Sunday, March 14, 2021

រដ្ឋ Burma

ជនជាតិ Bamar/ Burmese មានជាង ៦៦% នៃប្រជាជនសរុប ៥៥ លាននាក់។ ជនជាតិ Bamar/ Burmese  រស់នៅតាមអាងទន្លេ អៃយ៉ាវឌី ។ ជនជាតិ Bamar/ ចែកជា ០៩ ក្រុមធំៗ ដែលកានសាសនា ០២ គឺសាសនាដើមភូមារ និង សាសនាព្រះពុទ្ធថែរវាទ។ បញ្ហាសម្រាប់ជនជាតិ ភូមារ គឺ ៖
  1. ជនជាតិ Karen, Kachin, Chin ប្តូរទៅកាន់សាសនាគ្រឹស្តច្រើនសន្ធឹកសន្ទាប់ ក្រោមសម័យអាណានិគមអគ្លេស។ បញ្ហាដែលកាន់តែធ្ងន់ធ្ងរ គឺជនជាតិ Karen គេបានផ្លាស់ប្តូរសាសនាយ៉ាងគំហុក តាំងពីសង្រ្គាម អគ្លេស ភូមារ លើកទី១ ម្លេះ​ដើម្បីប្រឆាំងជាមួយ ជនជាតិ ភូមារ ពុទ្ធសាសនា  (the  Buddhist Bamars)
  2. ជនភូមារ បានងាកទៅគាំទ្រ កងទ័ពជប៉ុន នាសម័យសង្រ្គាមលើកលើកទី ១ ឆ្នាំ ១៩៤១-១៩៤៥ ដើយបង្កើតចេញជាកងទ័ពឯករាជ្យជាតិភូមារ the Burmese Independence Army. កងទ័ពនេះមិនត្រឹមតែ រារាំង ជនជាតិ Rohingya ទេ តែកងទ័ពជប៉ុន នៅបានបើកការវាយប្រហារលើ ជនជាតិ Karen , Kachin ដែលគ្រានោះ កងទ័ពភូមារនេះក៍បានចូលរួមក្នុងការបោសសំអាតជនជាតិកាន់ គ្រឹស្តសាសនាផងដែរ។
  3. ជាការឆ្លើយតបវិញ កងទ័ពជនជាតិ Karen បានចូលរួម ជាមួយ កងទ័ព អគ្លេស វាយបកប្រឆាំងកងទ័ព ជប៉ុនវិញ
  4. កងទ័ព Kachin បានវាយ តបតជាមួយ ទាំងកងទ័ពជប៉ុន ទាំងកងទ័ពភូមារ ក្រោមការគ្រប់គ្រងរបស់ទ័ព អគ្លេស បន្ទាប់ពីបានបង្កើតចេញនូវ កងប្រមាញ់ Ranger Group ។ ខណៈនោះកើតចេញជាការបំបែកខ្លួន ជនកាន់សាសនាគ្រឹស្ត ចេញពី ជនកាន់សានាព្រះពុទ្ធ ដែលនាំឈានទៅរកសង្រ្គាមជនជាតិ Ethnic War  នៅពេលក្រោយ។
  5. កងទ័ព Karen ត្រូវបានគេរារាំងមិនឲ្យចូលរួមក្នុងសន្ធិបាត និង មន្រ្តីកងទ័ព Karen ត្រូវបានបណ្តេញចេញពី ជួរកងទ័ព ភូមារ  Tatmadaw, ទ័ពមៈដោរ (រដ្ឋាភិបាលក្រុង​ ណៃពិដោរ) ដោយសាររឿងទាមទារឯករាជ្យ ដូច្នេះនាំឲ្យកើតមានការបេះបោរប្រឆាំងរដ្ឋាភិបាលភូមារ នោះគឺជាជម្លោះរវាងជាជន ភូមារ និង ជនជាតិ ការែន Karen 
  6. ជាការតបត ព្រឹត្តិការណ័បៈបោរនេះ រដ្ឋាភិបាលភូមារ​ហាម រារាំង ជនជាតិ Karen មិនឲ្យធ្វើការក្នុងប្រទេសភូមារ។ ស្ថានការណ៍កាន់តែធ្ងន់ធ្ងរ រហូតនាំឲ្យមានហឹង្សារ កាប់សម្លាប់ជនជាតិ Karen និង ធ្វើរដ្ឋប្រហារទំលាក់ រដ្ឋាភិបាលស៊ីវិល របស់រដ្ឋ Karen  និងការធ្វើសង្រ្គាមរបស់ជនជាតិភូមារ កាន់ពុទ្ធសាសនា ចូលកាន់កាប់ទឹកដី របស់ជនជាតិ Karen, Kachin, ដែលកាន់សាសនាគ្រឹស្ត។
  7. ជនជាតិ Chin Chin peopleដែលកាន់សាសនាគ្រឹស្ត ស្រដៀងជនជាតិ Kachin ដែរ បានក្លាយជាគោលដៅនៃការវាយប្រហារពីសំណាក់ ក្រុមជាតិនិយមភូមារ។
