ព្រឹត្តិការណ៍ ១៩៩២ – ១៩៩៩

ព្រឹត្តិការណ៍ ៥-៦ កក្កដា ១៩៩៧  និង ព្រឹត្តិការណ៍សំខាន់ៗ ( ពី ១២/០៦/១៩៩២ – ០២/០៤/១៩៩៩) 1992 Chronology Of Cambodian History

ឆ្នាំ ១៩៩២

1. Jan. 2, 1992 US Pres. George Bush addresses the Australian Parliament in Canberra [The address] and holds news conference with Australia PM Paul J. Keating in Canberra; Cambodian peace plan is raised. [News conference
2. Jan. 3, 1992 United States lift its sixteen year-old trade embargo and normalize economic relations with Cambodia. The US also end blanket opposition to lending to Cambodia by international financial institutions.
3. Jan. 4, 1992 US Pres. George Bush remarks with the Singapore Lecture Group, and holds news conference with Singapore PM Goh Chok Tong in Singapore; Cambodia is mention. [News conference
4. Jan. 8, 1992 The UN Security Council adopted a resolution S/RES/728 welcoming the operational of the UNAMIC, the SNC and the maintenance of the cease-fire. The Council also expresses concern about the existence of mines and minefields in Cambodia and considers establishing a training program in mine clearance.
5. Feb. 8, 1992 SOC Pres. Heng Samrin promulgated the law on renaming the People’s National Bank of Cambodia (PNBC) to the National Bank of Cambodia (NBC), and on the Force Physical Imprisonment in Criminal Cases.
6. Feb. 28, 1992 The UN Security Council adopted a resolution S/RES/745 authorizing the deployment of about 22,000 UN troops, police officers and civilian administrators into Cambodia to oversee the Paris agreement. The force, called the United Nations Transitional Authority in Cambodia (UNTAC), would be one of the largest ever deployed by the UN; its cost is estimated at about $2 billion.
7. March 11-16, 1992 The first UN troops arrived in Cambodia and began implementation of the Paris Accord.
8. March 30, 1992 UN began repatriating refugees. The first 630 of 370,000 displaced Cambodians in Site 2 camp are repatriated, under the protection of UN troops.
9. April 1, 1992 US Pres. Bush signs resolution H.J. Res. 456, among others, providing fund of $270 million to finance special United Nations peacekeeping activities in Cambodia, El Salvador, Yugoslavia, and other countries. 
10. April 23, 1992 Cambodia deposited with UN an instrument of accession to the Agreement On The Network Of Aquaculture Centres in Asia and the Pacific [27140].
11. May 26, 1992 Cambodia ratified the International Covenant on Economic, Social, Cultural, Civil and Political Rights 
12. June 1992 Khmer Rouge refused to disarm as required by the phase two of Paris Accord, refused to allow UN peacekeeping troops to inspect the territory they controlled, and began sporadic attacks in the countryside.
13. June 12, 1992 Supreme National Council of Cambodia set up Cambodian Mine Action Center (CMAC).
14. June 22, 1992 Reconstruction aid pledge. An international donor meeting in Tokyo pledged US$880 million in rehabilitation aid for Cambodia; the Khmer Rouge was rebuked for noncompliance with Phase two of the Paris Agreement.
15. July 1, 1992 US Pres. Bush remarks following discussions with Japanese PM Kiichi Miyazawa, welcoming the passage of Japan's peace cooperation bill, which allow Japan to participate actively in building a lasting peace in Cambodia and in other world trouble spots.  [Remark]
16. July 7, 1992 Munich Economic Summit Political Declaration, "We are seriously concerned at the present situation in Cambodia and urge all parties concerned to support UNTAC and uphold the still fragile peace process to bring it to a successful conclusion." [Read more]
17. July 14-15, 1992 Khmer Rouge escalated its military attacks by seizing six villages, shelling Kompong Thom province and attacking UN helicopters.
18. July 21, 1992 The UN Security Council adopted a resolution S/RES/766 demanding the Khmer Rouge to comply with phase II of Paris Accord. The Khmer Rouge has refused to lay down their arms and allows the deployment of UNTAC to the areas under their control.
19. uly 24, 1992 US Pres. Bush addresses the National League of Families of American Prisoners and Missing in Southeast Asia, “Our years of trying to seek cooperation from Cambodia and the Soviets were not rewarded until just recently. The U.N.-sponsored settlement plan in Cambodia…….have opened the way for unprecedented access. We will push hard to translate this access into answers.” [Read more]
20. July 28, 1992 US Rep. Solarz introduces H.R.5708 a bill to establish an Office of Cambodian Genocide Investigation.
21. Aug. 13, 1992 Election process began. The Special Representative of the UN Secretary General for Cambodia, Yasushi Akashi, signed the UNTAC Electoral Law, the blueprint for Cambodia's first multiparty election in decades.
22. Aug. 25, 1992 Cambodia deposited with UN an instrument of accession to the Agreement Establishing the International Fund for Agricultural Development [16041].
23. Aug. 27, 1992 SOC Pres. Heng Samrin promulgated the law on the Supervision of Financial Institutions
24. Sept. 2, 1992 Cambodian govt. released 70 prisoners after UN human rights workers determined that they had been detained without trial. Some had been imprisoned for as long as ten years.
25. Sept. 10, 1992 The Supreme National Council (SNC) adopted provision relating to the judiciary, and criminal law and procedure applicable in Cambodia during the transitional period.  [Text of the provisions]
26. Sept. 22, 1992 The Supreme National Council (SNC) set a moratorium on the export of logs from Cambodia in order to protect Cambodia's natural resources; requests states, especially neighboring states, to respect the moratorium by not importing such logs; and request UNTAC to take appropriate measures to secure the implementation of the moratorium.
