ប្រព័ន្ធបោះឆ្នោត អាមេរិក ២០២០

Chan Born អាមេរិក៖ ការបោះឆ្នោត​ពាក់កណ្តាលអណត្តិរបស់ ប្រធានាធិបតី អាមេរិក លោក ជូ បៃដិន ទោះជាមិនទាន់ចេញលទ្ធផលផ្លូវការ តែទំនងជានៅ រក្សាដំណែងដដែល ដោយសារ លោក បៃដិន បាន បំពេញកិច្ចការជាមួយ ប្រទេស អេហ្សីប កម្ពុជា ឥណ្ឌូនេស៊ី ASEAN - G 20 . គោលបំណងនៃការបោះឆ្នោត ពាក់កណ្តាលអាណត្តិ ដោយសារ លោក បៃដិន ជួយ ប្រទេស អ៊ុយក្រែនធ្វើសង្រ្គាមប្រឆាំងរុស្សី។ ការបកស្រាយ របស់ សារពត៍មានខ្មែរ អាមេរិកកាំងថា ការបោះឆ្នោតគឺ គេធ្វើជាធម្មតា ៗៗ រាល់ ២ ឆ្នាំម្តង គឺជាការបកស្រាយ ខុសឆ្គង (សូមមើលរូបភាព)។ កម្ពុជាសន្យានឹងធ្វើកិច្ចការជាមួយ អ៊ុយក្រែន រុស្សី ដើម្បី បន្ថយសម្ពាធ ដែលមានទៅលើ អាមេរិក ឬគារស្អប់អាមេរិកនៅលើឆាកអន្តរជាតិ ។

សហរដ្ឋអាមេរិក ជារដ្ឋមហាអំណាចពិភពលោក ដែលទាមទារការសិក្សាខ្លះៗអំពី ឥទ្ធិពលអាមេរិកក្នុង ASEAN  អាមេរិកក្នុសមុទ្រចិនខាងត្បូង  South China Sea និង អាមេរិកក្នុងបរិបទ RFA and VOA context.

ខាងក្រោមនេះ បរិបទ អាមេរិកក្នុងអាស៊ាន នាពេលកន្លងមក ក្នុងអណត្តិ ប្រធានាធិបតី ត្រាំ នៃ គណបក្សសាធារណរដ្ឋ គឺ បំបែកបំពាក់អាស៊ាន ដើម្បីគ្រប់អាស៊ាន ដូចជាការគំរាបដកកម្ពុជា ភូមារ ចេញពីអាស៊ាន គំរាមផ្តាច់ GSP ឬ ខាង អឺរ៉ុបផ្តាច់ EBA និងការគៀបសង្កត់ឲ្យកម្ពុជា ដោះលែង អ្នកទោសក្បត់ជាតិមួយចំនួន ដែលធ្វើបាតុកម្មឆ្នាំ ២០១២, ២០១៣ និងការផ្តាច់ទឹកដីកម្ពុជា ០៤ ខេត្តឲ្យ ជនជាតិ វៀតណាម ម៉ុងតាញ៉ា....សម្រាបផ្នែកសេដ្ឋកិច្ច អាមេរិក ចង់បាន ប្រទេសកម្ពូជា នាំចូលទៅអាមេរិកផ្ទាល់ ដោយមិនឆ្លង ចិន ឬ ៥ ប្រទេសនាំចូលចិន និង ០៥ នាំចូលអាមេរិកដោយផ្ទាល់...ទាំងអស់នេះគឺជា សង្រ្គាមពាណិជ្ជកម្មរវាង ចិន អាមេរិក CHINA_USA TRADE WAR 

ក្នុងបរិបទសមុទ្រចិនខាងត្បូង អាមេរិក រិះគន់ វាយប្រហារផ្នែកសិទ្ធិមនុស្ស មូលដ្ឋានយផាចិន នៅកម្ពុជា ការវិនិយោគចិន នៅកម្ពុជា បំណុលចិននៅកម្ពុជា ដែលសុទ្ធតែគ្មាន ភស្តុតាងរឹងមាំណាមួយ ពិតប្រាកដសោះ គឺជាការប្រើ RFA and VOA ដើម្បីរាយប្រហារកម្ពុជា លើកស្ទួយបក្សប្រឆាំងនៅកម្ពុជា.

ខាងក្រោមជាខ្លឹមសារសង្វេបចេញពីការវិភាគស៊ីជម្រៅ ដូចជា អ្វីជា សាធារណរដ្ឋ? ប្រជាធិបតេយ្យ? ប្រព័ន្ធ ២៩០? ប្រព័ន្ធ ២៧០? មូដែលបោះឆ្នោតទាំង ១៥ មូដែល..

