ព្រះកែវហ្វ៊ាអង្គឯម បានសោយរាជ្យម្ដងនៅក្នុងឆ្នាំ១៧០០ ។ ក្រោយពីបានបណ្ដេញព្រះរាជាស្នងឱ្យរត់គេចព្រះអង្គទៅស្រុកសៀមរួចមក ទ្រង់ក៏ចាប់កាន់កិច្ចការព្រះរាជាណាចក្រ ប៉ុន្ដែមិនទាន់ហ៊ានឱ្យគេអភិសេកព្រះអង្គជាស្ដេចនៅឡើយទេ ។ ព្រះអង្គរង់ចាំអស់ពេល៤ឆ្នាំ គឺរហូតដល់មកឆ្នាំ១៧០៤ ទើបត្រូវបានអភិសេកឱ្យឡើងគ្រងរាជបល្ល័ង្កក្រោមព្រះនាមថា «ព្រះបាទសម្ដេចព្រះកែវហ្វ៊ាបរមបពិត្រ» ដែលទ្រង់ធ្លាប់បានទទួលរួចមក ហើយនៅក្នុងឆ្នាំ១៧០០-១៧០១ ។ ពេលនោះព្រះអង្គមានព្រះជន្ម៣៤ព្រះវស្សាហើយ ។
នៅឆ្នាំបន្ទាប់មក ស្ដេចស្រុកសៀមបានបញ្ជូនទ័ព១ម៉ឺន៥ពាន់នាក់ជាមួយនឹងរាជទូតផងមកកាន់ស្រុកខ្មែរ ដើម្បីសុំឱ្យព្រះកែវហ្វ៊ាជ្រែករាជ្យលះបង់រាជបល្ល័ង្កថ្វាយទៅព្រះស្រីធម្មោរាជាវិញ ។ អតីតព្រះរាជានេះ បានឈប់សំចតនៅក្នុងខែត្របាត់ដំបង ជាមួយនឹងព្រះអនុជអង្គទង និងព្រះបុត្រាអង្គឯម ជាមួយនឹងកងទ័ព ដែលបញ្ជាដោយចៅពញាពលទេព និងចៅពញារាជាសោភាវតី ។ ព្រះរាជាថ្មីកែវហ្វ៊ាអង្គឯមបដិសេធមិន យល់ព្រមទទួលយកសំណើខុសពីធម្មតានេះទេ ហើយក៏មិនព្រមអនុញ្ញាតឱ្យក្សត្រាទាំង៣អង្គស្នាក់នៅក្នុងព្រះរាជាណាចក្រដែរ ព្រោះវត្ដមានរបស់ក្សត្រទាំង៣អង្គអាចនាំឱ្យមានភាពល្អក់កករបាន ។
នៅក្នុងឆ្នាំ១៧១៥ នៅពេលដែលព្រះជ័យជេដ្ឋាឧភយោរាជយាងសាងព្រះផ្នួសជាលើកទី៥ ចំនួនមួយសបា្ដហ៍ ព្រះកែវហ្វ៊ាអង្គឯមបានដាក់រាជសម្បត្ដិថ្វាយព្រះអគ្គមហេសី ជាបុត្រីដែលព្រះជ័យជេដ្ឋាបានលើកថ្វាយ ព្រះអង្គកាលពីពេលដែលទ្រង់យាងត្រលប់ពីអាណ្ណាមមកវិញ ក្រោមព្រះនាមថា ព្រះមហាក្សត្រី រួចទ្រង់ក៏យាងចូលសាងព្រះផ្នួស ។ សាងផ្នួសបាន៣ថ្ងៃ ព្រះកែវហ្វ៊ាអង្គឯមក៏លាចាកសិក្ខាបទ រួចចាប់កាន់អំណាចឡើងវិញ ។
នៅចុងឆ្នាំ១៧១៦ ព្រះអង្គទង ជាព្រះអនុជរបស់ព្រះរាជាស្រីធម្មោរាជាដែលធ្លាក់ពីរាជសម្បត្ដិ បានចេញមុខដឹកនាំអ្នកស្រុកពោធិ៍សាត់ដែលបះបោរឡើងប្រឆាំងនឹងព្រះរាជាព្រះកែវហ្វ៊ា ។ ព្រះកែវហ្វ៊ា ពេលនោះគ្មានកងទ័ពទេ ណាមួយប្រជានុរាស្ដ្រក៏មិនពេញចិត្ដនឹងព្រះអង្គផងដែរ ព្រោះទ្រង់ចូលចិត្ដតែការសប្បាយ ។ បើទោះជាថាប្រទេសកម្ពុជានាសម័យនោះមិនទាន់ធ្លាក់ចុះឱនខ្សោយដូចសព្វថ្ងៃក៏ដោយ ក៏ប៉ុន្ដែគេមិនអាចធ្វើឱ្យប្រជារាស្ដ្រដើរតាមទាំងមិនសប្បាយចិត្ដបានដែរ ។ ម្ល៉ោះហើយ ដោយដឹងច្បាស់ថា