គណបក្សសង្គ្រោះជាតិ(អង់គ្លេស ៖ Cambodia National Rescue Party)（ភាសាចិន：柬埔寨救国党）គឺជាគណបក្សមួយកើតឡើងពីការរួមបញ្ចូលគ្នារបស់គណបក្សសមរង្ស៊ីនិងគណបក្សសិទ្ធិមនុស្សដែលត្រូវបានបង្កើតឡើងក្នុងគោលបំណងប្រកួតប្រជែងការបោះឆ្នោតឆ្នំា២០១៣។ សព្វថ្ងៃគណបក្សនេះជាគណបក្សមួយក្នងចំណោមពីរដែលមានអាសនៈនៅក្នុងរដ្ឋសភាជាតិនិងព្រឹទ្ធសភា។ បច្ចុប្បន្ន គណបក្សជំនួសដោយចលនាសង្គ្រោះជាតិ។- 02 Dec 2019 thmeythmey.com សំណុំរឿងលោក កឹម សុខា ត្រូវបញ្ជូនទៅកាត់ក្តី ទីបំផុត ចៅក្រមស៊ើបសួរនៃសាលាដំបូងរាជធានីភ្នំពេញ បានសម្រេចបញ្ជូនសំណុំរឿងលោក កឹម សុខា ប្រធានអតីតគណបក្សសង្គ...
- 02 ធ្នូ 2019 តុលាការសម្រេចបញ្ជូនសំណុំរឿងលោកកឹម សុខា ទៅជំនុំជម្រះ វ៉ាស៊ីនតោន — តុលាការរាជធានីភ្នំពេញបានសម្រេចនៅថ្ងៃច័ន្ទនេះ បញ្ជូនសំណុំរឿងលោកកឹម សុខា ប្រធានគណបក្សសង្គ្រោះជាតិទៅជំនុំជម្រះ ក្រោយពីបានស៊ើបអង្កេតអស់រយៈពេលជាង២ឆ្នាំ។ អ្នកនាំពាក្យសាលាដំបូងរាជធានីភ្នំពេញបានប្រកាសនៅថ្ងៃច័ន្ទនេះថា ក្រោយពីបានស្រាវជ្រាវនិងស៊ើបអង្កេតចប់សព្វគ្រប់ «ចៅក្រមស៊ើបសួរពិនិត្យឃើញថាមានភស្តុតាងដាក់បន្ទុកគ្រប់គ្រាន់» ដើម្បីកាត់ទោសលោកកឹម សុខា ពីបទ«សន្ទិដ្ឋិភាពជាមួយបរទេស»។ លោកកឹម សុខា ដែលមានវ័យ៦៦ឆ្នាំ ត្រូវបានអាជ្ញាធរកម្ពុជាចាប់ខ្លួនពីលំនៅដ្ឋានទាំងយប់កាលពីដើមខែកញ្ញាឆ្នាំ២០១៧ ហើយបានយកទៅដាក់ឃុំឃាំងមុននឹងដោះលែងឱ្យនៅក្រៅឃុំដោយមានលក្ខខណ្ឌកាលពីដើមខែវិច្ឆិកា។ ការចាប់ខ្លួនមេបក្សដ៏មានប្រជាប្រិយ៍ភាពនេះ និងការរំលាយគណបក្សសង្គ្រោះជាតិបាននាំឱ្យស្ថានភាពសិទ្ធិមនុស្សនិងលទ្ធិប្រជាធិបតេយ្យធ្លាក់ចុះ ហើយសហគមន៍អន្តរជាតិថ្កោលទោសរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជានិងទាមទារឱ្យដោះលែងរូបលោកដោយគ្មានលក្ខខណ្ឌព្រម ទាំងអនុញ្ញាតឱ្យគណបក្សសង្គ្រោះជាតិដំណើរការឡើងវិញ។ សហភាពអឺរ៉ុបថែមទាំងចាប់ផ្តើមដំណើរការនីតិវិធីដកឋានៈអនុគ្រោះពន្ធ «គ្រប់មុខទំនិញលើកលែងសព្វាវុធ» ឬ Everything But Arms (EBA) ដែលកម្ពុជាទទួលបាន បើសិនជារដ្ឋាភិបាលរបស់លោកនាយករដ្ឋមន្ត្រីហ៊ុន សែន មិនស្តារស្ថានការណ៍មកដូចដើមវិញទេ។ សហភាពអឺរ៉ុបទុកពេលឱ្យកម្ពុជារហូតដល់ថ្ងៃទី១២ ខែធ្នូ មុននឹងសម្រេចជាចុងក្រោយនៅខែកុម្ភៈ ឆ្នាំ ២០២០ ថាត្រូវព្យួរឋានៈ EBA ឬយ៉ាងណា។ ក្រោយពីការដោះលែងឱ្យនៅក្រៅឃុំ មានឯកអគ្គរដ្ឋទូតបស្ចិមប្រទេសជាច្រើនបានចូលទៅជួបសួរសុខទុក្ខលោកកឹម សុខា ប៉ុន្តែលោកនៅតែមិនទាន់អាចធ្វើនយោបាយ ឬចាកចេញពីប្រទេសកម្ពុជាបាននៅឡើយ។ ក្រុមមេធាវីរបស់លោកកឹម សុខា បានទាមទារឱ្យទម្លាក់ការចោទប្រកាន់ទាំងស្រុងដោយការពារថាលោកមិនបានប្រព្រឹត្តខុសដូចការចោទប្រកាន់ទេ។ អ្វីដែលលោកបានធ្វើក្នុងពេលកន្លងមកគឺស្ថិតនៅក្នុងរង្វង់ច្បាប់ដែលបានអនុញ្ញាត៕
- 26 Nov 2019 ខុទ្ទកាល័យលោក កឹម សុខា បដិសេធដាច់អហង្ការព័ត៌មានដែលថា «លោក កឹម សុខា និងលោក សម រង្ស៉ី ទូរស័ព្ទសួរសុខទុក្ខគ្នា» (ភ្នំពេញ)៖ លោក មុត ចន្ថា នាយកខុទ្ទកាល័យរបស់ លោក កឹម សុខា បានចេញមុខច្រានចោលយ៉ាងដាច់អហង្ការនូវព័ត៌មានមួយផ្សព្វផ្សាយលើបណ្តាញសង្គមដែលថា លោក កឹម សុខា និង លោក សម រង្ស៉ី បានទូរស័ព្ទសួរសុខទុក្ខគ្នា។ លោកចាត់ទុកថា ការប្រឌិតព័ត៌មាននេះ មានចេតនាទុច្ចរិតមកលើ លោក កឹម សុខា។ លោក មុត ចន្ថា បានសរសេរនៅលើ Facebook របស់លោក នាព្រឹកថ្ងៃទី២៨ ខែវិច្ឆិកា ឆ្នាំ២០១៩នេះ យ៉ាងដូច្នេះថា៖ «យើងបដិសេធយ៉ាងដាច់ខាតចំពោះសារដែលឈ្មោះ Sok Paul Pen បានបង្ហោះនៅលើគណនេយ្យហ្វេសប៊ុករបស់ខ្លួននៅមុននេះបន្តិច។ យើងចាត់ទុកថាទង្វើរបស់លោក Sok Paul Pen មានចេតនាទុច្ចរិតមកលើ ឯកឧត្តម កឹម សុខា ហើយយើងស្នើឲ្យធ្វើការកែតម្រូវជាបន្ទាន់»។ ប្រតិកម្មរបស់នាយកខុទ្ទកាល័យ លោក កឹម សុខា បានធ្វើឡើងបន្ទាប់ពី លោក Sok Paul Pen ដែលជាប្រធានចលនាយុវជននៃចលនាសង្រ្គោះជាតិ មានមូលដ្ឋាននៅទីក្រុងឡូវែល (LOWELL) រដ្ឋម៉ាសាចូសេត (Massachusetts) សហរដ្ឋអាមេរិក បានបង្ហោះរូបភាព លោក កឹម សុខា និង លោក សម រង្ស៉ី ហើយសរសេរថា៖ «ខ្ញុំមានអារម្មណ៍សប្បាយ រំភើបចិត្តស្ទើរតែស្រក់ទឹកភ្នែក បន្ទាប់ពីបានទទួលដំណឹងថា លោកទាំងពីរ ទូរស័ព្ទសួរសុខទុក្ខគ្នា»។ លោក កឹម សុខា តែងប្រកាសរក្សាជំហររបស់លោក ដែលផ្ទុយទាំងស្រុងទៅនឹង លោក សម រង្ស៉ី។ ជាគោលជំហររបស់ លោក កឹម សុខា គឺលោកនឹងមិនធ្វើអ្វីបង្កឲ្យមានចលាចល និងភាពវឹកវរដល់ជាតិ ហើយមិនដែលនឹកចង់ ឬពុំដែលមានបំណងចាកចេញពីប្រទេសកំណើតរបស់ខ្ញុំម្តងណាឡើយ។ ចំណែក លោក សម រង្ស៉ី បានបង្កើតព្រឹត្តិការណ៍ផ្សេងៗ ដែលក្នុងនោះមានទាំងផែនការរដ្ឋប្រហារថ្ងៃទី០៩ ខែវិច្ឆិកា ឆ្នាំ២០១៩ផងដែរ ដើម្បីផ្តួលរំលំរាជរដ្ឋាភិបាលស្របច្បាប់ ខណៈដែលប្រជាពលរដ្ឋជាច្រើន រួមទាំងក្រុមរបស់ លោក កឹម សុខា ផងដែរមិនគាំទ្រនូវសកម្មភាពនេះនោះឡើយ ទោះបីជាផែនការនេះត្រូវបរាជ័យដោយអាម៉ាសធ្ងន់ធ្ងរយ៉ាងណាក៏ដោយ។ រយៈពេលជាង២សប្តាហ៍មកហើយ បន្ទាប់ពីតុលាការក្រុងភ្នំពេញ កែសម្រួលលក្ខខណ្ឌត្រួតពិនិត្យ ដោយអនុញ្ញាតឱ្យ លោក កឹម សុខា ធ្វើសកម្មភាពបានច្រើនជាងមុន ដោយហាមតែសកម្មភាពនយោបាយ និងចាកចេញទៅក្រៅប្រទេសនោះ លោក កឹម សុខា ទទួលបានចំណាប់អារម្មណ៍សួរសុខទុក្ខជាបន្តបន្ទាប់ ដោយតំណាងទូតបរទេស។ រហូតមកដល់ពេលនេះ មានអគ្គរដ្ឋទូតបរទេសចំនួន ១១រូបហើយ បានចូលជួបលោក កឹម សុខា បន្ទាប់ពីលោកទទួលបានសិទ្ធិច្រើនជាងមុន ក្នុងនោះមានអគ្គរដ្ឋទូតអាមេរិក អគ្គរដ្ឋទូតអាល្លឺម៉ង់ អគ្គរដ្ឋទូតអូស្រ្តាលី អគ្គរដ្ឋទូតបារាំង អគ្គរដ្ឋទូតអឺរ៉ុបប្រចាំនៅកម្ពុជា អគ្គរាជទូតជប៉ុន អគ្គរដ្ឋទូតអង់គ្លេស, អគ្គរដ្ឋទូតស្វីស, អគ្គរាជទូតប៊ែលហ្ស៊ិក, អគ្គរដ្ឋទូតហ្វាំងឡង់ និងអគ្គរដ្ឋទូតស៊ុយអែដជាដើម៕
- ២២ កក្កដា ២០១៦៖ គណបក្សសង្រ្គោះជាតិ បាននិយាយដកខ្លួនចេញពីភាពពាក់ព័ន្ធ ជាមួយក្រុមរណសិរ្សរំដោះជាតិខ្មែរ ដែលប្រកាសរកឱកាសធ្វើរដ្ឋប្រហារ ផ្តួលរំលំរាជរដ្ឋាភិបាល ។ មន្ត្រីអ្នកនាំពាក្យសង្រ្គោះជាតិ ឯកឧត្តម យ៉ែម ប៉ុញ្ញារិទ្ធ បានថ្លែងបង្ហាញថា គណបក្សសង្រ្គោះជាតិ មិនជាប់ពាក់ព័ន្ធនឹងក្រុមណាមួយ ដែលប៉ុនប៉ងប្រើអំពើហិង្សា មិនគោរពច្បាប់រដ្ឋធម្មនុញ្ញនោះទេ ។ សម្តីនិយាយដកខ្លួនចេញពីភាពពាក់ព័ន្ធនេះ បានធ្វើឡើង មួយថ្ងៃបន្ទាប់ពីរណសិរ្សរំដោះជាតិខ្មែរ ដែលមានទីតាំងនៅក្រៅប្រទេស បានធ្វើលិខិតប្រកាសអាសន្ន អំពាវនាវសមាជិករបស់ខ្លួន និងសមាជិកស្ថិតក្នុងគណបក្សសង្រ្គោះជាតិ ត្រូវប្រុងប្រយ័ត្នការតាមចាប់ខ្លួន ពីកងកម្លាំងរាជរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជា បន្ទាប់ពីក្រសួងការពារជាតិ នៃប្រទេសកម្ពុជាបាន ស្វែងរកចាប់បុរសជាសមាជិកម្នាក់ ដែលប្រកាសរកធ្វើរដ្ឋប្រហារ ក្នុងប្រទេសកម្ពុជា ។ រណសិរ្សរំដោះជាតិខ្មែរ គឺជាចលនារបស់មនុស្សមួយក្រុម ដែលជាអតីតសមាជិក គណបក្សសមរង្ស៊ី និងដែលមានទីតាំងក្នុងប្រទេសដាណាម៉ាក ដឹកនាំដោយឈ្មោះ សម សេរី ។ ចលនានេះ ត្រូវគេនិយាយថា មានសមាជិកលាក់ខ្លួនធ្វើសកម្មភាពក្នុងប្រទេសថៃ និងមានបង្កប់ក្នុងគណបក្សសង្រ្គោះជាតិផងដែរ ។