27. Sept. 25, 1992 US Pres.'s message to the Congress reporting on the National Emergency with respect to Export Control Regulations, "At the beginning of the year, I announced the lifting of the US embargo against Cambodia in response to the United Nations-directed comprehensive political settlement of the decades-long Cambodian conflict. In April the Commerce Department issued a rule removing Cambodia from the list of embargoed countries and revising licensing policies and procedures affecting Cambodia and Laos to allow these countries to receive general license treatment for exports and re-exports of many items."
28. Oct. 5, 1992 Voter registration began in Phnom Penh and throughout the provinces over the following three months which eventually 4,764,430 voters were registered.
29. Oct. 13, 1992 The UN Security Council adopted a resolution S/RES/783 reiterating its demand for the Khmer Rouge to comply fully with phase II of Paris Accord. The Council also demands all Cambodian parties to respect for the cease-fire, help UNTAC to identify minefields, refrain from enlarging the territory under their control, and facilitate UNTAC in investigating reports of foreign forces in Cambodia.
30. Oct. 15, 1992 Cambodia ratified the UN Convention against Torture and Other Cruel, Inhuman or Degrading Treatment or Punishment [24841], Convention on the Elimination of All Forms of Discrimination Against Women [20378], Convention on the Rights of the Child [27531], and Convention relating to the Status of Refugees and the 1967 Protocol [2545].
31. Nov. 30, 1992 The UN Security Council adopted a resolution S/RES/792 imposing a trade embargo on the areas under the Khmer Rouge's control. The Council orders an end to all oil deliveries to the Khmer Rouge and orders Thailand to stop allowing the export through Thai territory of timber and gems, which is the Khmer Rouge's prime source of revenue. The move is a response to the Khmer Rouge's refusal to comply with the phase II of Paris Accord signed in Oct. 1991.
32. Dec. 2-4, 1992 Khmer Rouge captured six UN soldiers on Dec. 2 and accused them of spying. According to UNTAC, the six had been traveling unarmed near the town of Kompong Thom in observing troop movements as part of their peacekeeping mission. All are released on Dec. 4.
33. Dec. 19, 1992 Cambodia and France signed in Phnom Penh a Basic Agreement in the Field of Rubber. [Original agreement English French]
34. Dec. 22, 1992 UN General Assembly adopted resolution A/RES/47/209 concerning the financing of UNTAC.
35. Dec. 28, 1992 Khieu Samphan, the Khmer Rouge's leader, warned that UN personnel would be taken captive if they attempt to monitor UN sanctions, which was imposed on the Khmer Rouge by the UN Security Council on Nov. 30.

ឆ្នាំ ១៩៩២

1. -ថ្ងៃទី១២ ខែ៦ ឆ្នាំ១៩៩២ =Cmac ត្រូវបាន បង្កើត ដោយ ក្រុមប្រឹក្សា ជាតិ ជាន់ ខ្ពស់ នៅសម័យ Untac។
2. -ថ្ងៃទី២៨ ខែ៤ ឆ្នាំ១៩៩៣ =កិច្ចសន្យា រវាង អភិបាលរង ទី៣ខេត្ត កណ្តាល (លោក ជុន ស៊ីវ៉ាន់ ) ជាមួយ ជនជាតិ ចិន ដើម្បី បង្កើតទីក្រុង ជនជាតិចិននៅ ខេត្តកណ្តាល ប៉ុន្តែ ត្រូវ បានលោក គាត ជំទាស់ ។
3. -ថ្ងៃទី២៣ ដល់២៨ ខែ៥ ឆ្នាំ១៩៩៣ =ការបោះ ឆ្នោតទូទៅ ដែល គ្រប់ គ្រង និង ត្រួតពីនិត្យ ដោយ Untac ។
4. ខែ៣ ឆ្នាំ១៩៩៣ =រដ្ឋាភិបាល យកបាន ក្រុង ប៉ៃលិន ។

ឆ្នាំ ១៩៩៣

1. ថ្ងៃទី២ ខែ៤ ឆ្នាំ១៩៩៤ =ព្រះអង្គម្ចាស់ ចក្រពង្ស ស៊ិន សុង និង ស៊ិន សេន បានធ្វើ រដ្ឋប្រហាមិន បាន សំរេច មួយ នៅយប់​ ថ្ងៃសៅរ៏ ។
2. ខែ៩ ឆ្នាំ១៩៩៤ =លោក នន្ទ ចាន់ ចាង វ៉ាង សារពត៌មាន សំលេង យុវជន ត្រូវ គេសំលាប់ នៅក្បែរវត្ត ភ្នំ ។
3. ថ្ងៃទី២០ ខែ១០ ឆ្នាំ១៩៩៤ =លោក សម រង្ស៊ី ត្រូវគេ​ដក ចេញពី ក្រសួង សេដ្ឋកិច្ច​ និង ហិរញ្ញវត្ថុ ។
4. ថ្ងៃទី២៨ ខែ១០ ឆ្នាំ១៩៩៤ =ស្តេច ក្រុម ឃុន សរីវុឌ្ឍ សុំ លាលែង ពីរដ្ឋមន្រ្តី ក្រសួង កាបរទេស ។
5. ថ្ងៃទី២៨ ខែ១០ ឆ្នាំ១៩៩៤ =ព្រះអង្គ ម្ចាស់ ចក្រពង្ស និង ឧត្តមសេនីយ៏ ស៊ិន សុង ត្រូវ បានគេ កាត់ទោស កំបាំង មុខ អោយជាប់ ទោស ២០ ឆ្នាំ និង មន្រី្ត យោធា ជាន់ខ្ពស់ ៨នាក់ ទៀត ដែល រត់ចេញ ពីប្រទេស អោយ ជាប់ទោស ១៥ ឆ្នាំ ។
6. ខែ៦ ឆ្នាំ១៩៩៤ =លោក ច័ន្ទ ដារ៉ា អ្នក យកពត៌មាន កាសែត កោះសន្តិភាព ត្រូវគេ បាញ់ សំលាប់​ នៅក្រុង ខេត្ត កំពង់ចាម ។
7. ការ​បោះ​ឆ្នោតជាតិ​លើក​ទី​១​ ត្រូវ​បាន​ធ្វើ​ឡើង​នៅ​ថ្ងៃ​ទី​ ២៣-២៨​ ខែឧសភា​ ឆ្នាំ​១៩៩៣​។​ បើ​ទោះជា​មាន​អ​ស្ថេ​រ​ភាព​នៅ​តាម​តំបន់​ខ្លះ​គ្រប់គ្រង​ដោយ​ខ្មែរក្រហម​ អ្នក​ទៅ​បោះ​ឆ្នោត​មាន​ចំនួន​ច្រើន​ ស្មើនឹង​ ៨៦.៧៨​ ភាគរយ​ នៃ​អ្នក​ចុះ​ឈ្មោះ​បោះ​ឆ្នោត​សរុប​ជិត​ ៥​លាន​នាក់​។1​ គណបក្ស​នយោបាយ​ចំនួន​ ៤​ បាន​ឈ្នះ​អាសនៈ​នៅ​ក្នុង​សភាធម្មនុញ្ញ​ ប៉ុន្តែ​គ្មាន​គណបក្ស​ណា​ គ្រប់គ្រង​អាសនៈ​ភាគច្រើន​ដាច់ខាត​២/៣​ ដែល​ត្រូវការ​ចាំបាច់​ សម្រាប់​ប​ង្កើ​រដ្ឋាភិបាល​ថ្មី​នោះ​ទេ​ ដែល​ជា​ហេតុ​នាំ​ឱ្យ​មាន​រដ្ឋាភិបាលចម្រុះ​។​ អាជ្ញាធរអន្តរកាលសហប្រជាជាតិនៅកម្ពុជា (អ៊ុនតាក់ រឺ អ.អ.ស.ប.ក.) គឺជាប្រតិបត្តិការថែរក្សាសន្តិភាពរបស់សហប្រជាជាតិនៅកម្ពុជាក្នុងឆ្នាំ១៩៩២ -៩៣។ វាក៏ជាឱកាសដំបូងហើយដែលក្នុងនោះដែលស.ប.បានក្ដោបក្ដាប់លើរដ្ឋបាលនៃរដ្ឋឯករាជ្យមួយ ដោយបានរៀបចំ និងដំណើរការការបោះឆ្នោតមួយ (ដូចជាបានប្រឆាំងនឹងការធ្វើជាអ្នកអង្កេត រឺ ការត្រួតពិនិត្យ) មានស្ថានីយវិទ្យុ និងគុកផ្ទាល់ខ្លួន ហើយមានការទទួលខុសត្រូវដល់ការលើកទឹកចិត្ត និងការពារសុវត្ថិភាពសិទ្ធិមនុស្សថ្នាក់ជាតិ។
8. អ៊ុនតាក់ត្រូវបានបង្កើតឡើងនៅខែ កុម្ភៈ ឆ្នាំ១៩៩២ ក្រោមដំណោះស្រាយក្រុមប្រឹក្សាសន្តិសុខសហប្រជាជាតិ៧៤៥ក្នុងកិច្ចព្រមព្រៀងជាមួយរដ្ឋកម្ពុជា រដ្ឋាភិបាលជាក់ស្ដែងនៃប្រទេសនេះនៅពេលនោះ ដើម្បីអនុវត្តកិច្ចព្រមព្រៀងសន្តិភាពប៉ារីសនៅខែ តុលា ១៩៩១។[២] អ៊ុនតាក់គឺផលិតផលនៃសកម្មភាពការទូតដ៏ខ្លាំងក្លាអស់ជាងច្រើនឆ្នាំមកហើយ។ បានដឹកនាំដោយលោកអាកាឝ៊ិ-យ៉ាស៊ុយឝ៊ិ ដែលមានលោកឧត្តមសេនីយ៍ទោចន-ស៊ែនដឺរសុនជាប្រមុខនៃសមាសភាគយោធា អ៊ុនតាក់បានពាក់ព័ន្ធនឹងយោធា១៥៩០០នាក់ នគរបាលអសេនិក៣៦០០នាក់ អសេនិកជន២០០០នាក់ និងអ្នកស្ម័គ្រចិត្តស.ប.៤៥០នាក់ ដូចគ្នាដែរក៏បានរើសបុគ្គលិក និងអ្នកបកប្រែផ្ទាល់មាត់ក្នុងស្រុកដែរ។ ប្រតិបត្តិការទាំងមូលមានតម្លៃជាង$១,៥រយកោដិ ភាគច្រើនជាប្រាក់ខែសម្រាប់ពួកអ្នកស្រុកក្រៅ។ ប្រទេសជាច្រើនដែលចូលរួមផ្ដល់នូវពួកអ្នកអង្កេតយោធា នគរបាល រឺ កងទ័ពគឺ[៤]: កាណាដា កាមេរូន សាធារណរដ្ឋប្រជាមានិតចិន ជប៉ុន ឈីលី ញូហ្សេលែនដ៍ ថៃ ទុយណេស៊ី ព្រះរាជាណាចក្រនីដឺឡន់ បង់ក្លាដេស បារាំង ប៉ាគីស្ថាន ប៊ុលហ្គារី ប៉ូឡូញ បែលហ៊្សិក ប៊្រុយណេ ភ្វីលីពីន ម៉ាឡេស៊ី សហព័ន្ធរុស្ស៊ី សហរដ្ឋ សហរាជាណាចក្រ សេណេហ្គាល់ ហ្គាណា អាល់ហ្សេរី អាល្លឺម៉ង់ អាហ្សង់ទីន ឥណ្ឌា ឥណ្ឌូនេស៊ី អ៊ុយរូហ្គាយ អូទ្រីស អូស្ត្រាលី និងអៀរឡង់។
