27/ 05/2021 មូលនិធិទូរទស្សន៍ព្រះអាទិត្យជាង៧០ម៉ឺនដុល្លារ និងមូលនិធិផែនការមាតុភូមិនិវត្តន៍ ៩ វិច្ឆិកា ជាង៣០ម៉ឺនដុល្លារ នៅឯណា ? មិនបាច់លក់ប័ណ្ណនាឡិកាទេ !បានផុស ១៤ វិនាទី មុន នៅ ថ្ងៃសុក្រ ២៨ ឧសភា ២០២១ដោយ Dy Bunnara
លោកបានលើកជាចម្ងល់ពីលុយមូលនិធិទូរទស្សន៍ព្រះអាទិត្យជាង៧០ម៉ឺនដុល្លារ និងមូលនិធិផែនការមាតុភូមិនិវត្តន៍ ៩ វិច្ឆិកា ជាង៣០ម៉ឺនដុល្លារ នៅឯណា ក្រោយពេលអតីតមេដឹកនាំប្រឆាំងលោក សម រង្សី បានធ្វើយុទ្ធនាការលក់ប័ណ្ណនាឡិកា ដើម្បីយកថវិកាជួយជនរងគ្រោះដោយសារការរីលរាលដាលជំងឺកូវីដ ១៩។
លោក មុត ចន្ថា យល់ថា ដើម្បីជួយពលរដ្ឋខ្មែរ ដែលកំពុងរងគ្រោះដោយការរីកដាល នៃជំងឺកូវីឌ១៩ លោក សម រង្ស៉ី មិនបាច់លក់ប័ណ្ណនាឡិកា ដើម្បីយកថវិកាមកជួយពលរដ្ឋខ្មែរទេគួរតែឱ្យលោក យឹម សុវណ្ណ និងលោក គី វណ្ណដារ៉ា បង្វែរថវិការបស់ទូរទស្សន៍ព្រះអាទិត្យ ដែលជាថវិកាបានមកពីការបរិច្ចាគរបស់ប្រជាពលរដ្ឋ និងថវិកាជាង ៣០ម៉ឺន ដុល្លារ ដែលប្រមូលបានពីផែនការមាតុភូមិនិវត្តន៍ ៩ វិច្ឆិកា ២០១៩ មកជួយប្រជាពលរដ្ឋខ្មែរវិញ។
លោក មុត ចន្ថា លើកឡើងថា នៅថ្ងៃទី២៧ ខែមិថុនា ឆ្នាំ២០១៥ អតីតគណបក្សសង្រ្គោះជាតិ បានបើកប្រមូលជំនួយពីសាធារណជន ដើម្បីគាំទ្រគម្រោងបង្កើត “មូលនិធិទូរទស្សន៍ព្រះអាទិត្យ” ឬ “SUN TV”។ គិតត្រឹមខែកញ្ញា ឆ្នាំ២០១៥ គណបក្សប្រមូលបានថវិកា ដែលបានមកពីការបរិច្ចាគថវិកាផ្ទាល់ខ្លួនរបស់ប្រជាពលរដ្ឋខ្មែរ ជាង៧០ម៉ឺន ដុល្លារអាមេរិក។ លោកបន្តថា នៅក្រោយលោក កឹម សុខា ត្រូវចាប់ខ្លួន និងបន្តមកទៀត អតីតគណបក្សសង្រ្គោះជាតិ ត្រូវរំលាយដោយតុលាការកំពូល នៅថ្ងៃទី១៦ ខែវិច្ឆិកា ឆ្នាំ២០១៧ ថវិការបស់គណបក្ស និងមូលនិធិបង្កើតទូរទស្សន៍ព្រះអាទិត្យ ត្រូវបានដកចេញពីគណនេយ្យធនាគារស្ងាត់បាត់ឈឹង មិនដឹងយកទៅណា។
បើតាមលោក មុត ចន្ថា មានមន្រ្តីជាន់ខ្ពស់នៃអតីតគណបក្សសង្រ្គោះជាតិចំនួន៣រូប ដែលមានសិទ្ធិចុះហត្ថលេខាលើ Cheque ដើម្បីដកប្រាក់ពីធនាគារ គឺទី១, លោក កឹម សុខា អតីតប្រធានគណបក្ស ទី២, លោក យឹម សុវណ្ណ ប្រធានគណៈកម្មការធិការប្រតិបត្តិគណបក្ស និង ទី៣, លោក គី វណ្ណដារ៉ា អគ្គហិរញ្ញឹកគណបក្ស ប៉ុន្តែខណៈដែលលោក កឹម សុខា កំពុងជាប់ឃុំនៅពន្ធនាគារត្រពាំងថ្លុង ខេត្តត្បូងឃ្មុំ គឺមានតែលោក យឹម សុវណ្ណ និងលោក គី វណ្ណដារ៉ា ប៉ុណ្ណោះ ដែលមានសិទ្ធិចុះហត្ថលេខា ដកប្រាក់ទាំងអស់ពីគណនេយ្យធនាគារ។
លោក មុត ចន្ថា ដែលទើបទទួលបាននីតិសម្បទាធ្វើនយោបាយកាលពីថ្មីៗនេះបានបញ្ជាក់ទៀតថា មកដល់ពេលនេះ លោកឃើញលោក សម រង្ស៉ី ដែលជាអតីតប្រធានអតីតគណបក្សសង្រ្គោះជាតិ ពី២០១២ ដល់ឆ្នាំ២០១៧ បានកំពុងលក់ប័ណ្ណនាឡិកា ដោយអះអាងថា ដើម្បីយកថវិកាមកជួយពលរដ្ឋខ្មែរ ដែលរងគ្រោះដោយជម្ងឺកូវីដ-១៩ នៅប្រទេសកម្ពុជា។ បញ្ហានេះ លោកយល់ថា ដើម្បីជួយពលរដ្ឋខ្មែរឱ្យទាន់ពេលវេលាក្នុងវិបត្តិចំពោះមុខ គួរតែឱ្យលោក យឹម សុវណ្ណ និងលោក គី វណ្ណដារ៉ា បង្វែរថវិការបស់ទូរទស្សន៍ព្រះអាទិត្យ ដែលជាថវិកាបានមកពីការបរិច្ចាគរបស់ប្រជាពលរដ្ឋ ដើម្បីយកមកជួយពួកគាត់វិញ។ ម្យ៉ាងវិញទៀត ថវិកាជាង៣០ម៉ឺន ដុល្លារ ដែលប្រមូលបានពីផែនការមាតុភូមិនិវត្តន៍ ៩ វិច្ឆិកា ២០១៩ គួរបញ្ចេញមកជួយប្រជាពលរដ្ឋខ្មែរ ដែលកំពុងរងគ្រោះដោយរោគរាតត្បាតកូវីដ-១៩។
លោក មុត ចន្ថា បញ្ជាក់ដែរថា លោក យឹម សុវណ្ណ និងលោក គី វណ្ណដារ៉ា គួរតែចេញមុខមកបញ្ជាក់ដល់ម្ចាស់មូលនិធិទូរទស្សន៍ព្រះអាទិត្យ គឺប្រជាពលរដ្ឋខ្មែរៈ តើថវិកាជាង ៧០ម៉ឺន ដុល្លារនៅឯណា ៕
2021-05-30 មនុស្សជំនិតរបស់លោក កឹម សុខា ទម្លាយថា លោក យឹម សុវណ្ណ និង គី វណ្ណដារ៉ា លួចដកយកលុយមូលនិធិព្រះអាទិត្យជាង៧០ម៉ឺនដុល្លារដោយស្ងាត់ៗ
(ភ្នំពេញ)៖ លោក មុត ចន្ថា នាយកខុទ្ទកាល័យរបស់ លោក កឹម សុខា អតីតប្រធានគណបក្សសង្រ្គោះជាតិ បានលាតត្រដាងអំពីការបាត់លុយជាង៧០ម៉ឺនដុល្លារ នៃមូលនិធិបង្កើតទូរទស្សន៍ព្រះអាទិត្យដោយស្ងាត់ៗ។ ករណីនេះលោក មុត ចន្ថា បានអះអាងថា លោក យឹម សុវណ្ណ និងលោក គី វណ្ណដារ៉ា មនុស្សជំនិតរបស់ លោក សម រង្ស៉ី ជាអ្នកលួចដកចេញពីធនាគារ។
លោក មុត ចន្ថា បានរៀបរាប់ថា នៅថ្ងៃទី២៧ ខែមិថុនា ឆ្នាំ២០១៥ អតីតគណបក្សសង្រ្គោះជាតិ បានបើកប្រមូលជំនួយពីសាធារណជន ដើម្បីគាំទ្រគម្រោងមូលនិធិបង្កើត «ទូរទស្សន៍ព្រះអាទិត្យ» ឬ «SUN TV»។ គិតត្រឹមខែកញ្ញា ឆ្នាំ២០១៥ អតីតគណបក្សសង្រ្គោះជាតិប្រមូលបានថវិកាដែលបានមកពីការបរិច្ចាគថវិកាផ្ទាល់ខ្លួន របស់ប្រជាពលរដ្ឋខ្មែរ ជាង ៧០ម៉ឺន ដុល្លារអាមេរិក។
លោកបញ្ជាក់ថា៖ «នៅក្រោយលោក កឹម សុខា ត្រូវបានចាប់ខ្លួន និងបន្តមកទៀតគណបក្សសង្រ្គោះជាតិ ត្រូវរំលាយដោយតុលាការកំពូល នៅថ្ងៃទី១៦ ខែវិច្ឆិកា ឆ្នាំ២០១៧ តាមបណ្តឹងរបស់គណបក្សហ៊្វុនស៉ិនប៉ិច និងគណបក្សយុវជនកម្ពុជា រួចមក ថវិការបស់គណបក្ស និងមូលនិធិបង្កើតទូរទស្សន៍ព្រះអាទិត្យ ត្រូវបានដកចេញពីគណនេយ្យធនាគារស្ងាត់បាត់ឈឹង។ មន្រ្តីជាន់ខ្ពស់នៃគណបក្សសង្រ្គោះជាតិ ០៣រូប ដែលមានសិទ្ធិចុះហត្ថលេខាលើ Cheque ដើម្បីដកប្រាក់ពីធនាគារ គឺ១) លោក កឹម សុខា ប្រធានគណបក្ស, ២)លោក យឹម សុវណ្ណ ប្រធានគណៈកម្មការធិការប្រតិបត្តិគណបក្ស និង ៣)លោក គី វណ្ណដារ៉ា អគ្គហិរញ្ញឹកគណបក្ស ប៉ុន្តែខណៈដែលលោក កឹម សុខា កំពុងជាប់ឃុំនៅពន្ធនាគារត្រពាំងថ្លុង ខេត្តត្បូងឃ្មុំ គឺមានតែលោក យឹម សុវណ្ណ និងលោក គី វណ្ណដារ៉ា ប៉ុណ្ណោះ ដែលមានសិទ្ធិចុះហត្ថលេខាដកប្រាក់ទាំងអស់ពីគណនេយ្យធនាគារ»។
លោកបានបន្ថែមថា៖ «ខ្ញុំឃើញលោក សម រង្ស៉ី អតីតប្រធានគណបក្សសង្រ្គោះជាតិ (២០១២-កុម្ភៈ ២០១៧) បាននិងកំពុងលក់ប័ណ្ណនាឡិកា ដោយអះអាងថា ដើម្បីយកថវិកាមកជួយពលរដ្ឋខ្មែរដែលរងគ្រោះដោយជម្ងឺកូវីដ-១៩ នៅប្រទេសកម្ពុជា។ ខ្ញុំយល់ថា ដើម្បីជួយពលរដ្ឋខ្មែរឱ្យទាន់ពេលវេលាក្នុងវិបត្តិចំពោះមុខ គួរតែឱ្យលោក យឹម សុវណ្ណ និងលោក គី វណ្ណដារ៉ា បង្វែរថវិការបស់ទូរទស្សន៍ព្រះអាទិត្យ ដែលជាថវិកាបានមកពីការបរិច្ចាគរបស់ប្រជាពលរដ្ឋ ដើម្បីយកមកជួយពួកគាត់វិញ។ ម្យ៉ាងវិញទៀត ថវិកាជាង ៣០ម៉ឺន ដុល្លារ ដែលប្រមូលបានពីផែនការមាតុភូមិនិវត្តន៍ ៩ វិច្ឆិកា ២០១៩ គួរបញ្ចេញមកជួយប្រជាពលរដ្ឋខ្មែរដែលកំពុងរងគ្រោះ ដោយរោគរាតត្បាតកូវីដ-១៩។ លោក យឹម សុវណ្ណ និងលោក គី វណ្ណដារ៉ា គួរតែចេញមុខមកបញ្ជាក់ដល់ម្ចាស់មូលនិធិទូរទស្សន៍ព្រះអាទិត្យ គឺប្រជាពលរដ្ឋខ្មែរៈ តើថវិកាជាង ៧០ម៉ឺន ដុល្លារ នៅឯណា ដោយមិនគិតពីលុយរបស់គណបក្ស?»។