- ៣០ មកា ២០១៨៖ អ្នកឃ្លាំមើលស្ថានការណ៍នយោបាយយល់ថា លោក សម រង្ស៊ី មិនគួរបង្កើតចលនាថ្មីណាមួយក្រៅពីគណបក្សសង្គ្រោះជាតិ ដែលជាគណបក្សកើតចេញពីការចាប់ដៃជាមួយលោក កឹម សុខា នោះទេ។ ភ្នំពេញ — ចលនាសង្គ្រោះជាតិដែលត្រូវបានបង្កើតឡើងដោយលោក សម រង្ស៊ី ត្រូវបានប្រកាសដំណើរការជាផ្លូវការ បើទោះបីជាមេទាហាននិងមេនគរបាលជាន់ខ្ពស់នៅកម្ពុជា បានហៅចលនានេះថាជា «ភេរវកម្ម» និងប្រកាសជាបន្តបន្ទាប់ថាត្រូវតែកម្ទេច ប្រសិនបើកើតមាននៅកម្ពុជា។ លោក សម រង្ស៊ី អតីតប្រធានគណបក្សសង្គ្រោះជាតិដែលកំពុងនិរទេសខ្លួននៅបរទេសកាលពីល្ងាចថ្ងៃអាទិត្យ បានប្រកាសជាផ្លូវការ ដំណើរការចលនាសង្គ្រោះជាតិរបស់ខ្លួនក្នុងទីក្រុងឡុងប៊ិច រដ្ឋកាលីហ្វ័រញ៉ា សហរដ្ឋអាមេរិក ដោយមានការចូលរួមពីក្រុមអតីតមន្រ្តីជាន់ខ្ពស់ តំណាងរាស្ត្រ និងសកម្មជនរបស់គណបក្សសង្គ្រោះជាតិមួយចំនួន។ នេះបើតាមវីដេអូរយៈពេលជិតពីរម៉ោង ដែលត្រូវបានបង្ហោះលើទំព័រ Facebook របស់លោក សម រង្ស៊ី នៅព្រឹកថ្ងៃច័ន្ទ។ ក្នុងវីដេអូនោះ លោក សម រង្ស៊ី លើកឡើងជាថ្មីថា ការបង្កើតចលនាសង្គ្រោះជាតិ គឺមានគោលបំណងទាមទារឲ្យមានការដោះលែងលោក កឹម សុខា ដោះលែងអ្នកទោសនយោបាយជាច្រើនរូបទៀតដែលកំពុងជាប់ឃុំក្នុងពន្ធនាគារ និងទាមទារឲ្យគណបក្សសង្គ្រោះជាតិរស់ឡើងវិញ ដើម្បីអាចចូលរួមការបោះឆ្នោតនាពេលខាងមុខ។ លោកបន្ថែមថា ឆ្នាំ២០១៨ នឹងក្លាយជាឆ្នាំដែលត្រូវតែមានការផ្លាស់ប្តូរ។ លោកបញ្ជាក់ថា៖ «ខ្ញុំជឿថា ឆ្នាំ២០១៨នេះ គឺជាឆ្នាំផ្តាច់ព្រ័ត្រ។ បន្តិចទៀតនេះយើងនឹងនិយាយអំពីផែនការសកម្មភាពរបស់យើង ប៉ុន្តែខ្ញុំសុំប្រកាសពីការប្តេជ្ញាចិត្តរបស់ខ្ញុំ ថាឲ្យឆ្នាំ២០១៨នេះ ឃើញនូវការផ្លាស់ប្តូរដែលប្រជារាស្រ្តខ្មែររងចាំយូរណាស់មកហើយ»។
- លោក សម រង្ស៊ី និងអតីតតំណាងរាស្រ្តគណបក្សប្រឆាំងមួយចំនួនទៀតដែលកំពុងស្ថិតនៅក្រៅប្រទេស ចាប់ផ្តើមបង្កើតចលនាសង្រ្គោះជាតិ កាលពីថ្ងៃទី១២ ខែមករា ឆ្នាំ២០១៨ ដោយអះអាងថា ដើម្បីតស៊ូដោយសន្តិវិធី តាមរយៈការរៀបចំបណ្តាញរបស់ខ្លួននៅទូទាំងប្រទេស។ លោក សម រង្ស៊ី បានអំពាវនាវកុំឲ្យថ្នាក់ដឹកនាំសំខាន់ៗរបស់គណបក្សសង្រ្គោះជាតិ ប្រកាសការគាំទ្ររបស់ខ្លួនចំពោះចលនានេះជាសាធារណៈ ដើម្បីធានាសុវត្ថិភាព និងធានាប្រសិទ្ធភាពការងាររបស់ចលនានេះ។ ចលនាសង្រ្គោះជាតិនេះ មិនត្រូវបានគាំទ្រដោយមន្រ្តីដែលមានអតីតភាពជាមួយគណបក្សសិទ្ធិមនុស្ស ដែលបង្កើតឡើងដោយលោក កឹម សុខា នោះទេ។ លោក កឹម សុខា ផ្ទាល់ ក៏បានប្រកាសមិនគាំទ្រចលនានេះដែរ។ ក្រោយការប្រកាសបង្កើតចលនាសង្គ្រោះជាតិនេះ គេឃើញមន្រ្តីជាន់ខ្ពស់ដែលជាមេទាហាន និងមេនគរបាលជាច្រើនរូប រួមមាន លោក ទៀ បាញ់ រដ្ឋមន្រ្តីក្រសួងការពារជាតិ លោក ស ខេង រដ្ឋមន្រ្តីក្រសួងមហាផ្ទៃ លោក សៅ សុខា មេបញ្ជាការកងរាជអាវុធហត្ថលើផ្ទៃប្រទេសជាដើម បានហៅចលនានោះថា ជាភេរវកម្ម និងបានប្តេជ្ញាបង្រ្កាបចលនានោះ មិនឲ្យកើតមាននៅកម្ពុជា។
- លោក សុខ ឥសាន អ្នកនាំពាក្យគណបក្សកាន់អំណាចបានប្រាប់ក្រុមអ្នកសារព័ត៌មានតាមបណ្តាញសង្គម Telegram នាល្ងាចថ្ងៃច័ន្ទនេះថា ការប្រកាសបង្កើតចលនាសង្គ្រោះជាតិជាផ្លូវការ បង្ហាញពីទំនាស់រវាងក្រុមនិយមលោក កឹម សុខា និងក្រុមនិយមលោក សម រង្ស៊ី។ លោកបន្ថែមថា ការប្រកាសបង្កើតចលនាណាមួយក្នុងគោលបំណងប្រឆាំងនឹងរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជា គឺជាការដាក់បន្ទុកផ្លូវច្បាប់បន្ថែមលើក្រុមរបស់លោក សម រង្ស៊ី។អ្នកនាំពាក្យរូបនេះបានសរសេរក្នុងន័យដើមថា៖«ការយល់ឃើញប្រកបដោយចិត្តលោភលន់ និងអំណាចនេះរបស់ក្រុមនិយម សម រង្សី ភ្លេចគិតថា របស់ដែលហៅថា ចលនាសង្គ្រោះជាតិស្អីនេះ គឺជាក្រុមខុសច្បាប់ ទោះបីនៅក្រៅប្រទេសធ្វើសកម្មភាពប្រឆាំងនឹងរាជរដ្ឋាភិបាលស្របច្បាប់នៃប្រទេសកម្ពុជា វាកាន់តែបង្កើនបទល្មើសឲ្យខ្លួន កាន់តែមានពិរុទ្ធភាពធ្ងន់ទៅៗ ដែលនាំឲ្យកាន់តែទទួលទោសកាន់តែធ្ងន់ថែមទៀតប៉ុណ្ណោះ»។
- លោកបណ្ឌិត ឡៅ ម៉ុងហៃ អ្នកវិភាគនយោបាយឯករាជ្យ ប្រាប់ VOA ថា ការបង្កើតចលនាថ្មីរបស់លោក សម រង្ស៊ី នឹងមិនអាចទទួលបានផ្លែផ្កាដូចការរំពឹងទុករបស់អតីតប្រធានគណបក្សប្រឆាំងរូបនេះឡើយ។ លោកបន្ថែមថា លោក សម រង្ស៊ី គួរតែរៀបចំយុទ្ធសាស្រ្តរបស់ខ្លួនតាមរយៈការឈរលើជំហររបស់គណបក្សសង្គ្រោះជាតិ មិនគួរបង្កើតចលនាអ្វីថ្មីនោះទេលោកមានប្រសាសន៍ថា៖ «តែកាលណាគេធ្វើនយោបាយ គឺគេត្រូវការការគាំទ្រពីប្រជាពលរដ្ឋ។ ហើយការរួបរួមគ្នាគឺបានលទ្ធផលវិជ្ជមានយ៉ាងធំធេង គឺបានទទួលការគាំទ្រពីមតិមហាជនជាច្រើន ហើយក៏លេចចេញជាសន្លឹកឆ្នោតនៅឆ្នាំ២០១៣ និងឆ្នាំ២០១៧។ ហើយគេគួរតែបន្តទៅទៀត ពង្រឹងទៅវិញ មិនមែនទៅបង្កើតចលនាអីមួយផ្សេងនោះទេ។ អ្វីដែលមានស្រាប់គេពង្រឹង ហើយកែលម្អ ដើម្បីឲ្យមានឯកភាពគ្នាបន្ថែមទៅទៀតនៅក្នុងជួរបក្សហ្នឹង សូម្បីតែបក្សហ្នឹងរលាយក៏ដោយ»។
- ចលនាសង្គ្រោះជាតិត្រូវបានប្រកាសបង្កើត បន្ទាប់ពីគណបក្សសង្គ្រោះជាតិត្រូវបានតុលាការកំពូលរំលាយកាលពីពាក់កណ្តាលខែវិច្ឆិកាឆ្នាំមុន ហើយមន្រ្តីជាន់ខ្ពស់ និងតំណាងរាស្រ្តជាង១០០នាក់ ត្រូវបានហាមឃាត់សិទ្ធិធ្វើនយោបាយម្នាក់ៗចំនួន៥ឆ្នាំ ទៅតាមបណ្តឹងរបស់ក្រសួងមហាផ្ទៃដោយចោទថា គណបក្សនេះមានជាប់ពាក់ព័ន្ធជាមួយបរទេសរៀបចំគម្រោងផ្តួលរំលំរដ្ឋាភិបាល៕
- ១. នៅឆ្នាំ១៩៩៨ លោក សម រង្សី ក្បត់សម្ព័ន្ធមិត្ត UCD ដែលបានរួបរួមបង្កើតមាន៤ភាគី គឺ ១- គណបក្ស ហ៊្វុន សុីនបុិច ។ ២-គណបក្សលោកតា សឺន សាន ។ ៣-គណបក្ស ជាតិខ្មែរ និង ៤-គណបក្សខ្មែរអព្យាក្រឹត្យ របស់លោក ប៊ូ ហែល។
- ២.ពេលនោះលោក សម រង្សី បានវិលត្រឡប់ចូលមកស្រុកមុនគេសុំជួបលោក ហ៊ុន សែន ។
- ៣. នៅឆ្នាំ២០០៥ លោក សម រង្សី ហេតុតែចិញ្ចឹមគំនុំសងសឹកនិងសម្តេចក្រុមព្រះ នរោត្តម រណឫទ្ធិ បានយល់ព្រមកែប្រែវិសោធនកម្មរដ្ឋធម្មនុញ ឆ្នាំ១៩៩៣ ពីសម្លេង ២/៣ មក៥០%+១ វិញមានន៏យថា បំផ្លាញស្មារតីកិច្ចព្រមព្រៀងទីក្រុងបារីស ។ ៣/ នៅឆ្នាំ២០១៤ លោកសម រង្សី បានក្បត់កិច្ចព្រមព្រៀង ក្រុងម៉ានីលឆ្នាំ២០១២ ស្តីពីការបង្កើត គណបក្សសង្រ្គោះជាតិ ដែលបានចែងថា ៖ ការសម្រេចនយោបាយត្រូវសម្រេចដោយ កុងហ្សង់សុីសរវាង សម រង្សី & កឹម សុខា ។ តែចុងក្រោយពេលដែលលោក កឹម សុខា ចាកចេញទៅអាមេរិកលោក សម រង្សី បានសម្រេចដោយអត្តនោម័តចុះកិច្ចព្រមព្រៀង ២២ កក្តដា ២០១៤ ដែលនាំអោយឈានទៅដល់ចំណុចរលំរលាយ គណបក្សសង្រ្គោះជាតិ។ នេះជាការជាន់ឈ្លីមួយដ៏ធំលើស្មារតី នៃការរួបរួមរបស់លោក សម រង្សី មកលើតម្លៃនៃការតស៊ូជាតិ ។
- ៤/ នៅឆ្នាំ ២០១៧ លោកសម រង្សី លោតចុះចោល គណបក្សសង្រ្គោះជាតិ ទៅបង្កើត សមាគម ហើយវិលមកបង្កើតចលនាសង្រ្គោះជាតិ បំផ្លាញស្មារតីរួបរួមរបស់គណបក្សសង្រ្គោះជាតិ ។
- ៥/ នៅឆ្នាំ ២០១៨ លោក សម រង្សី បានធ្វើបក្សប្រហារ ថ្ងៃ០២ ធ្នូ ដើម្បីផ្គាប់ចិត្ត បូល ហៅ ទទា និងត្រយ៉ង អោយបានដឹងថាលោក សម រង្សី ជួយបំផ្លាញ អោយហើយនៅ រចនាសម្ព័ន្ធនានា នៅឯនាយសមុទ្រ ក្នុងគោលបំណងដើម្បីបានលោកសម រង្សី វិលចូលស្រុកវិញ។
កំណត់សម្គាល់ ៖ សម រង្សី « បើត្រូវចរចារ យ៉ាងណា អ្វីៗខ្ញុំនិងសប្បាទានអោយទាំងអស់ » មានន័យគ្រប់យ៉ាងថា ការបង្កបង្កើតការបែកបាក់ នៃចលនា និងបក្សប្រហារ រួមទាំងការមើលងាយ បន្ទាបបន្ថោកវីរភាពលោកបណ្ឌិត កែម ឡី និងជាន់ឈ្លីតម្លៃនៃការលះបង់របស់លោកប្រធាន កឹម សុខា និងការយកសេរីភាពលោក កឹម សុខា មកធ្វើជាល្បែងផ្នាល់គ្នាដោយគ្មានអគុណធម៌ ទាំងនេះ សុទ្ធតែជាការធ្វើ សម្បទាន គ្រប់ទំរង់ គ្រប់រូបភាព អោយតែបានចរចារ ចូលកញ្ចប់ ។ ចំណុចនេះ សូមលោកអ្នកគាំទ្រទាំងឡាយអេីយចូរកុំដើរតាមដោយបិទភ្នែក ដើរតាមដោយបិទត្រចៀក និងដើរតាមដោយបិទសតិសម្បជញ្ញៈនោះឡើយ ៕
គណបក្សសង្គ្រោះ ជាតិ (គសជ)
- គណបក្សសង្គ្រោះជាតិដែលជាគណបក្សមានសក្តានុពលខ្លាំងនិងមានកម្លាំងប្រហាក់ប្រហែលគ្នានឹងគណបក្សប្រជាជនកម្ពុជាត្រូវបានបង្កើតឡើងដោយគណបក្សសិទ្ធិមនុស្សរបស់លោកកឹម សុខានិងគណបក្សសម រង្ស៊ី។ គណបក្សនេះមានមេដឹកនាំដែលមានលោកសម រង្ស៊ីជាប្រធានបក្សនិងលោកកឹម សុខាជាអនុប្រធានហើយត្រូវបានគណបក្សយកមេដឹកនាំទាំងពីរមកដាក់ធ្វើការឃោសនាទន្ទឹមគ្នា។ លោក សម រង្ស៊ី ដែលឆ្នាំនេះមានវ័យ៦៤ឆ្នាំជាអ្នកនយោបាយដែលចេញពីត្រកូលវរជនក្រុងភ្នំពេញដោយមានឱពុកជាអតីតឧបនាយករដ្ឋមន្ត្រីគឺលោក សម សារី។ លោកបានសិក្សាបញ្ចប់ថ្នាក់អនុបណ្ឌិតខាងផ្នែកគ្រប់គ្រងជំនួញនិងមានសញ្ញាប័ត្រផ្សេងៗទៀតខាងផ្នែកគណនីយ សេដ្ឋកិច្ច និងវិទ្យាសាស្រ្តនយោបាយ។ លោកសម រង្ស៊ីបានចូលប្រឡូកក្នុងឆាកនយោបាយនៅក្នុងឆ្នាំ១៩៨១តាមរយៈគណបក្សហ៊្វុនស៊ិនប៉ិចនិងបានឡើងកាន់តំណែងជារដ្ឋមន្ត្រីក្រសួងសេដ្ឋកិច្ចនិងហិរញ្ញវត្ថុមួយរយៈខ្លី។
