ភូមិ ប្រវត្តិ រវាង ខ្មែរ និង កម្ពុជា

ដើម្បីធ្វើសង្រ្គាមការពារទឹកដី ឬ ឈ្លានពានទឹកដីប្រទេសមួយ មេដឹកនាំប្រទេស ត្រូវតែ រៀបចំប្រវត្តិសាស្រ្តឲ្យស្របដើម្បី បណ្តុះ បញ្ឆេះកំហឹងប្រជាជនឲ្យ ងើបតស៊ូ។ ក្នុងន័យនេះ ប្រវត្តិសាស្រ្តខ្មែរ កំណើតប្រទេសខ្មែរ ត្រូវបានជនបរទេស ដូចជា បារាំង អាមេរិក ចិន​ ចាម យួន សៀម ជាពិសេស ចម្ប៉ា បំភ្លៃប្រវត្តិសាស្រ្តខ្មែរ រៀបចំ ជា សៀវភៅប្រវត្តិសាស្រ្ត នៅ សម័យ លន់ នល់ ឡើងមក នៅឆ្នាំ ១៩៧០ ដូចជាថា ជនជាតិខ្មែរ កើតមកពី ឥណ្ឌា ខ្លះថាខ្លះមកពី អារីយាង គឺពួកបារាំង ខ្លះថាខ្មែរមក អាហ្រ្វិក ខ្លះថា ខ្មែរមកពី ចិន ជារួម គឺ ជនជាតិ ចម្ប៉ា ដែលជា ចក្រភពដ៍ធំ ឆ្នាំ ១៩២ រហូតឆ្នាំ ១៩៤៥ បានកំណត់ថា ខ្មែរ មកពី ដែនដីផ្សេង ខ្មែរទើបកើត ឆ្នាំ ៨០២ ក្រោយប្រកាសឯករាជ្យ ចេញពី ចាម និង ជ្វា។

ភូមិ ប្រវត្តិ រវាង ខ្មែរ និង កម្ពុជា ៖ ជំលោះនៃ វប្បធម៍ អាឡោះ ឬ អាសុះ នាំឲ្យ មាន វប្បធម៍ អូរកែវ ( ខ្មែរ យួន ចិន ឥណ្ឌា អឺរ៉ុប ជប៉ុន...មកប្រមូលផ្តុំធ្វើជំនួញនៅ អូរកែវ ក្រោយការដួលរលំ វប្បធម៍ អាឡោះ ឬ អាសុស របស់ អនាគតប្រទេស ចម្ប៉ា  ( កម្ពុជា មុន សម័យអាណាចក្រភ្នំ)

ផែនទីសង្ខេប នៃប្រវត្តិសាស្រ្តខ្មែរ បែកចេញជា ០៥ រដ្ឋ ទទួលឥទ្ធិនយោបាយយោធា របស់ លាវ សៀម  ចាម យួន ម៉ាឡេស៊ី ឥណ្ឌូនេស៊ី...។

ផែនទី កម្ពុជា មុន វត្តមានកងទ័ព បារាំង ចូលស្រុកឆ្នាំ ១៨៦៣

សូមចុចលើឈ្មោះខេត្តនៅកម្ពុជាក្រោម ដើម្បី អានលំអិត ទំព័រនេះ​ និយាយអំពី នគរ ចក្រភពនានា តំបន់ អាស៊ីអគេ្នយ៍ ប្រវត្តិសាស្រ្តខ្មែរ និងបណ្តាអាណាចក្រទាំងឡាយជុំវិញ អាណាចក្រខ្មែរ ជាពិសេស ប្រវត្តិសាស្រ្តនៅ កម្ពុជាក្រោម មានដូចជា៖