រហូតដល់ពេលនេះ លោក សម រង្ស៉ី រួមទាំងមនុស្សជំនិតរបស់លោក គឺលោក យឹម សុវណ្ណ និងលោក គី វណ្ណដារ៉ា ដែលជាភាគីពាក់ព័ន្ធ មិនទាន់បកស្រាយនៅឡើយ ខណៈដែលសារព័ត៌មានអនឡាញ The Cambodia Daily ដែលស្និទ្ធនឹងក្រុមប្រឆាំង ដែលបានផ្សព្វផ្សាយអំពីរឿង «មន្ត្រីបក្សប្រឆាំង លាតត្រដាងពីលុយមូលនិធិទូរទស្សន៍ព្រះអាទិត្យ ជិត១លានដុល្លារ»នេះដែរនោះ បានព្យាយាមទាក់ទងឱ្យបញ្ជាក់ច្រើនលើកច្រើនសារ។
គម្រោងបង្កើតទូរទស្សន៍ព្រះអាទិត្យ របស់អតីតគណបក្សសង្រ្គោះជាតិ ត្រូវបានប្រកាសកាលពីថ្ងៃទី២៧ ខែមិថុនា ឆ្នាំ២០១៥ ដោយគណបក្សនេះបានកៀរគរថវិកា ពីប្រជាពលរដ្ឋ និងអ្នកគាំទ្រមួយចំនួន។ ប៉ុន្តែទោះជាយ៉ាងនេះក្តី គណបក្សនេះមុនតុលាការកាត់ទោសរំលាយ បានបរាជ័យក្នុងការបង្កើតទូរទស្សន៍នេះវិញ ដោយអះអាងថា ការប្រមូលថវិកាមិនបានគ្រប់គ្រាន់ តាមគម្រោង៣លានដុល្លារ ខណៈដែលខ្លួនធ្លាប់បានប្រកាសថា ទូរទស្សន៍នេះនឹងត្រូវដាក់ឱ្យដំណើរការនៅចុងឆ្នាំ២០១៥ ឬដើមឆ្នាំ២០១៦៕
11, Nov 2019 លោក មុត ចន្ថា ៖ ជំនួបលោក កឹម សុខា និងទូតបារាំង គឺជាការជួបសួរសុខទុក្ខធម្មតា ភ្នំពេញ៖ ជំនួបលោក កឹម សុខា ប្រធានអតីតគណបក្សសង្គ្រោះជាតិ និងលោកស្រី អេវ៉ា ង្វៀន ប៊ិញ ឯកអគ្គរដ្ឋទូតបារាំងប្រចាំកម្ពុជា បានបញ្ចប់ហើយ នៅម៉ោង១២ ថ្ងៃទី១១ វិច្ឆិកានេះ។ លោក កឹម សុខា មិនបានឆ្លើយតបនឹងសំនួរអ្នកសារព័ត៌មានជុំវិញជំនួបដំបូងខ្លួន ជាមួយទូតបរទេសនេះឡើយ។ ដ្បិតគ្មានការបកស្រាយពីលោក កឹម សុខា ក្តី ប៉ុន្តែមន្ត្រីជំនិតលោក មុត ចន្ថា បានចេញមកធ្វើសន្និសីទកាសែតប្រមាណជាង៤នាទីថា ជំនួបលើកដំបូងនេះ គឺគ្មានអ្វីនោះទេ ពោលគឺឯកអគ្គរដ្ឋទូតបារាំងប្រចាំកម្ពុជា គ្រាន់តែមកសួរសុខទុក្ខលោក កឹម សុខា ធម្មតា ដើម្បីចង់ដឹងពីបញ្ហាសុខភាពប៉ុណ្ណោះ ក្រោយជាប់ឃុំខ្លួនជាង២ឆ្នាំមកនេះ។ ជាពិសេសពីដំណើរការវិវត្តឆ្ពោះទៅរកប្រជាធិបតេយ្យ។ ដោយឡែកលោក កឹម សុខា ក៏បានថ្លែងអរគុណលោកស្រី អេវ៉ា ង្វៀន ប៊ិញ ចំពោះការប្រឹងប្រែងរបស់រដ្ឋាភិបាលបារាំង ដែលបានជួយជ្រោមជ្រែង ដល់ដំណើរការលទ្ធិប្រជាធិបតេយ្យនៅកម្ពុជា ជាពិសេសការជួយរកយុត្តិធម៌សម្រាប់ខ្លួនលោកជាដើម។ នេះជាការបញ្ជាក់របស់លោក មុត ចន្ថា មនុស្សស្និទលោក កឹម សុខា ដែលបានប្រាប់អ្នកសារព័ត៌មាន។លោក កឹម សុខា ប្រធានអតីតគណបក្សសង្គ្រោះជាតិ ត្រូវបានតុលាការកែប្រែលក្ខខណ្ឌខ្លះ ដោយសម្រេចឱ្យលោកដើរទៅទីណាក៏បាន នៅក្នុងប្រទេសកម្ពុជា លើកលែងតែចេញទៅក្រៅប្រទេស ។ ដ្បិតអាចដើរគ្រប់ទីកន្លែងបានមែន ប៉ុន្តែលោក កឹម សុខា នៅគ្មានសិទ្ធិធ្វើសកម្មភាពនយោបាយដដែល។ ជាពិសេសលោក កឹម សុខា ត្រូវឆ្លើយតបនឹងការកោះហៅរបស់សមត្ថកិច្ចគ្រប់ពេល ដោយសារនៅតែស្ថិតនៅក្នុងការតាមដានរបស់តុលាការ៕
អគ្គលេខាធិការគណបក្សជាតិនិយម ត្រូវបានតែងតាំងជានាយកខុទ្ទកាល័យ លោកកឹម សុខា អនុប្រធានទី១រដ្ឋសភា លោកមុត ចន្ថា ជាអតីតនាយកខុទ្ទកាល័យ និងជាអ្នក នាំពាក្យរបស់សម្ដេចក្រុមព្រះ នរោត្ដម រណឫទ្ធិ នៅពេលនេះ ត្រូវបានតែង តាំងជានាយកខុទ្ទកាល័យរបស់លោក កឹម សុខា អនុប្រធានទី១ រដ្ឋសភា។ សេចក្ដីប្រកាសរបស់ខុទ្ទកាល័យ អនុប្រធានទី១រដ្ឋសភាចេញផ្សាយនៅ ថ្ងៃទី១១ ខែកញ្ញា ឆ្នាំ២០១៤ បាន បង្ហាញពីសមាសភាពខុទ្ទកាល័យរបស់ លោកកឹម សុខា អនុប្រធានទី១រដ្ឋសភា ដែលរួមមានៈ លោកមុត ចន្ថា ជានាយក ខុទ្ទកាល័យ លោកគ្រី សុង ជានាយក រងខុទ្ទកាល័យ និងលោកស្រី ប៉ុក ម៉ារីណា ជានាយករងខុទ្ទកាល័យ។ ជាការកត់សម្គាល់ លោកមុត ចន្ថា ជាអតីតនាយកខុទ្ទកាល័យរបស់ សម្ដេចក្រុមព្រះ នរោត្ដម រណឫទ្ធិ ក្នុងពេលព្រះអង្គជាប្រធានគណបក្ស នរោត្ដម រណឫទ្ធិ ។ ក្រោយមក លោក មុត ចន្ថា បានធ្វើជាអគ្គលេខាធិការ គណបក្សជាតិនិយម ( អតីតគណបក្ស នរោត្ដមរណឫទ្ធិ ) ហើយបានចងសម្ព័ន្ធ មេត្រីជាមួយនឹងគណបក្សសង្គ្រោះជាតិ នៅក្រោយការបោះឆ្នោតជាតិ កាលខែ កក្កដា ឆ្នាំ២០១៣។ (ប្រភពពីគេហទំព័ររស្មីកម្ពុជា)
Jan 8, 2020 លោកកឹម សុខា បញ្ជាក់ជាថ្មីថាលោកនឹងទៅចូលរួមសវនាការនៅថ្ងៃទី១៥ ខែមករា វ៉ាស៊ីនតោន មេដឹកនាំក្រុមជំទាស់គឺ លោក កឹម សុខា បានបញ្ជាក់ជំហរជាថ្មីឲ្យដឹងនៅថ្ងៃនេះថា លោកនឹងទៅចូលរួមក្នុងសវនាការនៅតុលាការនៅថ្ងៃទី១៥ ខែមករាខាងមុខតាម ការកោះហៅរបស់ចៅក្រម អំពីសំណុំរឿងសន្ទិដ្ឋិភាពជាមួយបរទេសប៉ុនប៉ងផ្តួលរំលំរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជា។ នេះបើតាមការអះអាងរបស់លោក មុត ចន្ថា អ្នកនាំពាក្យរបស់ លោក កឹម សុខា ក្រោយជំនួបប្រជុំជាមួយនឹងសមាជិកសភាមកពីប្រទេស ស៊ុយអែត និងអង្គការសង្គមស៊ីវិលនៅក្នុងថ្ងៃអង្គារនេះ។
លោក កឹម សុខា បានទទួលជួបលោកស្រី Asa Erikkson សមាជិកសភានៃគណបក្សសង្គមប្រជាធិបតេយ្យដែលជាគណបក្សកាន់អំណាចធំជាងគេនៅរាជាណាចក្រស៊ុយអែត និងលោក Jan Axel Nordlander ប្រធានសមាគម Cambodia Initiative មានមូលដ្ឋាននៅស៊ុយអែត និងជាអតីតឯកអគ្គរាជទូតប្រចាំរាជាណាចក្រថៃ និងឯកអគ្គរាជទូតទទួលបន្ទុកសិទ្ធិមនុស្ស។ នេះគឺជាការជួបសម្តែងការគួរសម សួរសុខទុក្ខ និងសំណេះសំណាល។ លោក មុត ចន្ថា បានបន្ថែមថា លោកស្រី Asa Erikkson បានបញ្ជាក់ថា ស្ថានឯកអគ្គរាជទូតស៊ុយអែត ប្រចាំព្រះរាជាណាចក្រកម្ពុជា នឹងតាមដានសវនាការរបស់លោកប្រធាន កឹម សុខា នៅថ្ងៃទី១៥ ខែមករា ឆ្នាំ២០២០ ខាងមុខ។
លោក មុត ចន្ថា បានបញ្ជាក់ថា លោក កឹម សុខា ជាអ្នកប្រតិបត្តិច្បាប់ ដូច្នេះលោកនឹងទៅចូលរួមតាមការកោះហៅរបស់តុលាការ។
លោក កឹម សុខា ប្រធានគណបក្សសង្គ្រោះជាតិដែលត្រូវតុលាការរំលាយមុនការបោះឆ្នោតឆ្នាំ២០១៨ ត្រូវជាប់ឃុំឃាំងអស់រយៈពេល២ឆ្នាំពីបទរួមគំនិតជាមួយបរទេស ប៉ុនប៉ងផ្តួលរំលំរដ្ឋាភិបាលលោកនាយករដ្ឋមន្ត្រី ហ៊ុន សែន តែលោក កឹម សុខា បដិសេធពីការពាក់ព័ន្ធ។ តុលាការបានសម្រេចបន្ធូរបន្ថយលក្ខខណ្ឌនៃការឃុំខ្លួនកាលពីខែវិច្ឆិកាកន្លងទៅ។ តែលោកនៅមិនទាន់សិទ្ធិធ្វើនយោបាយ និងដើរចេញក្រៅប្រទេសនៅឡើយទេ។ លោក កឹម សុខា មានសិទ្ធិត្រឹមដើរហើរក្នុងប្រទេសនិងជួបជាមួយអ្នកការទូតកន្លងមក។