  8. ឆ្នាំ ២០១៧ ទីក្រុម រ៉ូម បានបើកទំនាក់ទំនងជាមួយ រដ្ឋាភិបាលភូមារ  ដើម្បីបន្ថយភាពតានតឹង ជាមួយ គ្រឹស្តសាសនា ជាមួយ Karen, Kachin តែ ជនជាតិ Chin  ដែលមិនមែនជា ជនជាតិទាំង ២ ខាងលើ នៅតែរងការរើសអើង មើលងាយ។
  9. ឆ្នាំ ២០១៩ មានការៀបចំធ្វើបុណ្យគ្រឹស្តស្មាស់  Christmas ក៍រងការវាយប្រហារពំសណាក ក្រុម ភូមារជាតិនិយម 
  10. ជនជាតិ មន មានអំម្បូរភាសា ជាមួយ ជនជាតិខ្មែរ និង វៀតណាម។ ជនជាតិ មន ធ្លាប់មានឥទ្ធិពលលើជនជាតិ ភូមារ និងធ្លាប់ទទួលឯករាជ្យ មិនស្ថិតក្រោម អាណាចក្រភូមារ ពោលគឺមានអាណាចក្រមន ដោយខ្លួនឯង ឈ្មោះថា Hanthawaddy Kingdom ។ រដ្ឋមន តែងតែ ទាមទារឯករាជ្យ ជាញឹកញាប់ និង ទទួលការគាំទ្រ ពីរដ្ឋ សៀម Siam ដើម្បីប្រឆាំងរដ្ឋភូមារ។
  11. កងទ័ពភូមារទទួលជោគជ័យក្នុងការវាយគ្រប់គ្រង រដ្ឋមន ។ ជនជាតិ មន និង ជនជាតិ ភូមាររស់នៅចុះសម្រុងគ្នាតិចតួច ក្រោមអាណានិគមអគ្លេស។
  12. រដ្ឋមន មានទំនាក់ទំនងជិតស្និតជាមួយ អគ្លេស នឹងបាន សហការណ៍ វាយបកលើ ជនជាតិ ភូមារ ប្រឆាំងរដ្ឋាភិបាលភូមារ
  13. ឆ្នាំ ១៩៥០ កងទ័ពជាតិនិយម ភូមារបានធ្វើ ភូមារនីយកម្ម លើជនជាតិ មន ចំណែក អគ្លេសគាំទ្រ ជនជាតិមន ប្រឆាំងការធ្វើ ភូមារនីយកម្ម  ដែលជាហេតុនាំឲ្យ កងទ័ពមន ត្រូវបង្ខំចិត្តចូលរូមជាមួយ កងទ័ពភូមារ ។
  14. ឆ្នាំ ១៥៥០ ក្រោយពី វាយចូលកកាន់កាប់ រដ្ឋ បាកាន Bago/Bagu ស្តេចភូមារ ហាមប្រាម រារាំង ជនជាតិ មូស្លិម មិនឲ្យគោរព បូជា សម្លាប់សត្វ ចៀម មាន់ បែប ហាឡា Hala 
  15. ឆ្នាំ ១៦៥២ ជនជាតិឥណ្ឌា មូស្លីម ភៀសខ្លួនពី ឥណ្ឌាក្រោយចាញ់សង្រ្គាម ចូលមករស់នៅ រដ្ឋ Arakan ពួកនេះជា ក្រុមចោរសមុទ្រ។ ជម្លោះកាប់សម្លាបគ្នារវាង ឥស្លាមជនជាតិដើម និង ឥស្លាមឥណ្ឌា កើតមានជាញឹកញាប់ គឺក្រុម  Sandatudama and Shuja
  16. ឆ្នាំ ១៧៥២ ស្តេច  King Alaungpaya ហាមឃាត់ មូស្លីម មិនឲ្យមានការសម្តែងធម្មយាត្រា សម្តែធម៍ទេសនា
  17. ក្រោយសម័យអាណានិគមអគ្លេស ជនជាតិ ភូមាររស់នៅក្រោមឥទ្ធិពលជនជាតិ ឥណ្ឌាមូស្លីម ដោយសារជនជាតិឥណ្ឌា ពង្រីក បន្សាយសាសនាមូស្លីម នាំឲ្យមានការតានតឹងរវាង ជនជាតិ ភូមារ និង ជនជាតិ ឥណ្ឌា។ ជនជាតិ ឥណ្ឌា ម៉ូស្លីម កាន់កាប់សេដ្ឋកិច្ចសំខាន់ ចំណែកជនជាតិ ភូមារធ្វើពហិការមិនប្រើប្រាស់ ផលិតផលឥណ្ឌា....
  18. ឆ្នាំ ១៩៣០ មានកុប្បកម្មប្រឆាំងជនជាតិឥណ្ឌា នៅកំពង់ផែក្រុង យ៉ង់ហ្គោន ដែលបណ្តាលឲ្យជនជាតិ ភូមារជាច្រើនត្រូវសម្លាប ដោយរដ្ឋាភិបាល អគ្លេស។