• ថ្ងៃនេះ រំលឹកខួបសង្រ្គាម នៅកម្ពុជាក្រោម៖ រដ្ឋមាន ០៣ គឺ រដ្ឋខ្មែរ រដ្ឋចាម និង រដ្ឋវៀតណាម។ ខាងខ្មែរហៅខ្មែរលើ និង សៀមមកជួយច្បាំង ខាងចាម គេហៅខាងម៉ាឡេ ឥណ្ឌូនេស៊ី ខាងវៀតណាម គេហៅខាងវៀតណាមជើង (អណ្ណាម)មកច្បាំង ចុងក្រោយឆ្នាំ ថ្ងៃទី ៤ មិថុនា ១៩៤៩ ខ្មែរ និង ចាម សុខចិត្តនៅជាមួយ វៀតណាម !! តាមរយៈការបោះឆ្នោត៕ ខ្មែរបាត់បង់ការគ្រប់គ្រងតំបន់នេះ ឆ្នាំ ១៦០០ ដល់ ១៨០០។ ឈ្មោះស្រុក ភូមិទាំងនេះ មានតាំងពីឆ្នាំ ១៤០០ ។ ការរៀបចំឈ្មោះបែបនេះ ដើម្បីបញ្ជាក់ថាទឹកដីខ្មែរ តែ វៀតណាមគេហៅ Nam Ky (រដ្ឋ ០៣) ខាង ចាម គេហៅ រដ្ឋ ចូវដុក​(ចាមដុក/កំពង់ចាម)
• កម្ពុជាក្រោម៖ល្មមដល់ពេលក្លាហានផ្សាយរឿងពិតឲ្យ កូនខ្មែរបានដឹង? កម្ពុជាក្រោម មិនមែនផស់ខ្មែរតែឯងទេ កម្ពុជាក្រោម ជាភាសាបារាំងទេ Base Conchinchine ខ្មែរក្រោម សម្រេចថា ជាដីខ្មែរ, តែចាមនៅចូលដុក គេថា ជាដីចាម, វៀតណាម គេថាជាដីវៀតណាម។ បារាំងគេប្រើកងកាំភ្លើងធំ ដាក់លើកប៉ាល់ លើទូកវៃ យក ជាចំណុះ ទឹកដីបារាំង។ ពេលសង្រ្គាមជាមួយ បារាំង ជាមួយអាមេរិក វៀតណាម គេថា នោះជាដីខ្មែរ តោះចូល ទាហាន វ៉ៃយកដីខ្មែរឯងវិញទៅ ....ខ្មែរចាញ់ល្បិចគេរហូត ខ្មែរក្រោមពីមុនជាតិ ១២ លាន អាលូវមិនបាន ១ លាននាកផង !

ផែនទីប្រវត្តិនគរ/រដ្ឋនីមួយៗ

ផែនទីរដ្ឋ ៣  (ណាម គី Nam Ky)

1. អាណាចក្រទ្វារមាស មន
2. អាណាចក្រស្រីល្វោ
3. អាណាចក្រវ្មំ(ភ្នំ)
4. អាណាចក្រខ្មែរ
5. អាណាចក្រចេនឡា
6. អាណាចក្រស្រីវិជ័យ
7. អាណាចក្រព្រះគោ
8. អាណាចក្រហរិគុណជ័យ
9. អាណាចក្រខម
10. รัฐผั่น-ผั่น
11. អាណាចក្រព្រលឹង?
12. អាណាចក្រលោកា
13. អាណាចក្រ បាតានី
14. អាណាចក្រហ្វូ ណន/នគវវ្នំ/ភ្នំ
15. អាណាចក្រចេនឡា
16. អាណាចក្រខ្មែរ
17. អាណាចក្រចិន
18. អាណាចក្រដាយវៀត
19. អាណាចក្រចាម
20. អាណាចក្រទ្វារវត្តី/ស្រីល្វូ

ខ្ញុំបាទនឹងបកស្រាយយ៉ាងលំអិតអំពី ឈ្មោះនគរ ពាក្យសំខាន់ៗ ដូចជា យួន សៀម ចាម ចិន ..

ផែនទីនេះ ស្រង់ពីប្រភពជនបរទេស យកមក ពង្រីកឲ្យធំ ច្បាស់ ជាប្រយោជន៍សម្រាប់អ្នក សិក្សា ស្រាវជ្រាវ វិភាគ ក្នុងវិស័យ យោធា ចិត្តសាស្រ្ត ប្រវត្តិសាស្រ្ត ប្រឆាងភេរវកម្ម ប្រឆាំងការបេះបោរ...