បើតាមសេចក្តីប្រកាសព័ត៌មានតាមទំព័រហ្វេសប៊ុករបស់លោក មុត ចន្ថា បានបញ្ជាក់ឲ្យដឹងថា លោក កឹម សុខា ធ្លាប់ត្រូវបានរាជរដ្ឋាភិបាលស៊ុយអែតអញ្ជើញឲ្យទៅធ្វើទស្សនកិច្ចនៅប្រទេសស៊ុយអែត កាលពីឆ្នាំ១៩៩៤ ក្នុងនាមលោកជាសមាជិកសភានិងជាប្រធានគណៈកម្មការសិទ្ធិមនុស្សរបស់រដ្ឋសភា ដើម្បីសិក្សាស្រាវជ្រាវអំពីការអនុវត្តសិទ្ធិមនុស្ស និងលទ្ធិប្រជាធិបតេយ្យ ហើយគណៈប្រតិភូបានទទួលស្គាល់វិភាគទានដែលលោក កឹម សុខា បានធ្វើលើវិស័យសិទ្ធិមនុស្សនិងលទ្ធិប្រជាធិបតេយ្យនៅកម្ពុជា។
សេចក្តីប្រកាសព័ត៌មានដដែលបានបន្ថែមថា លោក កឹម សុខា នឹង បន្តកិច្ចខិតខំប្រឹងប្រែងក្នុងការពង្រឹងនិងពង្រីកទំនាក់ទំនងល្អជាមួយបណ្តាប្រទេសនានា ដើម្បីបម្រើ ការពារ កសាង នូវអ្វីដែលជាផលប្រយោជន៍របស់ប្រទេសនិងប្រជាពលរដ្ឋខ្មែរទាំងអស់គ្នា៕
May 7, 2020 មនុស្សស្និទ្ធនឹងលោក កឹម សុខា ថាអតីតមេបក្សប្រឆាំងជជែកពីប្រយោជន៍ជាតិជាមួយ លោក ហ៊ុន សែន មន្ត្រីស្និទ្ធនឹងអតីតមេដឹកនាំបក្សប្រឆាំង អះអាងថា លោក កឹម សុខា បានជជែកជាមួយលោកនាយករដ្ឋមន្ត្រី ហ៊ុន សែន អំពីប្រយោជន៍ជាតិក្នុងជំនួបដ៏កម្រមួយ ក្នុងរាជធានីភ្នំពេញ កាលពីថ្ងៃអង្គារកន្លងមកនេះ។
អតីតប្រធានគណបក្សង្គ្រោះជាតិ លោក កឹម សុខា និងមនុស្សស្និទ្ធមួយចំនួនទៀត រួមទាំងលោក មុត ចន្ថា ផង បានចូលគោរពវិញ្ញាណក្ខន្ធសពម្តាយក្មេកលោកនាយករដ្ឋមន្ត្រី ហ៊ុន សែន តម្កល់នៅភូមិគ្រឹះជិតវិមានឯករាជ្យ ក្នុងរាជធានីភ្នំពេញ កាលពីថ្ងៃអង្គារកន្លងមកនេះ។
លោក មុត ចន្ថា រៀបរាប់លើទំព័រហ្វេសប៊ុករបស់លោកកាលពីថ្ងៃម្សិលមិញថា ការដែលលោក កឹម សុខា ទៅគោរពវិញ្ញាណក្ខន្ធនេះ ជាការប្រកាន់ខ្ជាប់នូវមនោសញ្ចេតនាប្រកបដោយភាតរភាព ព្រហ្មវិហារធម៌ និងស្មារតីខ្មែរតែមួយ ជាពិសេសក្នុងកាលៈទេសៈដែលមានទុក្ខលំបាក។
លោក មុត ចន្ថា អះអាងទៀតថា៖ «នាឱកាសនោះ សម្តេចតេជោ ហ៊ុន សែន និងឯកឧត្តម កឹម សុខា បានជួបសំណេះសំណាលគ្នាអស់រយៈពេលជិត ៥០នាទី អំពីសុខទុក្ខ និងផលប្រយោជន៍ជាតិ និងប្រជាពលរដ្ឋខ្មែរ»។
លោក មុត ចន្ថា នៅថ្ងៃព្រហស្បតិ៍នេះ សុំមិនធ្វើអត្ថាធិប្បាយបន្ថែមលើខ្លឹមសារដែលលោកបានបង្ហោះលើហ្វេសប៊ុកនេះទេ នៅពេលសួរថា តើការសំណេះសំណាលនោះផ្តោតលើបញ្ហាអ្វីខ្លះ ដែលលោកអះអាងថា ជាប្រយោជន៍ជាតិ និងប្រជាពលរដ្ឋខ្មែរនោះ។
លោក កឹម សុខា កំពុងតតាំងក្តីនៅតុលាការនៅឡើយ ជុំវិញសំណុំរឿងចោទថា ឃុបឃិតជាមួយសហរដ្ឋអាមេរិកចង់ផ្តួលរំលំរដ្ឋាភិបាល តាមបណ្តឹងរបស់រដ្ឋាភិបាល។
អតីតមេបក្សប្រឆាំងរូបនេះ ត្រូវសមត្ថកិច្ចឆ្មក់ចូលចាប់ខ្លួនទាំងមានអភ័យឯកសិទ្ធិសភា កាលពីរាត្រីថ្ងៃទី៣ ខែកញ្ញា ឆ្នាំ២០១៧ នៅផ្ទះរបស់លោក ស្ថិតក្នុងខណ្ឌទួលគោក។
ការចាប់ខ្លួនមេបក្សប្រឆាំង ក៏ចំពេលគណបក្សនេះទទួលបានសំឡេងគាំទ្រប្រហាក់ប្រហែលទៅនឹងគណបក្សប្រជាជនកម្ពុជាកំពុងកាន់អំណាចរបស់លោក ហ៊ុន សែន ផងដែរ ក្រោយការបោះឆ្នោតក្រុមប្រឹក្សាឃុំ-សង្កាត់ កាលពីឆ្នាំ២០១៧។
សហរដ្ឋអាមេរិកធ្លាប់ជំរុញឱ្យដោះលែងលោក កឹម សុខា ដើម្បីធានាដំណើរការប្រជាធិបតេយ្យនៅកម្ពុជា ដោយអះអាងថា មេបក្សប្រឆាំងរូបនេះជាមនុស្សស្អាតស្អំ ត្រូវបានចាប់ឃុំខ្លួនទាំងអយុត្តិធម៌៕
Nov 14, 2019 លោក មុត ចន្ថា ស្វាគមន៍ នាយករដ្ឋមន្រ្តីឲ្យដោះលែងសកម្មជនចាប់ខ្លួន ក្នុងផែនការធ្វើរដ្ឋប្រហារជាមួយសម រង្ស៊ី ភ្នំពេញ ៖ មនុស្សជំនិតលោក កឹម សុខា គឺលោក មុត ចន្ថា បានប្រកាសស្វាគមន៍ និងសាទរជាខ្លាំងចំពោះការប្រកាសរបស់នាយករដ្ឋមន្រ្តីកម្ពុជា ក្នុងការឲ្យដោះលែងអតីតសកម្មជនបក្សប្រឆាំងដែលបានចាប់ខ្លួនក្នុងផែនការធ្វើរដ្ឋប្រហារជាមួយទណ្ឌិតសម រង្ស៊ី មុនថ្ងៃទី៩ ខែវិច្ឆិកា ឆ្នាំ២០១៩ ។
សកម្មជនអតីតបក្សប្រឆាំងដែលត្រូវបានចាប់ខ្លួនមុនថ្ងៃ៩ វិច្ឆិកា មានប្រមាណជាជិត១០០នាក់។
ក្រោយបញ្ចប់ជំនួបរវាងលោក កឹម សុខា និងឯកអគ្គរាជទូតនៃចក្រភពអង់គ្លេសប្រចាំកម្ពុជាលោកស្រី ទីណា រេដស័រ លោក មុត ចន្ថា បានថ្លែងថា “ក្នុងនាមខ្ញុំផ្ទាល់ សូមស្វាគមន៍ និងអបអរសាទរចំពោះពួកគាត់ដែលបានទទួលសិទ្ធិពេញលេញវិញ” ។
សម្ដេចតេជោ ហ៊ុន សែន នាយករដ្ឋមន្រ្តីកម្ពុជាបានណែនាំឲ្យរដ្ឋមន្រ្តីក្រសួងយុត្តិធម៌ លោក អង្គ វង្សវឌ្ឍានា រៀបចំនីតិវិធីដោះលែងសកម្មជនអតីតប្រឆាំងដែលត្រូវបានចាប់ខ្លួនក្នុងផែនការរដ្ឋប្រហារឲ្យនៅក្រៅឃុំតាមការស្នើសុំរបស់សាមីខ្លួន ។ នេះជាការលើកឡើងរបស់សម្តេចក្នុងឱកាសអញ្ជើញសម្ពោធ ដាក់ដំណើរការរោងចក្រផលិតស៊ីម៉ង់តិ៍ របស់ក្រុមហ៊ុន ថៃ ប៊ុនរ៉ុង នៅស្រុកដងទង់ ខេត្តកំពតនាព្រឹកថ្ងៃទី១៤ ខែវិច្ឆិកាឆ្នាំ២០១៩។
ជាមួយគ្នានេះ សម្តេចតេជោធានាអះអាង មិនឲ្យពលរដ្ឋរងគ្រោះដោយសារចាញ់ឧបាយកលរដ្ឋប្រហារភ័យព្រួយឡើយ៕
Apr 18, 2021 អតីតមន្រ្តីជាន់ខ្ពស់គណបក្សប្រឆាំងចំនួន ០៧រូប ត្រូវបានព្រះមហាក្សត្រ ព្រះបាទ សម្តេចព្រះបរមនាថ នរោត្តម សីហមុនីផ្តល់សិទ្ធិ ធ្វើនយោបាយឡើងវិញមុនកាលកំណត់ កាលពីថ្ងៃទី១៧ ខែមេសា ឆ្នាំ២០២១។
ព្រះកុរណាសម្តេចព្រះបរមនាថ នរោត្តម សីហមុនី បានចេញព្រះរាជក្រឹត្យ ត្រាស់បង្គាប់ផ្តល់នីតិសម្បទានយោបាយឱ្យអតីតថ្នាក់ដឹកនាំគណបក្សសង្គ្រោះជាតិ រួមមានលោកយ៉ែម បុញ្ញឫទ្ធិ និងលោកមុត ចន្ថា មន្រ្តីជិតដិតនឹងលោកកឹម សុខា អតីតប្រធានគណបក្សប្រឆាំងមួយនេះ។ នេះបើតាមព្រះរាជក្រឹត្សនាថ្ងៃទី១៧ ខែមេសា ឆ្នាំ២០២១។
មុនឈានទៅដល់ការផ្តល់នីតិសម្បទានយោបាយនេះ មន្រ្តីទាំង៧រូបនេះបានបានដាក់សំណើមកក្រសួងមហាផ្ទៃ ដើម្បីស្នើសុំសិទ្ធិធ្វើ នយោបាយឡើងវិញ ហើយក្រសួងមហាផ្ទៃក៏បានស្នើសុំគោលការណ៍អនុញ្ញាតផ្តល់នីតិសម្បទាឡើងវិញមុនកាលកំណត់ឲ្យបុគ្គលខាងលើនេះដែរ។
លោកយ៉ែម បុញ្ញឫទ្ធិ និងលោកមុត ចន្ថា មិនអាចទាក់ទងបានដើម្បីសុំការអត្ថាធិប្បាយបានទេ។
គួររំលឹកថា តុលាការកំពូលនៅឆ្នាំ ២០១៧ បានរំលាយគណបក្សសង្គ្រោះជាតិ ពីបទប៉ុនប៉ងផ្តួលរំលំរដ្ឋាភិបាល ហើយក៏បានហាមប្រាមមេដឹកនាំជាន់ខ្ពស់របស់គណបក្សចំនួន ១១៨រូប មិនឲ្យធ្វើនយោបាយក្នុងរយៈពេល ៥ ឆ្នាំ ផងដែរ៕
Apr 26, 2021 ពលរដ្ឋមានទស្សនៈខ្វែងគ្នាជុំវិញការសុំសិទ្ធិធ្វើនយោបាយរបស់មន្ត្រីបក្សប្រឆាំង ពលរដ្ឋមានទស្សនៈខ្វែងគ្នា ជុំវិញការសុំសិទ្ធិធ្វើនយោបាយ របស់មន្ត្រីគណបក្សសង្គ្រោះជាតិ។ សកម្មជនបក្សប្រឆាំងនៅមូលដ្ឋាន និងមន្ត្រីជាន់ខ្ពស់បក្សនេះខ្លះផង ជំទាស់ការសុំសិទ្ធិនេះ។ ប៉ុន្តែ អ្នកឃ្លាំមើលសង្គម យល់ថា មន្ត្រីបក្សប្រឆាំង ដែលជាប់បម្រាមនយោបាយ កំពុងស្ថិតក្នុងស្ថានភាពដ៏លំបាកបំផុតមួយ រវាងការបន្តជ្រើសរើសនៅស្ងាត់ស្ងៀមតទៅទៀត និងសុំសិទ្ធិធ្វើនយោបាយ ក្នុងពេលដែលគ្មានភ្លើងខៀវពីលោក កឹម សុខា និងលោក សម រង្ស៊ី។