9. ១៩៩៣៖ នៅ​ឆ្នាំ​១៩៩៣ អាជ្ញាធរ​អន្តរកាល​អង្គការសហប្រជាជាតិ ហៅ​កាត់​ថា​អ៊ុនតាក់ បាន​ជួយ​រៀបចំ​ឲ្យមាន​ការបោះឆ្នោត​លើក​ទី​មួយ ដែល​កើត​ក្រោយ​ទី​បញ្ចប់នៃ​សង្គ្រាម​នៅ​កម្ពុជា​។ ពលរដ្ឋ​កម្ពុជា​​ជាង​៤​លាន​នាក់​បាន ឬ​ជាង​៩០%​នៃ​អ្នក​ដែល​មាន​សិទ្ធិ​បោះឆ្នោត​ទាំងអស់ បាន​ចូលរួម​នៅក្នុង​ការបោះឆ្នោត​នេះ​។ គណបក្ស​ហ្វ៊ុនស៊ិនប៉ិច​របស់​ព្រះអង្គម្ចាស់​នរោត្តម រណ​ឬ​ទ្ធិ​បានទទួល​សម្លេង​ឆ្នោត​ច្រើនជាងគេ​នៅក្នុង​ការបោះឆ្នោត​។ គណបក្ស​នេះ​ក្រោយមក​បាន​បង្កើតរដ្ឋាភិបាល​ចម្រុះ​ជាមួយនឹង​គណបក្ស​បី​ផ្សេងទៀត ដែល​ទទួលបាន​សម្លេង​នៅក្នុង​រដ្ឋសភា​។ នៅក្នុង​កិច្ចព្រមព្រៀង​មួយ ដែល​សម្របសម្រួល​ដោយ​សម្តេចនរោត្តម សីហនុ ព្រះអង្គម្ចាស់រ​ណ​ឬ​ទ្ធិ​ត្រូវបានជ្រើសតាំង​ជា​នាយករដ្ឋមន្ត្រី​ទី​មួយ រីឯ​លោក​ហ៊ុន សែន​នៃ​គណបក្ស​ប្រជាជន​កម្ពុជា បាន​ក្លាយជា​នាយករដ្ឋមន្ត្រី​ទី​ពីរ​។ រដ្ឋា​​ភិបាល​ចម្រុះ​នេះ បាន​តាក់តែង​រដ្ឋធម្មនុញ្ញ​ថ្មី​មួយ ដែល​បង្កើត​ឲ្យមាន​នូវ​របប​រាជានិយម​អាស្រ័យ​រដ្ឋធម្មនុញ្ញ និង​ប្រព័ន្ធ​ប្រជាធិបតេយ្យសេរីនិយម​ពហុបក្ស​។​
10. -ថ្ងៃទី១២ ខែ៦ ឆ្នាំ១៩៩២ =Cmac ត្រូវបាន បង្កើត ដោយ ក្រុមប្រឹក្សា ជាតិ ជាន់ ខ្ពស់ នៅសម័យ Untac។
11. -ថ្ងៃទី២៨ ខែ៤ ឆ្នាំ១៩៩៣ =កិច្ចសន្យា រវាង អភិបាលរង ទី៣ខេត្ត កណ្តាល (លោក ជុន ស៊ីវ៉ាន់ ) ជាមួយ ជនជាតិ ចិន ដើម្បី បង្កើតទីក្រុង ជនជាតិចិននៅ ខេត្តកណ្តាល ប៉ុន្តែ ត្រូវ បានលោក គាត ជំទាស់ ។
12. -ថ្ងៃទី២៣ ដល់២៨ ខែ៥ ឆ្នាំ១៩៩៣ =ការបោះ ឆ្នោតទូទៅ ដែល គ្រប់ គ្រង និង ត្រួតពីនិត្យ ដោយ Untac ។
13. ខែ៣ ឆ្នាំ១៩៩៣ =រដ្ឋាភិបាល យកបាន ក្រុង ប៉ៃលិន ។

ឆ្នាំ ១៩៩៥

1. ថ្ងៃទី៦ ខែ២ ឆ្នាំ១៩៩៥ =លោក សម រង្ស៊ី ត្រូវ គេបណ្តេញ ចេញ ពីគណៈកម្មាធិការ នាយក នៃគណបក្ស ហ្វ៊ុន ស៊ិនប៉ិច ។
2. ភ្ការ​វាយ​ប្រហារ​របស់​កង​កម្លាំង​យោធា​ទៅ​លើ​ជំរំ​ដ៏​រឹងមាំ​មួយ​ របស់​ពួក​ខ្មែរ​ក្រហម ​ដែល​ជនជាតិ​អូស្រ្តាលី​ម្នាក់​ឈ្មោះ David Wilson ត្រូវ​ចាប់​ជា​ចំណាប់​ខ្មាំង​ក្នុង​ឆ្នាំ​១៩៩៤ ទំនង​ជា​ព្រឹត្តិការណ៍​ដែល​បណ្តាល​ឲ្យ​គាត់​ស្លាប់ គឺ​មិន​មែន​ដោយ​សារ​តែ​ការ​បដិសេធ​របស់​រដ្ឋាភិបាល មិន​ផ្តល់​ប្រាក់​ថ្លៃ​លោះ​គាត់​ចំនួន ៥​ម៉ឺន​ដុល្លារ​នោះ​ទេ​។ ​នេះ​បើ​យោង​តាម​អ្នក​ស៊ើប​អង្កេត​របស់​តុលាការ​នៅ​ទីក្រុង​មែលប៊ន បាន​រក​ឃើញ​កាល​ពី​ម្សិលមិញ។​ លោក Iain West បាន​ចេញ​របាយការណ៍​រក​ឃើញ​មួយ​ដោយ​ធ្វើ​ឲ្យ​ច្បាស់​ថា រដ្ឋាភិបាល​បាន​ធ្វើ​ត្រូវ​ពាក់ព័ន្ធ​នឹង​ការ​ដោះស្រាយ​ករណី​បុរស​អាយុ​២៩​ឆ្នាំ​មក​ពី​ទីក្រុង មែលប៊ន ដែល​ត្រូវ​បាន​ចាប់​ជំរិត​នោះ។ ប៉ុន្តែ រដ្ឋាភិបាល​កម្ពុជា មិន​បាន​ធ្វើ​តាម​ការ​សន្យា​របស់​ខ្លួន​ដែល​ថា ​នឹង​មិន​វាយប្រហារ​ទៅ​លើ​តំបន់​ខ្មែរ​ក្រហម ដែល​កាន់​កាប់​នៅ​តំបន់​ភ្នំ​វល្លិ ក្នុង​ខេត្ត​កំពត ​ដែល​ជា​កន្លែង​លោក Wil​son និង​ជន​បរទេស​មក​ពី​ប្រទេស​លោក​ខាង​លិច​ពីរ​នាក់​ទៀត​​ ត្រូវ​បាន​ចាប់​ខ្លួន​អស់​ពេល​២​ខែ​តាំង​ខែ​កក្កដា​ឆ្នាំ​១៩៩៤។
3. របាយការណ៍​រក​ឃើញ​នេះ​ដែល​មាន​ចំនួន​២៣​ទំព័រ បាន​ឲ្យ​ដឹង​ថា​ ៖ «វា​ទំនង​ជា​ថា​ដំណើរ​វិវត្តន៍​ដែល​បាន​ធ្វើ​ឲ្យ​មាន​បញ្ជា​ពី មេ​បញ្ជា​ការ នួន ប៉ែត ឲ្យ​សម្លាប់​ចំណាប់​ខ្មាំង​ទាំង​នោះ ជា​ការ​ធ្វើ​ឲ្យ​មាន​ការ​បង្កើន​ការ​វាយ​ប្រហារ​ទៅ​លើ​ខ្មែរ​ក្រហម​ដោយ កម្លាំង​កង​យោធពល​ខេមរ​ភូមិន្ទ»។ លោក Wilson រួម​ជាមួយ​ជន​ជាតិ​អង់គ្លេស​លោក​ Mark Slater និង​លោក Jean-Michel Braquet ​ជន​ជាតិ​បារាំង ត្រូវ​គេ​សម្លាប់​ពីរ​ខែ​ក្រោយ ​បន្ទាប់​ពី​ត្រូវ​ពួក​ខ្មែរ​ក្រហម​ចាប់​ជា​ចំណាប់​ខ្មាំង ដែល​បាន​បំផ្ទុះ​រថភ្លើង​ដែល​ធ្វើ​ដំណើរ​ឆ្ពោះ​ទៅ​ខេត្ត​ព្រះសីហនុ ដោយ​មីន​តោន កំាភ្លើង​យន្ត ​និង​បេ​‑៤០ និង​បាន​សម្លាប់​មនុស្ស​១៣​នាក់​និង​បាន​ចាប់​ជា​ចំណាប់​ខ្មាំង​ជិត ១០០​នាក់​។ មេ​បញ្ជា​ការ​ខ្មែរ​ក្រហម នួន ប៉ែត, ឈូក រិន និង​ សំ ប៊ិត​ ត្រូវ​កាត់​ឲ្យ​ជាប់​​ទោស​ពាក់ព័ន្ធ​នឹង​ការ​សម្លាប់​ប្រជាជន​មក​ពី​ លោក​ខាង​លិច​ទាំង​បី​នាក់​នោះ​។
4. តាម​របាយការណ៍​រក​ឃើញ​របស់​លោក​ West បាន​ឲ្យ​ដឹង​ថា រដ្ឋ​មន្រ្តី​ការ​បរទេស​កម្ពុជា ទ្រង់​ នរោត្តម សិរីវុឌ្ឍ បន្ទាប់​មក​បាន​ប្រាប់​ទៅ​ទូត​អូស្រ្តាលី ​អង់គ្លេស​ និង​បារាំង នៅ​ថ្ងៃ​ទី​៨ ខែ​សីហា ​ក្នុង​ឆ្នាំ​នោះ​ថា «​នឹង​មាន​ការ​វាយ​ប្រហារ​ផ្តាច់​ព្រ័ត្រ​មួយ​ទៅ​តំបន់​ភ្នំ​វល្លិ នៅ​ក្នុង​រយៈ​ពេល​មួយ​ឬ​ពីរ​សប្តាហ៍»។របាយការណ៍​រក​ឃើញ​របស់​លោក​ West បាន​បន្ត​ថា៖ «ទោះ​ជា​យ៉ាង​ណា​ក្តី ផែនការ​នោះ​គឺ​ថា រដ្ឋាភិបាល​កម្ពុជា​នឹង​រង់ចាំ​ចាប់​ផ្តើម​ការ​វាយ​ប្រហារ​នេះ រហូត​ដល់​ក្រោយ​ពី​ស្ថានភាព​ចំណាប់​ខ្មាំង​ត្រូវ​បាន​ដោះស្រាយ រួច»។ ប៉ុន្តែ​វីដេអូ​ដែល​បង្ហាញ​រយៈ​ពេល​ខ្លី អំពី​លោក​ Slater ​បាន​​បញ្ជាក់ថា​ គាត់​បាន​ត្អូញត្អែរ​ប្រាប់​ថា​ មាន​ការ​​បាញ់​ ទម្លាក់​គ្រាប់​ទៅ​ក្នុង​និង​ជុំវិញ​កន្លែង​ដែល​គាត់​ត្រូវ​បាន​ចាប់ ជា​ចំណាប់​ខ្មាំង។ របាយការណ៍​រក​ឃើញ​របស់​លោក​ West បាន​បន្ត​ទៀត​ថា មេបញ្ជាការ នួន ប៉ែត បាន​ទាមទារ​ជា​លាយ​លក្ខណ៍​អក្សរ​នៅ​ថ្ងៃ ទី១៩ ខែ​សីហា ​ឲ្យ​កម្លាំង​កង​យោធពល​ខេមរ​ភូមិន្ទ ដក​ចេញ​ពី​តំបន់​ជុំវិញ​តំបន់​ភ្នំ​វល្លិ ​ជា​លក្ខខណ្ឌ​នឹង​ការ​ដោះស្រាយ​បញ្ហា​ចំណាប់​ខ្មាំង​ជន​បរទេស​ទាំង នោះ​»។
5. រដ្ឋាភិបាល​កម្ពុជា​ផ្ទុយ​ទៅ​វិញ​បាន​បង្កើន​ការ​វាយ​ប្រហារ យោធា​នៅ​ក្នុង​តំបន់​នោះ និង​ធ្វើ​ការ​ទម្លាក់​គ្រាប់​នៅ​តំបន់​មួយ​ចំនួន​ជុំវិញ​ជំរំ​នោះ ហើយ​បាន​ធ្វើ​ឲ្យ​មាន​ការ​ជម្លៀស​ជន​បរទេស​ចេញ​ពី​តំបន់​ខេត្ត​កំពត​នៅ​ថ្ងៃ​ទី២៣ ខែ​សីហា ១៩៩៤​»។ បន្ទាប់ មក​ឯក​អគ្គ​រដ្ឋ​ទូត​អូស្រ្តាលី លោក Tony Kevin បាន​ថ្លែង​ថា​ ការ​វាយ​ប្រហារ​ទៅ​លើ​តំបន់​នោះ បាន​ធ្វើ​ឲ្យ​មេ​បញ្ជា​ការ​នួន​ ប៉ែត ខក​ចិត្ត និង​ខឹង សម្បា​ហើយ​បាន​ធ្វើ​ឲ្យ​ប៉ះ​ពាល់​ដល់​គាត់​ចំពោះ​ការ​ចរចា​ករណី​លោក David Wilson។
6. លោក ញឹក ប៊ុនឆៃ អតីត​អគ្គមេ​បញ្ជាការ​រង​មក​ពី​គណបក្ស​ហ៊្វុនស៊ិនប៉ិច បច្ចុប្បន្ន​ជា​ឧបនាយក​រដ្ឋ​មន្រ្តី ថ្លែង​កាល​ពី​ម្សិលមិញ​ថា ​អ្នក​ដែល​មាន​អំណាច​ក្នុង​អំឡុង​ពេល​នោះ​ពិត​ជា​មាន​ការ​សោកស្តាយ​ យ៉ាង​ខ្លាំង​ចំពោះ​ករណី​ស្លាប់​របស់​បុរស​បរទេស​ទាំង​បី​នាក់​នោះ ​ប៉ុន្តែ​លោក​បាន​ថ្លែងថា ការ​វាយ​ប្រហារ​ដោយ​កង​យោធា​ទៅ​លើ​តំបន់​ភ្នំ​វល្លិ​នោះ គឺ​ធ្វើ​ឡើង​បន្ទាប់​ពី​ពួក​គេ​បាន​ស្លាប់​រួច​ទៅ​ហើយ​។ លោក​បន្ត ថា ៖ «ព្រះ​អង្គ​ម្ចាស់​នរោត្តម រណឫទ្ធិ ​ថ្លែង​ពេល​នោះ​ថា រដ្ឋាភិបាល​នឹង​ផ្តល់​ប្រាក់​លោះ​ចំនួន​១៥​ម៉ឺន​ដុល្លារ ប៉ុន្តែ​ការ​ស៊ើប​អង្កេត​របស់​យើង​បាន​បង្ហាញ​ថា ​មេ​បញ្ជា​ការ​ទាំង​នោះ​បាន​សម្លាប់​ចំណាប់​ខ្មាំង​ទាំង​នោះ​រួច​ទៅ​ហើយ​»។
7. របាយការណ៍​រក​ឃើញ​របស់​លោក​ West ឲ្យ​ដឹង​ថា ​វា​មិន​មាន​ហេតុផល​ស្រប​ច្បាប់​ណា​មួយ​សម្រាប់​រិះ​គន់​រដ្ឋាភិបាល​ អូស្រ្តាលី​ លើការ​មិន​ផ្តល់​ប្រាក់​លោះ​ទៅ​ឲ្យ​នួន ប៉ែត នោះ​ទេ​។ «​​ជំហរ​របស់​ប្រទេស​លោក​ខាង​លិច​ភាគ​ច្រើន រួម​ទាំង​អូស្រ្តាលី គឺ​មិន​បង់​ប្រាក់​លោះ​»។​លោក Alastair Gaisford  អតីត​រដ្ឋ​មន្រ្តី​ការ​បរទេស​អូស្រ្តាលី ដែល​បាន​មក​កាន់​កម្ពុជា និង​ពាក់​ព័ន្ធ​​ក្នុង​ការ​ព្យាយាម​ឲ្យ​មាន​ការ​ដោះ​លែង​ លោក Wilson ​ប្រាប់​ភ្នំពេញ​ប៉ុស្តិ៍​កាល​ពី​ម្សិលមិញ​ថា អូស្រ្តាលី​គួរ​ធ្វើ​អ្វី​ច្រើន​ជាង​នេះ​នាពេល​នោះ រួម​មាន​ដូច​ជា​ការ​កាត់​ជំនួយ​។