ម៉េចបានជាខ្មែរបែកបាក់គ្នានៅពេលខ្លះ?  ម៉េចបានជាពេលខ្លះមិនអាចរួមរស់ជាមួយគ្នា? ខាងក្រោមនេះជា សញ្ជាតិ ethnicity នៃ ជនជាតិរស់នៅក្នុងប្រទេសកម្ពុជា Nation.ជនជាតិគឺបណ្តុុំសញ្ជាតិដែលរួមគ្នានូចំណុចមួួយចំនួនដូចៗគ្នា ឬស្រដៀងគ្នា ដូចជា ខ្មែរ មានទឹកដី ប្រវត្តិសាស្រ្ត នៅជាមួយជនជាតិ កួយ ស្ទៀង ព្នងដែរ ដូច្នះបង្កើតបានជាជនជាតិ Nation

1. Brao  11,000  ប្រាវ ចំនួន ១០០០នាក់
2. British  1,000 អគ្លេស ១០០០
3. Bunong, Mnong, Central  44,000 ពនង ភ្នង ចំនួន ៤៤,០០០នាក់
4. Burmese  5,000 ភូមារ
5. Cham, Western  242,000 ចាម
6. Chong  1,500 ចុង
7. Deaf 
8. English-Speaking, general  2,200 ជនជាតិនិយាយភាសាអគ្លេស
9. Eurasian  14,000  ពួកអឺរ៉ុប
10. French  1,600 បារាំង
11. Han Chinese, Cantonese  10,000  ចិនកង់ តុង
12. Han Chinese, Hainanese  13,000 ចិនហាយណាន
13. Han Chinese, Hakka  8,200 ចិនហាក់កា
14. Han Chinese, Mandarin  2,000 ចិនដីគោក
15. Han Chinese, Min Nan  5,100 ចិនមិនណាន
16. Han Chinese, Teochew  185,000 ចិនតេជីវ
17. Jarai  24,000 ចារាយ
18. Kaco, Kachok  4,000 កាកូ កាចក់
19. Kampuchea Krom  269,000 កម្ពុជាក្រោម ខ្មែរក្រោម
20. Khmer Keh  5,600 ខ្មែរកែក
21. Khmer, Central  14,039,000 ខ្មែរកណ្តាល
22. Korean  1,600 កូរ៉េ
23. Kraol  4,800 ក្រោល
24. Kravet  8,000 ក្រាវ៉ែរ
25. Krung  24,000 ក្រុង
26. Kui  33,000 កួយ
27. Lao  22,000 ឡាវ
28. Malay  17,000 ម៉ាឡេ កូឡា នៅប៉ៃលិន ឬ ម៉ាឡេនៅ ម៉ាឡៃ (Malai)
29. Mel  1,600 ម៉ែល
30. Pear  1,800 ពៀ
31. Rade  15,000 រ៉ែដ
32. Sa'och  500 ស្អូច
33. Samre  200 សំរ៉ែ
34. Somray  5,000 សំរាយ
35. South Asian, general  1,700 អាស៊ានត្បូង
36. Stieng, Bulo  8,000 ស្ទៀង បាឡូ
37. Suoy  1,600 សួយ
38. T'moan  700 តាមន ឬ មន
39. Tampuan  36,000 ទំពួន
40. Thai, Central  3,200 ថៃ
41. Vietnamese  791,000 វៀតណាម​ឬ យួន

អ្នក​ស្រាវជ្រាវ​រក​ឃើញភស្តុតាង​ថ្មី​បង្ហាញ​ថា​ទឹក​ដី​សុវណ្ណ​ភូមិ​ស្ថិត​​ក្រោម​ការ​គ្រប់គ្រង​របស់​ព្រះរាជា​ខ្មែរ ដោយ តាំង សារ៉ាដា

2017-12-30ក្រុម​អ្នក​ស្រាវជ្រាវ​សិលាចារឹក និង​ប្រវត្តិសាស្ត្រ​ខ្មែរ លើក​ឡើង​ថា មាន​ភស្តុតាង​ថ្មី​មួយ​ដែល​បង្ហាញ​ពី​ពាក្យ​សុវណ្ណ​ភូមិ​ក្នុង​សិលាចារឹក​ខ្មែរ​នា​សម័យ​មុន​អង្គរ។ ភស្តុតាង​ថ្មី​នោះ ក្រុម​អ្នក​ស្រាវជ្រាវ​អាច​សន្និដ្ឋាន​ថា ជា​ទឹកដី​មួយ​ផ្នែក​ធំ​នៃ​តំបន់​អាស៊ី​ដី​គោក និង​ដី​កោះ ដែល​ជា​ទឹក​ដី​សុវណ្ណ​ភូមិ​នោះ​ស្ថិត​នៅ​ក្រោម​ការ​គ្រប់គ្រង​របស់​ស្ដេច​ខ្មែរ​នៅ​មុន​សម័យ​អង្គរ។ ការ​លើក​ឡើង​បែប​នេះ ក្រោយ​ពេល​ពួកគេ​រក​ឃើញ​ផ្ទាំង​សិលាចារឹក​ចំនួន​ពីរ​ផ្ទាំង​នៅ​ខេត្ត​កំពង់ស្ពឺ​ កាល​ពី​ថ្ងៃ​ទី​២២ ខែ​ធ្នូ។