- លោកសម រង្ស៊ីក៏ធ្លាប់ជានាយកធនាគារ Paluel-Marmont ដែលជាធនាគារមានឯកទេសខាងស្រាវជ្រាវហិរញ្ញវត្ថុនិងវិនិយោគភាគហ៊ុន និងជាប្រធាននៃក្រុមហ៊ុនវិនិយោគ DR Gestion ពីឆ្នាំ១៩៨៨ដល់ឆ្នាំ១៩៩២មុននឹងលោកមកចូលប្រឡូកយ៉ាងពេញទំហឹងជាមួយនឹងគណបក្សហ៊្វុនស៊ិនប៉ិច។ លោកសម រង្ស៊ីទើបតែត្រូវបានព្រះមហាក្សត្រកម្ពុជាលើកលែងទោសទាក់ទងនឹងការដកតម្រុយបង្គោលព្រំដែនជាមួយប្រទេសវៀតណាមដែលលោកយល់ថាបានធ្វើឱ្យបាត់បង់ដីស្រែប្រជាកសិករនិងការផ្សាយឯកសារព្រំដែននានា។
- ភរិយារបស់លោកសម រង្ស៊ី គឺលោកស្រីជូឡុង សូម៉ូរ៉ាក៏ជាបេក្ខជនតំណាងរាស្ត្រម្នាក់ដែរ។ គូស្វាមីនេះត្រូវបានគេមើលឃើញថាជាគូជីវិតនិងជាដៃគូក្នុងឆាកនយោបាយក៏ខ្លាំងមួយ។ លោកសម រង្ស៊ី និងលោកស្រីជូឡុង សូម៉ូរ៉ា បានរៀបការចំនួន៤២ឆ្នាំហើយដោយមានកូនចំនួន៣នាក់។
- ប្រជាប្រិយ៍ភាពប្រហែលគ្នានេះដែរគឺលោកកឹម សុខា អនុប្រធានគណបក្ស។ បើទោះបីជាឆ្លងកាត់ព្យុះភ្លៀងនយោបាយជាច្រើនដែលមានពេលមួយលោកត្រូវចាកចេញពីនយោបាយមួយរយៈពេលខ្លីទៅបង្កើតអង្គការសង្គមស៊ីវិល ក៏លោកកឹម សុខាត្រូវបានគេចងចាំចំពោះទស្សនៈមួយរបស់លោកដែល «មិនយកខ្មែរណាម្នាក់ជាសត្រូវទេ!»។
- ជាអ្នកនយោបាយផងនិងជាសកម្មជនសិទ្ធិមនុស្សនិងសិទ្ធិដីធ្លីផងលោកកឹម សុខាក៏ធ្លាប់ត្រូវរដ្ឋាភិបាលចាប់ដាក់ពន្ធនាគារមួយរយៈពេលខ្លីដែរមុននឹងត្រូវបានសហរដ្ឋអាមេរិកអន្តរាគមន៍ដោះលែងគាត់ចេញមកវិញ។ លោកត្រូវបានអង្គការលើកលែងទោសអន្តរជាតិចាត់ទុកថាគឺជា«អ្នកទោសមនសិការ»។
- លោកកឹម សុខា កើតនៅថ្ងៃទី២៧ខែមិថុនា ឆ្នាំ១៩៥៣ នៅខេត្តតាកែវ។ លោកបានចេញដំណើរពីអ្នកនយោបាយនៅក្នុងគណបក្សសេរីនិយមព្រះពុទ្ធសាសនា និងបន្តមកគណបក្សលោកតាសឺនសានពេលដែលមានការបែកប្រេះស្រាំនៅក្នុងបក្សនិងបានក្លាយជាសមាជិកគណបក្សហ៊្វុនស៊ិនប៉ិចមួយរយៈខ្លីមុននឹងលោកបង្កើតគណបក្សសិទ្ធិមនុស្សដែលចុងក្រោយបានច្របាច់បញ្ចូលគ្នាជាមួយនឹងលោកសម រង្ស៊ីបង្កើតគណបក្សសង្គ្រោះជាតិ។
- លោកកឹម សុខាមានសញ្ញាប័ត្រអនុបណ្ឌិតខាងផ្នែកគីមីវិទ្យាពីវិទ្យាស្ថានបច្ចេកវិទ្យាគីមីក្នុងទីក្រុងប្រាគ នៃសាធារណរដ្ឋឆេកូនិងសញ្ញាប័ត្រច្បាប់ពីសាកលវិទ្យាល័យច្បាប់និងសេដ្ឋកិច្ចក្នុងទីក្រុងភ្នំពេញ។
២៥ ធ្នូ ២០១២ ភ្នំពេញ: លេខាធិការដ្ឋាន នៃអង្គការ សមាគមខ្មែរកម្ពុជាក្រោម នៅព្រះរាជាណាចក្រកម្ពុជា នឹងបើកមហាសន្និបាតបូសរុបលទ្ធផលប្រចាំឆ្នាំ និងប្រកាសសមាសភាពថ្មី សម្រាប់អាណត្តិឆ្នាំ២០១៣។ យោងតាមសេចក្តីប្រកាសព័ត៌មាន កាលពីថ្ងៃទី២២ ខែធ្នូ ឆ្នាំ២០១២ អង្គការសមាគមខ្មែរកម្ពុជាក្រោម បានឲ្យដឹងថា អង្គការសមាគមខ្មែរកម្ពុជាក្រោម នៅកម្ពុជា បានឯកភាពគ្នាបង្កើតស្ថាប័ន “លេខាធិការដ្ឋាន នៃអង្គការសមាគមន៍ខ្មែរកម្ពុជាក្រោម នៅកម្ពុជា” ដើម្បីសម្របសម្រួល និងបម្រើឲ្យអង្គការសមាគមខ្មែរកម្ពុជាក្រោមទាំងអស់ ធ្វើការដោយឈរលើគោលនយោបាយខ្មែរក្រោមតែមួយ។ នៅក្នុងសេចក្តីប្រកាសព័ត៌មានដដែលនោះ បានបញ្ជាក់បន្តថា ស្ថាប័នមួយនេះ បានដំណើរការអស់រយៈពេលមួយឆ្នាំកន្លងមកហើយ។ នៅថ្ងៃទី២៥ ខែធ្នូ ឆ្នាំ២០១២នេះ សមាគមខ្មែរកម្ពុជាក្រោម ដែលមាន និន្នាការគាំទ្រគណបក្សសង្គ្រោះជាតិ មួយនេះ នឹងធ្វើសមាជដើម្បីជ្រើសរើសប្រធាន និងសមាសភាពដឹកនាំសម្រាប់អាណត្តិថ្មី ដែលមានរយៈពេលមួយឆ្នាំ និងលើកផែនការយុទ្ធសាស្ត្រថ្មី នៅឆ្នាំ២០១៣ នៃលេខាធិការដ្ឋាននេះ។ សូមបញ្ជាក់ថា សមាជនៃលេខាធិការដ្ឋាន នៃអង្គការសមាគមនខ្មែរកម្ពុជាក្រោម នៅកម្ពុជានេះ បានធ្វើនៅព្រឹកថ្ងៃទី២៥ ខែធ្នូ ឆ្នាំ២០១២នេះ ស្ថិតនៅទីតាំងសមាគមខ្មែរកម្ពុជាក្រោម ដើម្បីសិទ្ធិមនុស្ស និងអភិវឌ្ឍន៍ ស្ថិតនៅបុរីព្រៃនគរ ភូមិគោកឃ្លាង សង្កាត់ភ្នំពេញថ្មី ខណ្ឌសែនសុខ រាជធានីភ្នំពេញ។ សូមបញ្ជាក់ថា លេខាធិការដ្ឋាន នៃអង្គការសមាគមនខ្មែរកម្ពុជាក្រោម នៅកម្ពុជានេះ គឺជាសេនារិយោថ្មីមួយទៀត របស់សមាគម និងអង្គការខ្មែរកម្ពុជាក្រោម មាននិន្នាការគាំទ្រនូវនយោបាយគ្រប់យ៉ាង ឲ្យគណបក្សសមរង្ស៊ី និងគណបក្សសិទ្ធិមនុស្ស ដែលបច្ចុប្បន្នប្តូរទៅគាំទ្រគណបក្សសង្គ្រោះជាតិ ដឹកនាំដោយលោក សម រង្ស៊ី ដែលកំពុងស្ថិតនៅនិរទេសខ្លួននៅក្រៅប្រទេស៕
ថ្ងៃទី ០៩ ខែធ្នូ ២០១៧ លោក សម រង្ស៊ី ប្រកាសបង្កើតសមាគមថ្មីមួយនៅប្រទេសបារាំង៖ លោក សម រង្ស៊ី អតីតប្រធានបក្សសង្រ្គោះជាតិនៅថ្ងៃអង្គារនេះ បានប្រកាសបង្កើតអង្គការសង្គមស៊ីវិលមួយឈ្មោះថា “សមាគមដើម្បីលើកតម្កើងលទ្ធិប្រជាធិបតេយ្យនៅកម្ពុជា”។ តាមលោក សម រង្ស៊ី គោលបំណងនៃការបង្កើតសមាគមនេះ គឺដើម្បីសម្រេចឲ្យបាននូវឯកភាពជាតិ ដោយមានលទ្ធិប្រជាធិបតេយ្យជាមូលដ្ឋាន។ ជាការកត់សម្គាល់ ការប្រកាសបើកសមាគមលើកកម្ពស់លទ្ធិប្រជាធិបតេយ្យនេះ ធ្វើឡើងចំពេលដែលបក្សប្រឆាំងនៅកម្ពុជាកំពុងជួបបញ្ហា ដោយសារមេបក្សបច្ចុប្បន្នត្រូវបានឃុំខ្លួនក្រោមបទចោទក្បត់ជាតិ។ តាមរយៈទំព័រហ្វេសប៊ុករបស់ខ្លួន លោក សម រង្ស៊ី បានបញ្ជាក់ថា លោកបង្កើតសមាគមនេះ គឺដោយសារតែលោកចង់ជួយ និងចង់បម្រើប្រទេសកម្ពុជា ដោយយកសេរីភាពនិងឯករាជ្យភាពដែលលោកមានមកប្រើប្រាស់ ដើម្បីបង្រួបបង្រួមជនជាតិខ្មែរទាំងអស់ ក្នុងគោលបំណងសម្រេចឯកភាពជាតិដោយមានលទ្ធិប្រជាធិបតេយ្យជាមូលដ្ឋាន។ បើតាមលោក សម រង្ស៊ី ឯកភាពជាតិ ជាកត្តាចាំបាច់ណាស់ដើម្បីដោះស្រាយវិបត្តិសព្វថ្ងៃ និងដើម្បីបញ្ចៀសប្រទេសកម្ពុជាពីមហន្តរាយផងដែរ។ លោកថា មានតែលទ្ធិប្រជាធិបតេយ្យទេ ដែលបើកផ្លូវឲ្យខ្មែរនិងខ្មែរគ្រប់និន្នាការនយោបាយ អាចនិយាយគ្នាបានដោយគោរពគ្នាទៅវិញទៅមក ហើយអាចធ្វើការជាមួយគ្នាបានក្នុងគោលបំណងការពារឧត្តមប្រយោជន៍ជាតិ និងនាំមកនូវវឌ្ឍនភាពក្នុងវិស័យសេដ្ឋកិច្ចនិងសង្គម។ “សមាគមដើម្បីលើកតម្កើងលទ្ធិប្រជាធិបតេយ្យនៅកម្ពុជា” របស់ លោក សម រង្ស៊ី នេះ នឹងត្រូវបង្កើតឡើង តាមច្បាប់ប្រទេសបារាំង ដោយមានទីស្នាក់ការនៅទីក្រុងប៉ារីស ប្រទេសបារាំងតែម្តង។ លោកសម រង្ស៊ី បានអំពាវនាវឲ្យជនជាតិខ្មែរគ្រប់រូប គ្រប់មជ្ឈដ្ឋាន គ្រប់និន្នាការនយោបាយ នៅលើទឹកដីប្រទេសកម្ពុជា ក៏ដូចជានៅក្រៅប្រទេស ចូលរួមក្នុងសមាគមនេះ។ តាមលោកសម រង្ស៊ី សមាគមនេះក៏នឹងបើកទ្វារឲ្យជនបរទេសដែលលោកសម រង្ស៊ី ហៅថាជា “មិត្តប្រទេសកម្ពុជា” អាចចូលធ្វើជាសមាជិកបានផងដែរ។ សូមរំឭកជូនថា លោកសម រង្ស៊ី ត្រូវបានតុលាការខ្មែរកាត់ទោសឲ្យក្លាយជាទណ្ឌិត នៅក្នុងសំណុំរឿងជាច្រើនស្ទើររាប់មិនអស់។ ព្រោះតែភាពជាទណ្ឌិតនេះហើយ ទើបលោកអតីតប្រមុខគណបក្សប្រឆាំងរូបនេះត្រូវបង្ខំចិត្តលាលែងពីតំណែងជាប្រធានគណបក្សសង្រ្គោះជាតិ ដើម្បីការពារអាយុជីវិតបក្ស ក្រោមអំណាចច្បាប់ស្តីគណបក្សនយោបាយដែលបានធ្វើវិសោធនកម្មដោយតំណាងរាស្រ្តគណបក្សកាន់អំណាច។ មិនតែប៉ុណ្ណោះ តំណាងរាស្រ្តបក្សកាន់អំណាចដដែលនេះ ក៏បានចូលរួមកែច្បាប់គណបក្សនយោបាយមួយលើកទៀត ដោយហាមមិនឲ្យបក្សនយោបាយជាប់ពាក់ព័ន្ធនឹងទណ្ឌិត។ និយាយឲ្យខ្លីស្រួលយល់ទៅ គឺកាត់ផ្តាច់លោក សម រង្ស៊ី ពីគណបក្សសង្រ្គោះជាតិតែម្តង សម្រាប់លោកសម រង្ស៊ី លោកបង្កើតសមាគមនេះឡើងដោយលោកឈប់ជាសមាជិកគណបក្សនយោបាយណាមួយ និងឈប់មានតួនាទី ឬមុខងារនយោបាយអ្វីទៀតឡើយ។ ដូច្នេះលោកមានសេរីភាពពេញលេញនៅពេលនេះក្នុងការបង្កើតសមាគមនៅក្រៅប្រទេសនេះ។ លោកក៏បានគូសបញ្ជាក់ដែរថា សមាគមថ្មីរបស់លោកមិនគាំទ្រគណបក្សនយោបាយណាមួយទេ ហើយក៏មិនប្រឆាំងគណបក្សនយោបាយណាមួយដែរ គឺគាំទ្រតែគោលការណ៍ប្រជាធិបតេយ្យ ដែលមានលក្ខណៈជាសកល និងលើកទឹកចិត្តចំពោះការផ្តួចផ្តើមគំនិតក៏ដូចជាសកម្មភាពរបស់គណបក្សនយោបាយនិងប្រជាពលរដ្ឋទាំងអស់ ដែលជួយពង្រឹងនិងលើកតម្កើងលទ្ធិប្រជាធិបតេយ្យនៅកម្ពុជា៕