គោលនយោបាយវិស័យយោធា និង សន្តិសុខ អាមេរិក

បក្សប្រជាធិបតេយ្យ Democrat	បក្សសាធារណរដ្ឋ Republican
គាំទ្រតិចតួច អតីយោធា	គាំទ្រខ្លាំង អតីតយោធា លើកទឹកចិត្ត
គាំទ្រសង្រ្គាមត្រជាក់  ចំណាយថវិការច្រើន	ប្រឆាំងសង្រ្គាមត្រជាក់ less support Cold War
ការកសាងស្ថាបនាស្ថានទូត៖ កសាង ពង្រឹង	ការកសាងស្ថាបនាស្ថានទូត៖ មិនសូវខ្វល់
សន្តិសុខសង្គម បន្ថយចំណាយ៖ ៣៨%	សន្តិសុខសង្គម បន្ថយចំណាយ៖ ៣៤%
សន្តិសុខសង្គម បង្កើនចំណាយ៖ ១១%	សន្តិសុខសង្គម បង្កើនចំណាយ៖ ១៧%
សន្តិសុខសង្គម រក្សាដដែល៖ ៤៩%	សន្តិសុខសង្គម រក្សាដដែល៖ ៤៧%
ប្រឆាំងភេរវកម្ម តម្លើងចំណាយ= ៣០%	ប្រឆាំងភេរវកម្ម តម្លើងចំណាយ = ៥០%
ប្រឆាំងភេរវកម្ម បន្ថយចំណាយ= ៥%	ប្រឆាំងភេរវកម្ម បន្ថយចំណាយ =  ១៧%
ប្រឆាំងភេរវកម្ម រក្សាចំណាយដដែល= ៣៩%	ប្រឆាំងភេរវកម្ម រក្សាចំណាយដដែល = ៤៤%
អតីតយុទ្ធជន បង្កើនចំណាយ = ៦៦%	អតីតយុទ្ធជន បង្កើនចំណាយ = ៥៩%
អតីតយុទ្ធជន បន្ថយចំណាយ = ៣%	អតីតយុទ្ធជន បន្ថយចំណាយ = ២%
អតីតយុទ្ធជន រក្សាចំណាយ = ២៨%	អតីតយុទ្ធជន រក្សាចំណាយ = ៣១%
ថវិការយោធា បង្កើនចំណាយ= ២២%	ថវិការយោធា បង្កើនចំណាយ= ៥៤%
ថវិការយោធា បន្ថយចំណាយ= ៣៤%	ថវិការយោធា បន្ថយចំណាយ= ១០%
ថវិការយោធា រក្សាចំណាយ= ៤០%	ថវិការយោធា រក្សាចំណាយ= ៣២%
ចំណូលពីការលក់អាវុធ៖ ៦,៨០៣ លាន/ឆ្នាំ	ចំណូលពីការលក់អាវុធ៖ ១២,០៥០ លាន
បក្សប្រជាធិបតេយ្យ Democract	បក្សសាធារណរដ្ឋ Republican

 គោលនយោបាយបរទេស និងអាទិភាពនៃគណបក្ស ទាំងពីរ គិតជា ភាគរយ តាមអាទិភាព

Difference Goals for US Foreign Policy (Priority)	De	Re	% say
Taking Measure to protest US from Terrorism	61	84	72
Protecting job of American workers	65	81	71
Preventing spread of MWD	64	68	66
Improving relationship with allies	44	70	58
Reducing spread of infectious of diseases	44	56	51
Maintaining US military afvantage over all the countries	34	70	49
Dealing with global Climate Change	22	64	46
Promoting US business & economic interest abroad	40	51	45
Reducing illigal immigration into the US	20	68	42
Reducing our trade deficit with foreign countries	33	54	42
Limiting Power and influence of Russia	32	52	42
Protecting group or nations threatened with genocide	34	47	41
Getting other countries to assume more of the cost of maintaning world order	26	56	40
Limiting Power and influence of North Korea	35	43	40
Limiting Power and influence of Iran	29	53	39
Streatening the United Nations	28	47	39
Taking measure to seek out and destroy terrorist organisation in other countries	28	40	34
Limiting Power and influence of China	26	39	32
Promoting and defending of human rights in other countries	20	39	31
Reducing US military committements overseas	26	34	30
Reducing legal immigration into the US	14	41	26
Airding refugees felling violance around the world	11	39	26
Helping improve  living standard of developing nations	12	32	22
Finding and solution to conflict of Israel Palestinians	17	17	18
Promoting democracy in other nations	12	22	17
Attracting skilled workers from other countries	15	18	16