  19. ពាក់កណ្តាលសង្រ្គាមលោកទី ២ ជនជាតិ ភូមារ ងាកបែររកការគាំទ្រពី កងទ៍ពជប៉ុនដែលចូលឈ្លានពានភូមារ ដោយមានជំនួយបែបនេះ ជនជាតិភូមារ​បើកការវាយប្រហារលើ ទីក្រុង  Panglong ចិន មូស្លីម Chinese Muslim 
  20. កងទ័ពជបុន នៅបានជួយ កងទ័ពភូមារក្នុងការប្រឆាំងជនជាតិ Rohingya ផងដែរ បណ្តាលឲ្យមានជនភៀសខ្លួនជាច្រើន។
  21. ឆ្នាំ ១៩៦២ ជនជាតិ មូស្លីម ត្រូវបានគេបណ្តេញចេញពី ជួរកងទ័ព។ សហគមន៍ដែលប្រឆាំង ផ្តាច់ខ្លួនចេញពី សហគមពុទ្ធសាសនា រងការគំរាមកំហែងខ្លាំងជាង សហគមដែលមិន រណប
  22. ឆ្នាំ ១៩៨២ ជនជាតិ Rohingya មួយភាគធំ បាត់បង់អត្តសញ្ញាណជាតិដោយសារច្បាប់ សញ្ញាណរបស់ ភូមារ 1982 due to Myanmar nationality law
  23. ឆ្នាំ ២០០១៖ ជនមូស្លីមនៅ អាហ្វហ្គានីស្ថាន Afghanistan  Buddhas of Bamiyan  បានបំផ្លាញរូបចំណាក់ពុទ្ធសាសនាដ៍ធំ បង្ករឲ្យមានការខឹងសម្បារនៅ ភូមារ ឈានដល់ កុប្បកម្មប្រឆាំង មូស្លីម នៅ រដ្ឋ Pago ដែលមាន ម៉ូស្លីមជាង ២០០ នាក់ត្រូវបានសម្លាប់ ដុតបំផ្លាញវិហារចាម ១១ និង ផ្ទះ ៤០០ ខ្នង។
  24. ឆ្នាំ ២០១០ ចលនា the 969 Movement បានចប្រដូច មូស្លីម Royingya ទៅនឹង Osama Bin Laden
  25. ឆ្នាំ ២០១៦ ជនជាតិភូមារ ចោទប្រកាន់ ទំនាក់ទំនង Rohingya ជាមួយ ពួកភេរវកម្ម បឹងហ្គាលី Bengalis,
  26. ឆ្នាំ ២០១៧ ទីប្រឹក្សាផ្ទាល់ របស់ អ៊ុងសាន ស៊ូជី ជាជនជាតិ មូស្លីម lawyer Ko Ni ត្រូវគេបាញ់សម្លាប់ ដែលសង្ស័យថាមានទំនាក់ទំងជាមួយក្រុមជាតិនិយមភូមារ។  លោក  lawyer Ko Ni  គ្រៀងរៀបការកូន ជាមួយនឹងជនជាតិ ឥណ្ឌូនេស៊ី !។
  27. ជនជាតិ Rakhine ក្នុងរដ្ឋ Rakhin ដែលពីដើមស្ថិតក្នុងអាណាចក្រ Arakan the Kingdom of Mrauk U កាន់ពុទ្ធសាសនាថេរវាទ ដូចជនជាតិ ភូមារដែរ ត្រូវបានវាយត្រួតត្រាដោយ the Konbaung dynasty និងបញ្ជូលទៅជាទឹកដីភូមារ ដូច្នេះនាំឲ្យជនជាតិនោះ ចុះចូលជាមួយទឹកដី អគ្លេស នៅតំបន់  British Raj. ។
  28. ជនជាតិ  Arakanese មិនត្រឹមតែមានជំលោះជាមួយជនជាតិ ភូមារទេ នៅមានជំលោះជាមួយ ជនជាតិ Rohingya ក្នុងរដ្ឋជាមួយគ្នាផងដែរ ដែល រូហិនយ៉ា ប្រឆាំងមិនឲ្យ Arakainese ប្រកាសឯករាជ្យ។ ក្នុងសង្រ្គាមលោកទី២ ជនជាតិ Arakan គាំទ្រវត្តមាន កងទ័ពជប៉ុន តែបានប្រឆាំង វត្តមានកងទ័ពភូមារក្នុង សហគមន៍ពួកគេ។ សព្វថ្ងៃជនជាតិធំៗទាំង ៣ កំពុងប្រយុទ្ធគ្នា ដែលជនជាតិArakanese យល់ថា ត្រូវពួក មូស្លីមធ្វើនីយកម្មផង និង ពុទ្ធសាសនាធ្វើ នីយកម្មផង។ of Muslimisation and Burmese chauvinism