២០ មិនា ២០១៨ ចលនាសង្រ្គោះជាតិ៖ តាំងពីថ្ងៃសុក្រសប្តាហ៍មុនមក ចលនាសង្រ្គោះជាតិរបស់លោកសម រង្ស៊ី ដែលរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជាហៅថាជា "ចលនាខុសច្បាប់" នោះ បានអំពាវនាវអោយពលរដ្ឋខ្មែរឈប់ចាក់សាំងតេលា។ យុទ្ធនាការទី២នេះធ្វើឡើងក្រោយពីចលនានេះ បានអំពាវនាវកុំឲ្យពលរដ្ឋបរិភោគទឹកបរិសុទ្ធម៉ាកវីតាល់។ ក៏ប៉ុន្តែយុទ្ធនាការទាំងពីរនេះ គេនៅមិនទាន់ដឹងថាទទួលបានជោគជ័យឬយ៉ាងណានៅឡើយទេ។ ចំណែកយុទ្ធនាការបន្ទាប់ទៀត ចលនាសង្រ្គោះជាតិគ្រោងនឹងអំពាវនាវឲ្យកងទ័ព និងមន្ត្រីរាជការឈប់គាំទ្របក្សកាន់អំណាច តែអ្នកនាំពាក្យបក្សនេះតបវិញថា ជាការអំពាវនាវអត់ប្រយោជន៍។ អគ្គលេខាធិការចលនាសង្រ្គោះជាតិ គឺលោករី គា បានថ្លែងប្រាប់វិទ្យុបារាំងអន្តរជាតិនៅថ្ងៃអង្គារនេះថា ចលនាសង្រ្គោះជាតិគ្រោងនឹងអំពាវនាវឲ្យប្រជាពលរដ្ឋខ្មែរទាំងអស់រក្សានូវភាពស្ងៀមស្ងាត់ហើយនៅជាមួយប្រជាជន និងអ្នកប្រជាធិបតេយ្យ ពោល គឺឈប់គាំទ្រគណបក្សប្រជាជនកម្ពុជាដែលកំពុងកាន់អំណាចបច្ចុប្បន្នតទៅទៀត។ តាមលោករី គា យុទ្ធនាការនេះ នឹងត្រូវអំពាវនាវជាផ្លូវការតាមរយៈវីដេអូខ្លីបនៅតាមបណ្តាសង្គមនៅពេលប៉ុន្មានថ្ងៃខាងមុខនេះ ខណៈដែលលោកសម រង្ស៊ី ដែលជាប្រមុខចលនាសង្រ្គោះជាតិ បានចេញវីដេអូអំពាវនាវដល់កងទ័ពរួចទៅហើយ។ ទោះបីជាយ៉ាងណាក៏ដោយ លោករី គា បានគូសបញ្ជាក់ថា ការអំពាវនាវនេះមិនមែនឲ្យកងទ័ព និងមន្រ្តីរាជការក្រោកបះបោរប្រឆាំងនឹងរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជាឡើយ។ លោកសុខ ឥសានដែលជាអ្នកនាំពាក្យគណបក្សប្រជាជនកម្ពុជាបានចាត់ទុកការអំពាវនាវនេះថា គ្មានប្រយោជន៍ និងគ្មានប្រសិទ្ធភាពនោះទេ។ លោកថា គ្មានប្រជាពលរដ្ឋកម្ពុជាណាទៅស្តាប់តាមការអំពាវនាវរបស់ចលនាសង្រ្គោះជាតិដែលមានលោកសម រង្ស៊ីជាប្រមុខនោះទេ។ នេះក៏ព្រោះថា លោកសម រង្ស៊ី ត្រូវបានរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជាចាត់ទុកថា ជាជនក្បត់ជាតិ ដែលបើតាមលោកសុខ ឥសាន គឺអស់តម្លៃដើម្បីឲ្យប្រជាពលរដ្ឋស្តាប់តាមទៅហើយ។ សម្រាប់លោកសុខ ឥសាន នៅពេលនេះ ប្រជាពលរដ្ឋខ្មែរកំពុងរស់នៅយ៉ាងសុខសាន្តក្រោមការដឹកនាំរបស់រដ្ឋាភិបាលរបស់គណបក្សប្រជាជនកម្ពុជា។ គេនៅចាំបានថា ដោយសារតែការអំពាវនាវឲ្យកងទ័ពឈប់គាំទ្របក្សកាន់អំណាច និងប្រឆាំងរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជានេះហើយ លោកសម រង្ស៊ី ធ្លាប់ត្រូវបានប្រមុខកងទ័ពខ្មែរដាក់ពាក្យប្តឹងទៅកាន់តុលាការសាលាដំបូងរាជធានីភ្នំពេញម្តងរូចហើយ។ បន្ថែមលើនេះ ប្រមុខកងទ័ព និងមន្រ្តីសំខាន់ៗផ្សេងទៀតនៅក្នុងជួរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជា ក៏ចេញមុខថ្កោលទោសលោកសម រង្ស៊ីជាបន្តបន្ទាប់។ បន្ថែមលើនេះ នៅពេលនេះ លោកសម រង្ស៊ី ក៏កំពុងរងនូវបណ្តឹងពីបទក្បត់ជាតិនៅតុលាការខ្មែរមួយទៀតដែរ ដោយលោកត្រូវបានរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជាចោទថា បានចុះហត្ថលេខាកាត់ខេត្តរបស់ខ្មែរចំនួន៤ឲ្យទៅក្រុមជនជាតិភាគតិចវៀតណាម ប្រសិនបើគណបក្សសង្រ្គោះជាតិបានដឹកនាំរដ្ឋាភិបាលនោះ។ យ៉ាងណាក៏ដោយ លោកសុខ ឥសាន បានព្រមានជាមុនទៅកាន់លោកសម រង្ស៊ីថា ប្រសិនបើលោកសម រង្ស៊ី នៅតែបន្តធ្វើសកម្មភាពអំពាវនាវឲ្យកងទ័ពប្រឆាំងនឹងរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជាតទៅទៀត នោះមេដឹកអតីតបក្សប្រឆាំងរូបនេះនឹងមានពិរុទ្ធភាពកាន់តែខ្លាំងឡើងថែមទៀត៕
អ្នកវិភាគ៖ ចលនាឧទ្ទាមសង្គ្រោះជាតិ ជាព្រលឹងបក្សសង្គ្រោះជាតិចាប់ជាតិ? (ភ្នំពេញ)៖ បើគ្មានការប្រែប្រួលទេ ចលនាឧទ្ទាមសង្គ្រោះជាតិ ដឹកនាំដោយ សម រង្ស៊ី អេង ឆៃអ៊ាង មូរ សុខហួរ ជូឡុង សូមួរ៉ា ដែលទទួលរងនូវការជំទាស់យ៉ាងខ្លាំងពីក្រុមកឹម សុខា និយម និងសកម្មជន និងអ្នកគាំទ្រអតីតបក្សសង្គ្រោះជាតិនោះ អាចត្រូវប្រកាសបង្កើត ជាផ្លូវការនៅថ្ងៃអាទិត្យទី២៨ ខែមករា ឆ្នាំ២០១៨ លើទឹកដីសហរដ្ឋអាមេរិក។ បើចលនាខុសច្បាប់នេះកើតចេញជារូបរាងមែននោះ គឺមានន័យថាអ្វីៗដែលក្រុមកឹមសុខា ដឹកនាំដោយកឹម មនោវិទ្យា កូនស្រី កឹម សុខា បានចំណាយកម្លាំងតាំងពីខែកញ្ញា ឆ្នាំ ២០១៧ ដើរញុះញង់បរទេសឱ្យដាក់សម្ពាធនយោបាយ និងទណ្ឌកម្មសេដ្ឋកិច្ចប្រឆាំងនឹងកម្ពុជា និងបំផ្លាញផលប្រយោជន៍ប្រជាជនកម្ពុជា ក្នុងនាមគណបក្សសង្គ្រោះជាតិ ដែលពួកគេ អួតអាងថានៅមានជីវិតនៅឡើយ និងទទួលស្គាល់ដោយសហគមន៍អន្តរជាតិ ក្លាយជា គ្មានន័យអ្វីទាំងអស់។ ចលនាឧទ្ទាម បំផ្លាញជាតិ ដែលទើបនឹងកើតនេះគឺជាព្រលឹងបក្សសង្គ្រោះជាតិចាប់កំណើតជាថ្មី ហើយក៏បញ្ជាក់ប្រាប់ទៅអ្នកស្រពិចស្រពិលមួយចំនួនថា គណបក្សសង្គ្រោះជាតិ ពិតជាបានស្លាប់បាត់បង់ជីវិត តាមអំណាចសាលដីកាតុលាការកំពូលហើយដែរ។ ការសម្រេចបង្កើតចលនាឧទ្ទាមខុសច្បាប់នេះឡើងគឺគ្រាន់តែជាការបង្កើតឱកាសឱ្យ សម រង្ស៊ី អាចវិលត្រឡប់ចូលឆាកនយោបាយជាថ្មី និងឆ្លៀតឱកាសដែល កឹម សុខា កំពុងជាប់ពន្ធគារ ហើយក្រុមនេះ ខ្វះមេដឹកនាំ សម រង្ស៊ី ត្រូវយកលេសនេះ ឡើងធ្វើជាមេដឹកនាំចលនាប្រឆាំងឡើងវិញ ដោយស្រូបយកនូវកម្លាំងទាំងអស់របស់អតីតគណបក្សសង្រ្គោះជាតិដែលត្រូវបានរំលាយ។ វាដូចគ្នាដូច្នោះដែរ នៅពេលដែល សម រង្ស៊ី ចុះខ្សោយ ឬមិនអាចដឹកនាំបក្សបាន កឹម សុខា ក៏ឆ្លៀតយកឱកាសនោះដណ្តើមធ្វើជាមេបក្សដូចគ្នា។ ដូច្នេះការខិតខំបង្កើតចលនា និងសកម្មភាពផ្សេងៗរបស់ សម រង្ស៊ី គឺដើម្បីសង្គ្រោះជីវិតនយោបាយរបស់ខ្លួន និងដើម្បីមហិច្ឆតាអំណាចតែប៉ុណ្ណោះ មិនមែនដើម្បីជួយឱ្យ កឹម សុខា រួចចេញពីគុកពន្ធនាគារដូចដែល សម រង្ស៊ី អេង ឆៃអ៊ាង ប្រកាសក្តែងៗបោកប្រាសសកម្មជនរបស់ខ្លួននោះទេ។ តាមពិត សម រង្ស៊ី និងក្រុមគាត់ ពិតជាសប្បាយចិត្តទៅវិញទេដែល កឹម សុខា ត្រូវបានចាប់ខ្លួន និងឃុំខ្លួន ដែលផ្តល់ឱកាសដល់ពួកគេក្នុងការក្តោបយកបក្សមកគ្រប់គ្រងឡើងវិញ។ ដូចនេះ សម្រាប់ក្រុមលោក កឹម សុខា បើយន្តការគណបក្សជាអ្នករកឃើញដំណោះស្រាយនយោបាយដូចការទាមទារនោះ គឺ គណបក្សសង្រ្គោះជាតិនឹងរស់ឡើងវិញ ដោយមានលោក កឹម សុខា ធ្វើប្រធានបក្សដដែល ប៉ុន្តែ សម្រាប់ក្រុមលោក សម រង្ស៉ី បើចលនាសង្រ្គោះជាតិជាអ្នករកឃើញដំណោះស្រាយនយោបាយ គឺលោក សម រង្ស៉ី ឯណោះវិញទេ ដែលត្រូវវិលចូលឆាកនយោបាយ ធ្វើជាប្រធានគណបក្សសង្រ្គោះជាតិថ្មី។ លោក កឹម សុខា យល់ច្បាស់ណាស់អំពីរឿងនេះ ហេតុដូចនេះហើយបានជាគាត់ប្រកាសចេញពីពន្ធនាគារ តាមរយៈមេធាវី របស់គាត់ថា មិនគាំទ្រ និងមិនចូលរួមក្នុងចលនាសង្រ្គោះជាតិរបស់លោក សម រង្ស៉ី ជាដាច់ខាត។ ចលនាមួយដែលតាំងខ្លួនជាខ្មាំងនឹងរាជការ គឺជាចលនាឧទ្ទាមយ៉ាងពិតប្រាកដ ប៉ុន្តែថ្មីៗនេះ ស្រាប់តែក្រុមលោក សម រង្ស៉ី បាន រួមគ្នាលួចទៅបង្កើត «ចលនាសង្រ្គោះជាតិ» នៅក្រៅក្របខណ្ឌនៃ យន្តការគណបក្សសង្រ្គោះជាតិ។ លោក អេង ឆៃអ៊ាង បានលើកហេតុផលថា គណបក្សសង្រ្គោះជាតិបានស្លាប់បាត់ទៅហើយ ហើយការធ្វើសកម្មភាពក្នុងក្របខណ្ឌគណបក្សនេះ គឺជារឿងខុសច្បាប់ ដូចនេះ តើបង្កើតយន្តការថ្មី ដើម្បីអាចធ្វើសកម្មភាពជួយគណបក្សសង្រ្គោះជាតិអោយរស់ឡើងវិញ។ ការលើកហេតុផលនេះ ស្តាប់ហាក់ទំនងដែរ តែសំណួរដែលជាជម្រៅពិតប្រាកដនៃបញ្ហា គឺថា បើសកម្មភាពក្នុងក្របខណ្ឌគណបក្សសង្រ្គោះជាតិខុសច្បាប់ ហើយមិនអាចធ្វើសកម្មភាពបាន ចុះចលនាសង្រ្គោះជាតិដែលបង្កើតឡើងដោយក្រុមលោក សម រង្ស៉ី ជាចលនាត្រូវច្បាប់? ចលនានេះ មិនត្រឹមមិនមានចុះបញ្ជីតាមច្បាប់នោះទេ រាជការថែមទាំងបានចាត់ទុកចលនានេះថា ជាចលនាឧទ្ទាមនៅក្រៅប្រព័ន្ធប្រជាធិបតេយ្យ និងក្រៅក្របខណ្ឌច្បាប់ ដែលទាំងអ្នកដឹកនាំ ទាំងអ្នកចូលរួមក្នុងចលនានេះ ត្រូវប្រឈមមុខនឹងផ្លូវច្បាប់ ដែលអាចទទួលទោសយ៉ាងធ្ងន់ធ្ងរចំពោះគម្រោងការបំផ្លាញសន្តិភាព និងសន្តិសុខសាធារណៈនេះ៕ ដោយចៅចាក់ស្មុក
The Cambodia National Rescue Party, commonly abbreviated as CNRP, (Khmer: គណបក្សសង្គ្រោះជាតិ, Khmer pronunciation: [kuə̯n paʔ sɑŋkruəh ciət], literally: "Party of Rescuing the Nation") was a major political party in Cambodia. It was founded in 2012 as a merger between the Sam Rainsy Party and Human Rights Party.