តាំងពីរបបក្រុងភ្នំពេញ រម្លាយគណបក្សសង្គ្រោះជាតិនោះមក មានរយៈពេលជិត ៣ឆ្នាំកន្លះទៅហើយ ដែលមន្ត្រីក្នុងជួរក្បាលម៉ាស៊ីនគណបក្សប្រឆាំងនេះ នៅជាប់បម្រាមនយោបាយ។ ប៉ុន្តែ ក្នុងចំណោមមន្ត្រីទាំង ១១៨នាក់ ដែលជាប់បម្រាមនេះ មានមន្ត្រីប្រមាណជិត ២០ភាគរយ (ឬ ២២នាក់) ដែលបានសិទ្ធិធ្វើនយោបាយវិញ ក្រោយដាក់ពាក្យសុំសិទ្ធិនេះ ទៅរដ្ឋមន្ត្រីក្រសួងមហាផ្ទៃ និងជាអនុប្រធានគណបក្សប្រជាជនកម្ពុជា និងមានការឯកភាពពីលោកនាយករដ្ឋមន្ត្រី ហ៊ុន សែន។ អ្វីដែលគួរឱ្យកត់សម្គាល់ ក្នុងចំណោមមន្ត្រីទាំង ២២ នាក់នោះ មានតំណាងរាស្ត្រ និងមន្ត្រីជាន់ខ្ពស់ ដែលស្និទ្ធនឹងលោក កឹម សុខា ដូចជាលោក យ៉ែម បុញ្ញឫទ្ធិ និងមន្ត្រីខុទ្ទកាល័យរបស់លោក គឺលោក មុត ចន្ថា ដែលអ្នកទាំងនេះ ស្ថិតក្នុងចំណោមមន្ត្រីគណបក្សសង្គ្រោះជាតិ ៧ រូប ដែលទើបបានសិទ្ធិធ្វើនយោបាយនេះរួមគ្នា កាលពីថ្ងៃទី១៧ ខែមេសា។
ការសុំសិទ្ធិធ្វើនយោបាយនេះ រងការរិះគន់យ៉ាងចាស់ដៃ ពីសកម្មជនបក្សប្រឆាំងនៅមូលដ្ឋាន ដែលធ្លាប់ជាអ្នកទោសមនសិការផង។ លោក គា វិសាល ដែលជាសកម្មជនបក្សប្រឆាំងនៅខេត្ត កំពង់ចាម និងធ្លាប់ជាប់ពន្ធនាគារ ដោយសាររក្សាជំហរគាំទ្រគណបក្សសង្គ្រោះជាតិឥតងាករេនោះ ថា ការសុំសិទ្ធិធ្វើនយោបាយ គឺស្មើនឹងទទួលស្គាល់ភាពស្របច្បាប់នៃការរម្លាយគណបក្សសង្គ្រោះជាតិ និងជាអំពើក្បត់ឆន្ទៈរាស្ត្រ និងក្បត់សន្យាខ្លួនឯងថា មិនចុះញ៉ម។
ជាងនេះទៅទៀត លោក គា វិសាល ថា ការសុំសិទ្ធិធ្វើនយោបាយនេះ គឺជាការដើរចេញពីគណបក្សសង្គ្រោះជាតិ៖ «ដោយសារថ្នាក់ដឹកនាំហ្នឹង បានក្បត់ឆន្ទៈរាស្ត្រហើយ ក៏ពលរដ្ឋខ្មែរជាពិសេសកម្លាំងមូលដ្ឋានពួកខ្ញុំ ក៏អត់ទទួលស្គាល់ ហើយក៏មិនទៅដើរតាមនយោបាយ ទៅសុំសិទ្ធិធ្វើនយោបាយរបស់អ្នកតំណាងរាស្ត្រអតីតរបស់គណបក្សសង្គ្រោះជាតិហ្នឹងដែរ។ គ្រាន់តែជាការបរាជ័យរបស់គាត់តែប៉ុណ្ណោះ»។
ដូចគ្នានេះដែរ សកម្មជនមូលដ្ឋានមួយរូបទៀត ដែលជាចៅសង្កាត់ផង មិនយល់ស្របចំពោះការទៅសុំសិទ្ធិធ្វើនយោបាយឡើងវិញនេះទេ។ ចៅសង្កាត់ជាប់ឆ្នោតរបស់គណបក្សសង្គ្រោះជាតិ នៅសង្កាត់អូរចារ ខេត្តបាត់ដំបងកញ្ញា ស៊ិន ចាន់ពៅរ៉ូហ្ស៊េត ថា ពលរដ្ឋម្ចាស់ឆ្នោតបានបោះឆ្នោតឱ្យតំណាងរាស្ត្រ និងមន្ត្រីគណបក្សសង្គ្រោះជាតិទាំងនោះ ដើម្បីការផ្លាស់ប្តូរវិជ្ជមាននៅកម្ពុជា។ កញ្ញាបារម្ភថា ការសុំសិទ្ធិធ្វើនយោបាយនេះ មិនត្រឹមតែមិនបានជួយអ្វីដល់ដំណើរការប្រជាធិបតេយ្យប៉ុណ្ណោះទេ តែវាអាចជាការបោកប្រាស់ក្តីសង្ឃឹមរបស់ពលរដ្ឋ ដែលខំទុកចិត្តមន្ត្រីទាំងនោះ ព្រោះកន្លងមកមានអ្នកចេញសុំសិទ្ធិនយោបាយ និងបើកគណបក្សថ្មីខ្លះដែរ តែគ្មានបានផលអ្វីនោះឡើយ៖ «ដូច្នេះអ្នកដែលចេញទៅថ្មីៗនេះ ក៏ដូចអ្នកមុនដែរ យ៉ាងច្រើនណាស់ គេឱ្យវ៉ៃប្រហារថ្នាក់ដឹកនាំសង្គ្រោះជាតិ វ៉ៃប្រហារឯកឧត្តម សម រង្ស៊ី និង ឯកឧត្ដម កឹម សុខា ថា បែកបាក់គ្នាហើយ នៅធ្វើអីទៀត»។
អ្នកនយោបាយអូស្ត្រាលីដើមកំណើតខ្មែរ ដែលជាអ្នកគាំទ្រគណបក្សសង្គ្រោះជាតិសកម្មមួយដែរ ហាក់ដូចជាអស់សំណើច ពេលឃើញមន្ត្រីគណបក្សសង្គ្រោះជាតិមួយចំនួន នាំគ្នាទៅសុំសិទ្ធិធ្វើនយោបាយនេះ។ លោក ហុង លឹម ចោទជាសំណួរទៅមន្ត្រីទាំងនោះវិញថា តើទៅសុំសិទ្ធិនយោបាយយ៉ាងម៉េច ពីមន្ត្រីគណបក្សកាន់អំណាច ដែលជាអ្នករម្លាយគណបក្សសង្គ្រោះជាតិនោះ? ៖ «ហើយក្រសួងមហាផ្ទៃហ្នឹង កាន់កាប់ដោយគណបក្សកាន់អំណាច គណបក្សប្រជាជនហ្នឹង គណបក្សដែលស្អប់ខ្ពើម ធ្វើបាបគណបក្សឯទៀតៗទាំងអស់ហ្នឹង។ លុះត្រាតែគណបក្សហ្នឹង គេមើលមកឃើញថាគ្មានលក្ខណៈដែលថា អាចប្រឈមមុខប្រឆាំង ធ្វើឱ្យគេមានគ្រោះភ័យ អាហ្នឹងគេចេះតែឱ្យបង្កើតទៅ»។
លោក ហុង លឹម គ្មានគណបក្សនយោបាយណាមួយ អាចប្រកួតប្រជែងដោយសេរី ត្រឹមត្រូវ និងយុត្តិធម៌នោះទេ ដរាបណាកម្ពុជានៅតែមានមេដឹកនាំបែបផ្ដាច់ការ ក្រាញអំណាច និងមិនចេះខ្មាសអៀនដូចលោក ហ៊ុន សែននេះ។
ដូចគ្នានេះដែរ ការទៅសុំសិទ្ធិនយោបាយ ក្នុងកាលៈទេសៈនេះ បើតាមអគ្គលេខាធិការសហព័ន្ធនិស្សិតបញ្ញវន្តកម្ពុជា លោក គៀន ពន្លក ថា ជារឿងខុសឆ្គង និងគួរឱ្យសោកស្ដាយបំផុត ព្រោះលោកចាត់ទុកថា ឥរិយាបថបែបនេះ ថាគឺជាការបំបែកបំបាក់សំឡេងគណបក្សប្រឆាំង ដែលគណបក្សកាន់អំណាចប្រឹងបំបែកបំបាក់គ្រប់មធ្យោបាយ៖ «ប្រជាពលរដ្ឋមិនពេញចិត្តទាល់តែសោះ សូម្បីតែអ្នកគាំទ្រមួយចំនួនធំ ពួកគាត់ថា សកម្មជនផ្សេងៗដែលក្រាញននាល ខ្លះសុខចិត្តជាប់គុក ខ្លះទៀតទៅវេទនានៅក្រៅប្រទេស និរទេសខ្លួន បែរជាមន្ត្រីជាន់ខ្ពស់នាំគ្នាទៅបង្កើតគណបក្សព្រោងព្រាត ដើម្បីលម្អសួនប្រជាធិបតេយ្យនៅកម្ពុជាទៅវិញ»។
ការសុំសិទ្ធិធ្វើនយោបាយនេះ បើតាមអ្នកវិភាគវិញ យល់ថា ជាការបង្ហាញអំពីភាពអស់សង្ឃឹមរបស់អ្នកនយោបាយមួយចំនួននោះតែប៉ុណ្ណោះ។ អ្នកវិភាគលោក គឹម សុខ ថា ការចែកផ្លូវគ្នាដើរនេះ កើតចេញពីចរិតអស្មិមានះរៀងៗខ្លួន របស់មន្ត្រីបក្សប្រឆាំង និងកើតជំងឺផ្អើល និងសង្ស័យតែគ្នាឯង និងឈ្លោះតែគ្នាឯង៖ «របៀបទៅសុំសិទ្ធិធ្វើនយោបាយម្ដងម្នាក់ ម្ដងបួនប្រាំនាក់បែបនេះ ធ្វើអ្វីមិនកើតទេ គឺជាស្ថានភាពជាប់ជុច នៅក្នុងកន្សោមនយោបាយរបស់បក្សកាន់អំណាច រើខ្លួនមិនរួចទេ»។
ក្រោយការរម្លាយគណបក្សសង្គ្រោះជាតិ សកម្មភាពនយោបាយរបស់គណបក្សនេះ នៅមូលដ្ឋាន ស្ទើរតែគ្មានសោះ ដោយសារតែអាជ្ញាធរគ្រប់ជាន់ថ្នាក់ បំភិតបំភ័យ ធ្វើទុក្ខបុកម្នេញឥតស្រាកស្រាន្ត ដល់សកម្មជននយោបាយដែលគាំទ្របក្សប្រឆាំងនេះ។ សកម្មភាពនយោបាយ ដែលនៅបន្តបាន ភាគច្រើនគឺធ្វើពីក្រៅប្រទេស។ ប្រធានសាខាគណបក្សសង្គ្រោះជាតិនៅសហរដ្ឋអាមេរិក និងជាអតីតប្រធានគណបក្សសង្គ្រោះជាតិក្រៅប្រទេស លោក អ៊ុង រិទ្ធី ថា ការសុំសិទ្ធិធ្វើនយោបាយ គឺជាសិទ្ធិរបស់បុគ្គល ព្រោះពេលមន្ត្រីទាំងនោះ គាំទ្រគណបក្សសង្គ្រោះជាតិពីដំបូង ក៏ជាសិទ្ធិរបស់ពួកគាត់ដែរ។
ទោះជាយ៉ាងនេះក្ដី លោកយល់ថា ការសម្រេចសុំសិទ្ធិនយោបាយនៅពេលនេះ ទំនងជាធ្វើឡើងដោយគិតតែផលប្រយោជន៍បុគ្គល ជាជាងប្រយោជន៍ប្រជាពលរដ្ឋម្ចាស់ឆ្នោតជាធំ ព្រោះជាគោលការណ៍ លោកថា គណបក្សសង្គ្រោះជាតិនៅតែរឹងមាំ និងបន្តការតស៊ូមតិពីក្រៅតទៅទៀត ដើម្បីផ្តល់ក្តីសង្ឃឹមដល់ម្ចាស់ឆ្នោត ដែលទុកចិត្តលើគណបក្សសង្គ្រោះជាតិទាំងមូល៖ «សង្គ្រោះជាតិយើងនៅក្រៅប្រទេស យើងនៅរឹងមាំ។ យើងបន្តធ្វើកិច្ចការងារយើង។ យើងអត់មានទន់ជំហរ។ យើងឆ្លើយតបតាមចម្លើយរបស់ប្រជាពលរដ្ឋខ្មែររបស់យើង»។