8. លោក​ថ្លែង​បន្ត​ថា​ នៅ​ខែ​មីនា ឆ្នាំ​១៩៩៤ រដ្ឋាភិបាល​អាមេរិក​បាន​ជួយ​ឲ្យ​មាន​ការ​ដោះលែង​មន្រ្តី​ការងារ​ផ្តល់​ជំនួយ ដែល​ត្រូវ​បាន​ចាប់​ជំរិត បន្ទាប់​ពី​ប្រាប់​កម្ពុជា​ ពី​ការ​វាយ​ប្រហារ​ណា​មួយ​ទៅ​លើ​តំបន់​ភ្នំ​វល្លិ ដែល​ជា​កន្លែង​ចាប់​ជំរិត​មន្រ្តី​ផ្តល់​ជំនួយ​នឹង​ធ្វើ​ឲ្យ​មាន​ ការ​ព្យួរ​ជំនួយ​។ លោក Gaisford បាន​ថ្លែង​បន្ត​ថា​៖ «ប៉ុន្តែ​នាយក​រដ្ឋ​មន្រ្តី​អូស្រ្តាលី​ពេល​នោះ លោក Paul Keating ​បាន​ផ្ញើ​លិខិត​មួយ​មក​ទ្រង់ នរោត្ត​ម រណឫទ្ធិ និង​លោក ហ៊ុន សែន ពន្យល់​ថា ​ដោយ​មិន​គិត​ពី​អ្វី​ដែល​កើត​ឡើង នៅ​ពេល​រឿង​នេះ​បញ្ចប់ យើង​នឹង​បញ្ជូន​ជំនួយ​យោធា​»។ លោក​អះអាង​ថា លោក​បាន​ផ្ញើ​លិខិត​នេះ​។​ លោក​ West បាន​ថ្លែង​នៅ​ក្នុង​របាយការណ៍​លោក​ថា​លោក​មិន ​មាន​ភាព​អាច​ជឿ​ជាក់​បាន​ថា ​លោក Gaisford អាច​ធ្វើ​ជា​សាក្សី​ឬ​ជា​អ្នក​ប្រវត្តិសាស្ត្រ​បាន​ទេ។  លោក​បន្ត​ថា​៖ «វា​មិន​លម្អៀង​ទេ​ចំពោះ​ការ​រិះ​គន់​លើ​ការ​សម្រេច​ចិត្ត​ដែល​មិន​ចាត់ ​វិធានការ​ការ​ទូត​ដូច​ជា​ការ​គំរាម​ដាក់​កម្រិត​ឬ​បញ្ឈប់​ការ​ផ្តល់​ ជំនួយ​បរទេស​ដើម្បី​ជា​ការ​ដាក់​សម្ពាធ​លើ​ការ​ដោះ​ស្រាយ​បញ្ហា ចាប់​ជំរិត​នោះ»។
10. ការចាប់ភ្ញៀវទេសចរណ៍បរទេស ៣នាក់ ប្រការដែលគេលើកករណីចាប់ជនទេសចរបរទេស ៣នាក់នេះ មានសារៈសំខាន់ណាស់ ពីព្រោះកត្តានយោបាយបរទេសដែលធើ្វឲ្យខ្មែរក្រហម កាន់តែត្រូវទទួលភាពឯកកោពីសំណាក់រដ្ឋាភិបាលបរទេសនានា ដែលកន្លងមកនៅមានភាពស្ទាក់ស្ទើរ ដូចជា អូស្ត្រាលី បារាំង និងអង់គ្លេស។ អាចថានយោបាយអត្តឃាតខ្លួនឯងរបស់ខ្មែរក្រហមក៏បាន ដែលធើ្វឲ្យការតស៊ូនយោបាយរបស់ខ្លួនត្រូវរងការរិះគន់ និងលែងមានការគាំទ្រទៀត ហើយក៏ជាឱកាសមួយសម្រាប់រាជរដ្ឋាភិបាល អាចពង្រឹង និងចាត់វិធានការផ្សេងៗសម្រាប់បំផ្លាញរចនាសម្ព័ន្ធរបស់ខ្មែរក្រហមផងដែរ។
11. ខែកក្កដា ឆ្នាំ១៩៩៤ ខ្មែរក្រហម បានធើ្វការវាយប្រហារលើខ្សែរថភ្លើង ភាគខាងត្បូងប្រទេស (នៅខេត្តកំពត) បានសម្លាប់អ្នកដំណើរ និងជនជាតិវៀតណាម ហើយចាប់ទេសចរ ៣នាក់ សញ្ជាតិ បារាំង អូស្តា្រលី និងអង់គ្លេស។ ក៏មានការប្រកាសជាផ្លូវការពីមេខ្មែរក្រហមដល់ថ្នាក់ខ្ពស់បំផុត អំពីការទទួលខុសត្រូវចំពោះអំពើចាប់នេះ និងមានប្រតិកម្មយ៉ាងខ្លាំងក្លាពីសំណាក់ជាតិ និងអន្តរជាតិ។
12. រដ្ឋាភិបាល បានប្រឹងបែងចរចា និងកំណត់ប្រាក់លោះចំណាប់ខ្មាំងជាមួយ នួន ប៉ែត មេខ្មែរក្រហមនៅតំបន់នោះ តែពុំបានជោគជ័យ។ បន្ទាប់មក ក៏មានរៀបចំប្រតិបតិ្តការរំដោះចំណាប់ខ្មាំងដោយប្រើកម្លាំងទ័ពហ៊ុំព័ទ្ធទីតាំងដែលកំណត់ថាជាកន្លែងឃុំឃាំង។ ដោយមានជំនួយពីពួកខ្មែរក្រហមដែលចុះចូលកន្លងមក ប្រតិបតិ្តការបានសំរុកទៅដល់មូលដ្ឋានគ្រប់គ្រងរបស់ នួន ប៉ែត នៅខែតុលា។ ប៉ុន្តែទេសចរទាំង ០៣នាក់ បានត្រូវសម្លាប់តាំងពីជាងមួយខែមុនម្ល៉េះ ធើ្វឲ្យខ្មែរក្រហមកាន់តែត្រូវអន្តរជាតិថ្កោលទោស ហើយឯកោទ្វេឡើង ទោះបីជាអ្នកខ្លះនៅមានសមានចិត្តគាំទ្រថាជាកម្លាំងប្រឆាំងយួនឈ្លានពានកី្ត ក៏ព្រឹត្តិការណ៍នេះបានធើ្វឲ្យគេផ្លាស់ប្តូរទស្សនៈយ៉ាងឆាប់រហ័ស។
13. រដូវប្រាំងបានចាប់ផ្តើម ខ្មែរក្រហមបង្កើនសកម្មភាពយ៉ាងខ្លាំងនៅក្នុងខេត្តបាត់ដំបង បន្ទាយមានជ័យ ជាពិសេស សៀមរាប។ រដ្ឋាភិបាលនៅតែបន្តការប្រឹងប្រែងថែមទៀតដើម្បីបញ្ចុះបញ្ចូលកម្លាំង ខ្មែរក្រហម តាមវិធីសាស្ត្ររូបភាពអូសទាញច្រើនយ៉ាង។ ខ្មែរក្រហមក៏បានផ្លាស់ប្តូរយុទ្ធវិធីរបស់ខ្លួន កៀបសង្កត់លើអ្នកភូមិជាប្រជាជននៅតំបន់នោះឲ្យចូលរួមក្នុងចលនា និងបង្ខំឲ្យផ្តល់កម្លាំង ស្រូវ អង្ករ។ អ្នកដែលប្រឆាំងត្រូវដុតផ្ទះ ដុតស្រូវចោល។ល។
14. ខេត្តបាត់ដំបង ក៏ត្រូវរងនូវការជម្លៀស បន្លាស់ប្តូរទីលំនៅរបស់ប្រជាជន ដើម្បីគេចពីការប្រយុទ្ធគ្នា។ ស្រុករតនមណ្ឌលជាចំណុចក្តៅនៃសមរភូមិប្រយុទ្ធ។ ខ្មែរក្រហមបានចាប់ប្រជាជនគៀងទៅធើ្វការឆ្ការព្រៃ បើកផ្លូវរបៀង និងពង្រឹងទីតាំងអន្លង់វែងទៅព្រះវិហារ។ ដើមឆ្នាំ ១៩៩៥ រដ្ឋាភិបាលបានប្រមូលផ្តុំកម្លាំងរាប់ពាន់នៅទិសភ្នំគូលេន ជាមូលដ្ឋានខ្មែរក្រហមធ្លាប់ជម្លៀស និងបោះជាទីបញ្ជាការធំមួយ។ ខែកុម្ភៈ ការប៉ះទង្គិចនៅក្នុងតំបន់ព្រះវិហារ និងអន្លង់វែង ចាប់ផ្តើម និងបង្កការខូចខាតធ្ងន់ធ្ងរជាបន្តបន្ទាប់។
15. គួរ​បញ្ជាក់​ថា​ សំ​ ប៊ិត​ ត្រូវ​បាន​កំលាំង​រដ្ឋាភិបាល​ចាប់​ខ្លួន​កាល​ពី​ថ្ងៃ​ទី​២៥​ ខែ​ឧសភា​ ឆ្នាំ​២០០២​នៅ​ភូមិ​ស្ដៅ​ ឃុំ​ស្ដៅ​ ស្រុក​រតនៈ​មណ្ឌល​ ខេត្ត​បាត់ដំបង​ ជា​ទីកន្លែង​ដែល​សំ​ ប៊ិត​ និង​ភរិយា​រស់​នៅ​ហើយ​ត្រូវ​បាន​តុលាការ​សំរេច​ផ្ដន្ទាទោស​ឲ្យ​ជាប់​គុក​អស់​មួយ​ជីវិត​ រួម​ជាមួយ​មេ​ខ្មែរ​ក្រហម​២​នាក់​ទៀត​គឺ​ឈូក​ រិន​ និង​នួន​ ប៉ែត​ (សព្វ​ថ្ងៃ​នៅ​ក្នុង​គុក​ព្រៃ​ស​)​ ពី​បទ​ថា​បាន​សម្លាប់​ជន​បរទេស​៣​នាក់​គឺ​លោក​ David Wilson​ លោក​ Briton Mark Slater​ ជា​ជន​ជាតិ​អូស្ត្រាលី​ និង​លោក​ Jean Michel Braquel​ ជា​ជនជាតិ​បារាំង​នៅ​អំឡុង​ឆ្នាំ​១៩៩៤​ខណៈ​ពេល​ដែល​ជន​បរទេស​ទាំង​៣​នាក់​ធ្វើ​ដំណើរ​តាម​រថភ្លើង​កាត់​តាម​តំបន់​ភ្នំ​វល្លិ​ ។​ នួន​ ប៉ែត​ និង​ឈូក​ រិន​ព្រម​ទាំង​សំ​ ប៊ិត​ ត្រូវ​បាន​គេ​និយាយ​ថា​ជា​មេ​ខ្មែរ​ក្រហម​ខ្លាំង​ពូកែ​នៅ​តំបន់​ភ្នំ​វល្លិ​ ។​ គេ​បញ្ជា​ឲ្យ​កូនចៅ​វាយ​ប្រហារ​លើ​ខ្សែ​រថភ្លើង​ស្ទើរ​រាល់​ថ្ងៃ​ ហើយ​ក៏​ឈាន​ទៅ​សម្លាប់​ជនបរទេស​ទាំង​៣​នាក់​នោះ​ ។
16. ថ្ងៃទី ២៤ ខែ ២ ឆ្នាំ១៩៩៥ =ថ្ងៃបុណ្យខួប រំលឹក អ្នករង គ្រោះ ដោយសារ គ្រាប់ម៉ីន លើកទី១ ។
17. ថ្ងៃទី៩ ខែ១១ ឆ្នាំ១៩៩៥ =គណបក្ស ជាតិ ខ្មែរ ត្រូវ បង្កើតឡើង (គណបក្ស សម រង្ស៊ី)។
18. ថ្ងៃទី២១ ខែ១១ ឆ្នាំ១៩៩៥ =ស្តេច ក្រុម ឃុន សិរីវុឌ្ឍ ត្រូវ ដក អភ័យ ឯកសិទ្ធិ ពីសភា ។
19. ថ្ងៃទី២១ ខែ១១ ឆ្នាំ១៩៩៥ =ស្តេច ក្រុមឃុន ត្រូវ គេ ចាប់ ខ្លួន ដោយ ការចោទ ប្រកាន់ថា បាន និយាយ ចង់ សំលាប់ លោក ហ៊ុន សែន ។
20. ថ្ងៃទី២ ខែ១២ ឆ្នាំ១៩៩៥ =ហុក ឡង់ឌី ចូលរួម ពិធីកំចាត់ យួន សេរី នៅកម្ពុជា ។
21. ខែ១២ ​ឆ្នាំ១៩៩៥ =ព្រះអង្គ ម្ចាស់ សិរីវុឌ្ឍ​ ត្រូវនិរទេសខ្លួន ។
22. ថ្ងៃទី២២ ខែ២ ឆ្នាំ១៩៩៦ =ព្រះអង្គ ម្ចាស់ សិរីវុឌ្ឍ​ ត្រូវ កាត់ទោស ជាប់គុក ១០ឆ្នាំ ពីថ្ងៃទី ២៦ ខែ១១ ឆ្នាំ១៩៩៥ ។
23. Feb. 6, 1995 Sam Rainsy is expelled from FUNCINPEC steering committee.
24. Feb. 24, 1995 Mines Awareness Day is celebrated for the time in Cambodia.  After decades of war, Cambodia is spoilt with millions of landmines, which are claiming victims every day.
25. April 6, 1995 US Rep. Rohrabachur introduces H.R.1451
26. July 11, 1995 The US House of Representatives passes Bill H.R.1642, extending Cambodia unconditional Most Favored Nation (MFN) trading status.
27. July 20, 1995 Cambodia reopens her embassy in Washington DC, twenty years after it closed following the fall of Phnom Penh in 1975. Mr. Var Huoth is ambassador.
28. Aug. 10, 1995 Cambodia and International Development Association signed in Phnom Penh an agreement relating to development credit. [Agreement in English French]
29. Sept. 21, 1995 Testimony of Winston Lord, US Assistant Secretary of State for East Asian and Pacific Affairs, on Cambodia before the House Subcommittee on Asia and the Pacific.