The party believed in the strengthening of freedom and human rights, institution of free and fair elections, and defending Cambodia's "national integrity". It became the sole challenger to the Cambodian People's Party after the 2013 election. Its official motto was "rescue, serve, protect" (Khmer: សង្គ្រោះ បម្រើ ការពារ) and the logo for the CNRP is the rising sun.
Party leader Kem Sokha was arrested in September 2017, after which the party was in danger of being dissolved, allegedly for being part of a foreign plot to overthrow Prime Minister Hun Sen.[3][4][5] The case was heard by the Supreme Court which is headed by Chief Justice Dith Munty, a member of the ruling CPP's permanent committee.
On 16 November 2017, the Supreme Court of Cambodia ruled to dissolve the CNRP in a move Charles Santiago, Chairman of ASEAN Parliamentarians for Human Rights, called "the final nail in the coffin for Cambodian democracy".[7] As a result of the ruling, all CNRP office holders, including 489 commune chiefs and 55 MPs, will lose their positions and their seats allocated to other parties. Additionally, 118 senior party official were banned from politics for five years.[8] About half the party’s former MPs, including its vice president Mu Sochua, had already fled Cambodia before October out of fear of arrest by the ruling party.[3] The forced dissolution of the party prompted condemnation and calls to reverse the decision from the international community.
2013–14 Cambodian protests Anti-government protests (Khmer: បាតុកម្មប្រឆាំងរាជរដ្ឋាភិបាល) were ongoing in Cambodia from July 2013 to July 2014. Popular demonstrations in Phnom Penh have taken place against the government of Prime Minister Hun Sen, triggered by widespread allegations of electoral fraud during the Cambodian general election of 2013.[6] Demands to raise the minimum wage to $160 a month[7] and resentment at Vietnamese influence in Cambodia have also contributed to the protests.[8] The main opposition party refused to participate in parliament after the elections,[9] and major demonstrations took place throughout December 2013.[10] A government crackdown in January 2014 led to the deaths of 4 people and the clearing of the main protest camp.
គណបក្សសង្រ្គោះជាតិ ត្រូវបានបង្កើតឡើងតាមរយៈកិច្ចព្រមព្រៀងមួយនៅទីក្រុងម៉ានីលប្រទេសហ្វីលីពីន នៅថ្ងៃទី ១៧ កក្កដា ឆ្នាំ ២០១២ រវាងអ្នកប្រជាធិបតេយ្យពីរក្រុម។ មួយក្រុមមកពីគណបក្ស សម រង្ស៊ី ដឹកនាំដោយលោក សម រង្ស៊ី និងមួយក្រុមទៀតមកពីគណបក្សសិទ្ធិមនុស្ស ដឹកនាំដោយលោក កឹម សុខា។
មុនបង្កើតគណបក្សសង្រ្គោះជាតិ កាលណោះ គណបក្សទាំងពីរបានបង្កើតចលនាមួយដែលមានឈ្មោះថា “ចលនាប្រជាធិបតេយ្យដើម្បីសង្គ្រោះជាតិ” ដែលមានលោក សម រង្ស៊ី ធ្វើជាប្រធាន និងលោក កឹម សុខា ធ្វើជាអនុប្រធាន។ ប៉ុន្តែគណបក្សសង្រ្គោះជាតិ ដែលបានធ្វើឲ្យមានការភ្ញាក់ផ្អើលតាមរយៈការបោះឆ្នោតជាតិកាលពីឆ្នាំ ២០១៣ នោះ បច្ចុប្បន្នបានបាត់មេដឹកនាំម្នាក់របស់ខ្លួន គឺលោក សម រង្ស៊ី បន្ទាប់ពីវិសោធនកម្មច្បាប់ស្តីពីគណបក្សនយោបាយជាលើកទី២ នឹងត្រូវចូលជាធរមាននៅពេលដ៏ខ្លីខាងមុខ ក្រោយពីរដ្ឋសភាបានអនុម័តរួចរាល់ កាលពីថ្ងៃទី ១០ កក្កដា ហើយដែលស្ថាប័នព្រឹទ្ធសភា គ្រោងនឹងលើកយកមកអនុម័ត នៅថ្ងៃទី ១៨ កក្កដានេះ។
នៅចំខួប៥ឆ្នាំនៃការបង្កើតគណបក្សសង្រ្គោះជាតិនេះ លោក កឹម សុខា ដែលបច្ចុប្បន្ន គឺជាប្រធានគណបក្ស បានសរសេរសាររំលឹក ដោយបានអំពាវនាវដល់ប្រជាពលរដ្ឋខ្មែរទាំងអស់ បន្ដពង្រឹងនិងពង្រីក ការរួបរួមគ្នាដោយអហិង្សា និងចូលរួមជាមួយគណបក្សសង្គ្រោះជាតិឲ្យកាន់តែច្រើនឡើងថែមទៀត ដើម្បីនាំមកនូវការផ្លាស់ប្ដូរជាវិជ្ជមាន តាមរយៈការបោះឆ្នោតជាតិនៅឆ្នាំ២០១៨ខាងមុខ។ លោក កឹម សុខា មិនអាចទាក់ទងសុំការបញ្ជាក់បន្ថែមបានទេ ប៉ុន្តែតាមរយៈសេចក្តីថ្លែងការណ៍នៅថ្ងៃនេះ គណបក្សសង្រ្គោះជាតិបានចាត់ទុករយៈពេល៥ឆ្នាំមកនេះថា គណបក្សបានដើរលើផ្លូវត្រូវ តាមរយៈការធ្វើសកម្មភាពនយោបាយ ដោយប្រកាន់ខ្ជាប់នូវគោលការណ៍អហិង្សា ខ្មែរតែមួយ ផ្សះផ្សាបង្រួបបង្រួមជាតិ និងមិនប្រកាន់ខ្មែរណាជាសត្រូវនោះឡើយ។
សូមបញ្ជាក់ថា មានអាយុត្រឹមតែ៥ឆ្នាំ ប៉ុន្តែគណបក្សសង្រ្គោះជាតិបានឈ្នះកៅអីរដ្ឋសភាចំនួន៥៥លើ១២៣អាសនៈនៅឆ្នាំ២០១៣ និងឈ្នះតំណែងមេឃុំចៅសង្កាត់ចំនួន៤៨៩អាសនៈ លើ១៦៤៦ឃុំសង្កាត់នៅទូទាំងប្រទេស តាមរយៈការបោះឆ្នោតកាលពីពេលថ្មីៗនេះ៕
បណ្តឹងរំលាយ បក្សសង្រ្គោះជាតិនឹងបើកសវនាការនៅពាក់កណ្តាលខែក្រោយ
តុលាការកំពូល បានកំណត់ពេលនៅពាក់កណ្តាលខែក្រោយ បើកសវនាការទៅលើបណ្តឹងសុំរំលាយគណបក្សប្រឆាំងធំជាងគេនៅកម្ពុជា ទៅតាមបណ្តឹងរបស់គណបក្សចំនួនពីរដែលមិនបានជាប់ឆ្នោតកន្លងទៅ និងបណ្ដឹងរបស់ក្រសួងមហាផ្ទៃ។ប៉ុន្តែគណបក្សសង្រ្គោះជាតិនៅតែមិនចាប់អារម្មណ៍ទៅនឹងសវនាការនេះទេ ដោយថាទុកឲ្យតុលាការដំណើរការទៅមុខកាន់តែលឿនដើម្បីឆាប់ដឹងលទ្ធផល។
ដោយ អ៊ឹង ប៊ុនថន
តាមលិខិតដែលចុះហត្ថលេខាដោយលោក ឌិត មន្ទី ប្រធានក្រុមប្រឹក្សាជំនុំជម្រៈ និងជាប្រធានតុលាការកំពូល គឺបានអញ្ជើញប្រធានគណបក្សសង្រ្គោះជាតិឲ្យចូលសវនាការនៅថ្ងៃទី១៦ខែវិច្ឆិកាឆ្នាំ២០១៧ វេលាម៉ោង៨ព្រឹក។ ជាសវនាការទៅលើបណ្តឹងសុំរំលាយគណបក្សសង្គ្រោះជាតិ។
ការកំណត់ពេលសវនាការនេះ ធ្វើឡើង ខណៈដែលគណបក្សសង្គ្រោះជាតិ នៅតែអះអាងថា ខ្លួននឹងមិនដាក់ឯកសារអ្វីទាំងអស់ ទៅកាន់តុលាការកំពូលដើម្បីការពារខ្លួន តទល់នឹងពាក្យបណ្តឹងសុំឲ្យរំលាយគណបក្សប្រឆាំងនេះឡើយ។
លោក ម៉ៅ មុនីវណ្ណ ប្រធានស្តីទីគណកម្មាធិការប្រតិបត្តិគណបក្សសង្រ្គោះជាតិ ប្រាប់វិទ្យុបារាំង RFI ថាគណបក្សនឹងមិនដាក់តំណាងឬមេធាវីចូលរួមសវនាការទេដោយរងចាំស្តាប់លទ្ធផលពីខាងក្រៅ។លោកបានប្រៀបធៀបសំណុំរឿងនេះទៅនឹងបូសដែលថាបើបម្រុងនឹងធ្លាយឲ្យវាធ្លាយកាន់តែឆាប់ទៅដើម្បីកុំឲ្យឈឹចាប់យូរ។
គួររំលឹកជូនថា កាលពីថ្ងៃទី ០៦ តុលា ក្រុមមេធាវីក្រសួងមហាផ្ទៃបានដាក់ពាក្យបណ្តឹងសុំរំលាយគណបក្សសង្គ្រោះជាតិនេះ ទៅកាន់តុលាការកំពូល ដោយភ្ជាប់ជាមួយនូវភស្តុតាងចំនួន២១កញ្ចប់ ដែលអះអាងថា ជាសម្រង់សម្ដីរបស់លោក កឹម សុខា រួមជាមួយវីដេអូឃ្លីបចំនួនបីដែលបង្ហាញថា គណបក្សសង្គ្រោះជាតិបានត្រូវរ៉ូវជាមួយបរទេស ដើម្បីប៉ុនប៉ងផ្តួលរំលំរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជា។ ប៉ុន្តែនៅក្នុងសេចក្តីថ្លែងការណ៍ចុងក្រោយរបស់គណបក្សសង្គ្រោះជាតិ កាលពីថ្ងៃទី ២៧ តុលា បានគូសបញ្ជាក់ថា គណបក្សសង្គ្រោះជាតិ មិនបានធ្វើអ្វីខុសច្បាប់នោះទេ ហើយគណបក្សប្រឆាំងដ៏ធំមួយនេះបានជំទាស់ដាច់ខាតនូវការប៉ុនប៉ងរំលាយគណបក្សសង្គ្រោះជាតិ។ បន្ថែមលើនេះ សេចក្តីថ្លែងការណ៍នេះយល់ឃើញថា ការរំលាយគណបក្សសង្គ្រោះជាតិនេះ គឺជារឿងនយោបាយសុទ្ធសាធ និងបានទាមទារសុំឲ្យមានការដោះស្រាយតាមផ្លូវនយោបាយវិញ។
សូមបញ្ជាក់ថា ពាក្យបណ្តឹងសុំឲ្យរំលាយគណបក្សសង្គ្រោះជាតិដែលកំពុងស្ថិតនៅក្នុងដៃរបស់តុលាការកំពូលនេះ គឺធ្វើឡើងខណៈដែលវិសោធនកម្មច្បាប់ចំនួនបួន ដែលបើកផ្លូវឲ្យមានការយកអាសនៈគណបក្សដែលត្រូវរំលាយទៅបែងចែកឲ្យគណបក្សដទៃនោះ ទើបតែត្រូវបានព្រះមហាក្សត្រឡាយព្រះហត្ថលេខាដាក់ឲ្យប្រើប្រាស់កាលពីថ្ងៃទី២៥ តុលា៕
ភ្នំពេញ — តុលាការកំពូលប្រកាសរំលាយគណបក្សសង្គ្រោះជាតិ ទៅតាមបណ្តឹងរបស់ក្រសួងមហាផ្ទៃ នៅថ្ងៃព្រហស្បតិ៍នេះ តុលាការកំពូលបានប្រកាសរំលាយគណបក្សសង្គ្រោះជាតិ ទៅតាមបណ្តឹងរបស់ក្រសួងមហាផ្ទៃ ដោយចោទថា គណបក្សនេះមានបំណងផ្តួលរំលំរដ្ឋាភិបាលបច្ចុប្បន្ន។ អនុប្រធានគណបក្សសង្រ្គោះជាតិលើកឡើងថា តុលាការធ្វើតាមការចង់បានរបស់លោក ហ៊ុន សែន ព្រមទាំងបានបញ្ជាក់ជំហរថា គណបក្សនេះនឹងអាចចូលរួមការបោះឆ្នោតក្នុងពេលខាងមុខ។ ចំណែកអ្នកឃ្លាំមើលស្ថានការណ៍សង្គមយល់ថា ការរំលាយគណបក្សសង្គ្រោះជាតិ គឺជាការស្លាប់នៃលទ្ធិប្រជាធិបតេយ្យនៅកម្ពុជា និងជាការសម្លាប់ទស្សនៈនៃកិច្ចព្រមព្រៀងទីក្រុងប៉ារីស។
តុលាការកំពូលនៅថ្ងៃព្រហស្បតិ៍នេះ បានសម្រេចរំលាយគណបក្សសង្គ្រោះជាតិ និងព្យួរសិទ្ធិនយោបាយរបស់ថ្នាក់ដឹកនាំគណបក្សនេះចំនួន ១១៨ នាក់ ក្នុងម្នាក់ៗចំនួន៥ឆ្នាំ ទៅតាមបណ្តឹងរបស់ក្រសួងមហាផ្ទៃ និងការរំពឹងទុករបស់លោក នាយករដ្ឋមន្រ្តី ហ៊ុន សែន ដោយចោទថា គណបក្សនេះបានឃុបឃិតជាមួយបរទេស ដើម្បីផ្តួលរំលំរដ្ឋាភិបាល។
មូលហេតុ គណបក្សសង្រ្គោះជាតិ ដើរចូលក្នុងសភា និង ការដើរចេញពីរដ្ឋសភា៖ ពួកគេសុទ្ធតែប្រកាសអំពីជោគជ័យដោយបានចូលកាន់កាប់ក្នុងសភាជាតិ បន្ទាប់គេប្រកាសពីជោគជ័យទៀតក្នុងការដើរចេញពីរដ្ឋសភាជាតិ !!