ប្រជារាស្ដ្រមិនគាំទ្រព្រះអង្គ ព្រះកែវហ្វ៊ា មិនបានរៀបចំកេណ្ឌទ័ពក្នុងចំណោមប្រជារាស្ដ្រខ្មែរទេ ទ្រង់បែរទៅរកពួកអាណ្ណាម ដែលជាឈ្លើយសឹកនៅក្នុងកម្ពុជាវិញ ។ ទ័ពអាណ្ណាមនេះក្រោយពីបានទទួលការរៀបចំរួចហើយក៏ចេញទៅវាយប្រយុទ្ធប្រឆាំងនឹងព្រះអង្គទង ធ្វើឱ្យព្រះអង្គរងរបួសនៅក្នុងសមរភូមិដំបូង ហើយបង្ខំឱ្យព្រះអង្គវាយដកថយទៅក្រោយវិញ ។ ពួកអ្នកស្រុកពោធិ៍សាត់ដែលអស់សង្ឃឹមក៏បំបែកគ្នា វិលត្រលប់ទៅស្រុកភូមិវិញអស់ដែរ ។
ព្រះអង្គទង ថ្វីបើត្រូវរងរបួស ប៉ុន្ដែព្រះអង្គមិនអស់សង្ឃឹមទេ ។ ទ្រង់បានភៀសព្រះកាយទៅគង់នៅឯឫស្សីសាញ់ ដើម្បីព្យាបាលរបួស ។ ដល់មកឆ្នាំ១៧២២ ស្ដេចសៀមបានឱ្យទ័ព១ម៉ឺននាក់ជូនដំណើរព្រះស្រីធម្មោរាជា យាងឆ្លងកាត់ព្រំដែនចូលមកកម្ពុជាតាមជើងគោកជាមួយនឹងព្រះបុត្រាអង្គឯម និងទ័ព៥ពាន់នាក់ទៀត ឡើងសំពៅតាមជើងទឹកមកចុះនៅពាម (ហាទៀង) ។ ព្រះអង្គទងបានយាងកាត់ទៅរកទ័ពជើងគោករបស់ព្រះរៀមនៅទីនោះ ។
ពាម ឬហាទៀង ដែលជាទីប្រជុំជនរបស់ខែត្រខម ឬមឿងខម ពេលនោះស្ថិតនៅក្រោមការត្រួតត្រាអស់ពេលប៉ុន្មានឆ្នាំរួចមកហើយដោយមេចោរសមុទ្រជាតិចិនម្នាក់ ដែលជាអតីតបក្សពួករបស់សន្ដតិវង្សមិញ ។ ចិននោះមានឈ្មោះថា ម៉ាក់គូ (44) កាលនៅឯភ្នំពេញធ្វើជាមេបនល្បែងស៊ីសង ។ នៅពេលក្លាយជាអ្នកមាន ចិននេះកើតគំនិតចង់ធ្វើឱ្យជីវិតខ្លួនកាន់តែប្រសើរ និងថ្កុំថ្កើងឡើង ក៏ទៅតាំងទីលំនៅឯពាម ប្រមែប្រមូលពួកចោរសមុទ្រ ចិន និងអាណ្ណាមជាច្រើននាក់ ព្រមទាំងពួកអាវាសែផ្សេងៗដែលរង់ចាំតែពេលបម្រើចៅហ្វាយខ្លាំងពូកែម្នាក់ ឱ្យមករស់នៅជាមួយខ្លួន ។ ម៉ាក់គូបានដណ្ដើមយកទីប្រជុំជនធំៗចំនួន៧ដាក់មកក្នុងអំណាចរបស់ខ្លួន ៖ ទី១គឺ ពាម (45) ដែលក្រោយមកមានឈ្មោះថា ហាទៀង កោះភូកុក ដែលខ្មែរហៅថា កោះត្រល់ ស្រែលួងកៃ ដែលខ្មែរហៅថា ស្រែអំបិល នៅក្នុងខែត្រកំពង់សោម វឿងធំ (កំពង់សោម) ក្រមួនស កានវត (កំពត) និងកាម៉ៅ នៅភាគខាងត្បូង ដែលកាលពីមុនមានមានឈ្មោះថា ទឹកខ្មៅ ។
ការប្រមូលបានទីប្រជុំជនទាំង៧ដាក់មកក្នុងអំណាចរបស់ខ្លួន មានន័យថាអតីតមេចោរសមុទ្រនេះបានបង្កើតបានក្សត្រប្រទេសមួយនៅលើទឹកដីកម្ពុជា ។ ដើម្បីធានាអនាគតរបស់ខ្លួន ម៉ាក់គូបានបញ្ជូនទូតទៅចូលគាល់ស្ដេចអាណ្ណាម ទូលថាទឹកដីអាណាខែត្រភាគអាគ្នេយ៍នេះខ្លួនសូមលើកថ្វាយស្ដេចអាណ្ណាម ហើយសុំការអនុញ្ញាតគ្រប់គ្រងជំនួស ។ ស្ដេចអាណ្ណាមបានចាត់តាំងលើកម៉ាក់គូជាអភិបាល ហើយជាឧត្ដមសេនីយ៍លើទឹកដីមាត់ឈូងសមុទ្រសៀមទាំងមូល (១៧១៥) បើទោះបីថាម៉ាក់គូនេះគ្មានសិទ្ធិអ្វីបន្ដិចបន្ដួចលើទឹកដីទាំងអស់នោះក៏ដោយ ព្រោះថា ទ័ពរបស់គេមិនដែលវាយដណ្ដើមបានម្ដងណាទេ ហើយក៏គ្មានការធ្វើសម្បទានឱ្យ ឬក៏មានការប្រទូសរ៉ាយអ្វីដែរ ។
គឺដោយបែបនេះហើយដែលម៉ាក់គូបានក្លាយខ្លួនទៅជាមន្ដ្រីដ៏មហិមាម្នាក់ តែក៏ជាមេចោរសមុទ្រដ៏សាហាវម្នាក់សម្រាប់រាជវាំងអាណ្ណាមក៏ដូចជារាជវាំងកម្ពុជាផងដែរ ។
នៅពេលដែលពួកសៀមចង់ដឹកនាំទ័ពមកចុះនៅហាទៀង ដើម្បីបន្ដដំណើរឡើងទៅវាយអ្នកអង្គឯម ពួកនេះបានមកជួបឧបសគ្គមួយគឺម៉ាក់គូនេះឯង ដែលគាំទ្រស្ដេចកំពុងសោយរាជ្យ ហើយបានកេណ្ឌទ័ពចេញពីពួកមនុស្សយង់ឃ្នងចម្រុះជាតិសាសន៍ ត្រៀមប្រយុទ្ធរួចជាស្រេច ។ ម៉ាក់គូបានវាយទ័ពជើងទឹកសៀម ដែលដឹកនាំដោយពញាកាសា និងតេជោឱ្យបរាជ័យស្ទើរតែទាំងស្រុង ។ តែទ័ពសៀមខាងជើងគោកទទួលបានលទ្ធផលល្អ អាចរុញច្រានទ័ពអាណ្ណាមរបស់ព្រះកែវហ្វ៊ាអង្គឯមឱ្យដកថយមកត្រឹមពោធិ៍សាត់ និងមកដល់ឧត្ដុង្គ ក្រោយពីច្បាំងគ្នាអស់ពេល១ឆ្នាំ ។
ដោយពិនិត្យឃើញថាមិនអាចបន្ដទ្រាំទ្របានទេ ព្រះកែវហ្វ៊ាអង្គឯមបានសាកសួរយោបល់សេនាមន្ដ្រីដែលតាមហែហម រួចក៏ចាត់បញ្ជូនរាជទូតឱ្យទៅចរចាជាមួយឧត្ដមសេនីយ៍សៀម ពញាចក្រី ថាព្រះអង្គយល់ព្រមដាក់កម្ពុជាជាចំណុះសៀម ហើយនឹងលើកសួយសារអាករជាផ្កាមាសផ្កាប្រាក់ទៅថ្វាយរៀងរាល់ឆ្នាំប្រសិនណាបើសៀមទុកឱ្យព្រះអង្គកាន់អំណាចដដែល ហើយនាំយកអ្នកអង្គម្ចាស់ខ្មែរដែលនៅជាមួយទ័ពសៀមទៅអយុធ្យាវិញ ជាពិសេស គឺអតីតព្រះរាជាខ្មែរដែលទ័ពសៀមចង់យកមកឱ្យសោយរាជ្យនៅកម្ពុជាវិញ ។
មេទ័ពសៀមបានយល់ព្រមតាមបណ្ដាល័ក្ខខ័ណ្ឌទាំងអស់នេះ ហើយក៏នាំទ័ពត្រលប់ទៅអយុធ្យាវិញ ដោយនាំយកអ្នកអង្គម្ចាស់ និងអតីតស្ដេចខ្មែរទៅផង ។
ប្រជារាស្ដ្រ និងនាម៉ឺនមួយចំនួនដែលមិនគាំទ្រព្រះកែវហ្វាមានការខឹងសម្បាជាខ្លាំង ហើយតាមការដំណាលតៗគ្នាមកបាននិយាយថា គេនាំគ្នាហៅព្រះកែវហ្វ៊ាអង្គឯមថាជាស្ដេចសៀម ។ ដោយទ្រាំនឹងពាក្យរអារអូមនេះមិនបាន ព្រះកែវហ្វ៊ាក៏ដាក់រាជសម្បត្ដិថ្វាយព្រះរាជបុត្ររបស់ព្រះអង្គគឺ អ្នកអង្គជ័យ ។ នៅពេលនោះព្រះអង្គមានព្រះជន្ម៤២ព្រះវស្សាហើយ ហើយទ្រង់សោយរាជ្យសម្បត្ដិបាន៦ឆ្នាំ ។
No comments:
Post a Comment