ក្រុម​អ្នក​ស្រាវជ្រាវ​ប្រវត្តិសាស្ត្រ និង​ភាសាវិទ្យា​ខ្មែរ​លើក​ឡើង​ថា ការ​រក​ឃើញ​ភស្តុតាង​ថ្មី​ស្ដីពី​ពាក្យ​ថា សុវណ្ណ​ភូមិ ដែល​មាន​ក្នុង​សិលាចារឹក​ជា​ភាសា​សំស្ក្រឹត នៅ​ខេត្ត​កំពង់ស្ពឺ គឺ​មាន​សារសំខាន់​ណាស់​សម្រាប់​អ្នក​សិក្សា​ស្រាវជ្រាវ និង​កូន​ខ្មែរ​ជំនាន់​ក្រោយ។ លើស​ពី​នេះ ជា​ភ័ព្វសំណាង និង​ជា​មោទនភាព​សម្រាប់​ប្រជាជាតិ​ខ្មែរ​ទាំង​មូល​ទៀត​ផង ពីព្រោះ​សិលាចារឹក​នោះ​បញ្ជាក់​ថា សុវណ្ណ​ភូមិ​ជា​ទឹកដី​របស់​ខ្មែរ។

តាម​រយៈ​ទំព័រ​ហ្វេសប៊ុក (Facebook) របស់​លោក​សាស្ត្រា​ប្រវត្តិសាស្ត្រ​ខ្មែរ និង​អាស៊ី​អាគ្នេយ៍ ព្រម​ទាំង​ចារឹក​សាស្ត្រ​នៃ​សាកល​វិទ្យាល័យ​ភូមិន្ទ​ភ្នំពេញ បណ្ឌិត វង់ សុធារ៉ា ឱ្យ​ដឹង​ថា សិលាចារឹក​ភាសា​សំស្ក្រឹត​នោះ ចារឹក​នៅ​ឆ្នាំ​៦៣៣ នៃ​គ្រិស្តសករាជ (គ.ស) ដែល​ផ្ដល់​ព័ត៌មាន​ប្រវត្តិសាស្ត្រ​សំខាន់ៗ​ជា​ច្រើន​ចំណុច។

មួយ​ក្នុង​ចំណោម​នោះ គឺ​អាទិភាព​ចាស់​ជាង​គេ​ក្នុង​តំបន់​អាស៊ីអាគ្នេយ៍ នៃ​ស្ថាន​នាម​ដ៏​សំខាន់​មួយ គឺ​សុវណ៌្ណភូមិ (សុវណ្ណ​ភូមិ) របស់​ព្រះបាទ ឥសានវរ្ម័នទី១ (អានថា៖ វៈរ៉ាក់ម៉ាន់) នៅ​សតវត្ស​ទី​៧ គឺ​មុន​សម័យ​អង្គរ។ លោក​យល់​ថា នាម​នេះ ប្រហែល​ជា​ឈ្មោះ​ប្រទេស​កម្ពុជា នៅ​សម័យ​មុន​អង្គរ ដែល​គេ​កំពុង​តាម​រក​រហូត​សព្វថ្ងៃ​នោះ​ឯង។