  29. ឆ្នាំ ២០១០ មានការបង្កើតកងទ័ពរួមគ្នារវាងជនជាតិ Arakna និង Rohingya  ប្រឆាំងកងទ័ពរដ្ឋាភិបាលភូមារ the establishment of the Arakan Rohingya Salvation Army against the Burmese government
  30. ជនជាតិ Shan មានចំនួនច្រើន មានទំនាក់ទំនងជិតស្និតជាមួយ ជនជាតិ  Tai tribes, the Thais and Laotians. ជនជាតិ Shan ចុះមកទឹកដីភូមារ សង្រ្គាមឈ្លានពានរបស់ Mongolia :  the Mongol invasions of Burma បន្ទាប់មក បង្កើតរដ្ឋនៅទៅនោះ។
  31. នៅសតវត្សទី ១៦ ជនជាតិភូមារព្យាយាមកាត់ផ្តាច់ទំនាក់ទំនង ឲ្យជនជាតិ Shan រស់នៅឯការ និងមិនចាត់ទុកជនជាតិ សាន ស្មើរមុខស្មើរមាត់ ដូចជាជនជាតិផ្សេងៗនៅភូមារ។ 
  32. ជនជាតិ សាន បានបញ្ជូនទ័ព ទៅជួយច្បាំងរួមគ្នាជាមួយ ទ័ពភូមារ ប្រឆាំងកងទ័ព អគ្លេស ជាការឆ្លើយតបរបស់ អគ្លេស គឺអគ្លេសសម្រេចផ្តល់សិទ្ធីឲ្យ រដ្ឋសានប្រកាសឯករាជ្យ  មានស្វ័យភាពពេញលេញ និង ឈានទៅបង្កើតជា សហរដ្ឋ Shan  Federated Shan States
  33. រដ្ឋ Shan ខុសពី បណ្តារដ្ឋនានាដូចជា Karen, Kachin, Rakhine, Rohingya ដែលទាមទារឯករាជ្យភ្លាម​គឺ រដ្ឋ Shan បានជួយ ជាកម្លាំង នឹងបន្តនៅរួមរស់ជាមួយ រដ្ឋភូមារ
  34. ឆ្នាំ ១៩៦២ ក្រោយមានរដ្ឋប្រហារយោធា ទំលាក់មេដឹកនាំ Shan ទើបកើតចេញជាចលនាបេះបោរ ប្រឆាំង កងទ័ពភូមារ។
  35. ក្រៅពី រដ្ឋ Shan នៅមានរដ្ឋផ្សេងៗប្រឆាំងភូមារដែរ ដូចជា the Ta'ang, Kokang Chinese and WaBurmese Chinese and Burmese Indians
  36. រដ្ឋភូមារ មានជនជាតិ ១៤៥ ក្រុម ដែល ១៣៥ ក្រុមទទួលស្គាលជាផ្លូវការ និង ១០ ក្រុម មិនទទួលស្គាល់ មានដូចជា 
    1. Anglo-Burmese មានចំនួន ៥២,០០០ នាក់ ពុទ្ធសាសនា និង គ្រឹស្តសាសនា
    2. Chinese មានចំនួន ១,៦ លាននាក់ ជាជនចិន ចិន ភូមារ មូស្លីម
    3. Panthay  មានចំនួន ៣,០០០ នាក់ គ្រឹស្ត, កាតូលិក និង ពុទ្ធសាសនា
    4. Bayingyi សានាហិណ្ឌូ និង ពុទ្ធសាសនា
    5. Gurkha សានាហិណ្ឌូ និង ពុទ្ធសាសនា
    6. Indian ចំនួន ១,១ លាននាក់ Islam · Christianity · Sikhism · Buddhism
    7. Tamils ជនជាតិ ទមិឡ គ្មានសាសនា ចំនួនជាង ៣០០,០០០ នាក់ឆ្នាំ ១៩៦០
    8. Rohingya ទូទាំងសកលលោកចំនួន ២ លាននាក់ ( ១,៣ លាននៅ ភូមារ)
    9. Malay ចំនួន ២៧,០០០ នាក់ Sunni Islam
    10. Pakistani ចំនួន ៥០០,០០០ ឆ្នាំ ១៩៤៨ មូស្លីម
    11. Taungtha ចំនួន ៣៥,០០០ នាក់ Theravada Buddhism, animism