ថ្ងៃទី ០៩ ខែធ្នូ ២០១៧ លោក សម រង្ស៊ី ប្រកាសបង្កើតសមាគមថ្មីមួយនៅប្រទេសបារាំង៖ លោក សម រង្ស៊ី អតីតប្រធានបក្សសង្រ្គោះជាតិនៅថ្ងៃអង្គារនេះ បានប្រកាសបង្កើតអង្គការសង្គមស៊ីវិលមួយឈ្មោះថា “សមាគមដើម្បីលើកតម្កើងលទ្ធិប្រជាធិបតេយ្យនៅកម្ពុជា”។ តាមលោក សម រង្ស៊ី គោលបំណងនៃការបង្កើតសមាគមនេះ គឺដើម្បីសម្រេចឲ្យបាននូវឯកភាពជាតិ ដោយមានលទ្ធិប្រជាធិបតេយ្យជាមូលដ្ឋាន។ ជាការកត់សម្គាល់ ការប្រកាសបើកសមាគមលើកកម្ពស់លទ្ធិប្រជាធិបតេយ្យនេះ ធ្វើឡើងចំពេលដែលបក្សប្រឆាំងនៅកម្ពុជាកំពុងជួបបញ្ហា ដោយសារមេបក្សបច្ចុប្បន្នត្រូវបានឃុំខ្លួនក្រោមបទចោទក្បត់ជាតិ។ តាមរយៈទំព័រហ្វេសប៊ុករបស់ខ្លួន លោក សម រង្ស៊ី បានបញ្ជាក់ថា លោកបង្កើតសមាគមនេះ គឺដោយសារតែលោកចង់ជួយ និងចង់បម្រើប្រទេសកម្ពុជា ដោយយកសេរីភាពនិងឯករាជ្យភាពដែលលោកមានមកប្រើប្រាស់ ដើម្បីបង្រួបបង្រួមជនជាតិខ្មែរទាំងអស់ ក្នុងគោលបំណងសម្រេចឯកភាពជាតិដោយមានលទ្ធិប្រជាធិបតេយ្យជាមូលដ្ឋាន។ បើតាមលោក សម រង្ស៊ី ឯកភាពជាតិ ជាកត្តាចាំបាច់ណាស់ដើម្បីដោះស្រាយវិបត្តិសព្វថ្ងៃ និងដើម្បីបញ្ចៀសប្រទេសកម្ពុជាពីមហន្តរាយផងដែរ។ លោកថា មានតែលទ្ធិប្រជាធិបតេយ្យទេ ដែលបើកផ្លូវឲ្យខ្មែរនិងខ្មែរគ្រប់និន្នាការនយោបាយ អាចនិយាយគ្នាបានដោយគោរពគ្នាទៅវិញទៅមក ហើយអាចធ្វើការជាមួយគ្នាបានក្នុងគោលបំណងការពារឧត្តមប្រយោជន៍ជាតិ និងនាំមកនូវវឌ្ឍនភាពក្នុងវិស័យសេដ្ឋកិច្ចនិងសង្គម។ “សមាគមដើម្បីលើកតម្កើងលទ្ធិប្រជាធិបតេយ្យនៅកម្ពុជា” របស់ លោក សម រង្ស៊ី នេះ នឹងត្រូវបង្កើតឡើង តាមច្បាប់ប្រទេសបារាំង ដោយមានទីស្នាក់ការនៅទីក្រុងប៉ារីស ប្រទេសបារាំងតែម្តង។ លោកសម រង្ស៊ី បានអំពាវនាវឲ្យជនជាតិខ្មែរគ្រប់រូប គ្រប់មជ្ឈដ្ឋាន គ្រប់និន្នាការនយោបាយ នៅលើទឹកដីប្រទេសកម្ពុជា ក៏ដូចជានៅក្រៅប្រទេស ចូលរួមក្នុងសមាគមនេះ។ តាមលោកសម រង្ស៊ី សមាគមនេះក៏នឹងបើកទ្វារឲ្យជនបរទេសដែលលោកសម រង្ស៊ី ហៅថាជា “មិត្តប្រទេសកម្ពុជា” អាចចូលធ្វើជាសមាជិកបានផងដែរ។ សូមរំឭកជូនថា លោកសម រង្ស៊ី ត្រូវបានតុលាការខ្មែរកាត់ទោសឲ្យក្លាយជាទណ្ឌិត នៅក្នុងសំណុំរឿងជាច្រើនស្ទើររាប់មិនអស់។ ព្រោះតែភាពជាទណ្ឌិតនេះហើយ ទើបលោកអតីតប្រមុខគណបក្សប្រឆាំងរូបនេះត្រូវបង្ខំចិត្តលាលែងពីតំណែងជាប្រធានគណបក្សសង្រ្គោះជាតិ ដើម្បីការពារអាយុជីវិតបក្ស ក្រោមអំណាចច្បាប់ស្តីគណបក្សនយោបាយដែលបានធ្វើវិសោធនកម្មដោយតំណាងរាស្រ្តគណបក្សកាន់អំណាច។ មិនតែប៉ុណ្ណោះ តំណាងរាស្រ្តបក្សកាន់អំណាចដដែលនេះ ក៏បានចូលរួមកែច្បាប់គណបក្សនយោបាយមួយលើកទៀត ដោយហាមមិនឲ្យបក្សនយោបាយជាប់ពាក់ព័ន្ធនឹងទណ្ឌិត។ និយាយឲ្យខ្លីស្រួលយល់ទៅ គឺកាត់ផ្តាច់លោក សម រង្ស៊ី ពីគណបក្សសង្រ្គោះជាតិតែម្តង សម្រាប់លោកសម រង្ស៊ី លោកបង្កើតសមាគមនេះឡើងដោយលោកឈប់ជាសមាជិកគណបក្សនយោបាយណាមួយ និងឈប់មានតួនាទី ឬមុខងារនយោបាយអ្វីទៀតឡើយ។ ដូច្នេះលោកមានសេរីភាពពេញលេញនៅពេលនេះក្នុងការបង្កើតសមាគមនៅក្រៅប្រទេសនេះ។ លោកក៏បានគូសបញ្ជាក់ដែរថា សមាគមថ្មីរបស់លោកមិនគាំទ្រគណបក្សនយោបាយណាមួយទេ ហើយក៏មិនប្រឆាំងគណបក្សនយោបាយណាមួយដែរ គឺគាំទ្រតែគោលការណ៍ប្រជាធិបតេយ្យ ដែលមានលក្ខណៈជាសកល និងលើកទឹកចិត្តចំពោះការផ្តួចផ្តើមគំនិតក៏ដូចជាសកម្មភាពរបស់គណបក្សនយោបាយនិងប្រជាពលរដ្ឋទាំងអស់ ដែលជួយពង្រឹងនិងលើកតម្កើងលទ្ធិប្រជាធិបតេយ្យនៅកម្ពុជា៕
២០ មិនា ២០១៨ ចលនាសង្រ្គោះជាតិ៖ តាំងពីថ្ងៃសុក្រសប្តាហ៍មុនមក ចលនាសង្រ្គោះជាតិរបស់លោកសម រង្ស៊ី ដែលរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជាហៅថាជា "ចលនាខុសច្បាប់" នោះ បានអំពាវនាវអោយពលរដ្ឋខ្មែរឈប់ចាក់សាំងតេលា។ យុទ្ធនាការទី២នេះធ្វើឡើងក្រោយពីចលនានេះ បានអំពាវនាវកុំឲ្យពលរដ្ឋបរិភោគទឹកបរិសុទ្ធម៉ាកវីតាល់។ ក៏ប៉ុន្តែយុទ្ធនាការទាំងពីរនេះ គេនៅមិនទាន់ដឹងថាទទួលបានជោគជ័យឬយ៉ាងណានៅឡើយទេ។ ចំណែកយុទ្ធនាការបន្ទាប់ទៀត ចលនាសង្រ្គោះជាតិគ្រោងនឹងអំពាវនាវឲ្យកងទ័ព និងមន្ត្រីរាជការឈប់គាំទ្របក្សកាន់អំណាច តែអ្នកនាំពាក្យបក្សនេះតបវិញថា ជាការអំពាវនាវអត់ប្រយោជន៍។ អគ្គលេខាធិការចលនាសង្រ្គោះជាតិ គឺលោករី គា បានថ្លែងប្រាប់វិទ្យុបារាំងអន្តរជាតិនៅថ្ងៃអង្គារនេះថា ចលនាសង្រ្គោះជាតិគ្រោងនឹងអំពាវនាវឲ្យប្រជាពលរដ្ឋខ្មែរទាំងអស់រក្សានូវភាពស្ងៀមស្ងាត់ហើយនៅជាមួយប្រជាជន និងអ្នកប្រជាធិបតេយ្យ ពោល គឺឈប់គាំទ្រគណបក្សប្រជាជនកម្ពុជាដែលកំពុងកាន់អំណាចបច្ចុប្បន្នតទៅទៀត។ តាមលោករី គា យុទ្ធនាការនេះ នឹងត្រូវអំពាវនាវជាផ្លូវការតាមរយៈវីដេអូខ្លីបនៅតាមបណ្តាសង្គមនៅពេលប៉ុន្មានថ្ងៃខាងមុខនេះ ខណៈដែលលោកសម រង្ស៊ី ដែលជាប្រមុខចលនាសង្រ្គោះជាតិ បានចេញវីដេអូអំពាវនាវដល់កងទ័ពរួចទៅហើយ។ ទោះបីជាយ៉ាងណាក៏ដោយ លោករី គា បានគូសបញ្ជាក់ថា ការអំពាវនាវនេះមិនមែនឲ្យកងទ័ព និងមន្រ្តីរាជការក្រោកបះបោរប្រឆាំងនឹងរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជាឡើយ។ លោកសុខ ឥសានដែលជាអ្នកនាំពាក្យគណបក្សប្រជាជនកម្ពុជាបានចាត់ទុកការអំពាវនាវនេះថា គ្មានប្រយោជន៍ និងគ្មានប្រសិទ្ធភាពនោះទេ។ លោកថា គ្មានប្រជាពលរដ្ឋកម្ពុជាណាទៅស្តាប់តាមការអំពាវនាវរបស់ចលនាសង្រ្គោះជាតិដែលមានលោកសម រង្ស៊ីជាប្រមុខនោះទេ។ នេះក៏ព្រោះថា លោកសម រង្ស៊ី ត្រូវបានរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជាចាត់ទុកថា ជាជនក្បត់ជាតិ ដែលបើតាមលោកសុខ ឥសាន គឺអស់តម្លៃដើម្បីឲ្យប្រជាពលរដ្ឋស្តាប់តាមទៅហើយ។ សម្រាប់លោកសុខ ឥសាន នៅពេលនេះ ប្រជាពលរដ្ឋខ្មែរកំពុងរស់នៅយ៉ាងសុខសាន្តក្រោមការដឹកនាំរបស់រដ្ឋាភិបាលរបស់គណបក្សប្រជាជនកម្ពុជា។ គេនៅចាំបានថា ដោយសារតែការអំពាវនាវឲ្យកងទ័ពឈប់គាំទ្របក្សកាន់អំណាច និងប្រឆាំងរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជានេះហើយ លោកសម រង្ស៊ី ធ្លាប់ត្រូវបានប្រមុខកងទ័ពខ្មែរដាក់ពាក្យប្តឹងទៅកាន់តុលាការសាលាដំបូងរាជធានីភ្នំពេញម្តងរូចហើយ។ បន្ថែមលើនេះ ប្រមុខកងទ័ព និងមន្រ្តីសំខាន់ៗផ្សេងទៀតនៅក្នុងជួរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជា ក៏ចេញមុខថ្កោលទោសលោកសម រង្ស៊ីជាបន្តបន្ទាប់។ បន្ថែមលើនេះ នៅពេលនេះ លោកសម រង្ស៊ី ក៏កំពុងរងនូវបណ្តឹងពីបទក្បត់ជាតិនៅតុលាការខ្មែរមួយទៀតដែរ ដោយលោកត្រូវបានរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជាចោទថា បានចុះហត្ថលេខាកាត់ខេត្តរបស់ខ្មែរចំនួន៤ឲ្យទៅក្រុមជនជាតិភាគតិចវៀតណាម ប្រសិនបើគណបក្សសង្រ្គោះជាតិបានដឹកនាំរដ្ឋាភិបាលនោះ។ យ៉ាងណាក៏ដោយ លោកសុខ ឥសាន បានព្រមានជាមុនទៅកាន់លោកសម រង្ស៊ីថា ប្រសិនបើលោកសម រង្ស៊ី នៅតែបន្តធ្វើសកម្មភាពអំពាវនាវឲ្យកងទ័ពប្រឆាំងនឹងរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជាតទៅទៀត នោះមេដឹកអតីតបក្សប្រឆាំងរូបនេះនឹងមានពិរុទ្ធភាពកាន់តែខ្លាំងឡើងថែមទៀត៕
អ្នកវិភាគ៖ ចលនាឧទ្ទាមសង្គ្រោះជាតិ ជាព្រលឹងបក្សសង្គ្រោះជាតិចាប់ជាតិ? (ភ្នំពេញ)៖ បើគ្មានការប្រែប្រួលទេ ចលនាឧទ្ទាមសង្គ្រោះជាតិ ដឹកនាំដោយ សម រង្ស៊ី អេង ឆៃអ៊ាង មូរ សុខហួរ ជូឡុង សូមួរ៉ា ដែលទទួលរងនូវការជំទាស់យ៉ាងខ្លាំងពីក្រុមកឹម សុខា និយម និងសកម្មជន និងអ្នកគាំទ្រអតីតបក្សសង្គ្រោះជាតិនោះ អាចត្រូវប្រកាសបង្កើត ជាផ្លូវការនៅថ្ងៃអាទិត្យទី២៨ ខែមករា ឆ្នាំ២០១៨ លើទឹកដីសហរដ្ឋអាមេរិក។ បើចលនាខុសច្បាប់នេះកើតចេញជារូបរាងមែននោះ គឺមានន័យថាអ្វីៗដែលក្រុមកឹមសុខា ដឹកនាំដោយកឹម មនោវិទ្យា កូនស្រី កឹម សុខា បានចំណាយកម្លាំងតាំងពីខែកញ្ញា ឆ្នាំ ២០១៧ ដើរញុះញង់បរទេសឱ្យដាក់សម្ពាធនយោបាយ និងទណ្ឌកម្មសេដ្ឋកិច្ចប្រឆាំងនឹងកម្ពុជា និងបំផ្លាញផលប្រយោជន៍ប្រជាជនកម្ពុជា ក្នុងនាមគណបក្សសង្គ្រោះជាតិ ដែលពួកគេ អួតអាងថានៅមានជីវិតនៅឡើយ និងទទួលស្គាល់ដោយសហគមន៍អន្តរជាតិ ក្លាយជា គ្មានន័យអ្វីទាំងអស់។ ចលនាឧទ្ទាម បំផ្លាញជាតិ ដែលទើបនឹងកើតនេះគឺជាព្រលឹងបក្សសង្គ្រោះជាតិចាប់កំណើតជាថ្មី ហើយក៏បញ្ជាក់ប្រាប់ទៅអ្នកស្រពិចស្រពិលមួយចំនួនថា គណបក្សសង្គ្រោះជាតិ ពិតជាបានស្លាប់បាត់បង់ជីវិត តាមអំណាចសាលដីកាតុលាការកំពូលហើយដែរ។ ការសម្រេចបង្កើតចលនាឧទ្ទាមខុសច្បាប់នេះឡើងគឺគ្រាន់តែជាការបង្កើតឱកាសឱ្យ សម រង្ស៊ី