ជាង​នេះ​ទៀត បណ្ឌិត វង់ សុធារ៉ា មាន​ប្រសាសន៍​ថា ភស្តុតាង​ថ្មី​ដែល​បញ្ជាក់​ថា ពាក្យ សុវណ្ណភូមិ គឺ​មិន​ធ្លាប់​មាន​នៅ​ក្នុង​ទឹកដី​ប្រទេស​កម្ពុជា ឬ​ដែនដី​អាស៊ីអាគ្នេយ៍​នោះ​ឡើយ រហូត​ដល់​សតវត្ស​ទី​១៦ ពាក្យ​នេះ ត្រូវ​បាន​គេ​លើក​យក​មក​និយាយ​ក្នុង​គម្ពីរ​ព្រះពុទ្ធ​សាសនា អំពី​ស្ដេច​ដែល​គ្រប់គ្រង​នៅ​ដែន​ដី​សុវណ្ណ​ភូមិ ប៉ុន្តែ​មិន​បាន​បញ្ជាក់​ថា ជា​ស្ដេច​ប្រទេស​ណា​មួយ​ក្នុង​ចំណោម​ប្រទេស​នៅ​តំបន់​អាស៊ីអាគ្នេយ៍​ទេ។ លោក​បន្ថែម​ថា ពាក្យ​សុវណ្ណ​ភូមិ ដែល​ទើបនឹង​រក​ឃើញ​នៅ​សិលាចារឹក​ក្នុង​ខេត្ត​កំពង់ស្ពឺ​នោះ គឺ​ជា​ភស្តុតាង​ចំណាស់​មួយ​បន្ទាប់​ពី​ភស្តុតាង​សិលាចារឹក​ក្នុង​រាជ​ព្រះបាទ​អសោក មហារាជ្យ នៅ​សតវត្ស ទី​៣ មុន គ.ស ដែល​បាន​រៀបរាប់​ពី​ការ​ពេញ​ព្រះទ័យ​របស់​ព្រះអង្គ​ក្នុង​ការ​ផ្សព្វផ្សាយ​ព្រះពុទ្ធ​សាសនា និង​បាន​បញ្ជូន​សាសនទូត​ពីរ​ព្រះអង្គ​មក​កាន់​ទឹកដី​សុវណ្ណ​ភូមិ។

​លោក​កត់សម្គាល់​ថា កន្លង​មក​បណ្ដា​ប្រទេស​អាស៊ី​ដី​គោក និង​ដី​កោះ​មួយ​ចំនួន​សុទ្ធតែ​បាន​អះអាង​ថា ជា​ដែនដី​សុវណ្ណ​ភូមិ ដូចជា​ប្រទេស​ថៃ ប្រទេស​វៀតណាម ប្រទេស​ភូមា ឡាវ កម្ពុជា ប្រទេស​ឥណ្ឌូនេស៊ី ជាដើម ប៉ុន្តែ​គេ​មិន​ដឹង​ថា ដែន​ដី​សុវណ្ណ​ភូមិ​ស្ថិតនៅ​ក្នុង​ប្រទេស​ណា​ពិតប្រាកដ​នោះ​ទេ៖ «​ពីរ​គាថា​សំខាន់ ដែល​មាន​ពាក្យ​សុវណ្ណ​ភូមិ​ហ្នឹង យើង​អាច​បកប្រែ​បាន​ថា ព្រះបាទ​ឥសានវម៌្ម​ទី​១ ជា​ស្តេច​អង់អាច​ក្លាហាន ដែល​ជា​ស្ដេច​នៅ​ពីលើ​ស្ដេច​ទាំង​ឡាយ​យ៉ាង​ធំ។ ព្រះអង្គ​គ្រប់គ្រង​ទឹក​ដី​នៅ​សុវណ្ណ​ភូមិ​ទាំង​មូល​ទៅ​ទល់​នឹង​ដែន​សមុទ្រ»។

​បណ្ឌិត វង់ សុធារ៉ា រៀបរាប់​ថា មាន​សិលាចារឹក​ផ្សេង​ទៀត​នៅ​ក្នុង​រជ្ជកាល​ព្រះបាទ​ឥសាន​វរ្ម័ន​ទី​១ នា​សតវត្ស​ទី ៧ ដែល​គេ​រក​ឃើញ​នៅ​ជិត​តំបន់​អយុធ្យា ប្រទេស​ថៃ បច្ចុប្បន្ន គឺ​មាន​និយាយ​អំពី​ស្តេច​មួយ​ព្រះអង្គ​ព្រះនាម ហ៌ស្សវម៌្ម (អានថា៖ ហះរះសាក់វៈរ៉ាក់ម៉ាន់) ដែល​ប្រកាស​ថា ខ្លួន​ជា​ចៅ​របស់​ព្រះបាទ​ឥសាន​វម៌្មទី១ (អាន​ថា៖ វៈរ៉ាក់ម៉ាន់)។ ចំណុច​នេះ លោក​ថា ព្រះអង្គ​បាន​គ្រប់គ្រង​លើ​ដែនដី​ថៃ​បច្ចុប្បន្ន​ទាំង​មូល បើ​ទោះ​បី​ជា​មិន​បាន​គ្រប់គ្រង​ដោយ​ផ្ទាល់​ក៏ដោយ ពីព្រោះ​មាន​ចៅ​របស់​ព្រះ​អង្គ​ជា​ស្ដេចត្រាញ់​គ្រប់គ្រង​នៅ​ទី​នោះ។

