែល «មាននខា (ក្រចក) ព្រះបាទភ្លឺរលោងដោយសារប៉ះនឹងមកុដព្រះរាជាទាំងឡាយនៅលើពិភពលោកនេះ ដែលមកក្រាបបង្គំគាល់» និងថាព្រះអង្គប្រៀបបានទៅនឹង «ព្រះអាទិត្យនាអរុណោទ័យផង និងព្រះច័ន្ទពេញវង់ឥតផ្ទឹមផង» ។ គេនិយាយថា គឺជា «ព្រះច័ន្ទនៃរាជវង្សកោណ្ឌញ្ញៈ ជាទីប្រជុំនៃគុណធម៌ទាំងឡាយ» (4) ។
ក៏ ប៉ុន្ដែ ព្រះបាទហស៌វរ្ម័នទី២ទ្រង់សោយរាជ្យមិនទាំងបានពីរឆ្នាំផងជាហេតុ ធ្វើឱ្យគេសួរថា តើព្រះអង្គបានដណ្ដើមរាជ្យសម្បត្ដិពីព្រះរៀមដែលសោយរាជ្យបន្ដពី ព្រះអង្គ ឬយ៉ាងណា ។ បើពុំនោះទេ ប្រសិនបើព្រះអង្គមិនត្រូវព្រះរៀមធ្វើឃាតទេ តើព្រះអង្គ និងព្រះបិតា ជាបក្សពួកសត្រូវនឹងមហានគរ ហើយព្រះរាជេន្ទ្រវរ្ម័ន ជាព្រះរៀមជាបក្សពួកខាងយសោធរបុរៈ ឬអ្វី ?
ព្រះបាទហស៌វរ្ម័នទី២ មានព្រះមរណនាមថា ព្រហ្មលោក មានន័យថា ជាភ្ញៀវរបស់ព្រះព្រហ្ម ។
៣. ព្រះបាទជ័យវរ្ម័នទី៥ (៩២៨-៩៤២)
ព្រះរាជា ដែលឡើងសោយរាជ្យបន្ដពីព្រះបាទឦសានវរ្ម័ននៅឆ្នាំ៩២៨ ប្រហែលដោយជ្រែករាជ្យ គឺព្រះបិតុលារបស់ព្រះអង្គព្រះនាម ព្រះបាទស្រីជ័យវរ្ម័ន ដែលជាព្រះអនុជរបស់ព្រះបាទយសោវរ្ម័ន ។
មិន ដឹងថាដោយមានការបះបោរប្រឆាំងនឹងការឡើងសោយរាជ្យរបស់ព្រះអង្គពី រាជធានីចាស់ ឬក៏ថាព្រះអង្គមានមហិច្ឆតាចង់សង់រាជធានីមួយដែលល្អជាងរាជធានី ដែលព្រះរៀមបានសង់ ព្រះបាទស្រីជ័យវរ្ម័នបានបោះបង់អង្គរធំ ហើយនាំយកទេវរាជទៅតាំងរាជធានីនៅឯជោគគគ៌្យារ (1) ដែលប្រហែលជាអនិន្ទត្តបរុៈ (មានន័យថារាជធានីនៃពួកព្រានប្រមាញ់) គឺកោះកេរ្ដិ៍សព្វថ្ងៃស្ថិតនៅក្នុងខែត្រព្រហ្មទេពនៅពីខាងជើងខែត្រ កំពង់ធំ (2) ។