អាមេរិកជាមហាអំណាចពិពលោកផ្នែកយោធា ការទូត សន្តិសុខ និងយោធា, សេដ្ឋកិច្ច, សិទ្ធិមនុស្ស និង បរិស្ថាន។ កត្តាទាំង ០៥ នេះ តែងជៈឥទ្ធីពលទៅបណ្តាប្រទេសនានាទូទាំងសកលលោក ជាពិសេសកម្ពុជា។ អាមេរិកមាន ១១ គណបក្សនយោបាយ ឯបក្សធំមាន ០២ បក្ស គឺ បក្សសាធារណរដ្ឋ Republican និង បក្សប្រជាធិបតេយ្យ Democracy ចំនួនអ្នកបោះឆ្នោតមាន ១៤៧ លាននាក់ ក្នុងនោះអ្នកបោះឆ្នោតតាមប្រអប់សំបុត្រមាន ៦៥ លាននាក់ គឺជារឿងថ្មី ក្នុងពេលមានបញ្ហា កូវីដ ១៩ ដែលខាង លោកត្រាំ ប្រឆាំងចំពោះការបោះឆ្នោតតាមសំបុត្រ។

ប្រព័ន្ធបោះឆ្នោតនៅអាមេរិកមាន ០២ គឺបោះតាម Electoral Vote និង បោះតាម Popular Vote 

1. ប្រព័ន្ធ Electoral Vote គណបក្សប្រជាធិប្បតេយ្យ ជ្រើសរើសយក Popular vote ព្រោះ ប្រជាធិបតេយ្យឲ្យតម្លៃសម្លេងភាគច្រើន Majority និងការបោះបោះឆ្នោតរើសប្រធានាធិបតីដោយផ្ទាល់ Direct Vote  ដូច្នេះ បើសិនជា ពួកស្បែកខ្មៅ ឬ ឥស្លាម មានបំណងបេះបោរ ផ្តាច់ទឹកដី គឺមានភាពងាយស្រួល អំណោយផល ដោយសារមនុស្សទាំងអស់ មានសិទ្ធិស្មើរគ្នា។
2. ប្រព័ន្ធ បោះឆ្នោតតាម​ Popular Vote គណបក្សសាធារណរដ្ឋ ជ្រើសរើសយកប្រព័ន្ធមួយនេះ ដោយសារ ជាការបោះឆ្នោតដោយប្រយ៉ោល/តាមរយៈ Indirect vote  គឺ ប្រជាជនបោះឆ្នោត រើសតំណាងរាស្រ្ត/ប្រតិភូ បន្ទាប់ជ្រើសរើសយកប្រធានាធិបតី ដូច្នេះ ពួកស្បែកខ្មៅ ឬ ជនបោះបោរ បោះឆ្នោតរើស តំណាង សិន បន្ទាប់ទើបតំណាងនោះជ្រើសរើសយកប្រធានាធិបតី។

ក្នុងបំណងផ្សះផ្សារជាតិ Reunification និងបំណង ការពារការបេះបោរ​ Counter-insurgency អាមេរិកប្រើ ប្រ័ព័ន្ធទាំង ០២​ បញ្ជូលគ្នា ធ្វើបែបបញ្ជូលគ្នា គឺខាងបក្សប្រជាធិប្បតេយ្យ និង​ បក្ស សាធារណរដ្ឋ មានកម្លាំង ប្រហាក់ប្រហែលគ្នា ឧ.បោះឆ្នោតឆ្នាំ ២០២០ នេះ បក្ស ប្រជាធិបតេយ្យបាន ២៦៤ អាសនៈ និងបក្ស សាធារណបាន ២៣២ អាសនៈ គិតជា Electoral Vote និង បើគិតជា​ Popular vote បក្សប្រជាធិបតេយ្យបាន ៥៦ លានសន្លឹក បក្សសាធារណរដ្ឋបានសម្លេង ៥៥ លាន សន្លឹក។

ទាក់ទងបញ្ហាបេះបោរ បំបាត់ពូជសាសន៍ ឬ ផ្តាច់ទឹកដី នៅកម្ពុជា ខាងបក្សប្រឆាំង តែងតែទាមទារជានិច្ចឲ្យប្រើ រូបមន្តប្រជាធិប្បតេយ្យ Democracy ឬ កំលាំងប្រជាជន People Power។ នៅកម្ពូជាមានជនជាតិ ចិន ជនជាតិ ចាម និង ជនជាតិវៀតណាម ដែលមានចំនួនច្រើនគួរជាទីភ័យខ្លាច ជាក់់ស្តែងឆ្នាំ ២០១៣ មានកិច្ចព្រមព្រៀង បក្សសាងគ្រោះជាតិ ជាមួយ បក្សវៀតណាមម៉ុងតាញ៉ា ក្នុងការផ្តាច់ទឹកដី ៤ ខេត្តរបស់កម្ពុជា ឲ្យក្លាយជាប្រទេស ម៉ុងតាញ៉ា និងមានជនជាតិ វៀតណាម ជនជាតិ ចាម ជាច្រើនបោះឆ្នោតគាំទ្រ បក្សប្រជាធិបតេ្យ/បក្សសង្រ្គោះជាតិ/បក្សសាងគ្រោះជាតិ។ 