​ក្រៅ​ពី​នេះ​ក៏​មាន​សិលាចារឹក​ផ្សេង​ទៀត​បញ្ជាក់​ថា មុន​ពេល​ព្រះបាទ​ឥសាន​វម៌្មទី១ ឡើង​សោយរាជ្យ​នៅ​ឆ្នាំ​៦១៦ នៃ​គ.ស (គ្រិស្តសករាជ) គឺ​ព្រះអង្គ​ធ្លាប់​គ្រប់គ្រង​នៅ​ក្សត្រ​បុរី ឬ​ទីក្រុង​ធំៗ​ចំនួន​បី ដែល​មាន​ទីតាំង​ក្នុង​ដី​ខ្មែរ​បច្ចុប្បន្ន និង​មួយ​ផ្នែក​ស្ថិត​នៅ​ក្នុង​ដី​ថៃ​បច្ចុប្បន្ន​ផង​ដែរ។

​ភស្តុតាង​ទាំង​នេះ​ហើយ​ដែល​ធ្វើ​ឱ្យ​លោក​អាច​សន្និដ្ឋាន​បាន​ថា ទឹក​ដី​ខ្មែរ​មុន​សម័យ​អង្គរ ទំនង​គេ​ហៅ​ថា សុវណ្ណភូមិ ហើយ​ដែនដី​សុវណ្ណ​ភូមិ​នោះ គឺ​ស្ថិត​នៅ​ក្រោម​ការ​គ្រប់គ្រង​ជាតិពន្ធុ​មួយ​ដែល​មាន​ឈ្មោះ​ថា "ខ្មេរ" ឬ "ខ្មែរ" សព្វថ្ងៃ ដែល​មាន​ស្តេច​ជា​ជនជាតិ​ខ្មែរ​ជា​អ្នកគ្រប់គ្រង​លើ​ដែន​ដី​នោះ​ទាំង​មូល​តែម្ដង។

​តាមរយៈ​ភស្តុតាង​សិលាចារឹក​ទាំង​នេះ​បញ្ជាក់​ថា ដែនដី​សុវណ្ណ​ភូមិ គឺ​ត្រូវ​នឹង​ទឹក​ដី​ប្រទេស​កម្ពុជា បច្ចុប្បន្ន។ ដែនដី​នេះ​ក៏​ត្រូវ​នឹង​ទឹកដី​នៅ​ប្រទេស​ចម្ប៉ា​ភាគ​កណ្ដាល​ចុះ​មក​ខាងត្បូង​នៃ​ប្រទេស​វៀតណាម បច្ចុប្បន្ន ទៅ​ទល់​នឹង​សមុទ្រ។ បន្ថែម​ពី​នេះ ដែនដី​សុវណ្ណ​ភូមិ​ក៏​ត្រូវ​គ្នា​នឹង​ប្រទេស​ឡាវ ប្រទេស​ថៃ ទាំង​មូល និង​ប្រទេស​ភូមា​មួយ​ភាគ​ធំ​បច្ចុប្បន្ន ដែល​មាន​ក្រុម​ជនជាតិ​មន​រស់​នៅ​ហើយ​អាច​លាត​សន្ធឹង​ដល់​ពាក់​កណ្ដាល​ជ្រោយ​ម៉ាឡេស៊ី។