អាចវិលត្រឡប់ចូលឆាកនយោបាយជាថ្មី និងឆ្លៀតឱកាសដែល កឹម សុខា កំពុងជាប់ពន្ធគារ ហើយក្រុមនេះ ខ្វះមេដឹកនាំ សម រង្ស៊ី ត្រូវយកលេសនេះ ឡើងធ្វើជាមេដឹកនាំចលនាប្រឆាំងឡើងវិញ ដោយស្រូបយកនូវកម្លាំងទាំងអស់របស់អតីតគណបក្សសង្រ្គោះជាតិដែលត្រូវបានរំលាយ។ វាដូចគ្នាដូច្នោះដែរ នៅពេលដែល សម រង្ស៊ី ចុះខ្សោយ ឬមិនអាចដឹកនាំបក្សបាន កឹម សុខា ក៏ឆ្លៀតយកឱកាសនោះដណ្តើមធ្វើជាមេបក្សដូចគ្នា។ ដូច្នេះការខិតខំបង្កើតចលនា និងសកម្មភាពផ្សេងៗរបស់ សម រង្ស៊ី គឺដើម្បីសង្គ្រោះជីវិតនយោបាយរបស់ខ្លួន និងដើម្បីមហិច្ឆតាអំណាចតែប៉ុណ្ណោះ មិនមែនដើម្បីជួយឱ្យ កឹម សុខា រួចចេញពីគុកពន្ធនាគារដូចដែល សម រង្ស៊ី អេង ឆៃអ៊ាង ប្រកាសក្តែងៗបោកប្រាសសកម្មជនរបស់ខ្លួននោះទេ។ តាមពិត សម រង្ស៊ី និងក្រុមគាត់ ពិតជាសប្បាយចិត្តទៅវិញទេដែល កឹម សុខា ត្រូវបានចាប់ខ្លួន និងឃុំខ្លួន ដែលផ្តល់ឱកាសដល់ពួកគេក្នុងការក្តោបយកបក្សមកគ្រប់គ្រងឡើងវិញ។ ដូចនេះ សម្រាប់ក្រុមលោក កឹម សុខា បើយន្តការគណបក្សជាអ្នករកឃើញដំណោះស្រាយនយោបាយដូចការទាមទារនោះ គឺ គណបក្សសង្រ្គោះជាតិនឹងរស់ឡើងវិញ ដោយមានលោក កឹម សុខា ធ្វើប្រធានបក្សដដែល ប៉ុន្តែ សម្រាប់ក្រុមលោក សម រង្ស៉ី បើចលនាសង្រ្គោះជាតិជាអ្នករកឃើញដំណោះស្រាយនយោបាយ គឺលោក សម រង្ស៉ី ឯណោះវិញទេ ដែលត្រូវវិលចូលឆាកនយោបាយ ធ្វើជាប្រធានគណបក្សសង្រ្គោះជាតិថ្មី។ លោក កឹម សុខា យល់ច្បាស់ណាស់អំពីរឿងនេះ ហេតុដូចនេះហើយបានជាគាត់ប្រកាសចេញពីពន្ធនាគារ តាមរយៈមេធាវី របស់គាត់ថា មិនគាំទ្រ និងមិនចូលរួមក្នុងចលនាសង្រ្គោះជាតិរបស់លោក សម រង្ស៉ី ជាដាច់ខាត។ ចលនាមួយដែលតាំងខ្លួនជាខ្មាំងនឹងរាជការ គឺជាចលនាឧទ្ទាមយ៉ាងពិតប្រាកដ ប៉ុន្តែថ្មីៗនេះ ស្រាប់តែក្រុមលោក សម រង្ស៉ី បាន រួមគ្នាលួចទៅបង្កើត «ចលនាសង្រ្គោះជាតិ» នៅក្រៅក្របខណ្ឌនៃ យន្តការគណបក្សសង្រ្គោះជាតិ។ លោក អេង ឆៃអ៊ាង បានលើកហេតុផលថា គណបក្សសង្រ្គោះជាតិបានស្លាប់បាត់ទៅហើយ ហើយការធ្វើសកម្មភាពក្នុងក្របខណ្ឌគណបក្សនេះ គឺជារឿងខុសច្បាប់ ដូចនេះ តើបង្កើតយន្តការថ្មី ដើម្បីអាចធ្វើសកម្មភាពជួយគណបក្សសង្រ្គោះជាតិអោយរស់ឡើងវិញ។ ការលើកហេតុផលនេះ ស្តាប់ហាក់ទំនងដែរ តែសំណួរដែលជាជម្រៅពិតប្រាកដនៃបញ្ហា គឺថា បើសកម្មភាពក្នុងក្របខណ្ឌគណបក្សសង្រ្គោះជាតិខុសច្បាប់ ហើយមិនអាចធ្វើសកម្មភាពបាន ចុះចលនាសង្រ្គោះជាតិដែលបង្កើតឡើងដោយក្រុមលោក សម រង្ស៉ី ជាចលនាត្រូវច្បាប់? ចលនានេះ មិនត្រឹមមិនមានចុះបញ្ជីតាមច្បាប់នោះទេ រាជការថែមទាំងបានចាត់ទុកចលនានេះថា ជាចលនាឧទ្ទាមនៅក្រៅប្រព័ន្ធប្រជាធិបតេយ្យ និងក្រៅក្របខណ្ឌច្បាប់ ដែលទាំងអ្នកដឹកនាំ ទាំងអ្នកចូលរួមក្នុងចលនានេះ ត្រូវប្រឈមមុខនឹងផ្លូវច្បាប់ ដែលអាចទទួលទោសយ៉ាងធ្ងន់ធ្ងរចំពោះគម្រោងការបំផ្លាញសន្តិភាព និងសន្តិសុខសាធារណៈនេះ៕ ដោយចៅចាក់ស្មុក
The Cambodia National Rescue Party, commonly abbreviated as CNRP, (Khmer: គណបក្សសង្គ្រោះជាតិ, Khmer pronunciation: [kuə̯n paʔ sɑŋkruəh ciət], literally: "Party of Rescuing the Nation") was a major political party in Cambodia. It was founded in 2012 as a merger between the Sam Rainsy Party and Human Rights Party.
The party believed in the strengthening of freedom and human rights, institution of free and fair elections, and defending Cambodia's "national integrity". It became the sole challenger to the Cambodian People's Party after the 2013 election. Its official motto was "rescue, serve, protect" (Khmer: សង្គ្រោះ បម្រើ ការពារ) and the logo for the CNRP is the rising sun.
Party leader Kem Sokha was arrested in September 2017, after which the party was in danger of being dissolved, allegedly for being part of a foreign plot to overthrow Prime Minister Hun Sen.[3][4][5] The case was heard by the Supreme Court which is headed by Chief Justice Dith Munty, a member of the ruling CPP's permanent committee.
On 16 November 2017, the Supreme Court of Cambodia ruled to dissolve the CNRP in a move Charles Santiago, Chairman of ASEAN Parliamentarians for Human Rights, called "the final nail in the coffin for Cambodian democracy".[7] As a result of the ruling, all CNRP office holders, including 489 commune chiefs and 55 MPs, will lose their positions and their seats allocated to other parties. Additionally, 118 senior party official were banned from politics for five years.[8] About half the party’s former MPs, including its vice president Mu Sochua, had already fled Cambodia before October out of fear of arrest by the ruling party.[3] The forced dissolution of the party prompted condemnation and calls to reverse the decision from the international community.
2013–14 Cambodian protests Anti-government protests (Khmer: បាតុកម្មប្រឆាំងរាជរដ្ឋាភិបាល) were ongoing in Cambodia from July 2013 to July 2014. Popular demonstrations in Phnom Penh have taken place against the government of Prime Minister Hun Sen, triggered by widespread allegations of electoral fraud during the Cambodian general election of 2013.[6] Demands to raise the minimum wage to $160 a month[7] and resentment at Vietnamese influence in Cambodia have also contributed to the protests.[8] The main opposition party refused to participate in parliament after the elections,[9] and major demonstrations took place throughout December 2013.[10] A government crackdown in January 2014 led to the deaths of 4 people and the clearing of the main protest camp.
- CNRP៖ គណបក្សសង្រ្គោះជាតិ នៅតែទាមទារឲ្យមានការចរចានយោបាយ ហើយលោក កឹម សុខា មិនរត់ទៅណាទេ (ភ្នំពេញ)៖ លោក ហូរ វ៉ាន់ មន្រ្តីជាន់ខ្ពស់គណបក្សសង្រ្គោះជាតិ បានបញ្ជាក់ថា លោក កឹម សុខា ប្រធានស្តីទីគណបក្សសង្រ្គោះជាតិ ប្រកាន់ជំហររស់នៅទីស្នាក់ការបក្ស រហូតដល់មាន ដំណោះស្រាយនយោបាយ ដោយមិនចាកចេញទៅណាឡើយ។ លោក ហូរ វ៉ាន់ បន្តទៀតថា គណបក្សសង្រ្គោះជាតិ មិនបោះបង់ចោលគោលជំហរ ទាមទារឲ្យមានការចរចា នយោបាយជាមួយ គណបក្សប្រជាជនកម្ពុជាឡើយ។ លោក ហូរ វ៉ាន់ មន្រ្តីជាន់ខ្ពស់គណបក្សសង្រ្គោះជាតិ បានបញ្ជាក់បែបនេះ ខណៈលោក បានធ្វើវេទិកានយោបាយស្តីពី វិមជ្ឈការឃុំ សង្កាត់ នៅព្រឹកថ្ងៃទី ០៧ ខែកញ្ញា ឆ្នាំ២០១៦នេះ។
- បន្ថែមពីលើនេះ លោក ហូរ វ៉ាន់ ក៏បានបញ្ជាក់ថា គណបក្សនេះ នៅតែប្រកាន់គោលជំហរ តស៊ូមតិអហិង្សា និងប្រើគោលនយោបាយអិង្សា ដោយមិនចាត់ទុកខ្មែររូបណា ជាសត្រូវនោះទេ ហើយគណបក្សសង្រ្គោះជាតិ ជឿជាក់ថា ការចុះឈ្មោះបោះឆ្នោតនាពេលនេះ នឹងប្រព្រឹត្តទៅដោយពេញលេញ។
- គួរបញ្ជាក់ថា លោក កឹម សុខា ប្រធានស្តីទីគណបក្សសង្រ្គោះជាតិ បានសំងំលាក់ខ្លួន ទៅទីស្នាក់ការគណបក្សសង្រ្គោះជាតិ អស់រយៈពេលជាច្រើនខែមកហើយ ចាប់តាំងពីតុលាការចេញវិធានការ ចំពោះបទល្មើស មិនចូលខ្លួនឆ្លើយបំភ្លឺ តាំងពីថ្ងៃទី២៦ ខែឧសភា ឆ្នាំ២០១៦មក ហើយតុលាការក្រុងភ្នំពេញគ្រោងនឹង កាត់ទោសលោក នៅថ្ងៃទី០៩ ខែកញ្ញា ខាងមុខនេះ៕
- មន្ត្រីជាន់ខ្ពស់នៃគណបក្សសង្រ្គោះជាតិ លោក អ៊ូ ច័ន្ទឫទ្ធិ ថ្លែងឲ្យដឹងថា គណបក្សសង្គ្រោះជាតិ នឹងជួបប្រជុំគ្នាជាបន្ទាន់មួយនៅល្ងាចថ្ងៃទី៥ ខែសីហា ដើម្បីបានមតិរួមមួយ លើកយកទៅជជែកជាមួយមន្ត្រីជាន់ខ្ពស់គណបក្សប្រជាជន រឿងចាប់ខ្លួនសកម្មជនរបស់ខ្លួននេះ។
- លោក អ៊ូ ច័ន្ទឫទ្ធិ ហៅការចាប់ខ្លួននេះជារឿងនយោបាយ ព្រោះធ្វើឡើងភ្លាមៗក្រោយពេលលោកនាយករដ្ឋមន្ត្រី ហ៊ុន សែន ប្រកាសឲ្យប៉ូលិសបន្តចាប់ខ្លួនអ្នកពាក់ព័ន្ធនឹងករណីហិង្សានៅស្ពាននាគ ក្បែរទីលានប្រជាធិបតេយ្យកាលពីថ្ងៃទី១៥ ខែកក្កដា ឆ្នាំ២០១៤ ដូច្នេះគណបក្សសង្រ្គោះជាតិ នឹងប្រើវប្បធម៌សន្ទនា ធ្វើយ៉ាងណាឲ្យសកម្មជនរបស់ខ្លួនរួចផុតពីការចោទប្រកាន់របស់តុលាការ។