ប៉ុន្តែ ការតស៊ូនយោបាយ តែពីក្រៅប្រទេស ស្របពេលដែលអ្នកនយោបាយនៅក្នុងប្រទេស ស្ងាត់ច្រៀប ដូចចោរលួចសេះបែបនេះ អ្នកឃ្លាំមើលសង្គម ថាមិនមែនជាយុទ្ធសាស្ត្រមានប្រសិទ្ធភាពនោះទេ ព្រោះការបោះឆ្នោតឃុំសង្កាត់ និងការបោះឆ្នោតជាតិ កាន់តែខិតជិតចូលមកដល់ណាស់ទៅហើយ។
អតីតនាយកប្រតិបត្តិនៃអង្គការឃ្លាំមើលការបោះឆ្នោតខុមហ្វ្រែល (Comfrel) លោក គល់ បញ្ញា ថាការសម្រេចខាងនយោបាយរបស់មន្ត្រីបក្សប្រឆាំងមួយចំនួន ក្នុងការសុំសិទ្ធិធ្វើនយោបាយ គឺជាការរកជម្រើសខាងនយោបាយផ្សេងទៀត ដែលអាចចាប់ផ្តើមធ្វើសកម្មភាពនយោបាយ ឱ្យទាន់ពេលបោះឆ្នោតពេលខាងមុខ។ តែលោកមិនសូវមានសុទិដ្ឋិនិយម ថា ការសុំសិទ្ធិនយោបាយបែបបុគ្គលបែបនេះ នឹងមានប្រសិទ្ធភាពអ្វី ជាដុំកំភួននោះឡើយ ព្រោះអ្នកចូលមុនៗ មានមួយចំនួនដែរ តែអត់សូវមានឃើញសកម្មភាពនយោបាយអ្វីសោះ៖ «ព្រោះដើម្បីត្រៀមការបោះឆ្នោតនៅពេលខាងមុខនេះ ពួកគាត់ត្រូវត្រៀមសកម្មភាពនយោបាយ។ ប៉ុន្តែ មួយចំនួនណានោះ ឃើញបង្កើតគណបក្សនយោបាយ ប៉ុន្តែឱ្យធ្វើជាសកម្មនយោបាយ ឱ្យមានតួនាទីរបស់គណបក្សខ្លួន នៅក្នុងនយោបាយ ឱ្យបានឥទ្ធិពលអ្វីខ្លាំង នៅមានកម្រិតនៅឡើយទេ»។
ក្នុងស្ថានភាពបែបនេះ អ្នកឃ្លាំមើលសង្គមឯណោះ ថា គណបក្សសង្គ្រោះជាតិឈានដល់ដំណាក់កាលដើរក៏ស្លាប់ មិនដើរក៏ស្លាប់។ លោកបណ្ឌិត សេង សារី ថា លោកមើលមិនឃើញសញ្ញាណណាមួយ ដែលគណបក្សសង្គ្រោះជាតិ នឹងបានចូលរួមការឆ្នោតខាងមុខនេះនោះទេ។ លោកបន្តថា ការណ៍ដែលបក្សប្រឆាំង មិនបានចូលរួមការបោះឆ្នោតខាងមុខ ឬមិនអាចចូលរួមការបោះឆ្នោតខាងមុខបាន មានន័យថាការបោះឆ្នោតក៏នៅតែបន្ត បក្សកាន់អំណាច អាចលាងនូវអ្វីដែលខ្លួនបានធ្វើកន្លងទៅ ដោយព្យាយាមកាយកប់រឿងបោះឆ្នោតពេលមុន។
លោកថា មន្ត្រីមួយចំនួន ចង់រក្សាសមិទ្ធផលសង្គ្រោះជាតិ ទ្រាំការគាបសង្កត់មិនបាន ហើយចង់រក្សាសមិទ្ធផលនេះ ទើបរកច្រកសុំសិទ្ធិធ្វើនយោបាយបែបនេះ។ ប៉ុន្តែលោកថា មិនថាមន្ត្រីបក្សប្រឆាំងណាទេ ដែលហ៊ានដើរចេញពីលោក កឹម សុខា និងលោក សម រង្ស៊ី គឺអាចរលាយខ្លួន៖ «ថ្នាក់ដឹកនាំគឺមានលោក កឹម សុខា និងលោក សម រង្ស៊ី ជាបុគ្គលដែលប៉ះរលាយ។ ការចេញបង្កើតបក្សថ្មីរបស់មន្ត្រីជាន់ ឬឥស្សរជនជាន់ខ្ពស់លើកនេះ ក៏អាចជាការធ្វើអត្តឃាតនយោបាយដែរ ទោះបីជាសិទ្ធិក្នុងការធ្វើនយោបាយ ប៉ុន្តែ ជាយុទ្ធសាស្ត្រ វាអត់ត្រូវទេ។ បើក្នុងករណី មិនមានការផ្តល់នូវសិទ្ធិ ឬអំណាចនយោបាយពីបុគ្គល ឬឥស្សរជនមេដឹកនាំនយោបាយទាំងពីរនាក់របស់សង្គ្រោះជាតិហ្នឹង»។
ទោះជាគ្រោះថ្នាក់យ៉ាងនេះក្ដី បើតាមអ្នកឃ្លាំមើលសង្គមមួយរូបទៀត លោកយល់ថា អ្នកនយោបាយ ត្រូវធ្វើតាមលំអានអ្នកតស៊ូផ្នែកអហិង្សា នៅក្នុងប្រវត្តិសាស្ត្រ ដូចជាលោក ម៉ាទីន លូធើឃីង (Martin Luther King) ដែលប្រកាន់ជំហរ ថាត្រូវធ្វើម៉េចទៅមុខឱ្យបាន មិនថា ត្រូវលូន ឬវារនោះទេ។
ប្រធានវិទ្យាស្ថានប្រជាធិបតេយ្យកម្ពុជាលោក ប៉ា ចន្ទរឿន ថាអ្នកនយោបាយ និងអ្នកដឹកនាំរបស់គណបក្សសង្គ្រោះជាតិនៅមូលដ្ឋាន ដូចជាមិនបានបង្ហាញអំពីសកម្មភាព ដែលជាក្ដីរំពឹង ឱ្យទាំងអ្នកគាំទ្ររបស់ខ្លួន និងសហគមន៍អន្តរជាតិ ពាក់ព័ន្ធនឹងសកម្មភាពនយោបាយរបស់ខ្លួននោះឡើយ។ លោកគាំទ្រការសម្រេចចិត្តផ្ទាល់ខ្លួនរបស់បុគ្គល ក្នុងការសុំសិទ្ធិធ្វើនយោបាយវិញ ព្រោះស្ថានភាពនយោបាយបច្ចុប្បន្ន មានភាពមិនច្បាស់លាស់៖ «សកម្មភាពនយោបាយនេះ វាជាសកម្មភាពត្រូវតែធ្វើជាបន្តបន្ទាប់ អត់អាចនៅស្ងៀមកើតទេ។ ប៉ុន្តែ ត្រូវធ្វើកិច្ចការងារតាមគន្លងប្រជាធិបតេយ្យ និងត្រូវប្រកាន់ឥរិយាបថមួយជាអ្នកធ្វើការបំពេញគ្នា ជាជាងធ្វើការបំពាន ឬប៉ែងដៃប៉ែងជើងគ្នា»។
មន្ត្រី និងសកម្មជនគណបក្សសង្គ្រោះជាតិភាគច្រើនលើសលុប នៅបន្តក្រាញននៀល ខាំស្មៅ និងស្មោះស្ម័គ្រជាមួយគណបក្សសង្គ្រោះជាតិ គឺដោយសារតែពួកគាត់នៅតែប្រកាន់ជំហរថា គណបក្សកាន់អំណាចរម្លាយគណបក្សខ្លួនដោយខុសច្បាប់ និងយ៉ាងអយុត្តិធម៌។ ចំណែកសហគមន៍អន្តរជាតិពីប្រទេសប្រកាន់ប្រជាធិបតេយ្យ ក៏មើលឃើញដូចពួកគេដែរ ហើយសហគមន៍អន្តរជាតិ បានដាក់សម្ពាធជាហូរហែដែរ ដើម្បីឱ្យរបបក្រុងភ្នំពេញ ផ្តល់ភាពស្របច្បាប់ដល់គណបក្សសង្គ្រោះជាតិ ដើម្បីបើកដំណើរការសកម្មភាណនយោបាយរបស់ខ្លួនឡើងវិញ។
ប៉ុន្តែ អ្នកឃ្លាំមើលសង្គមយល់ស្របគ្នាថា គណបក្សកាន់អំណាចហាក់ដូចជាស៊ាំនឹងសម្ពាធនេះទៅហើយ។ ម្យ៉ាងទៀត សហគមន៍អន្តរជាតិ ក៏លែងសូវមានឥទ្ធិពលខ្លាំងក្នុងរឿងនយោបាយខ្មែរ ដូចពីមុនទៀតដែរ ដោយសារតែបរិបទតំបន់ និងពិភពលោក និងការលូកដៃរបស់ចិន ចូលក្នុងកិច្ចការនយោបាយខ្មែរ ។ តែទោះជាយ៉ាងណា ប្រទេសដែលទំនងជានៅតែមានឥទ្ធិពលសេដ្ឋកិច្ចលើកម្ពុជាតាមរយៈការផ្តល់ប្រព័ន្ធអនុគ្រោះពន្ធនោះ គឺសហភាពអឺរ៉ុប និងសហរដ្ឋអាមេរិក៕
2018/04/11 ព្រះនាងតូច កឹម មនោវិទ្យា និង លោក មុត ចន្ថា កំពុងធ្វើនយោបាយផ្ទុយពីគោលការណ៍បង្រួបបង្រួម
ដោយ៖ ឡុង សារាត់ សហមេធាវីការពារក្ដីលោកកឹម សុខា
ព្រោះតែឥទ្ធិពលនៃនិមិត្ដរូបការបង្រួបបង្រួមរវាងលោក សម រង្សី និង លោក កឹម សុខា ដែលកើតចេញជាគណបក្សសង្គ្រោះជាតិ ត្រូវបានលោក ហ៊ុន សែន ភ័យខ្លាចរហូតបានបំបិតមិនឲ្យមានសកម្មនយោបាយនៅក្នុងប្រទេស។
លោក ហ៊ុន សែន ប្រើយុទ្ធសាស្ដ្របំបែកដោយ បានចាប់លោក កឹម សុខា ដាក់គុកក្នុងប្រទេស ហើយធ្វើនិរទេសលោក សម រង្សី ឲ្យនៅក្រៅប្រទេស។ តាំងពីលោក កឹម សុខា ជាប់ក្នុងគុកមក លោក ហ៊ុន សែន បំបិតសិទ្ធមិនឲ្យនរណាចូលជួបលោក កឹម សុខា ក្នុងគុកឡើយ ហើយអនុញ្ញាតឲ្យតែលោកស្រីប្រពន្ធលោក កឹម សុខា និង ក្រុមមេធាវីការពារក្ដីរបស់លោក កឹម សុខា ប៉ុណ្ណោះ ដែលមានសិទ្ធអាចចូលជួបលោក កឹម សុខា ក្នុងគុកបាន។ មិនត្រឹមតែការពារក្ដីរបស់លោក កឹម សុខា ប៉ុណ្ណោះទេ កិច្ចការជាផ្លូវការមួយចំនួនគឺក្រុមមេធាវីជាអ្នកទទួលខុសត្រូវ ហើយពាំនាំពាក្សរបស់ លោក កឹម សុខា ដើម្បីមកធ្វើសន្និសិទ្ធការសែតចែកចាយជូនប្រជាពលរដ្ឋ។
ក្រុមមេធាវីទាំងនេះបានបំពេញតួនាទីរបស់ខ្លួនតាំងពីការចាប់ខ្លួនលោក កឹម សុខា មកម្លេះ។ ក្រុមមេធាវីការពារក្ដីលោក កឹម សុខា នោះរួមមាន៖
- លោក ហែម សុជាតិ
- លោក ជូង ជូងី
- លោក កែត ឃី
- លោក ផែង ហេង
- លោកស្រី ម៉េង សុភារី
- លោក សំ សុគង់
- លោក ផាន់ ច័ន្ទសាក់
- លោក ចាន ចេន
សហមេធាវីបានជួបលោក កឹម សុខា កាលពីថ្ងៃទី ៤ ខែមេសា ឆ្នាំ ២០១៨ បានពាំនាំពាក្សពេជ្ររបស់របស់លោក កឹម សុខា ដែលមានខ្លឹមសារថា លោក កឹម សុខា ស្នើរឲ្យដោះលែងរូបលោកឲ្យនៅក្រៅឃុំ ដើម្បីបានទៅព្យាបាលជំងឺនៅក្រៅប្រទេស ហើយបង្ហាញដំណោះស្រាយនយោបាយបច្ចុប្បន្ន ដោយគ្មានជម្រើសអ្វីល្អជាងការចរចារវាងខ្មែរ និងខ្មែរ។