ចំណែក​ទឹកដី​មួយ​ចំនួន​ទៀត​នៅ​ប្រទេស​ឥណ្ឌូនេស៊ី បច្ចុប្បន្ន លោក​ថា បើ​យោង​តាម​សិលាចារឹក​នៅ​លើ​កោះ​ជ្វា​ក្នុង​សតវត្ស​ទី​៨ ត្រូវ​គ្នា​នឹង​ឈ្មោះ​មួយ​ទៀត​ថា សុវណ្ណ​ទ្វីប៖ «ភូមិ​នៅ​ប្រទេស​ផ្សេង​ហ្នឹង​ដូច​យើង​ឃើញ​ហើយ​ថា ដោយសារ​ទឹកដី​ដ៏​ធំ​ទូលាយ វិសាលភាព​ដ៏​ធំ​ទូលាយ​របស់​ខ្មែរ​ពី​កាល​មុន​ហ្នឹង វា​ក្លាយ​ជា​ទឹក​ដី​ឡាវ វា​ក្លាយ​ជា​ទឹក​ដី​ថៃ ក្លាយ​ជា​ទឹក​ដី​ភូមា​ភាគ​ខ្លះ និង​ក្លាយ​ជា​ទឹកដី​វៀតណាម ភាគ​ខាង​ត្បូង។ ហេតុ​ហ្នឹង​ហើយ​ដែល​នាំ​ឱ្យ​អ្នក​ទាំង​អស់​ហ្នឹង​ប្រកាស​ភាព​ស្រប​ច្បាប់​ថា គេ​ហ្នឹង​ក៏​ជា​សុវណ្ណ​ភូមិ​ដែរ»។

នៅ​ក្នុង​វចនានុក្រម​សម្ដេច​ព្រះ​សង្ឃរាជ ជួន ណាត បាន​ពន្យល់​ពី​ពាក្យ "សុវណ្ណ" និង​ពាក្យ​ថា "ភូមិ"។  "សុវណ្ណ" មាន​ន័យ​ថា "មាស" រី​ឯ​ពាក្យ​ថា "ភូមិ" មាន​ន័យ​ថា "ដី ឬ ផែនដី"។ ដូច្នេះ​ពាក្យ​សុវណ្ណភូមិ ប្រែ​មក​ថា ដី​មាស ឬ​ដែន​ដី​មាស។ ពាក្យ​នេះ ត្រូវ​បាន​ផ្សព្វផ្សាយ​តាំង​សតវត្ស​ទី​១៦ ហើយ​រហូតដល់​សម័យ​សង្គម​រាស្ត្រ​និយម ពាក្យ​នេះ​ត្រូវ​បាន​សម្ដេច​ព្រះ​សង្ឃរាជ ជួន ណាត បាន​យក​ទៅ​តែង​ជា​បទ​ចម្រៀង​ស្នេហា​ជាតិ ដើម្បី​លើក​ទឹក​ចិត្ត​ប្រជាជាតិ​ខ្មែរ ហើយ​ច្រៀង​តៗ​រហូត​មក ពិសេស​នៅ​ក្នុង​ជួរ​កងទ័ព​តែម្ដង។

​សិលាចារឹក​ថ្មី​ដែល​ទើបនឹង​រក​ឃើញ​នៅ​ខេត្ត​កំពង់ស្ពឺ គឺ​មាន​ចំនួន​ពីរ​ផ្ទាំង ហើយ​ផ្ទាំង​សំខាន់​ដែល​មាន​ឈ្មោះ​ស្ថាន​នាម​សុវណ្ណ​ភូមិ​នោះ គឺ​មាន​ទំហំ​ទទឹង​ជាង​កន្លះ​ម៉ែត្រ (៥៥​សង់ទីម៉ែត្រ) និង​មាន​កម្ពស់​ជាង ១​ម៉ែត្រ (១,២៥​ម៉ែត្រ)។ សិលាចារឹក​នេះ​ជា​ភាសា​សំស្ក្រឹត ចារឹក​ក្នុង​ឆ្នាំ​៦៣៣ នៃ​គ.ស (គ្រិស្តសករាជ)។