ហោរារបស់ព្រះ អង្គគឺ ស្ដែងអញឦសានមុរទិ ត្រូវជាចៅរបស់វមសិវៈ និងជាមេគ្រួសារសិវៈកៃវល្យៈ ដែលជាបុរោហិតទីមួយនៃទេវរាជ ។ សិលាចារឹកមួយ (3) បានលើកពីព្រះអង្គថា ទ្រង់បានធ្វើសង្គ្រាមមានជ័យជម្នះលើពួកចាម ហើយបាន «ធ្វើសង្គ្រាមទៅគ្រប់ទិសទាំងបួន» ។
ព្រះបាទជ័យវរ្ម័នទី៥ សុគតនៅឆ្នាំ៩១២ ហើយទ្រង់មានព្រះមរណនាមថា ព្រះបរមសិវៈបទ ជាភ្ញៀវរបស់ព្រះឧត្ដមសិវៈ ។
៤. ព្រះបាទហស៌វរ្ម័នទី២ (៩៤២-៩៤៤)
ព្រះរាជ បុត្រាប្អូនរបស់ព្រះបាទជ័យវរ្ម័នទី៥ បានឡើងសោយរាជ្យបន្ដពីព្រះអង្គនៅជោគគគ៌្យារ ក្រោមព្រះអភិសេកនាមថា ស្រីហស៌វរ្ម័ន ។ ហោរារបស់ព្រះរាជាអង្គនេះ គឺស្ដែងអញអត្មសិវៈ ជាអ្នករៀបចំពិធីបូជាថ្វាយព្រះទេវរាជ ។ អត្មៈសិវៈនេះ ជាក្មួយរបស់ឦសានមុរទិ ដែលជាបុរោហិតរបស់ព្រះបិតាព្រះអង្គ ។
សិលាចារឹកព្រះឥន្ទកោសិយ បានលើកសរសើរព្រះរាជាអង្គនេះថា ជាព្រះចៅអធិរាជដែល «មាននខា (ក្រចក) ព្រះបាទភ្លឺរលោងដោយសារប៉ះនឹងមកុដព្រះរាជាទាំងឡាយនៅលើពិភពលោកនេះ ដែលមកក្រាបបង្គំគាល់» និងថាព្រះអង្គប្រៀបបានទៅនឹង «ព្រះអាទិត្យនាអរុណោទ័យផង និងព្រះច័ន្ទពេញវង់ឥតផ្ទឹមផង» ។ គេនិយាយថា គឺជា «ព្រះច័ន្ទនៃរាជវង្សកោណ្ឌញ្ញៈ ជាទីប្រជុំនៃគុណធម៌ទាំងឡាយ» (4) ។
ក៏ ប៉ុន្ដែ ព្រះបាទហស៌វរ្ម័នទី២ទ្រង់សោយរាជ្យមិនទាំងបានពីរឆ្នាំផងជាហេតុ ធ្វើឱ្យគេសួរថា តើព្រះអង្គបានដណ្ដើមរាជ្យសម្បត្ដិពីព្រះរៀមដែលសោយរាជ្យបន្ដពី ព្រះអង្គ ឬយ៉ាងណា ។ បើពុំនោះទេ ប្រសិនបើព្រះអង្គមិនត្រូវព្រះរៀមធ្វើឃាតទេ តើព្រះអង្គ និងព្រះបិតា ជាបក្សពួកសត្រូវនឹងមហានគរ ហើយព្រះរាជេន្ទ្រវរ្ម័ន ជាព្រះរៀមជាបក្សពួកខាងយសោធរបុរៈ ឬអ្វី ?