ពាក្សពេជ្ររបស់លោក កឹម សុខា ដែលបញ្ជូនតាមរយះក្រុមមេធាវី ហើយបានចុះតាមកាសែតវិទ្យុអាសុីសេរី (https://goo.gl/DWUKx3) ត្រូវបានព្រះនាងតូច កញ្ញា កឹម មនោវិទ្យា និង លោក មុត ចន្ថា ធ្វើការបដិសេធមិនទទួលយក។ លោក មុត ចន្ថា បដិសេធតាមរយះបណ្ដាញសង្គមរបស់គាត់។
តាមពិតទៅ លោក មុត ចន្ថា ដែលមិនមានវត្ដមានរបស់ខ្លួនជួបជាមួយលោក កឹម សុខា ហើយមិនមានសិទ្ធអ្វីក្នុងការនាំពាក្សរបស់លោក កឹម សុខា បែជាតាងខ្លួនដូចជាអ្នកនាំពាក្សរបស់លោក កឹម សុខា ហើយបែជាហ៊ានចោតក្រុមមេធាវីថាប្រឌិតរឿងទៅវិញ ហើយព្រហើនថាឲ្យក្រុមមេធាវីឲ្យចេះបំពេញវិជ្ជាជីវៈតាមសីលធម៌។ ពិតប្រាកដណាស់ ដែលលោក មុត ចន្ថា អត់មានតួនាទីអ្វីទាល់តែសោះនាពេលបច្ចុប្បន្ននេះ ហើយគាត់គ្មានដែលបានជួបលោក កឹម សុខា ម្ដងណាសោះតាំងពីលោក កឹម សុខាជាប់នៅក្នុងគុកមក។
លើសពីនេះទៀតព្រះនាងតូចកញ្ញា កឹម មនោវិទ្យា បានចម្លងអ្វីដែលលោក មុត ចន្ថាចុះផ្សាយនៅទំព័របណ្ដាញរបស់ខ្លួន មកចុះផ្សាយបន្ដនៅលើទំព័រហ្វេសបុករបស់លោក កឹម សុខា ហើយចុះផ្សាយបដិសេធនូវអ្វីដែលមេធាវីលោក ហែម សុជាតិ តាងនាមឲ្យក្រុមមេធាវីដែលបានជួបលោក កឹម សុខា ផ្ទាល់នោះ។
ក្នុងកំលុងពេលដែលលោក កឹម សុខា នៅក្នុងគុក តើនរណាដែលហ៊ាន និង មានសិទ្ធចុះផ្សាយនៅលើទំព័រហ្វេសប៊ុសរបស់លោក កឹម សុខា។ ជាការពិតណាស់ មានតែព្រះនាងតូចកញ្ញា កឹម មនោវិទ្យា ហ៊ានបញ្ចេញពាក្សសំដីដែលជាគំនិតផ្ទាល់របស់ខ្លួនដែលខុសពីគំនិតរបស់លោក កឹម សុខា មកចុះនៅលើទំព័រហ្វេសប៊ុករបស់លោក កឹម សុខា។ ដូច្នេះអ្វីដែលបានចុះនៅលើទំព័រហ្វេសប៊ុករបស់លោក កឹម សុខា គឺគំនិតផ្ទាល់របស់ព្រះនាងតូចកញ្ញា កឹម មនោវិទ្យា។
ក្រៅពីអ្វីដែលចុះជាសាធារណតាមបណ្ដាញសង្គម លោក មុត ចន្ថា បានស្ដីបន្ទោសសហមេធាវីតាមការឆ្លងឆ្លើយជាឯកជនតាមបណ្ដាញសង្គម តែការឆ្លងឆ្លើយនោះត្រូវបានបង្ហោះជាសាធារណតាមបណ្ដាញសង្គម។ តាមការឆ្លងឆ្លើយនោះ លោក មុត ចន្ថា បានទទួលស្គាល់នូវអ្វីដែលមេធាវីពាំនាំពីលោក កឹម សុខា តែខ្លួនមិនពេញចិត្ដនឹងយកពាក្សពិតរបស់លោក កឹម សុខា ដែលចង់ឲ្យប្រជាពលរដ្ឋដឹងនោះ មកប្រាប់សាធារណឲ្យដឹង។ តែលោក ហេង ជាមេធាវី បានបញ្ជាក់ថា លោក កឹម សុខា ស្នើឲ្យលោកមេធាវីនិយាយនូវអ្វីដែលវិជ្ជមានដល់សាធារៈ។ ហើយលោក ហេង បានអះអាងថា អ្វីដែលលោក ហែម សុជាតិ បានឆ្លើយទៅវិទ្យុអាសុីសេរីនោះ គឺជាខ្លឹមសារពិតរបស់លោក កឹម សុខា។
មតិជាច្រើនរបស់អ្នកគាំទ្រគណបក្សសង្គ្រោះជាតិ បានឃើញស្ថានភាពចម្លែកដែលលោក មុត ចន្ថា បានកំពុងតែធ្វើនោះ គឺកំពុងតែនាំព្រះនាងតូចកញ្ញា កឹម មនោវិទ្យា ដើរខុសផ្លូវនយោបាយរបស់គណបក្សសង្គ្រោះជាតិដែលតែងតែយកការបង្រួបបង្រួមជាតិ ផ្សះផ្សារជាតិ ក្រោមនិមិត្ដរូបនៃលោក សម រង្សី និង លោក កឹម សុខា។
Apr 8, 2014 ភ្នំពេញៈ គណបក្សជាតិនិយម ដែលបំបែកចេញពីគណបក្ស នរោត្តម រណឫទ្ធិ និងគណបក្ស ហ៊្វុនស៊ិនប៉ិច បានប្រកាសពីម្សិលមិញថា ពួកគេនឹងចូលរួមជាមួយគណបក្សសង្គ្រោះជាតិ។
នៅពិធីអបអរខួបកំណើតមួយឆ្នាំ នៃការបង្កើតគណបក្សសង្គ្រោះជាតិកាលពីម្សិលមិញ ប្រធានគណបក្សសង្គ្រោះជាតិ លោក សម រង្ស៊ី បានផ្តល់ការស្វាគមន៍ជាសាធារណៈ ចំពោះប្រធានគណបក្ស ជាតិនិយម លោក ផេង ហេង និងអគ្គលេខាធិការ លោក មុត ចន្ថា ដែលលោក សម រង្ស៊ី បានថ្លែងថា ពួកគាត់បានសម្រេចចិត្តមកចូលរួមជាមួយគណបក្សរបស់លោកដើម្បីប្រឆាំងនឹងគណបក្សប្រជាជនរបស់លោកនាយករដ្ឋមន្រ្តី ហ៊ុន សែន។
លោកថ្លែងថា៖ «ថ្ងៃនេះយើងមានសេចក្តីរីករាយណាស់ដែលបានឃើញអ្នកគាំទ្រលទ្ធិប្រជាធិបតេយ្យពីគ្រប់មជ្ឈដ្ឋានដើរតាមនិន្នាការនយោបាយរបស់គណបក្សសង្គ្រោះជាតិ និងពង្រឹងកិច្ចខិតខំប្រឹងប្រែងរបស់គណបក្សសង្គ្រោះជាតិដើម្បីរួមកម្លាំងប្រជាធិបតេយ្យ»។
លោកបន្តថា គណបក្សជាតិនិយម ដែលមានសមាជិកក្រុមប្រឹក្សាឃុំចំនួន ៥០នាក់ នឹងជួយដល់ការបោះឆ្នោតក្រុមប្រឹក្សានៅខែក្រោយរបស់គណបក្សសង្គ្រោះជាតិ។ ទោះយ៉ាងណា ការរួមបញ្ចូលគ្នាជាផ្លូវការនឹងមិនអាចធ្វើឡើងនៅពេលនេះបានទេ រហូតទាល់តែក្រុមប្រឹក្សា ឃុំសង្កាត់ របស់គណបក្សជាតិនិយម បញ្ចប់អាណត្តិបច្ចុប្បន្នរបស់ខ្លួនសិន។
លោក មុត ចន្ថា បានថ្លែងកាលពីម្សិលមិញថា គណបក្សជាតិនិយម បានសម្រេចចិត្តចូលរួមកម្លាំងជាមួយគណបក្សសង្គ្រោះជាតិ គឺដោយសារតែមើលឃើញថា គណបក្សទាំងពីរមានឆន្ទៈស្រដៀងគ្នា និងមានគោលដៅដូចគ្នា៕ PS
១៧ ខែវិច្ឆិកា ឆ្នាំ២០១៤ មុត ចន្ថា៖ កឹម សុខា បន្តមិនគាំទ្រ«វត្តមាន»ជនភៀសខ្លូនអូស្រ្តាលី នៅកម្ពុជា បើទោះជាលោកនាយករដ្ឋមន្រ្តី ហ៊ុន សែន បានអះអាងពីជំហរកម្ពុជា ក្នុងការទទួលជនភៀសខ្លួន ពីប្រទេសអូស្ត្រាលីក៏ដោយ តែលោក កឹម សុខា អនុប្រធានរដ្ឋសភា នៅតែរក្សាគោលជំហររបស់ខ្លួន ក្នុងការជម្រុញឲ្យរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជា និងអូស្ត្រាលីពីចារណាឡើងវិញ ។ នេះបើតាមការបញ្ជាក់របស់លោក មុត ចន្ថា នាយខុទ្ទកាល័យលោក កឹម សុខា។
នាយខុទ្ទកាល័យអនុប្រធានទី១នៃរដ្ឋសភា លោក មុត ចន្ថា បានអះអាងពីជំហររបស់ លោក កឹម សុខា ថានៅតែបន្តឲ្យរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជា និងអូស្ត្រាលីពិចារណាជាថ្មី ជុំវិញករណីទទួលយកជនភៀសខ្លួនខុសច្បាប់ ពីប្រទេសអូស្ត្រាលីមកកម្ពុជា។ លោកបានថ្លែងប្រាប់ទស្សនាវដ្តីមនោរម្យ.អាំងហ្វូថា លោក កឹម សុខា បានស្នើលិខិតទៅភាគីទាំងសងខាងរួចហើយ និងក៏បានជួបជាមួយលោកស្រី សារ៉ា ហាន់សុងយ៉ុង (Sarah Hanson-Young) សមាជិកព្រឹទ្ធសភាអូស្ត្រាលី នៃគណបក្សបៃតងអូស្ត្រាលី ដើម្បីពិភាក្សាពីបញ្ហាខាងលើនេះដែរ។
ការប្រកាសជំហរជាថ្មីរបស់លោក កឹម សុខា ដោយនាយខុទ្ទកាល័យរបស់លោកខាងលើនេះ ជាការឆ្លើយតបទៅនឹងលិខិតមួយ របស់លោកនាយករដ្ឋមន្ត្រី ហ៊ុន សែន សរសេរមកកាន់លោក ហេង សំរិន ប្រធានរដ្ឋសភា កាលពីថ្ងៃទី១៧ ខែវិច្ឆិកា ឆ្នាំ២០១៤ អះអាងពីករណីយកិច្ចរបស់ប្រទេសកម្ពុជា ដែលត្រូវតែអនុវត្តដោយស្របតាមអនុស្សារណៈនៃការយោគយល់គ្នា ចុះហត្ថលេខាកាលពីថ្ងៃទី២៩ ខែកញ្ញា ឆ្នាំ២០១៤។ លោក ហ៊ុន សែន បានសរសេរយ៉ាងមុតមាំថា ការទទួលយកជនភៀសខ្លួនទាំងនោះ ពីប្រទេសអូស្ត្រាលី បានធ្វើឡើងដោយឈរលើ គោលការណ៍ស្ម័គ្រចិត្ត និងមនុស្សធម៌ និងគ្មានការបង្ខិតបង្ខំអ្វីឡើយ។