សាស្ត្រាចារ្យ​ដដែល​បញ្ជាក់​ថា ការ​រក​ឃើញ​ផ្ទាំង​សិលាចារឹក​ថ្មី​នោះ ក្រោយ​ពេល​មាន​សាស្ត្រាចារ្យ​ម្នាក់​ដែល​បង្រៀន​នៅ​ខេត្ត​កំពង់ស្ពឺ ប្រាប់​ដំណឹង​នេះ​មក​លោក ហើយ​មាន​សហការី​របស់​លោក​ពីរ​នាក់​ទៀត​ដែល​ជំនាញ​ខាង​ភាសា​វិទ្យា និង​ភាសា​សំស្ក្រឹត​បាន​ជួយ​ការងារ​នេះ​ច្រើន គឺ​សាស្ត្រាចារ្យ ហ៊ុន ឈុនតេង និង​កញ្ញា​បណ្ឌិត ឆោម គន្ធា។ សិលាចារឹក​នេះ ក្រៅ​ពី​បង្ហាញ​ស្ថាន​នាម​សុវណ្ណ​ភូមិ គឺ មាន​និយាយ​ពី​ការ​គោរព​ចំពោះ​ព្រះហរិហរៈ ដែល​មាន​ព្រះវិស្ណុ និង​ព្រះឥសូរ បញ្ចូល​គ្នា និង​រឿងរ៉ាវ​ផ្សេង​ទៀត ស្រដៀង​គ្នា​ទៅ​នឹង​សិលាចារឹក​ផ្សេង​ទៀត​ដែរ៖ «គួរ​តែ​មាន​មោទនភាព​ដែល​កាល​ពី​មុន​យើង​មិន​ច្បាស់​ថា​សុវណ្ណ​ភូមិ​ជា​របស់​អ្នក​ណា! ប៉ុន្តែ​តាម​រយៈ​សិលាចារឹក​ហ្នឹង​យើង​ច្បាស់​ថា ជា​របស់​ខ្មែរ​មែន ដូច​បទ​ចម្រៀង​ដែល​យើង​ធ្លាប់​ស្មាន​មែន»។

​អគ្គនាយកដ្ឋាន​ទទួល​បន្ទុក​បេតិកភណ្ឌ​នៃ​ក្រសួង​វប្បធម៌ និង​វិចិត្រ​សិល្បៈ លោក ប្រាក់ សុណ្ណារ៉ា មាន​ប្រសាសន៍​ថា ប្រសិនបើ​ទទួល​បាន​ព័ត៌មាន​ស្ដីពី​ការ​រក​ឃើញ​អ្វី​មួយ​ថ្មី​ដូច​ករណី​នេះ ខាង​ក្រសួង​នឹង​មិន​នៅ​ស្ងៀម​ឡើយ។ ពោល​គឺ​ក្រសួង​នឹង​ទាក់ទង​ទៅ​មន្ត្រី​ការិយាល័យ​ស្រុក មន្ទីរ​វប្បធម៌​ខេត្ត ឱ្យ​ធ្វើ​ការងារ​នេះ ដើម្បី​ចុះ​ទៅ​ពិនិត្យ​ហើយ​សួរ​នាំ​ព្រះចៅ​អធិការ​វត្ត ឬ​គណៈកម្មការ​វត្ត​ឱ្យ​បាន​ច្បាស់​លាស់​ជា​មុន​សិន ទើប​អាច​ផ្សព្វផ្សាយ​ជា​ក្រោយ។

​លោក​ថា ប្រសិន​ក្រុម​អ្នក​ស្រាវជ្រាវ ឬ​ពលរដ្ឋ​ណា​ដែល​ព្រួយ​បារម្ភ​ខ្លាច​បាត់បង់​ភស្តុតាង​ប្រវត្តិសាស្ត្រ គឺ​អាច​ទាក់ទង​ទៅ​មន្ត្រី​ក្រសួង​វប្បធម៌ និង​វិចិត្រ​សិល្បៈ ដើម្បី​ពិភាក្សា​គ្នា​សម្រាប់​ជា​ការ​រួម​ចំណែក​ថែរក្សា​សម្បត្តិ​វប្បធម៌​របស់​ជាតិ​យើង​ទាំង​អស់​គ្នា។ បណ្ឌិត វង់ សុធារ៉ា ឱ្យ​ដឹង​ថា ក្រោយ​ការ​រក​ឃើញ​សិលាចារឹក​នៅ​ខេត្ត​កំពង់ស្ពឺ ខាង​លោក​នឹង​ខិតខំ​សិក្សា​ឱ្យ​បាន​ស៊ី​ជម្រៅ និង​ផ្សព្វផ្សាយ​ឱ្យ​បាន​ទូលំទូលាយ ដូចជា​មាន​បំណង​រៀបចំ​សិក្ខាសាលា​ស្ដីពី​របកគំហើញ​នេះ ដើម្បី​ជា​មូលដ្ឋាន​សម្រាប់​គិត​ពិចារណា៕

ផែនទីបុរាណ