30. Sept. 29, 1995 Cambodia and Thailand sign an agreement on the establishment of border committees.
31. Oct. 11, 1995 Cambodia and International Development Association sign in Phnom Penh an agreement relating to development credit. [Agreement on Power rehabilitation in English French] [Economic rehabilitation in English French]
32. Nov. 9, 1995 Khmer Nation Party is found.
33. Nov. 21, 1995 Prince Norodom Sirivudh is stripped of his parliamentary immunity and arrested on charges of plotting to assassinate the second PMs Hun Sen.
34. Dec. 18, 1995 Cambodia ratified UN Framework Convention on Climate Change.
35. Dec. 19, 1995 Prince Sirivudh is released from prison and sent into exile.

ឆ្នាំ ១៩៩៦

1. ថ្ងៃទី២៦​ ខែ២ ឆ្នាំ១៩៩៦ =ហាង ង៉ោ ត្រូវគេ សំលាប់ នៅរដ្ឋកាលីហ័រញ៉ា ដោយ មនុស្ស ពាល ៣នាក់ ។
2. ថ្ងៃទី២៦ ខែ៣ ឆ្នាំ១៩៩៦ =អ្នកដោះ មីន ជនជាតិ អង់គ្លេស Christopher Howes និង អ្នក បក ប្រែ ឈ្មោះ ហួន ហួត ត្រូវ បាន ពង្រាត់ ដោយពួក ខ្មែរ ក្រហម នៅភូមិ ព្រះគោចាស់ ចំងាយ ១៧គ.មពី ប្រាសាទ អង្គ និង ក្រុមអ្នក រកមីន ជាតិ កម្ពុជា ក៏ ត្រូវ ចាប់ ពង្រាត់ ផងដែរ ប៉ុន្តែ ត្រូវ លែង វិញ បន្ទាប់ ពី ២ . ៣ ម៉ោង ក្រោយមក ។
3. ថ្ងៃទី១៨ ខែ៤ ឆ្នាំ១៩៩៦ =ប្រទេស កម្ពុជា ដាក់ ពាក្យសុំ ចូល ជាសមាជិក ​ពេញ អង្គ Asean ទៅអោយ Ali Alatas ដែលក្នុង ឆ្នាំ១៩៩៤ ប្រទេស កម្ពុជា បានចូល Asean ក្នុងនាម ជាភ្ញៀវ ពិសេស និង បាន​ក្លាយ ជាអ្នក អង្គេតការ នៅឆ្នាំ ១៩៩៥ ។
4. ថ្ងៃទី១៨ ខែ៥ ឆ្នាំ១៩៩៦ =ចាងវ៉ាង សារពត៌មាន ឧត្តមគតិខ្មែរ គឺលោក ធន់ ប៊ុនលី គេបាញ់ សំលាប់ នៅ កណ្តាល ទី ក្រុង ភ្នំពេញ ។
5. ថ្ងៃទី១៤ ដល់១៧ ខែ៧ ឆ្នាំ១៩៩៦ =ហ៊ុន សែន ធ្វើទស្សនកិច្ច នៅ កូរ៉េ ខាង ត្បូង ។
6. ថ្ងៃទី១៨ ដល់២៣ ខែ៧ ឆ្នាំ១៩៩៦ =ហ៊ុន សែន ធ្វើទស្សនកិច្ច នៅចិន ។
7. ខែ៨ ឆ្នាំ១៩៩៦ =អៀង សារី បានដឹកនាំ ក្រុម ផ្តាច់ខ្លួន ចូលជាមួយ រដ្ឋាភិបាល នៅក្រុង ប៉ៃលិន 
8. ថ្ងៃទី១៩ ខែ១១ ឆ្នាំ១៩៩៦ =ប្អូនថ្លៃរបស់ ហ៊ុន សែន ឈ្មោះកូវ សាម៉ុត ត្រូវ គេបាញ់ សំលាប់ នៅក្រុង ភ្នំពេញ ។
9. ថ្ងៃទី៣ ខែ៣ ឆ្នាំ១៩៩៦ =ជនសង្ស័យ ៣នាក់ ត្រូវ គេចាប់ ខ្លួន ដែល ក្នុងនោះ មាន ម្នាក់ គឺលោក ស្រ៊ុន វង្សវណ្ណៈ ជាសមាជិក គណ៖កម្មាធិការនាយក គណបក្ស សម រង្ស៊ី និង ជាប្រធាន សន្តិសុខ របស់ គណបក្ស ។
10. ថ្ងៃទី២២ ខែ២ ឆ្នាំ១៩៩៦    =ព្រះអង្គ ម្ចាស់ សិរីវុឌ្ឍ​ ត្រូវ កាត់ទោស ជាប់គុក ១០ឆ្នាំ ពីថ្ងៃទី ២៦ ខែ១១ ឆ្នាំ១៩៩៥ ។
11. ថ្ងៃទី២៦​ ខែ២ ឆ្នាំ១៩៩៦   =ហាង ង៉ោ ត្រូវគេ សំលាប់ នៅរដ្ឋកាលីហ័រញ៉ា ដោយ មនុស្ស ពាល ៣នាក់ ។
12. ថ្ងៃទី២៦ ខែ៣ ឆ្នាំ១៩៩៦   =អ្នកដោះ មីន ជនជាតិ អង់គ្លេស Christopher Howes និង អ្នក បក ប្រែ ឈ្មោះ ហួន ហួត ត្រូវ បាន ពង្រាត់ ដោយពួក ខ្មែរ ក្រហម នៅភូមិ ព្រះគោចាស់ ចំងាយ ១៧គ.មពី ប្រាសាទ អង្គ និង ក្រុមអ្នក រកមីន ជាតិ កម្ពុជា ក៏ ត្រូវ ចាប់ ពង្រាត់ ផងដែរ ប៉ុន្តែ ត្រូវ លែង វិញ បន្ទាប់ ពី ២ . ៣ ម៉ោង ក្រោយមក ។
13. ថ្ងៃទី១៨ ខែ៤ ឆ្នាំ១៩៩៦   =ប្រទេស កម្ពុជា ដាក់ ពាក្យសុំ ចូល ជាសមាជិក ​ពេញ អង្គ Asean ទៅអោយ Ali Alatas ដែលក្នុង ឆ្នាំ១៩៩៤  ប្រទេស កម្ពុជា បានចូល Asean ក្នុងនាម ជាភ្ញៀវ ពិសេស និង បាន​ក្លាយ ជាអ្នក អង្គេតការ នៅឆ្នាំ ១៩៩៥ ។
14. ថ្ងៃទី១៨ ខែ៥ ឆ្នាំ១៩៩៦ =ចាងវ៉ាង សារពត៌មាន ឧត្តមគតិខ្មែរ គឺលោក ធន់ ប៊ុនលី គេបាញ់ សំលាប់ នៅ កណ្តាល ទី ក្រុង ភ្នំពេញ ។
15. 24, 1996 King Sihanouk signs into law Krams, establishing the Ministry of Defense; Ministry of Foreign Affair and International Cooperation; Ministry of Culture and Fine Arts; Ministry of Agriculture, Forestry and Fishery; Ministry of Commerce; Ministry of Social Action, Labor and Veteran Affairs; Ministry of Religious Affairs; Ministry of Rural Development; Ministry of Economy and Finance; Ministry of Education, Youth and Sports; Ministry of Environment; Ministry of Industry, Mines and Energy; Ministry of Information; Ministry of Interior; Ministry of Justice; Ministry of Planning; Ministry of Post and Telecommunications; Ministry of Tourism; Ministry of Public Works and Transport; Ministry of Women’s Affairs; The Office of the Council of Ministers; The State Secretariat of Civil Aviation; The State Secretariat of Civil Service; and The State Secretariat in Charge of the Relation with the National Assembly.
16. Jan. 25, 1996 US Rep. Bereuter introduces H.RES.345
17. Feb. 22, 1996 Prince Sirivudh is sentenced, in absentia, to ten years imprisonment on charge of plotting to assassinate Second PM Hun Sen.
18. Feb. 26, 1996 Heng Ngor, who received Oscar Award for his portray of Dith Pran in the Killing Fields, is killed in a robbery at his resident in California.
19. Feb. 28, 1996 UN General Assembly adopted a resolution A/RES/50/178 expressing grave concern about the atrocities that continue to be committed by the Khmer Rouge; serious violations of human rights and calls on the Govt. of Cambodia to prosecute the perpetrators. The Council expressed its grave concern about the reluctance of the Cambodian courts to charge members of the military and other security forces for serious criminal offences.
20. March 26, 1996 British de-miner Christopher Howes and his interpreter Houn Huot are abducted by Khmer Rouge in Preah Ko Chase village, 17 km from Angkor Wat. The rest of the team, 24 Cambodian de-miners, are also abducted but released a few hours later.
21. March 26, 1996  US House of Representatives passed a resolution H.RES.345 concerning the deteriorated situation in Cambodia by (1) urging the Secretary of State to make human rights concerns among the primary objectives in bilateral relations with Cambodia; (2) urging the Secretary of State to closely monitor preparations for upcoming Cambodian elections in 1997 and 1998 and attempt to secure the agreement of the Cambodian Govt. to full and unhindered participation of international observers for these elections; (3) urging the Secretary of State to support the continuation of human rights monitoring in Cambodia by the U.N., including monitoring through the office of the U.N. Center for Human Rights in Phnom Penh and monitoring by the Special Representative of the U.N. Secretary General for Human Rights in Cambodia; (4) urging the Secretary of State to encourage Cambodia’s other donors and trading partners to raise human rights concerns with Cambodia; (5) supporting efforts by the US to provide assistance to Cambodia to broaden democratic civil society, to strengthen the rule of law and ensure that future elections in Cambodia are free and fair; and (6) urging that the US raise human rights concerns at the June 1996 meeting of the Donor’s Consultative Meeting for Cambodia and during consideration of projects in Cambodia to be financed by international financial institutions.
22. April 2, 1996 Cambodia submits application for Association of Southeast Asian Nations (ASEAN) full membership.  The current members of the grouping are Brunei, Indonesia, Malaysia, the Philippines, Singapore, Thailand and Vietnam.  Cambodia currently is in the organization as an observer.
23. May 9, 1996 The Council of Ministers makes a decision to reestablish formal diplomatic relations with South Korea.
24. May 18, 1996 Thun Bun Ly, editor-in-chief of Khmer Conscience newspaper, is assassinated in central Phnom Penh.
25. June 20, 1996 Cambodia and Thailand sign agreements: on Trade, Economic and Technical Cooperation; and the Establishment of the Subcommittee on Finance.
26. July 14-17, 1996 Second PM Hun Sen visits South Korea.
27. July 18-23, 1996 Second PM Hun Sent visits China.
28. July 29, 1996 US Senator Roth introduces S.RES.285
29. Aug. 1996 Ieng Sary leads mass defection to the govt. at Pailin. The breakaway Khmer Rouge faction had named itself the Democratic National United Movement, head by Ieng Sary.
30. Aug. 8, 1996 Khmer Rouge radio announces that Ieng Sary had been sentenced to death for embezzling $16 million for the organization.
31. Aug. 21, 1996 King Sihanouk makes clear that he opposed Cambodia’s bid for Asean full membership.  The King argues that the membership would go against Cambodia’s pledge of neutrality under the Paris peace agreement of Oct. 1991 and constitution of Sept. 1993.
32. Aug. 26, 1996 Long Norin, Ieng Sary's secretary-general, claims that Ieng Sary was ranked No. 6 in the Khmer Rouge hierarchy not No. 2 as widely believe. Ieng Sary served the Khmer Rouge regime as deputy prime minister and foreign minister. Norin said Ieng Sary had nothing to do with the genocidal rule in which an estimated 1.7 millions Cambodia died.
33. Sept. 9, 1996 Ieng Sary denies any role in the Cambodian genocide of 1975-79. He instead put the blame for what he acknowledged were "the killings and massacres" of those years on Pol Pot and his secret security committee. "I have no regrets because I had nothing to do with ordering the execution of anyone, or even suggesting such a thing," Ieng Sary said at a press conference.
34. Sept. 15, 1996 RGC provides amnesty to Ieng Sary, covering his 1979 conviction and the 1994 law.
35. Sept. 25, 1996 US President signed into law a bill, H.R. 1642, to extend most-favored-nation (MFN) status to Cambodia. [Statement by the President]
36. Sept. 28, 1996 US Senate passed a resolution S.RES.285 expressing the sense of the Senate that enforcement of the Cambodian Genocide Justice Act, improvement in Cambodia’s record on human rights, the environment, narcotics trafficking and the RGC’s conduct should be among the primary objectives of the US in relations with Cambodia.