- កាលពីយប់ថ្ងៃទី៤ ខែសីហា សមត្ថកិច្ចបានចាប់ខ្លួនសកម្មជនគណបក្សសង្រ្គោះជាតិ ចំនួនពីរនាក់ ម្នាក់ឈ្មោះ យន់ គឹមហួរ និងម្នាក់ទៀត ឈ្មោះ រឿង ចិត្រា។ នៅថ្ងៃទី៥ សីហា សកម្មជនគណបក្សសង្រ្គោះជាតិម្នាក់ទៀត ឈ្មោះ យា ថុង ក៏ត្រូវបានចាប់ខ្លួនផងដែរ ហើយអ្នកទាំង៣ ត្រូវបានតុលាការបញ្ជូនទៅឃុំខ្លួននៅពន្ធនាគារព្រៃស ដោយចោទពីបទចូលរួមកុប្បកម្មហិង្សានៅស្ពាននាគ ក្បែរទីលានប្រជាធិបតេយ្យ កាលពីថ្ងៃទី១៥ កក្កដា ២០១៤៕
គណបក្សសង្រ្គោះជាតិ ត្រូវបានបង្កើតឡើងតាមរយៈកិច្ចព្រមព្រៀងមួយនៅទីក្រុងម៉ានីលប្រទេសហ្វីលីពីន នៅថ្ងៃទី ១៧ កក្កដា ឆ្នាំ ២០១២ រវាងអ្នកប្រជាធិបតេយ្យពីរក្រុម។ មួយក្រុមមកពីគណបក្ស សម រង្ស៊ី ដឹកនាំដោយលោក សម រង្ស៊ី និងមួយក្រុមទៀតមកពីគណបក្សសិទ្ធិមនុស្ស ដឹកនាំដោយលោក កឹម សុខា។
មុនបង្កើតគណបក្សសង្រ្គោះជាតិ កាលណោះ គណបក្សទាំងពីរបានបង្កើតចលនាមួយដែលមានឈ្មោះថា “ចលនាប្រជាធិបតេយ្យដើម្បីសង្គ្រោះជាតិ” ដែលមានលោក សម រង្ស៊ី ធ្វើជាប្រធាន និងលោក កឹម សុខា ធ្វើជាអនុប្រធាន។ ប៉ុន្តែគណបក្សសង្រ្គោះជាតិ ដែលបានធ្វើឲ្យមានការភ្ញាក់ផ្អើលតាមរយៈការបោះឆ្នោតជាតិកាលពីឆ្នាំ ២០១៣ នោះ បច្ចុប្បន្នបានបាត់មេដឹកនាំម្នាក់របស់ខ្លួន គឺលោក សម រង្ស៊ី បន្ទាប់ពីវិសោធនកម្មច្បាប់ស្តីពីគណបក្សនយោបាយជាលើកទី២ នឹងត្រូវចូលជាធរមាននៅពេលដ៏ខ្លីខាងមុខ ក្រោយពីរដ្ឋសភាបានអនុម័តរួចរាល់ កាលពីថ្ងៃទី ១០ កក្កដា ហើយដែលស្ថាប័នព្រឹទ្ធសភា គ្រោងនឹងលើកយកមកអនុម័ត នៅថ្ងៃទី ១៨ កក្កដានេះ។
នៅចំខួប៥ឆ្នាំនៃការបង្កើតគណបក្សសង្រ្គោះជាតិនេះ លោក កឹម សុខា ដែលបច្ចុប្បន្ន គឺជាប្រធានគណបក្ស បានសរសេរសាររំលឹក ដោយបានអំពាវនាវដល់ប្រជាពលរដ្ឋខ្មែរទាំងអស់ បន្ដពង្រឹងនិងពង្រីក ការរួបរួមគ្នាដោយអហិង្សា និងចូលរួមជាមួយគណបក្សសង្គ្រោះជាតិឲ្យកាន់តែច្រើនឡើងថែមទៀត ដើម្បីនាំមកនូវការផ្លាស់ប្ដូរជាវិជ្ជមាន តាមរយៈការបោះឆ្នោតជាតិនៅឆ្នាំ២០១៨ខាងមុខ។ លោក កឹម សុខា មិនអាចទាក់ទងសុំការបញ្ជាក់បន្ថែមបានទេ ប៉ុន្តែតាមរយៈសេចក្តីថ្លែងការណ៍នៅថ្ងៃនេះ គណបក្សសង្រ្គោះជាតិបានចាត់ទុករយៈពេល៥ឆ្នាំមកនេះថា គណបក្សបានដើរលើផ្លូវត្រូវ តាមរយៈការធ្វើសកម្មភាពនយោបាយ ដោយប្រកាន់ខ្ជាប់នូវគោលការណ៍អហិង្សា ខ្មែរតែមួយ ផ្សះផ្សាបង្រួបបង្រួមជាតិ និងមិនប្រកាន់ខ្មែរណាជាសត្រូវនោះឡើយ។
សូមបញ្ជាក់ថា មានអាយុត្រឹមតែ៥ឆ្នាំ ប៉ុន្តែគណបក្សសង្រ្គោះជាតិបានឈ្នះកៅអីរដ្ឋសភាចំនួន៥៥លើ១២៣អាសនៈនៅឆ្នាំ២០១៣ និងឈ្នះតំណែងមេឃុំចៅសង្កាត់ចំនួន៤៨៩អាសនៈ លើ១៦៤៦ឃុំសង្កាត់នៅទូទាំងប្រទេស តាមរយៈការបោះឆ្នោតកាលពីពេលថ្មីៗនេះ៕
បណ្តឹងរំលាយ បក្សសង្រ្គោះជាតិនឹងបើកសវនាការនៅពាក់កណ្តាលខែក្រោយ
តុលាការកំពូល បានកំណត់ពេលនៅពាក់កណ្តាលខែក្រោយ បើកសវនាការទៅលើបណ្តឹងសុំរំលាយគណបក្សប្រឆាំងធំជាងគេនៅកម្ពុជា ទៅតាមបណ្តឹងរបស់គណបក្សចំនួនពីរដែលមិនបានជាប់ឆ្នោតកន្លងទៅ និងបណ្ដឹងរបស់ក្រសួងមហាផ្ទៃ។ប៉ុន្តែគណបក្សសង្រ្គោះជាតិនៅតែមិនចាប់អារម្មណ៍ទៅនឹងសវនាការនេះទេ ដោយថាទុកឲ្យតុលាការដំណើរការទៅមុខកាន់តែលឿនដើម្បីឆាប់ដឹងលទ្ធផល។
ដោយ អ៊ឹង ប៊ុនថន
តាមលិខិតដែលចុះហត្ថលេខាដោយលោក ឌិត មន្ទី ប្រធានក្រុមប្រឹក្សាជំនុំជម្រៈ និងជាប្រធានតុលាការកំពូល គឺបានអញ្ជើញប្រធានគណបក្សសង្រ្គោះជាតិឲ្យចូលសវនាការនៅថ្ងៃទី១៦ខែវិច្ឆិកាឆ្នាំ២០១៧ វេលាម៉ោង៨ព្រឹក។ ជាសវនាការទៅលើបណ្តឹងសុំរំលាយគណបក្សសង្គ្រោះជាតិ។
ការកំណត់ពេលសវនាការនេះ ធ្វើឡើង ខណៈដែលគណបក្សសង្គ្រោះជាតិ នៅតែអះអាងថា ខ្លួននឹងមិនដាក់ឯកសារអ្វីទាំងអស់ ទៅកាន់តុលាការកំពូលដើម្បីការពារខ្លួន តទល់នឹងពាក្យបណ្តឹងសុំឲ្យរំលាយគណបក្សប្រឆាំងនេះឡើយ។
លោក ម៉ៅ មុនីវណ្ណ ប្រធានស្តីទីគណកម្មាធិការប្រតិបត្តិគណបក្សសង្រ្គោះជាតិ ប្រាប់វិទ្យុបារាំង RFI ថាគណបក្សនឹងមិនដាក់តំណាងឬមេធាវីចូលរួមសវនាការទេដោយរងចាំស្តាប់លទ្ធផលពីខាងក្រៅ។លោកបានប្រៀបធៀបសំណុំរឿងនេះទៅនឹងបូសដែលថាបើបម្រុងនឹងធ្លាយឲ្យវាធ្លាយកាន់តែឆាប់ទៅដើម្បីកុំឲ្យឈឹចាប់យូរ។
គួររំលឹកជូនថា កាលពីថ្ងៃទី ០៦ តុលា ក្រុមមេធាវីក្រសួងមហាផ្ទៃបានដាក់ពាក្យបណ្តឹងសុំរំលាយគណបក្សសង្គ្រោះជាតិនេះ ទៅកាន់តុលាការកំពូល ដោយភ្ជាប់ជាមួយនូវភស្តុតាងចំនួន២១កញ្ចប់ ដែលអះអាងថា ជាសម្រង់សម្ដីរបស់លោក កឹម សុខា រួមជាមួយវីដេអូឃ្លីបចំនួនបីដែលបង្ហាញថា គណបក្សសង្គ្រោះជាតិបានត្រូវរ៉ូវជាមួយបរទេស ដើម្បីប៉ុនប៉ងផ្តួលរំលំរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជា។ ប៉ុន្តែនៅក្នុងសេចក្តីថ្លែងការណ៍ចុងក្រោយរបស់គណបក្សសង្គ្រោះជាតិ កាលពីថ្ងៃទី ២៧ តុលា បានគូសបញ្ជាក់ថា គណបក្សសង្គ្រោះជាតិ មិនបានធ្វើអ្វីខុសច្បាប់នោះទេ ហើយគណបក្សប្រឆាំងដ៏ធំមួយនេះបានជំទាស់ដាច់ខាតនូវការប៉ុនប៉ងរំលាយគណបក្សសង្គ្រោះជាតិ។ បន្ថែមលើនេះ សេចក្តីថ្លែងការណ៍នេះយល់ឃើញថា ការរំលាយគណបក្សសង្គ្រោះជាតិនេះ គឺជារឿងនយោបាយសុទ្ធសាធ និងបានទាមទារសុំឲ្យមានការដោះស្រាយតាមផ្លូវនយោបាយវិញ។
សូមបញ្ជាក់ថា ពាក្យបណ្តឹងសុំឲ្យរំលាយគណបក្សសង្គ្រោះជាតិដែលកំពុងស្ថិតនៅក្នុងដៃរបស់តុលាការកំពូលនេះ គឺធ្វើឡើងខណៈដែលវិសោធនកម្មច្បាប់ចំនួនបួន ដែលបើកផ្លូវឲ្យមានការយកអាសនៈគណបក្សដែលត្រូវរំលាយទៅបែងចែកឲ្យគណបក្សដទៃនោះ ទើបតែត្រូវបានព្រះមហាក្សត្រឡាយព្រះហត្ថលេខាដាក់ឲ្យប្រើប្រាស់កាលពីថ្ងៃទី២៥ តុលា៕
ភ្នំពេញ — តុលាការកំពូលប្រកាសរំលាយគណបក្សសង្គ្រោះជាតិ ទៅតាមបណ្តឹងរបស់ក្រសួងមហាផ្ទៃ នៅថ្ងៃព្រហស្បតិ៍នេះ តុលាការកំពូលបានប្រកាសរំលាយគណបក្សសង្គ្រោះជាតិ ទៅតាមបណ្តឹងរបស់ក្រសួងមហាផ្ទៃ ដោយចោទថា គណបក្សនេះមានបំណងផ្តួលរំលំរដ្ឋាភិបាលបច្ចុប្បន្ន។ អនុប្រធានគណបក្សសង្រ្គោះជាតិលើកឡើងថា តុលាការធ្វើតាមការចង់បានរបស់លោក ហ៊ុន សែន ព្រមទាំងបានបញ្ជាក់ជំហរថា គណបក្សនេះនឹងអាចចូលរួមការបោះឆ្នោតក្នុងពេលខាងមុខ។ ចំណែកអ្នកឃ្លាំមើលស្ថានការណ៍សង្គមយល់ថា ការរំលាយគណបក្សសង្គ្រោះជាតិ គឺជាការស្លាប់នៃលទ្ធិប្រជាធិបតេយ្យនៅកម្ពុជា និងជាការសម្លាប់ទស្សនៈនៃកិច្ចព្រមព្រៀងទីក្រុងប៉ារីស។
តុលាការកំពូលនៅថ្ងៃព្រហស្បតិ៍នេះ បានសម្រេចរំលាយគណបក្សសង្គ្រោះជាតិ និងព្យួរសិទ្ធិនយោបាយរបស់ថ្នាក់ដឹកនាំគណបក្សនេះចំនួន ១១៨ នាក់ ក្នុងម្នាក់ៗចំនួន៥ឆ្នាំ ទៅតាមបណ្តឹងរបស់ក្រសួងមហាផ្ទៃ និងការរំពឹងទុករបស់លោក នាយករដ្ឋមន្រ្តី ហ៊ុន សែន ដោយចោទថា គណបក្សនេះបានឃុបឃិតជាមួយបរទេស ដើម្បីផ្តួលរំលំរដ្ឋាភិបាល។
មូលហេតុ គណបក្សសង្រ្គោះជាតិ ដើរចូលក្នុងសភា និង ការដើរចេញពីរដ្ឋសភា៖ ពួកគេសុទ្ធតែប្រកាសអំពីជោគជ័យដោយបានចូលកាន់កាប់ក្នុងសភាជាតិ បន្ទាប់គេប្រកាសពីជោគជ័យទៀតក្នុងការដើរចេញពីរដ្ឋសភាជាតិ !!
- រំដោះទីលានប្រជាធិប្បតេយ្យ
- រំដោះតំណាងរាស្ត្រ
- ទាមទារឲ្យមានការបោះឆ្នោតឡើងវិញ(ឆ្នាំ ២០១៣)
- ទាមទារឲ្យស៊ើបអង្កេតភាពមិនប្រក្រតីនៃការបោះឆ្នោត
- ទាមទារឲ្យមានតុល្យភាព និង ផ្លាស់ប្តូរ គជប
- បង្កើតទូរទស្សន៍ព្រះអាទិត្យ/ទូរទេស្សន៍សង្រ្គោះជាតិ
- ទាមទារធ្វើជាប្រធានគណកម្មការបង្រ្គប់កិច្ច/គណកម្មាចំពោះកិច្ច Ad Hoc Committee
- ទាមទារធ្វើជា អនុប្រធានរដ្ឋសភា
- ទមទារឲ្យមានវប្បធម៍សន្ទនា
- ទមទារឲ្យមានការបញ្ចប់រាល់បញ្ហាស្រុកខ្មែរ
- ទាមទារឲ្យមានកំលាំងតុល្យភាពក្នុងសភា
- បញ្ឈប់ការពឹងបរទេស ការលាភពណ៍ និងការឆ្កឹះឆ្កៀលផ្សេងៗ
- ទាមទារការមិនរំលាយបក្សសង្រ្គោះជាតិ
- ទាមទារដោះលែង កឹម សុខា ពីការជាប់ឃុំគុក ក្នុងផ្ទះ
- ទាមទារប្រជាជនមិនឲ្យចូលរួមការបោះឆ្នោតឆ្នាំ ២០១៨ (យុទ្ធនាការដេកផ្ទះ ឈ្នះឯង)
- ទាមទារឲ្យបរទេសផ្តាច់ EBA, GSP
- ទាមទារ អាមេរិក បារាំង ជប៉ុន បរទេសផ្សេងផ្តាច់ជំនួយពីកម្ពុជា
- យុទ្ធនាការ ទាមទារឲ្យមនុស្ស ១១៨ នាក់ដែលត្រូវច្បាប់ហាមធ្វើនយោបាយអាចធ្វើនយោបាយឡើងវិញ
- យុទ្ធនាការ ហូបនំបញ្ចុក ដើម្បីជួបជុំសមាជិកបក្សសង្រ្គោះជាតិ ០៩ មិថុនា ២០១៩
- យុទ្ធនាការ ចូលស្រុក ០៩ វិច្ឆិកា ២០១៩/ យុទ្ធនាការហូបអំបុករបស់គណបក្សប្រជាជន
No comments:
Post a Comment