ព្រះបាទហស៌វរ្ម័នទី២ មានព្រះមរណនាមថា ព្រហ្មលោក មានន័យថា ជាភ្ញៀវរបស់ព្រះព្រហ្ម ។
៣. ព្រះបាទជ័យវរ្ម័នទី៥ (៩២៨-៩៤២)
ព្រះរាជា ដែលឡើងសោយរាជ្យបន្ដពីព្រះបាទឦសានវរ្ម័ននៅឆ្នាំ៩២៨ ប្រហែលដោយជ្រែករាជ្យ គឺព្រះបិតុលារបស់ព្រះអង្គព្រះនាម ព្រះបាទស្រីជ័យវរ្ម័ន ដែលជាព្រះអនុជរបស់ព្រះបាទយសោវរ្ម័ន ។
មិន ដឹងថាដោយមានការបះបោរប្រឆាំងនឹងការឡើងសោយរាជ្យរបស់ព្រះអង្គពី រាជធានីចាស់ ឬក៏ថាព្រះអង្គមានមហិច្ឆតាចង់សង់រាជធានីមួយដែលល្អជាងរាជធានី ដែលព្រះរៀមបានសង់ ព្រះបាទស្រីជ័យវរ្ម័នបានបោះបង់អង្គរធំ ហើយនាំយកទេវរាជទៅតាំងរាជធានីនៅឯជោគគគ៌្យារ (1) ដែលប្រហែលជាអនិន្ទត្តបរុៈ (មានន័យថារាជធានីនៃពួកព្រានប្រមាញ់) គឺកោះកេរ្ដិ៍សព្វថ្ងៃស្ថិតនៅក្នុងខែត្រព្រហ្មទេពនៅពីខាងជើងខែត្រ កំពង់ធំ (2) ។
ហោរារបស់ព្រះ អង្គគឺ ស្ដែងអញឦសានមុរទិ ត្រូវជាចៅរបស់វមសិវៈ និងជាមេគ្រួសារសិវៈកៃវល្យៈ ដែលជាបុរោហិតទីមួយនៃទេវរាជ ។ សិលាចារឹកមួយ (3) បានលើកពីព្រះអង្គថា ទ្រង់បានធ្វើសង្គ្រាមមានជ័យជម្នះលើពួកចាម ហើយបាន «ធ្វើសង្គ្រាមទៅគ្រប់ទិសទាំងបួន» ។
ព្រះបាទជ័យវរ្ម័នទី៥ សុគតនៅឆ្នាំ៩១២ ហើយទ្រង់មានព្រះមរណនាមថា ព្រះបរមសិវៈបទ ជាភ្ញៀវរបស់ព្រះឧត្ដមសិវៈ ។
ព្រះបាទហស៌វរ្ម័នទី២ ទ្រង់សោយរាជ្យបានតែពីរ ឬបីឆ្នាំ ក៏បាត់ខ្លួន ឬក៏ទ្រង់សុគតទៅ។ ឯកសារខ្លះបានបញ្ជាក់ថា ព្រះបាទហស៌វរ្ម័នទី២ ទ្រង់សោយរាជ្យបានតែពីរឆ្នាំប៉ុណ្ណោះ គឺនៅគ្រិស្ដសករាជ៩៤៤ ព្រះអង្គត្រូវព្រះបាទរាជេន្ទ្រវរ្ម័នទី២ ជាព្រះរៀមជីដូនមួយនឹងព្រះអង្គ ច្បាំងដណ្ដើមរាជសម្បត្តិបាន ហើយឡើងសោយរាជ្យបន្តពីព្រះអង្គ។ ក្នុងពេលដែលសោយទិវង្គតទៅនោះ ព្រះបាទហស៌វរ្ម័នទី២ ទ្រង់មានព្រះមរណនាមថា ព្រហ្មលោក។
ក្នុងគ.ស ៩៤៥ - ៩៤៦ វិវាទខ្មែ-ចាម មានកំរិតយ៉ាងខ្ពស់ខ្លាំងក្លា ផ្ទុះជាសង្រ្គាម កងទ័ពខ្មែរ ក្រោមការដឹកនាំរបស់ព្រះមហាក្សត្រខ្មែរ ព្រះបាទរាជឥន្រ្ទវរ្ម័ន បានវាយរុញច្រានកំចាត់កងទ័ពចាម វាយប្រយុទ្ធចូលលុកសំរុកដល់ នគរចំប៉ា ហើយដណ្ដើមយកបានរាជធានី កាវធារ៉ា សិលាចារឹកចាម បានចាររៀបរាប់អំពីសង្រ្គាមនេះ ដោយបញ្ជាក់ថា កងទ័ពខ្មែរបានលួចយករូបបដិមា ព្រះនាងភគវត្តី ដែលធ្វើអំពីមាស។
No comments:
Post a Comment