37. Nov. 19, 1996 Kov Samuth, Hun Sen's brother-in-law, is shot dead.

ឆ្នាំ ១៩៩៧

1. Feb. 8, 1997 Second PM Hun Sen visited Phnom Malai, a former Khmer Rouge stronghold. He was accompanied by foreign military attaches from the embassies of the US, Australia, France, South Korea, and representatives of UNICEF and World Food Program. The delegation was received by Ieng Sary and several former Khmer Rouge soldiers and their families.
2. March 3, 1997 Three suspects are arrested in connection with the killing of Kov Samuth, Hun Sen's brother-in-law. One of the suspects is Srun Vong Vannak, a member of KNP's steering committee and also security chief of the party. The UN General Assembly adopts a resolution A/RES/51/98 expressing concern about the continuing problem of impunity in Cambodia, whereby the courts in several areas are reluctant or unable to charge members of the military, police and other security forces for serious criminal offences.
3. March 8, 1997 Cambodia and Thailand pledge to respect each other's territorial sovereignty, with Phnom Penh guarantees strict suppression of the smuggling of stolen Thai vehicles and proceeds of robberies, and Bangkok reiterates its policy of disarming armed intruders and pushing them back across the border.
4. March 30, 1997 Grenades are thrown at a rally, leads by former finance minister Sam Rainsy, in front of National Assembly, killing at least fifteen people.
5. ថ្ងៃទី៣០ ខែ៣ ឆ្នាំ១៩៩៧ =ផ្ទុះគ្រាប់បែក នៅមុខ មន្ទីរដ្ឋសភាជាតិ ស្លាប់១៦ នាក់ និង ១០០នាក់ ទៀតរង របួស ( បាតុកម្ម ទាមទា បង្កើត ក្រុម អង្គចៅក្រម និង ក្រុមប្រឹក្សា ធម្មនុញ្ញ ) ។
6. April 7, 1997 UN Secretary-General write letter to President of UN Security Council concerning Cambodia.
7. April 17, 1997 US Rep. Horn introduces H.RES.121
8. April 16, 1997 US Senate passes a resolution S.RES.69 expressing the sense of the Senate regarding the March 30, 1997 terrorist grenade attack.
9. April 14, 1997 President of UN Security Council responds to UN Secretary-General's letter concerning Cambodia.
10. April 11, 1997 UN Commission on Human Rights adopts resolution 1997/49, requesting the Secretary General, through his Special Representative, to examine any request for assistance in responding to past serious violations of Cambodian and international law.
11. ២៩ ខែមេសា ឆ្នាំ១៩៩៧ ដោយអនុវត្តតាមស្មារតីនៃបទបញ្ជារបស់សហអគ្គបញ្ជាការកងកម្លាំងប្រដាប់អាវុធកម្ពុជា ចុះថ្ងៃទី២៦ ខែកុម្ភៈ ឆ្នាំ១៩៩៧ និងសេចក្តីប្រកាសរបស់គណៈកម្មការចម្រុះនៃរាជរដ្ឋាភិបាលដោះស្រាយបាតុភាពមិនប្រក្រតីចុះថ្ងៃទី ២៩ ខែមេសា ឆ្នាំ១៩៩៧ ព្រមទាំងសេចក្តីថ្លែងការណ៍របស់សម្តេច ហ៊ុន សែន កងកម្លាំងប្រដាប់អាវុធរបស់រាជរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជ បានចុះបង្ក្រាបកម្លាំងដែលមានភក្តីភាព ចំពោះ ហ្វ៊ុនស៊ិនប៉ិច នៅចំណុចមួយចំនួន ដែលស្ថិតនៅភាគខាងលិចរាជធានីភ្នំពេញ ជាពិសេស ម្តុំផ្ទះលោក ចៅ សម្បត្តិ អូរបែកក្អម និងផ្ទះលោក ញឹក ប៊ុនឆៃ ម្តុំសំណង់១២ ដែលស្ថិតនៅខាងត្បូងអតីតមន្ទីរពេទ្យលោកសង្ឃ។
12. ថ្ងៃទី៤ ខែ៥ ឆ្នាំ១៩៩៧ =ផ្លោងB៤០ និង ៤១ ចូលស្ថានីយ៏ ទូរទស្សន៍ ក្រុងព្រះ សីហនុ ស្លាប់ម្នាក់ និង របួស ២នាក់ ( ជាហេតុ នយោបាយ ចំពោះការ ផ្សាយមិន ស្មើ ) ។
13. May 4, 1997 Rocket is launched at TV station in Sihanoukville (Kompong Som), killing 1 and injured 2. The attack is described as politically motivated.
14. May 16, 1997 Long Sarin, FUNCINPEC second secretary of the Cambodian Embassy in Bangkok, visits Khmer Rouge's stronghold Anlong Veng to meet with Khmer Rouge officials Tep Khunnal and Pech Bunreth.
15. May 19, 1997 Prince Ranariddh says Khieu Samphan intent to form a political party; on the same day, Hun Sen warns against any political alliance that would permit a Khmer Rouge return to politics.
16. May 21, 1997 US House of Representatives passes a resolution H.RES.121 expressing the sense of the House concerning the terrorist grenades attack on March 30, 1997. Khieu Samphan, on Khmer Rouge radio, pledges his new National Solidarity Party's support for the Funcinpec-initiated National United Front (NUF) of parties.
17. May 23, 1997 Prince Ranariddh tells reporters that if Khieu Samphan gets a Royal amnesty and wants to join the NUF, he has no choice by to say yes.
18. May 25, 1997 Gen. Nhek Bun Chhay, Funcinpec deputy chief of general staff, secretly goes to Anlong Veng and meets with mid-level Khmer Rouge officials.
19. May 30, 1997 UN Secretary-General write letter to President of UN Security Council concerning Cambodia.
20. ថ្ងៃទី១០ ខែ ៦ ឆ្នាំ១៩៩៧ =សុន សេន និង យិន យ៉ាត ព្រមទាំង សមាជិក គ្រួសារ ១០ នាក់ និង អង្គរក្ស ត្រូវគេ សំលាប់ ក្រោម បញ្ជា ប៉ុល ពត ។
21. សភាពការណ៍ដ៏គួរឱ្យភ័យខ្លាចនៅទីក្រុងភ្នំពេញ បានឈានទៅដល់ភាពតានតឹងបំផុតនៅក្នុងអំឡុងខែមិថុនា ឆ្នាំ១៩៩៧។ ដោយ​ឡែក ភូមិសាស្ត្រមួយចំនួននៅក្នុងខណ្ឌដង្កោ ដែលស្ថិតនៅក្នុងបន្ទាយសុវត្ថិភាពតាំងកសាងនៃកងរក្សាព្រះអង្គ ប្រជាជន​នៅទីនោះមានការភ័យរអា ព្រោះស្ទើរតែរៀងរាល់ថ្ងៃ កងវរសេនាតូចជាច្រើនក្រុមរបស់បន្ទាយតាំងកសាងបានប្រកាស​អាសន្ន ចេញល្បាតក្នុងលក្ខណៈត្រៀមជាប់ជានិច្ច ក្នុងរង្វង់ចម្ងាយពី១គីឡូម៉ែត្រទៅ២គីឡូម៉ែត្រ។ ព្រឹត្តិការណ៍នេះ បានចាប់​ផ្តើមបង្ខំឱ្យគណៈកម្មការចម្រុះដោះស្រាយបាតុភាពមិនប្រក្រតីរបស់រាជរដ្ឋាភិបាល ចាត់វិធានការចុះត្រួតពិនិត្យ។
22. June 1, 1997 Nhek Bun Chhay meets Khieu Samphan at Anlong Veng; and around this time, Prince Ranariddh meets with Khieu Samphan in an undisclosed location.
    June 14, 1997 Nhek Bun Chhay, at a press conference in Phnom Penh, produces photographs showing the bodies of Son Sen, his wife and others.  He says Pol Pot and up to 300 loyal fighters has escaped to about 20 km east of Anlong Veng, and Nuon Chea, Ta Mok and Khieu Samphan are being held hostage by Pol Pot, as well as British deminer Christopher Howes, kidnapped in March 1996.  Some 1,000 Khmer Rouge troops who had defected to the govt. were in pursuit of Pol Pot, and that he want the govt. to give them ammunition.  Hun Sen opposes such assistance, and says he doesn't believe Khieu Samphan or Nuon Chea is a hostage of Pol Pot.  Thai army chief, Gen. Chetta Thanajaro, denies Pol Pot is in Thailand and urges news media to take caution in their reporting, saying that many reports out of Cambodia could be politically motivated. (Phnom Penh Post)
23. June 2, 1997 Nhek Bun Chhay ignites the controversy by publicly claiming a deal had been struck for Khmer Rouge leaders Pol Pot, Ta Mok and Son Sen to go into exile, which clear the way for remaining Khmer Rouge to defect to the govt..
24. June 3, 1997 President of UN Security Council responds to UN Secretary-General's letter concerning Cambodia.
25. June 4, 1997 Nhek Bun Chhay claims that Pol Pot, Ta Mok and Son Sen have already left Cambodia; they are granted political asylum in an unspecified country.
26. June 5, 1997 Hun Sen warns Khieu Samphan not to return to Phnom Penh because people would kill him.់June 9, 1997 King Sihanouk, in Beijing, issues a statement saying that he will never grant amnesties to Pol Pot and Ta Mok; however, he leave open the prospect of amnesties for Khieu Samphan, Son Sen and Nuon Chea if both prime ministers agreed.
27. June 10, 1997 Son Sen, Khmer Rouge defense minister, and his wife (Yun Yat) along with about 10 of his family member are killed by Pol Pot's order.
28. June 11, 1997 Khieu Samphan, on Khmer Rouge radio, declares that Son Sen and his wife have been arrested for running a spy network.