ប៉ុន្តែលោក មុត ចន្ថា បានរំលឹកឡើងវិញដែរថា៖ «ប្រទេសកម្ពុជា នៅមិនទាន់មានលក្ខខណ្ឌសមស្រប ក្នុងការទទួលយកជនភៀសខ្លួនទាំងនោះ នៅឡើយទេ។ ដោយបញ្ហាសិទ្ធិ បញ្ហាសេដ្ឋកិច្ច បញ្ហាតុលាការ បញ្ហាអយុត្តិធម៌សង្គមជាច្រើន ដែលនៅមិនទាន់បានដោះស្រាយរួចនៅឡើយ សម្រាប់ប្រជាជនកម្ពុជា។»
សូមរម្លឹកថា កាលពីថ្ងៃ២៧ ខែតុលា ឆ្នាំ២០១៤ លោកកឹម សុខា អនុប្រធានទីមួយនៃរដ្ឋសភា បានផ្ញើលិខិតជូនលោកនាយករដ្ឋមន្ត្រី ហ៊ុន សែន តាមរយៈប្រធានរដ្ឋសភា លោក ហេង សំរិន ដោយស្នើសុំឲ្យលោកនាយករដ្ឋមន្រ្តី ពិចារណាឡើងវិញ នូវការទទួលយកជនភៀសខ្លួនពីប្រទេសអូស្ត្រាលី មកកម្ពុជានោះ។
កន្លងមកសង្គមស៊ីវិលមួយចំនួន ដែលជំនាញខាងសិទ្ធិមនុស្ស ធ្លាប់បានសម្តែងការព្រួយបារម្ភ ចំពោះការទទួលយកជនភៀសខ្លួនទាំងនោះ មកកម្ពុជាដែរ ដោយសារប្រទេសកម្ពុជា នៅតែជាប្រទេសក្រីក្រ និងកំពុងកសាងខ្លួនឡើងវិញ។ ហើយម្យ៉ាងទៀត ប្រទេសកម្ពុជា មិនមែនជាប្រទេសទិសដៅចុងក្រោយ ដែលក្រុមជនភៀសខ្លួនទាំងនោះ ខិតខំជិះទូកឆ្លងមហាសមុទ្រ ដើម្បីទៅតាំងទីលំនៅរបស់ពួកគេឡើយ៕
March 26, 2019 លោក មុត ចន្ថា ផ្លែផ្កាឲ្យសមរង្ស៊ីថា ហេតុអី្វអ្នកនយោបាយ ចូលចិត្តលាបពណ៌ ភ្នំពេញ : បន្ទាប់ពីលោកសមរង្ស៊ីសរសេរសារលើ page facebook របស់លោកកាលពីម្សិលមិញនោះ លោកមុត ចន្ថាអតីតមន្ត្រីជាន់ខ្ពស់គណបក្សសង្គ្រោះជាតិ បានលើកឡើងក្នុងផេកហ្វេសប៊ុកផ្លូវការនៅថ្ងៃទី 26 ខែមីនានេះថា ” ក្រុមមេធាវីការពារក្តីរបស់ ឯកឧត្តម កឹម សុខា បានបញ្ជាក់យ៉ាងច្បាស់ កាលពីម្សិលមិញ ហើយថា ឯកឧត្តម កឹម សុខា ពុំបានហាមប្រាម ឬរារាំងនរណាម្នាក់រឿងសុំសិទ្ធិនយោបាយឡើយ ព្រោះគាត់កំពុងជាប់បំរាមតុលាការពុំអាចទំនាក់ទំនងជាមួយអ្នកនយោបាយ និងប្រភពខាងក្រៅមួយចំនួនទៀត”។ លោកមុតចន្ថាបានលើកឡើងថា “យើងក៏ពុំដដែលបានឃើញការអំពាវនាវរបស់ ឯកឧត្តម កឹម សុខា ដល់អ្នកជាប់បំរាមនយោបាយ សុំមិនឲ្យពួកគាត់ទៅដាក់ពាក្យសិទ្ធិនយោបាយ ក៏ទេដែរ។
ហេតុអី្វអ្នកនយោបាយចូលចិត្តលាបពណ៌ជនស្លូតត្រង់ ក្នុងចេតនាបង្កឲ្យអ្នកដទៃឈឺចាប់ម្លេះ? បើអ្នករត់សម្ងំយកសុខ យករួចខ្លួនហើយ ម្តេចឡើយបង្កហេតុ បង្ករឿងដល់អ្នកដទៃ។ បើអ្នកមិនឃើញអ្នកដទៃឈឺចាប់មួយថ្ងៃ អ្នកមិនសប្បាយចិត្ត និងដេកមិនលក់បក់មិនល្ហើយ មែនទេ?”។
លោកសមរង្ស៊ីដែលតែងតាំងខ្លួនឯងជាប្រធានស្តីទីគណបក្សសង្គ្រោះជាតិកុំឮរត់គេចខ្លួននៅក្រៅប្រទេសនោះបានសរសេរលើផេក facebook កាលពី ថ្ងៃទី២៥ មីនា ២០១៩ថា “ដោយសារតែ កឹម សុខា បានបញ្ជាក់ពីភាពស្មោះត្រង់របស់លោក ហើយអំពាវនាវឲ្យអ្នកគាំទ្រគណបក្សសង្គ្រោះជាតិទាំងអស់ កុំទៅសុំសិទ្ធិធ្វើនយោបាយពី ហ៊ុន សែន ឲ្យសោះ ក្នុងកាលៈទេសៈដូចសព្វថ្ងៃ ទើប ហ៊ុន សែន គំរាមកំហែង កឹម សុខា ដែលជាចំណាប់ខ្មាំងរបស់គាត់”។
ខ្មែរឯកភាពជាតិ!
អហិង្សា: ឯកឧត្តម កឹម សុខា ជាអ្នកនយោបាយសន្តិភាព អហិង្សានិយម និងភាពអត់ឱនខ្ពស់ ដោយលោកមិនចូលចិត្តនិយាយបរិហារ លាបពណ៌ មួលបង្កាច់ បង្ខូច ជេរប្រមាថ ឆ្កឹះឆ្កៀល ចាក់ដោត រើសអើង និងបញ្ឆេះឲ្យមានជម្លោះ ហើយនិងធ្វេីឲ្យអ្នកដទៃឈឺចាប់ឡេីយ។
គោលការណ៌សិទ្ធិមនុស្ស: ឯកឧត្តម កឹម សុខា ជាសកម្មជនសិទ្ធិមនុស្ស និងជាអ្នកការពារ-លេីកតម្កើងសិទ្ធិ-សេរីភាពបុគ្គល ជាពិសេសលោកគោរពសិទ្ធិស្វ័យសម្រេចរបស់បុគ្គល ក្នុងការសម្រេចបំណងប្រាថ្នារបស់បុគ្គលម្នាក់ៗ។ ជាសីលធម៌ និងគុណធម៌របស់លោក គឺលោកពុំដែលចោទប្រកាន់ និងលាបពណ៌អ្នកនេះ ឬអ្នកនោះជាជនក្បត់បក្ស ឬក្បត់ឆន្ទ:ឡើយ។ ផ្ទុយទៅវិញអ្នកដែលចេញមុខចោទ និងលាបពណ៌អ្នកដទៃថាជាជនក្បត់បក្ស ឬក្បត់ឆន្ទ:រាស្ត្រ និងអ្នកដែលបន្ទុចបង្អាក់អ្នកដទៃអនុវត្តនូវសិទ្ធិស្វ័យសម្រេច យើងសុទ្ធតែស្តាប់ឮខ្លាំងៗទាំងអស់គ្នា ដោយមិនលំបាកស្វែងរក និងវែកមុខនោះទេ។
ស្មារតីជាតិ ៖ ឯកឧត្តម កឹម សុខា តែងតែរក្សាគោលការណ៍ខ្មែរតែមួយ ដោយមិនគុំកួន សងសឹក និងចាត់ទុកខ្មែរណាម្នាក់ជាសត្រូវឡើយ។ ខ្មែររួបរួមខ្មែរបានសុខទាំងផ្លូវកាយផ្លូវចិត្ត ខ្មែរមានការអភិវឌ្ឍ ខ្មែរឯកភាពជាតិអាចការពារបូរណភាពទឹកដី អធិបតេយ្យភាព និងឯករាជ្យភាពជាតិ។ ខ្មែរមានសិទ្ធិ-សេរីភាព ខ្មែរមានយុត្តិធម៌ ខ្មែរមានសុខដុមរម្យនីយ៍កម្ម ខ្មែរមានសុភមង្គល។
ឯកភាពជាតិ: ឯកឧត្តម កឹម សុខា ពុំដែលចង់ឃើញខ្មែរបែកបាក់ ហើយលោកជឿជាក់ថាមានតែការផ្សះផ្សារ និងបង្រួបបង្រួមជាតិទេ ទេីបខ្មែរអាចការពារកេរ្តិ៍ឈ្មោះ កិត្តិយស និងសេចក្តីថ្លៃថ្នូរ ក្នុងនាមខ្មែរពូជអ្នកកសាងអង្គរជាសម្បត្តិបេតិកភ័ណ្ឌរបស់មនុស្សជាតិ និងមានអរ្យិធម៌ដ៏ផូផង់។ ជាងនេះទៀត ខ្មែរអាចរួមគ្នាគិត រួមគ្នាធ្វើ ដើម្បីកសាងសង្គមជាតិដោយទ្រព្យធនជាតិ និងធនធានធម្មជាតិ ព្រមទាំងការជួយជ្រោមជ្រែង និងវិភាគទានស្មោះត្រង់របស់សហគមន៍អន្តរជាតិ ដើម្បីជម្រុញខឿនសេដ្ឋកិច្ចជាតិ សំដៅធ្វើឲ្យប្រទេសជាតិសម្បូរណ៍សប្បាយ វឌ្ឍនភាព និងវិបុលភាពជានិរន្តតរៀងទៅ ។
សាររបស់សហមេធាវី លោក ផែង ហែង និងលោក ចាន់ ចេន កាលពីថ្ងៃទី 25 ខែមីនា បានលើកឡើងថា “សហមេធាវីការពារក្តីរបស់ ឯកឧត្តម កឹម សុខា បញ្ជាក់ និងបំភ្លឺចំពោះព័ត៌មានដែលថា ឯកឧតត្តម កឹម សុខា ហាមឃាត់ ឬព្រមានអ្នកដែលសុំសិទ្ធិ”។
នៅវិទ្យាស្ថានជាតិអប់រំ កាលពីព្រឹកមិញថ្ងៃទី ២៥ ខែ មីនា សម្តេចតេជោ ហ៊ុន សែន នាយករដ្ឋមន្ត្រីបានមានប្រសាសន៍បញ្ជាក់អំពីសិទ្ឋិសេរីភាពចំពោះអស់លោក លោកស្រី ដែលទើបទទួលបាននីតិសម្បទាខាងនយោបាយឡើងវិញ គឺអស់លោក លោកស្រី មានសិទ្ឋិធ្វើនយោបាយពេញលេញនៅក្នុងប្រទេសកម្ពុជា។ បើអស់លោក លោកស្រី មិនបន្តអាជីពនយោបាយ គឺអស់លោក លោកស្រី ចង់ប្រកបកិច្ចការអ្វីក៏កាន់តែស្រួល ព្រោះមិនមានជាប់ពាក់ព័ន្ឋនឹងបំរាមហាមឃាត់អ្វីទៀតឡើយ។
អស់លោក លោកស្រី ដែលទទួលបានសិទ្ឋិធ្វើនយោបាយឡើងវិញបានហើយ គឺអាចត្រៀមរៀបចំខ្លួនពីឥឡូវ សម្រាប់ចូលរួមប្រកួតប្រជែង នៅក្នុងថ្ងៃបោះឆ្នោតក្រុមប្រឹក្សា ឃុំសង្កាត់ នាខែ ឧសភា ឆ្នាំ ២០២២។ សូមបញ្ជាក់ថា មានចំនួន ១១៨នាក់ ដែលតុលាការកំពូលបានចេញសាលដីការហាមឃាត់សិទ្ឋិធ្វើនយោបាយរយៈពេល៥ឆ្នាំ គឺរហូតដល់ខែ វិច្ឆិកា ឆ្នាំ ២០២២ ទើបមានសិទ្ឋិឡើងវិញ។