អាចជាពិបាកយល់បន្តិច ខ្ញុំសូមលើកយកប្រទេស ០៥ មកវិភាគ៖

1. ប្រទេសអាមេរិក United States of America ៖ បើកគណបក្ស តែ ១១ បក្ស ដើម្បីរារាំងការផ្តាច់ទឹកដី បេះបោរ ឬ បង្កើតរដ្ឋក្នុងរដ្ឋ ហើយ ប្រើប្រព័ន្ធបោះឆ្នោត ម្តង ទាំង ២ តែម្តង ដើម្បី ររាំងពួកឥស្លាម ពួកអតីតទាសករ slave ជ្រើសរើសប្រធានាធិបតីដាច់ដោយឡែក។
2. ប្រទេស សាំងហ្គាពួ Singapore ៖ ប្រទេសនេះមានបក្សប្រមាណ ៤០បក្ស តែ គេបិទ រារាំង កំទេច រហូតគេហៅប្រទេសនេះថា រដ្ឋដ៍ផ្តាច់ការបំផុតនៅ អាស៊ាន គឺបើកតែ ០៦ បក្ស គត់ឲ្យបោះឆ្នោត
3. ប្រទេសថៃ Thai - land៖ ប្រទេសនេះមាន ជនជាតិ សៀម,ចិន,ថៃ, ចាម,លាវ, ខ្មែរ មានរដ្ឋប្រហារជាតិ ១០០ ដង រហូត​ដូរឈ្មោះប្រទេស ពី សៀម​ទៅជា ថៃ នេះដោយសារ ប្រព័ន្ធបោះឆ្នោតប្រើបែប ប្រជាធិបតេយ្យ គឺប្រជាជន បោះឆ្នោតរើស មេដឹកនាំគេផ្ទាល់ផង រើសមេដឹកនាំដោយប្រយ៉ោលផង ទោះជា តាក់ស៊ីន យីងឡាក់ ជាតំណាងជនជាតិ  ថៃ មិនជាប់ឆ្នោតជានាយករដ្ឋមន្រ្តីមែន តែ ប្រជាជននៅតែចាត់ទុក អ្នកទាំងនោះជាស្តេចរបស់គេ។ ដើម្បីការពារការបេះបោរបែបនេះ ស្តេចសៀម យោធា ចេញច្បាប់រដ្ឋធម្មនុញ្ញ កំណត់ ថា មេដឹកនាំខេត្ត ៣០០ ត្រូវ ឆ្លងកាត់ការបោះឆ្នោត ចំណែក ២០០ ទៀត ជាកូតា របស់យោធា និង ព្រះបរមរាជវាំង្គ។  ប្រទេសថៃ មានបក្សជាង ៦០ បក្ស !។ 
4. ប្រទេសកម្ពុជា Cambodia មានបក្សជាង ៤០ បក្ស ចំណោមប្រជាជនតែ ១៦ លាននាក់ ដែលមាន ជនជាតិ ចាម ជនជាតិ ចិន និង ជនជាតិ វៀតណាម។ បើទោះកម្ពុជាបោះឆ្នោត​រើសតំណាងរាស្រ្ត សិន មុនរើស នាយរដ្ឋមន្រ្តី ក័ តំណាងរាស្រ្ត ជនជាតិ ចាម ចិន និង វៀតណាម មានចំនួនច្រើនគួរភ័យ ព្រោះកម្ពុជា មិនបាន គិតគួររឿង ប្រឆាំំងការបៈបោរទេ ជាក់ស្តែងឆ្នាំ ២០១២ បក្សសង្រ្គោះជាតិ ចុះកិច្ចព្រមព្រៀងជាមួយ បក្សនិង ចលនាយោធារបស់ យួនម៉ុងតាញ៉ា កាត់ទឹកដី ០៤ ខេត្ត !។ ប្រជាជនត្រូវគេ ពង្វក់មិនឲ្យខ្វល់ រឿង ជនជាតិ សាសនា ទេ ក្នុងប្រព័ន្ធប្រជាធិបតេយ្យ គឺមានតែ សាធារណរដ្ឋទេ ដែល ជាប្រព័ន្ធការពារជនជាតិ ឧ. ជនជាតិខ្មែរមានតំណាងខ្មែរ ជនជាតិចាមមានតំណាងឥស្លាម, ជនជាតិចិនមានតំណាង..ជនជាតិភ្នងមានតំណាង។ ពេលកម្ពុជា លើកអំពី អ្នកនយោបាយ មានសញ្ជាតិតែ ១ ត្រូវបាន គេរិះគន់ភ្លាម ៗ !!