    June 12, 1997 The Bangkok Post reports that Pol Pot, Son Sen and Ta Mok are in Thailand, enroute to exile in China.  The paper cites Cambodian sources by say the information could not be confirmed.  In Beijing, a Chinese Foreign Ministry spokesman says, "There is no question of giving him (Pol Pot) or anybody else from that organization political asylum."  In Phnom Penh, Prince Ranariddh say he has sent military officials to meet with Khieu Samphan, organized with the help of a friendly country. (Phnom Penh Post)
29. June 13, 1997 Phnom Penh officials claim intelligence reports of fighting in Anlong Veng.  Prince Ranariddh announces that Son Sen, his wife and 10 others were killed on Pol Pot's orders in the early hours of June 10, and Pol Pot fled the area with Khieu Samphan as hostage. (Phnom Penh Post)
30. June 15, 1997 Khmer Rouge's radio broadcast from Anlong Veng announcing the treason of Pol Pot. [Read the statement]
31. June 16, 1997 Prince Ranariddh says Pol Pot should be caught dead or alive within two days. He also says an unspecified number of Khmer Rouge guerrillas are ready to formally defect by June 18 and " if someone does not accept this, I will accept this in my capacity as First PM and co-Commander-in-Chief."  The Prince, in a surprise revelation, says he met Khieu Samphan and two of his associates three weeks ago, but refuses to provide details.  Hun Sen, in s speech, declares that negotiations with Khieu Samphan to be illegal. He calls for arrest and trial of Khmer Rouge leaders and disputes that Khieu Samphan has split from Pol Pot, and alleges a conspiracy to allow the rebels to enter politics, "The Khmer Rouge is dead militarily, but someone wants the Khmer Rouge to survive politically. No way." (Phnom Penh Post)
32. June 17, 1997 Khmer Rouge radio unprecedented denounces its once fear leader, accusing him of committing acts of treason between June 9-14 and that the matter was resolved on June 14. It pledges the support of Khieu Samphan's govt. and party to the NUF, and speaks of joining all "national forces" in the struggle against Vietnam and its "lackey" Hun Sen. Prince Ranariddh says he hopes that Pol Pot will be taken alive and sent to an international court. Ta Mok had split from Pol Pot and disappeared. Visiting UN human rights representative, Thomas Hammarberg, tells a Phnom Penh press conference that both PMs will likely ask the UN to convene an international tribunal to try Pol Pot and others. (Phnom Penh Post)
33. June 18, 1997 Thai newspaper, The Nation, reports that Pol Pot had been offered two choices" permanent exile or "safe have" in Cambodia's north.  Long Sarin of the Cambodian Embassy in Bangkok had given this information to former Thai PM Chatichai Choonhavan.  Within hours, the Cambodian Embassy issues a statement denying the report.  Hun Sen delivers an ultimatum to Prince Ranariddh, "I give you a few day to decide whether to carry on to work in the coalition govt. or go to work with the govt. of Democratic Kampuchea led by Khieu Sampha."  In apparent reference to Ranariddh's admission that he met Khieu Samphan, Hun Sen says, "This is a betrayal that cannot be accepted."  US State Department publicly say that the US "would be gravely concerned if senior Khmer Rouge leaders were permitted to play a role in Cambodian national politics or permitted to retain administrative control over areas occupied by Khmer Rouge defectors." AP reports Nhek Bun Chhay says Pol Pot has surrendered. (Phnom Penh Post)
34. June 19, 1997 Prince Ranariddh say Pol Pot has not been found. He expresses surprise at Bun Chhay's comments, saying the general had not informed him of the surrender of Pol Pot.  The Prince adds that Pol Pot was left with only 5-10 loyalists, and the remaining Khmer Rouge are trying to capture him.  Hun Sen tells reporters, "Pol Pot is the top leader of the Khmer Rouge. Pol Pot betrayed who? Pol Pot surrendered to who? This is a political game by Ta Mok, Khieu Samphan and Pol Pot and some people in Phnom Penh." Nhek Bun Chhay, who arrives by helicopter from an unspecified location possibly Anlong Veng, tells Phnom Penh Post that Pol Pot has not yet surrendered but wants to defect. (Phnom Penh Post)
35. June 20, 1997 Khmer Rouge radio claims a meeting of 3000 people in Anlong Veng was held this morning, attended by leadership of the Khmer Rouge provisional govt., and roundly condemned Pol Pot. (Phnom Penh Post)
36. June 21, 1997 Prime Ministers of Cambodia, Prince Ranariddh and Hun Sen, sent a letter to UN Secretary-General, Kofi Annan, requesting UN assistance for prosecution of those responsible for the genocide and crime against humanity during the rule of the Khmer Rouge from 1975 to 1979.
37. June 21, 1997 Thai PM Chavalit Yongchaiyudh arrives in Phnom Penh for a one-day visit, scheduled before the Anlong Veng drama.  Prince Ranariddh tells reports that Pol Pot has been captured, "The source is me," he says when asked what evidence he has. "One day we will bring you to see him." He adds, " Hun Sen and I agree that Pol Pot will be brought…eventually to Phnom Penh" and should face an international trial. The Prince says Khieu Samphan was with Pol Pot but does not say whether he will also face trial. Ta Mok's whereabouts, Prince Ranariddh says, "we have to check further but…to be frank, Pol Pot is the most important man."  Hun Sen tells reports, "This morning the First PM has informed me Pol Pot and Khieu Samphan have been arrested."  The pair should be brought to Phnom Penh and sent to an international trial. (Phnom Penh Post) Cambodia and Thailand sign agreements: (1) cultural and (2) border-crossing between the two countries.
38. June 22, 1997 The US and many foreign officials say their countries had asked Canada to be the key partner in an extraordinary effort to take Khmer Rouge leader Pol Pot out of Cambodia to face an international tribunal for crimes against humanity, which he committed during his reign of terror 1975-79.
39. June 22, 1997  Hun Sen says he had received a report that Pol Pot was dead.  He also explains his version of what Prince Ranariddh had said about Pol Polt's capture, "He said I heard if from someone who heard it from someone else. Now I temporarily believe that Pol Pot has been arrested and died. I take it as a temporary belief…"  Nhek Bun Chhay returns from Anlong Veng, telling journalists that he saw Pol Pt, "He is still alive, but I did not take a photo…I did not ask Pol Pot anything. I only saw him sitting in his house. He is very old. I think very soon may be he will given to the govt.." Bun Chhay says he also saw Nuon Chea, who he said was sicker than Pol Pot, and Ta Mok. The general says Khieu Samphan plans a press conference in Khmer Rouge held Preah Vihear temple to announce the end of the Khmer Rouge provisional govt. and declare support for the Constitution of Cambodia. (Phnom Penh Post)
40. June 25, 1997 Prince Ranariddh says he wants to send one or two journalists to Anlong Veng to take photographs of Pol Pot. 
41. July 4, 1997 First PM Prince Norodom Ranariddh departed Phnom Penh for a previously unannounced visit to France.
42. ថ្ងៃទី៥ដល់ទី៦ ខែ៦ ឆ្នាំ១៩៩៧ =ការបែក បាក់រវាង គណបក្ស ហ៊ុ្វន ស៊ីនប៉ិច និង គណបក្ស ប្រជាជន ។