រដ្ឋ Burma The Bamar (Burmese: ဗမာလူမျိုး; MLCTS: ba. ma lu myui:, IPA: [bəmà lùmjó]; also historically the Burmese and Burmans) are a Southeast Asian Sino-Tibetan ethnic group native to Myanmar (Burma). The Bamar live primarily in the Irrawaddy River basin and speak the Burmese language, which is the sole official language of Myanmar at a national level.[2] Bamar customs and identity are closely intertwined with the broader Burmese culture.
Bamar comprises 9 ethnic groups

ជនជាតិសរុបមាន ១៤៥ ក្រុម តែរដ្ឋធម្មនុញ្ញាទទួលស្គាល់តែ ១៣៥ ក្រុមជនជាតិប៉ុណ្ណោះ ជនជាតិ រដ្ឋ Shan ទាំង ០៩  រួមាន៖ 

Bamar comprises 9 ethnicgroups

Regions & States

The population of the regions and states of Myanmar by census years.2019

NameAbbr.StatusCapitalArea
A-L (km²)
Population
Census (Cf)
1983-03-31
Population
Census (C)
2014-03-29
Population
Estimate (E)
2019-04-01
MyanmarMMRRepNaypyitaw676,57735,307,91951,486,25354,101,253
Ayeyarwady [Irrawaddy]AYERegPathein35,0324,994,0616,184,8296,272,913
BagoBAGRegBago39,4043,799,7914,867,3734,934,428
ChinCHIStHakha36,019368,949478,801516,752
KachinKACStMyitkyina89,042904,7941,689,4411,881,362
KayahKYHStLoikaw11,732168,429286,627320,216
Kayin (Karen)KYNStHpa-an30,3831,055,3591,574,0791,605,697
Magway (Magwe)MAGRegMagway44,8213,243,1663,917,0553,937,278
MandalayMANRegMandalay30,8884,577,7626,165,7236,477,740
MonMONStMawlamyine12,2971,680,1572,054,3931,995,068
NaypyitawNAYUTerrNaypyitaw7,057Mandalay1,160,2421,269,188
Rakhine (Arakan)RAKStSittwe36,7782,045,5593,188,8073,325,116
SagaingSAGRegSagaing93,7023,862,1725,325,3475,550,389
ShanSHAStTaunggyi155,8013,716,8415,824,4326,332,188
Tanintharyi (Tenasserim)TANRegDawei43,345917,2471,408,4011,479,086
Ethnic Composition in Myanmar (Rough Estimate)
Bamar
68.00%
Shan
9.00%
Kayin
7.00%
Rakhine
1.7%
Chinese
2.50%
Mon
2.00%
Kachin
1.50%
Indians
1.25%
Kayah
1.83%
Other groups including
WaNagaLahuLisu and Palaung
4.50%
 រូបភាព ផែនទី

No comments:

Post a Comment