កន្លងមក ដោយមើលឃើញពីអត្ថប្រយោជន៍ប្រទេសជាតិជាធំនៅក្នុងគន្លងលទ្ឋិប្រជាធិបតេយ្យ សម្តេចតេជោនាយករដ្ឋមន្ត្រី បានស្នើសុំធ្វើវិសោធនកម្មច្បាប់ស្តីពីសិទ្ឋិនយោបាយឡើងវិញ ដើម្បីផ្តល់ឱកាស និងបើកច្រកផ្តល់សិទ្ឋិសេរីភាពសម្រាប់បេក្ខជនមួយចំនួន ដែលចង់ចូលរួមនៅក្នុងឆាកនយោបាយឡើងវិញមុនថ្ងៃកំណត់។ នៅពេលនេះ អស់លោក លោកស្រី អាចដាក់ពាក្យស្នើសុំនីតិសម្បទារនយោបាយទៅកាន់ រដ្ឋមន្ត្រីនៃក្រសួងមហាផ្ទៃ ហើយក្រសួងនឹងស្នើមកកាន់នាយករដ្ឋមន្ត្រី បន្ទាប់មកគឺ នាយករដ្ឋមន្ត្រីនឹងស្នើសុំទៅព្រះមហាក្សត្រ។
ដូច្នេះ ចំពោះអស់លោក លោកស្រី ដែលទទួលបាននូសិទ្ឋិធ្វើនយោបាយឡើងវិញហើយ គឺសូមអាជ្ញាធរគ្រប់លំដាប់ថ្នាក់ចាប់តាំងពីថ្នាក់ខេត្ត ស្រុក ឃុំ និងភូមិ ត្រូវជួយសហការសម្របសម្រួលអោយអស់លោក លោកស្រីបានជួបជុំជាមួយអ្នកគាំទ្ររបស់ខ្លួននៅទីកន្លែងណាក៏បានដែរ ព្រោះជាសិទ្ឋិរបស់គាត់។ ទន្ទឹមនឹងនេះ គឺអស់លោក លោកស្រី មានសិទ្ឋិពេញលេញក្នុងការបង្កើតកម្មវិធីអនឡាញ កម្មវិធីទូរទស្ស វិទ្យុ ការជួបជុំ សន្និសីទកាសែត ឬតាមមធ្យោបាយផ្សេងៗ គឺគាត់មានសិទ្ឋិពេញលេញហើយ។ ទន្ទឹមនឹងនេះដែរ គឺអាជ្ញាធរ និងសមត្ថកិច្ចគ្រប់លំដាប់ថ្នាក់ត្រូវជួយផ្តល់នូវការគាំពារ និងសុវត្ថិភាពដល់ពួកគាត់។
ចំពោះអ្នកទាំងឡាយណា ដែលមិនទាន់បានទទួលនីតិសម្បទាធ្វើនយោបាយ គឺគ្មានសិទ្ឋិធ្វើនយោបាយទេ គឺត្រូវរង់ចាំរហូតដល់ ខែ វិច្ឆិកា ឆ្នាំ ២០២២ បានមានសិទ្ឋិធ្វើនយោបាយឡើងវិញ។ បុគ្គលទាំងឡាយណាដែលប្រព្រឹត្តិខុសផ្ទុយនឹងច្បាប់ គឺត្រូវតែទទួលខុសត្រូវចំពោះមុខច្បាប់ដោយខ្លួនឯងផ្ទាល់៕ ដោយ : កូឡាប៕
Dec 18, 2018 លោក មុត ចន្ថា បដិសេធរឿងមានគម្រោងធ្វើបាតុកម្មទាមទារដោះលែងលោក កឹម សុខា ភ្នំពេញៈ មន្ត្រីជំនិតលោក កឹម សុខា បានប្រកាសបដិសេធចំពោះការលាបពណ៌ថា មានគម្រោងធ្វើបាតុកម្មនៅតាមបណ្តារាជធានី/ខេត្ត ដើម្បីទាមទារឲ្យដោះលែងលោក កឹម សុខា អតីតប្រធានគណបក្សសង្គ្រោះជាតិ។
ការប្រកាសនេះ បន្ទាប់ពីក្រុមអ្នកគាំទ្រលោក សម រង្ស៊ី បានប្រកាសគាំទ្រឲ្យមានការតវ៉ាធ្វើបាតុកម្ម ដើម្បីទាមទារឲ្យមានការដោះលែងលោក កឹម សុខា ដែលកំពុងស្ថិតក្នុងដៃតុលាការ។
យ៉ាងណាក្តីលោក មុត ចន្ថា មនុស្សជំនិតលោក កឹម សុខា បានឲ្យដឹងលើបណ្តាញសង្គម យ៉ាងដូច្នេះថា សុំបដិសេធចំពោះការលើកឡើងអំពីគម្រោងធ្វើបាតុកម្មនេះ។
លោកបានបញ្ជាក់ថា «លោក កឹម សុខា តែងតែទូន្មានពួកយើងឲ្យប្រកាន់យ៉ាងខ្ជាប់ ខ្ជួននូវគោលការណ៍អហិង្សា មិនគុំគួនមិនសងសឹកខ្មែរ និងមិនចាត់ទុកខ្មែរណាជាសត្រូវ។ ដំណើរឆ្ពោះទៅរកការផ្លាស់ប្តូរជាវិជ្ជមានរបស់យើង គឺធ្វើតាមរយៈការបោះឆ្នោតដោយសេរី ត្រឹមត្រូវ និងយុត្តិធម៌»។
លោកបានបន្តថា «ការផ្លាស់ប្តូរណាក្រៅពីមធ្យោបាយនេះយើងមិនធ្វើជាដាច់ខាត។ ឥឡូវមានគេកំពុងលាបពណ៌ពួកយើងថា មានបំណងចង់ធ្វើបាតុកម្ម ដើម្បីទាមទារដោះលែង លោក កឹម សុខា។ យើងសូមបដិសេធការលាបពណ៌នេះ យ៉ាងដាច់អហង្ការ។ យើងត្រូវការរក្សាការពារភាពស្អាតស្អំរបស់ពួកយើង»។
ការលើកឡើងរបស់លោក មុត ចន្ថា នេះបន្ទាប់ពីកញ្ញា ស៊ិន រ៉ូហ្សិត អតីតចៅសង្កាត់អូចារ របស់គណបក្សសង្គ្រោះជាតិ បានលើកឡើងយ៉ាងដូច្នេះថា «ខ្ញុំជាសកម្មជនមូលដ្ឋានចង់ឲ្យកញ្ញា កឹម មនោវិទ្យា និងអ្នកនៅក្នុងស្រុកជាពិសេសលោក កង គឹមហាក់, មុត ចន្ថា និង ចាន់ ចេន ប្រកាសជាផ្លូវការមកថា នឹងដឹកនាំបាតុកម្មទាមទារឲ្យដោះលែងលោកប្រធាន កឹម សុខា នោះពួកខ្ញុំនឹងចូលរួម»។
កញ្ញាបន្តថា ខ្ញុំបារម្ភក្រែងមិនទាន់បានប្រមូលផ្តុំផង គេដេញមកផ្ទះវិញអស់ ឧទាហរណ៍ដូចជាគ្រាន់តែមនុស្សបួនដប់នាក់ឈរមុខផ្ទះលោកប្រធាន កឹម សុខា ក៏គេដេញមកវិញដែរ។
កញ្ញាគូសបញ្ជាក់ថា «បើកញ្ញា កឹម មនោវិទ្យា, លោក កង គឹមហាក់, មុត ចន្ថា, ចាន់ ចេន ពិតជាកូនស្រី និងជាសហការីដ៏រឹងមាំរបស់លោកប្រធាន កឹម សុខា ពិតមែន អាចអំពាវនាវបានពួកខ្ញុំនឹងចូលរួម»៕
Dec 4, 2019 លោកមុត ចន្ថា ៖ គ្មានការទូរសព្ទទាក់ទងគ្នារវាងលោក កឹម សុខា និងលោក សម រង្សី ទេ នាយកខុទ្ទកាល័យ លោក កឹម សុខា អតីតប្រធានគណបក្សសង្រ្គោះជាតិ លោក មុត ចន្ថា នៅថ្ងៃទី២៨ ខែវិច្ឆិកា ឆ្នាំ២០១៩បានសរសេរអះអាងនៅលើហ្វេសប៊ុករបស់ថា លោក កឹម សុខា មិនបានទាក់ទងជាមួយ លោក សម រង្ស៉ី តាមទូរសព្ទ ដូចការលើកឡើងលើបណ្តាញសង្គមហ្វេសប៊ុកទេ។
លោក មុត ចន្ថា បានសរសេរ ថា លោកបដិសេធយ៉ាងដាច់ខាតចំពោះសារដែលឈ្មោះ Sok Paul Pen បានបង្ហោះនៅលើគណនេយ្យហ្វេសប៊ុករបស់ខ្លួននៅមុននេះបន្តិច។ លោកចាត់ទុកថា ទង្វើរបស់លោក Sok PaulPen មានចេតនាទុច្ចរិតមកលើ លោក កឹម សុខា ហើយលោកស្នើឲ្យធ្វើការកែតម្រូវជាបន្ទាន់។
គួររម្លឹកថា លោកកឹមសុខា ទើបតែត្រូវបានសាលាដំបូងតុលាការរាជធានីភ្នំពេញ ចេញដីកាដោះលែងឱ្យនៅក្រៅឃុំបណ្តោះអាសន្ន កាលពីប៉ុន្មានថ្ងៃមុនប៉ុណ្ណោះ ហើយក្រោយពីការដោះលែង លោកកឹម សុខា តែងតែជួបជាមួយអគ្គរាជទូត អគ្គរដ្ឋទូត ដែលមកពីបណ្តាប្រទេសនានា នៅកម្ពុជា៕
22-12-2019, មុត ចន្ថា មិនយល់ពីគង់ សភា កូនប្រុស លោក គង់ គាំដើរខុសគន្លង ហើយចូលចិត្តបង្កជម្លោះ រាជធានីភ្នំពេញ: លោក មុត ចន្ថា លើកឡើងក្នុងហ្វេសប៊ុកនារាត្រីថ្ងៃទី២១ ខែធ្នូ ឆ្នាំ២០១៩ថា លោកគោរព លោកគង់ គាំ ដែលជាអ្នកនយោបាយចាស់ទុំ និងមានគុណធម៌ ហើយគាត់ក៏ស្អប់អំពើបង្កជម្លោះ និងហិង្សាផងដែរលោក មុត ចន្ថា មនុស្សជំនិតលោក កឹម សុខាបង្ហាញការមិនយល់ទៅលើ លោក គង់ សភា កូនប្រុស ម្នាក់ក្នុងចំណោម៣នាក់របស់លោក គង់ គាំ ដែលដើរខុសគន្លងពីឪពុក និងបងប្អូន ហើយជាពិសេសចូលចិត្តបង្កជម្។ លោកថា “ប៉ុន្តែខ្ញុំពិតជាមិនយល់ថាហេតុអ្វីលោក គង់ សភា ដើរបញ្រ្ចាសទិសរបស់ឯកឧត្តម គង់ គាំ ព្រោះថាតាមដឹងក្នុងចំណោមកូនៗទាំងអស់មានតែលោក គង់ សភា ម្នាក់គត់ ដែលមិនដើរតាមគន្លងធម៌របស់លោកឪពុក ហើយចូលចិត្តបង្កជម្លោះ និងវាយប្រហារអ្នកដទៃ”។ លោក គង់ គាំក្រោយពីការរំលាយគណបក្សសង្រ្គោះជាតិ កាលពីចុងឆ្នាំ២០១៧មក លោកបានបើកការវាយប្រហារលោក សម រង្ស៊ីយ៉ាងចាស់ដៃ ខណៈលោកគឺជាមនុស្សម្នាក់ ដែលមានការសិ្នតស្នាលជាមួយលោក សម រង្ស៊ីជាខ្លាំង៕
Nov 12, 2016 លោក មុត ចន្ថា៖ ការសម្រេចចូល ឬមិនចូល ជាមួយសម្តេចក្រុមព្រះ ជាសិទ្ឋស្វ័យសំរេច លើបក្សនីមួយៗ ភ្នំពេញ៖ លោក មុត ចន្ថា មន្រ្តីជាន់ខ្ពស់បក្សសង្គ្រោះជាតិ និងធ្លាប់ជាអ្នកបំរើការងារ ជាមួយសម្តេចក្រុមព្រះ មានប្រសាសន៍ប្រាប់ មជ្ឈមណ្ឌលព័ត៌មានដើមអម្ពិលថា លោកគាំទ្រចំពោះការអំពាវនាវ របស់សម្តេចក្រុមព្រះ ព្រោះខ្មែរត្រូវរួមគ្នា ដើម្បីដោះស្រាយបញ្ហាជាតិ ។ ប៉ុន្តែ ការសម្រេចចូល ឬមិនចូល ជាមួយសម្តេចក្រុមព្រះជា
No comments:
Post a Comment