43. July 5-6, 1997 Fighting erupts on the morning of July 5 when troops loyal to Second Premier Hun Sen attacked troops loyal to First Premier Prince Norodom. The fighting halted on July 6, when a white flag was raised over Prince Ranariddh's residence and all his troops were ousted of the capital or captured. [Read more about the events
44. គ្មាននរណាអាចស្មានដល់ថា មានការផ្ទុះអាវុធដ៏ធំនៅក្រុងភ្នំពេញដូច្នេះទេ។ បន្ទាប់ពីកម្លាំងដែលមានភក្តីភាពនឹង គណបក្សប្រជាជនកម្ពុជា ដោះស្រាយកម្លាំងអណាធិបតេយ្យនៅព្រែកតាទែនក្នុងស្រុកពញាឮតាម បណ្តោយផ្លូវជាតិលេខ៥ និងដោះស្រាយកម្លាំងអណាធិបតេយ្យនៅក្បែរវត្តភ្នៀត ស្រុកអង្គស្នួលមក សម្តេច ហ៊ុន សែន បានចេញសេចក្តីថ្លែងការណ៍មួយនៅព្រឹកថ្ងៃទី០៥ ខែកក្កដា ឆ្នាំ១៩៩៧ ដោយបានបញ្ជាក់ពីសកម្មភាពកងកម្លាំងប្រដាប់អាវុធរបស់រាជរដ្ឋាភិបាលនៅពេលនោះ គឺរៀបចំឡើងដើម្បីការពារសន្តិសុខ សុវត្ថិភាពជូនប្រជាជន និងពង្រឹងការអនុវត្តច្បាប់ជាធរមានទាំងឡាយរបស់រដ្ឋ ពីព្រោះកន្លងមក មានកើតឡើងនូវអំពើល្មើសច្បាប់មួយចំនួនដែលនាំឱ្យមានគ្រោះថ្នាក់ដល់ប្រទេសជាតិ និងប្រជាជនទាំងមូល។
45. ០៥ ខែកក្កដា ឆ្នាំ១៩៩៧ តាមរបាយការណ៍របស់លោកឧត្តមសេនីយ៍ សៅ សុខា មេបញ្ជាការរងកងរាជអាវុធហត្ថលើផ្ទៃ ប្រទេស ដែលទទួលភារៈដឹកនាំកម្លាំងមួយផ្នែក ដើម្បីបង្ក្រាបកម្លាំងដែលមានភក្តីភាពចំពោះហ្វ៊ុនស៊ិនប៉ិច នោះបានឱ្យដឹងថា ដំបូងឡើយកម្លាំងរាជរដ្ឋាភិបាលគ្មានគម្រោងផ្ទុះអាវុធ ឬចាប់ខ្លួនលោក ញឹក ប៊ុនឆៃ លោក ចៅ សម្បត្តិ ទេ គឺមានគម្រោងតែដកអាវុធនៅផ្ទះលោក ចៅ សម្បត្តិ ដែលធ្វើឡើងបន្ទាប់ពីបានដកអាវុធនៅបន្ទាយស្រែអំពិល (អង្គស្នួល) រួចមក។ បន្ទាប់ពីនោះនឹងធ្វើការដកហូតអាវុធនៅផ្ទះលោក ញឹក ប៊ុនឆៃ និងផ្ទះអស់លោកមួយចំនួនទៀតនៅក្នុងសំណង់១២ ដែលមានអាវុធខុសច្បាប់ជាច្រើននៅទីនោះ។ ក៏ប៉ុន្តែ នៅពេលដែលកម្លាំងរាជរដ្ឋាភិបាលចូលទៅដកអាវុធនៅផ្ទះលោក ចៅ សម្បត្តិ ក៏មានការផ្ទុះអាវុធបាញ់សម្រុកមកលើកម្លាំង រាជរដ្ឋាភិបាលវិញយ៉ាងខ្លាំងក្លានៅវេលាម៉ោង៣ រសៀលក្នុងថ្ងៃទី ០៥ ខែកក្កដា ឆ្នាំ១៩៩៧ ដែលជាពេលវេលាចាប់ផ្តើមផ្ទុះសង្គ្រាមនៅក្នុងរាជធានីភ្នំពេញ ប៉ែកខាងលិចធ្វើឱ្យកក្រើករាជធានីភ្នំពេញទាំងមូល។
46. ០៥ ខែកក្កដា ឆ្នាំ១៩៩៧ លោកឧត្តមសេនីយ៍ សៅ សុខា បានបញ្ជាក់ឱ្យដឹងទៀតថា នៅវេលាម៉ោង៣រសៀលនាថ្ងៃនោះ (ថ្ងៃទី០៥ ខែកក្កដា ឆ្នាំ១៩៩៧) កម្លាំងរបស់លោកសហការជាមួយកម្លាំងខណ្ឌឫស្សីកែវ មានភារកិច្ចចូលដកអាវុធនៅផ្ទះលោក ចៅ សម្បត្តិ តែត្រូវកម្លាំងរបស់លោក ចៅ សម្បត្តិ គប់គ្រាប់បែក និងបាញ់កាំភ្លើង បេ-៤០ និង កាំភ្លើង DK ទៅលើកម្លាំងរបស់លោកមុន ក្នុងពេលដែលលោកកំពុងទាក់ទងតាមវិទ្យុទាក់ទង និងតាមឧគ្ឃោសនាសព្ទ។ នៅពេលដែលកម្លាំងរបស់លោក ចៅ សម្បត្តិ ប្រហែល ១០០នាក់បាញ់ទៅលើកម្លាំងរបស់លោក ហើយកម្លាំងរបស់លោកក៏បាញ់តបតការពារខ្លួនវិញ បង្កើតបានជាការប្រយុទ្ធគ្នានៅពេលនោះទៅ។
47. ៦ ខែកក្កដា ឆ្នាំ១៩៩៧៖ នៅព្រឹកថ្ងៃទី ៦ ខែកក្កដា ឆ្នាំ១៩៩៧ ការប្រយុទ្ធគ្នានៅម្តុំផ្ទះ ចៅ សម្បត្តិ អូរបែកក្អម និងនៅផ្ទះលោក ញឹក ប៊ុនឆៃ សំណង់១២ បានបន្តយ៉ាងខ្លាំងក្លា។ កងកម្លាំងអន្តរាគមន៍របស់រាជរដ្ឋាភិបាលត្រូវបានបញ្ជូនមកពីភូមិភាគ៣ ភូមិភាគ២ ពីអង្គភាព ង៧០ ពីអង្គភាពឆ័ត្រយោង ពីយោធភូមិភាគពិសេស ដើម្បីជួយដល់កម្លាំងរាជរដ្ឋាភិបាលដែលកំពុងទប់ទល់យ៉ាងត្រដាបត្រដួសជាមួយនឹងកម្លាំង ដែលមានភក្តីភាពចំពោះហ្វ៊ុនស៊ិនប៉ិច។ កម្លាំងទាំងនោះមួយចំនួនដាក់នៅខាងត្បូង និងខាងលិចព្រលានយន្តហោះអន្តរជាតិពោធិចិនតុង និងវាយយកបន្ទាយតាំងកសាងនៅពេលដែលលោក ញឹក ប៊ុនឆៃ បានបញ្ជាទ័ពឱ្យវាយចូលទីក្រុងភ្នំពេញ កម្លាំងមួយចំនួនទៀតយកទៅជួយទប់ម្តុំតោពីរ ត្រឡោកបែក ទំនប់ទួលគោក ដែលជាមុខព្រួញវាយលុករបស់កម្លាំងដែលមានភក្តីភាពចំពោះហ្វ៊ុនស៊ិនប៉ិច។
48. នៅវេលាម៉ោង ៩ព្រឹក ថ្ងៃទី៦ ខែកក្កដា កម្លាំងរបស់លោក ញឹក ប៊ុនឆៃ នៅព្រលានយន្តហោះ និងនៅបន្ទាយតាំងកសាងបានចាប់ដៃគ្នាលើមហាវិថីសហព័ន្ធរូស្ស៊ី ហើយវាយលុកតម្រង់មកផ្សារពោធិចិនតុង និងឆ្ពោះមករាជធានីភ្នំពេញតាមផ្លូវសហព័ន្ធរូស្ស៊ី និងតាមផ្លូវដែក ដែលមានការគាំទ្រពីរថក្រោះ៦គ្រឿង និងមានកម្លាំងថ្មើរជើងប្រមាណ ៣០០ នាក់ ដើម្បីចាប់ដៃជាមួយកម្លាំងរបស់លោក ចៅ សម្បត្តិ នៅអូរបែកក្អម និងកម្លាំងនៅសំណង់១២ ផ្ទះលោកញឹក ប៊ុនឆៃ និងវាយលុកចូលភ្នំពេញ។ ទិសដៅរបស់លោក ញឹក ប៊ុនឆៃ គឺច្បាមកាន់អគ្គសេនាធិការក្រសួងការពារជាតិ កាន់កាប់ទីស្តីការគណៈរដ្ឋមន្ត្រី និងចំណុចសំខាន់ៗមួយចំនួន ទៀតនៅក្រុងភ្នំពេញ។
49. ពេលដែលកម្លាំងលោក ញឹក ប៊ុនឆៃ វាយលុកឆ្ពោះមករាជធានីភ្នំពេញ កម្លាំងរាជអាវុធហត្ថ ប៉ូលីស និងជីវពលរបស់ខណ្ឌដង្កោប្រមាណ ១០០ នាក់ ដែលមានកាំភ្លើងដៃនោះ មិនបានតបតជាមួយកម្លាំងលោក ញឹក ប៊ុនឆៃ ដែលមានរថក្រោះ និងអាវុធទំនើបៗនោះទេ។ កម្លាំងទាំងនោះបានលាក់អាវុធ ដូរខោអាវ ហើយបណ្តោយឱ្យកម្លាំងលោកញឹក ប៊ុនឆៃ និង នួន ប៉ែត (នួន ប៉ែត ជាមេខ្មែរក្រហមភ្នំវល្លិ៍ ដែលបានសម្លាប់អ្នកទេសចរណ៍បរទេស៣នាក់គឺ ៖ បារាំង អង់គ្លេស អូស្ត្រាលី) វាយលុកឆ្ពោះមកភ្នំពេញនោះ កម្លាំងរបស់រាជរដ្ឋាភិបាលបានចូលកាន់កាប់ព្រលានយន្តហោះពោធិចិនតុង និងបន្ទាយតាំងកសាង ហើយធ្វើការបោសសម្អាតពីក្រោយកម្លាំងរបស់លោកញឹក ប៊ុនឆៃ។
50. លោកឧត្តមសេនីយ៍ សៅ សុខា មេបញ្ជាការរងនៃអាវុធហត្ថផ្ទៃប្រទេសបានឱ្យដឹងថា ពេលដែល កម្លាំងរបស់លោក ញឹក ប៊ុនឆៃ សម្រុកចូលពីពោធិចិនតុងដល់ពេទ្យលោកសង្ឃ និងត្រឡោកបែក គឺគ្មាន កម្លាំងរបស់រាជរដ្ឋាភិបាលទប់ស្កាត់ទេ គឺមានតែទាហានយាមឃ្លាំង និងក្រុមហ៊ុនប៉ុណ្ណោះ ដែលបានរត់ចូលក្នុងក្រុងដែរ។ ចំណែកកម្លាំងរបស់លោកដែលដាក់ហ៊ុមព័ទ្ធផ្ទះលោក ចៅ សម្បត្តិ នោះក៏បានដកចេញយកមកដាក់នៅខ្សែត្រៀមត្រឡោកបែក ដើម្បីទប់ទល់កុំឱ្យកម្លាំងលោក ញឹក ប៊ុនឆៃ វាយចូលក្រុងបាន។ កម្លាំងរបស់លោក សៅ សុខា គ្មានកាំភ្លើងទប់ទល់ជាមួយរថក្រោះទេ ដោយសារតែលោកនឹកស្មានមិនដល់ថា លោក ញឹក ប៊ុនឆៃ អាចនាំទ័ពវាយចូលភ្នំពេញ ទើបមិនបានបំពាក់អាវុធប្រឆាំងរថក្រោះដូច្នេះ។
51. ពេលដែលកម្លាំងលោក ញឹក ប៊ុនឆៃ នួន ប៉ែត ចៅ សម្បត្តិ ចាប់ដៃគ្នាវាយលុកចូលភ្នំពេញ ដោយមានការគាំទ្រដោយរថក្រោះ ៦ គ្រឿងផងនោះ លោកសៅ សុខា បានចេញបញ្ជាឱ្យកម្លាំងរបស់លោកឱ្យលើក កាំភ្លើង DK-75 ដាក់លើផ្លូវ ដើម្បីបាញ់រថក្រោះ តែត្រូវកងកម្លាំងរថក្រោះ លោក ញឹក ប៊ុនឆៃ មកដល់ ហើយបរកិនកាំភ្លើងនោះបាក់ខ្ទេចអស់។ លោកក៏បានបញ្ជាឱ្យលើកកាំភ្លើង DK-82 មួយដើមទៀត បាញ់ទៅលើរថក្រោះត្រូវបីគ្រាប់ តែមិនឆេះ ហើយបែរកាណុងបាញ់ក្បួនរថយន្តលោក ញឹក ប៊ុនឆៃ ចំនួន៧គ្រឿង ដែលបរចូលតាមផ្លូវរថភ្លើងម្តងវិញ ធ្វើឱ្យបែកខ្ចាត់ខ្ចាយពីរថយន្តនោះ។
52. ការប្រយុទ្ធគ្នានៅសរមភូមិត្រឡោកបែក តោពីរ ជាប់នឹងសាកលវិទ្យាល័យភ្នំពេញបានប្រព្រឹត្តទៅយ៉ាងស្វិតស្វាញចាប់តាំងពីម៉ោងដប់ព្រឹករហូតដល់ព្រលប់ ទើបស្ងប់វិញ។ ចាប់តាំងពីព្រលឹមទល់ព្រលប់ស្នូរកាំភ្លើងបានលាន់ឮឡើងកក្រើកទីក្រុងភ្នំពេញទាំងមូល។ នៅកន្លែងប្រយុទ្ធគ្នានៅម្តុំសំណង់១២ អូរបែកក្អម ទឹកថ្លា ភ្នំពេញថ្មី ត្រឡោកបែក គេឃើញភ្លើងឆេះមានផ្សែងខ្មួលខ្មាញ់អណ្តែតទៅលើអាកាស។ ប្រជាជនខ្លះ ដែលបានជាប់កុននៅក្នុងសមរភូមិ ត្រូវបានទទួលរងគ្រោះដោយគ្រាប់កាំភ្លើង ខ្លះស្លាប់ ខ្លះត្រូវរបួស។ ប្រជាជនរាប់ពាន់នាក់ទៀត បានភៀសខ្លួនចូលរាជធានីភ្នំពេញ រកកន្លែងសុវត្ថិភាពរៀងៗខ្លួន ហើយប្រជាជនរាប់ពាន់នាក់ទៀត បានភៀសខ្លួនចេញពីរាជធានីភ្នំពេញតាមផ្លូវជាតិលេខ ៦A ផ្លូវជាតិលេខ១ និងផ្លូវជាតិលេខ២ ដើម្បីគេចឱ្យឆ្ងាយពីការប្រយុទ្ធគ្នា។ តែប្រជាជនភាគច្រើនបានសម្ងំលាក់ខ្លួនតាមផ្ទះរៀងៗខ្លួន និងតាមដានសភាពការណ៍ដោយក្តីតក់ស្លុតរកស្មានមិនត្រូវ។ ការប្រយុទ្ធគ្នាត្រូវបានបញ្ចប់នៅយប់ថ្ងៃទី០៦ ខែកក្កដា ឆ្នាំ១៩៩៧ ដោយ កម្លាំងរបស់រាជរដ្ឋាភិបាល ជាអ្នកទទួលជោគជ័យ។
53. ប្រជាជនមិនអាចយល់ថា ហេតុអ្វីបានជាមានការប្រយុទ្ធគ្នាឡើងនោះទេ។ ពួកគេភ័យខ្លាចថា សង្គ្រាមស៊ីវិលបានវិលមកវិញដូចខ្មោចពីអតីតកាល ដែលគេមិនចង់ឃើញ។ ប្រជាជនកម្ពុជាដែលបើកវិទ្យុអាមេរិកស្តាប់ឮព្រះអង្គម្ចាស់ នរោត្តម រណឫទ្ធិ ចោទសម្តេច ហ៊ុន សែន ថា បានធ្វើរដ្ឋប្រហារប្រឆាំងព្រះអង្គ។ រដ្ឋាភិបាលច្រានចោលការចោទប្រកាន់នោះ។ រដ្ឋាភិបាលនិយាយថា បើសិនជាសម្តេច ហ៊ុន សែន មានចេតនាធ្វើរដ្ឋប្រហារ សម្តេចនឹងមិនទៅវិស្សមកាលនៅក្រៅប្រទេសទេ ហើយថា សម្តេចនឹងមានវត្តមាននៅរាជធានីភ្នំពេញ ដើម្បីចាត់ចែងសកម្មភាព។ រដ្ឋាភិបាលនិយាយថា ផ្ទុយទៅវិញ ការប្រយុទ្ធគ្នាត្រូវបានរៀបចំ និងបើកឡើងដោយព្រះអង្គម្ចាស់ នរោត្តម រណឫទ្ធិ ដែលមានវត្តមាននៅទីក្រុងភ្នំពេញមុនការប៉ះទង្គិចគ្នានៅពេលដែលសម្តេច ហ៊ុន សែន នៅក្រៅប្រទេស។ ដោយបានធ្វើដូច្នេះ ព្រះអង្គម្ចាស់ នរោត្តម រណឫទ្ធិ គេចខ្លួនយកសុវត្ថិភាព ទៅក្រុងបាងកកតែប៉ុន្មានម៉ោងមុននឹងការប្រយុទ្ធបានផ្ទុះឡើង។ ការបកស្រាយព្រឹត្តិការណ៍របស់ព្រះអង្គម្ចាស់ នរោត្តម រណឫទ្ធិ ផ្ទុយស្រឡះ ព្រះអង្គមិនបានធ្វើអ្វីខុសច្បាប់ ឬបង្កហេតុទេ ហើយថា កម្លាំងរបស់សម្តេច ហ៊ុន សែន បើកការប្រយុទ្ធមុន(Harish C. Mehta & Julie B. Mehta ៖ ហ៊ុន សែន បុរសខ្លាំងរបស់កម្ពុជា ទំព័រ១៥៩) ។
54. សម្តេច ហ៊ុន សែន បានធ្វើសេចក្តីថ្លែងការណ៍មួយនៅយប់ថ្ងៃទី០៦ ខែកក្កដា ឆ្នាំ១៩៩៧ ដោយបានអះអាងថា ព្រឹត្តិការណ៍ដែលបានកើតឡើង មិនមែនជាជម្លោះរវាងគណបក្សមួយ និងគណបក្សមួយ មិនមែនជាសង្គ្រាមស៊ីវិល មិនមែនជារដ្ឋប្រហារដណ្តើមអំណាចដូចព្រះអង្គម្ចាស់ នរោត្តម រណឫទ្ធិ បានប្រកាសនៅបរទេសនោះទេ ព្រោះគ្មាននរណាម្នាក់ត្រូវបានចាប់ខ្លួន គ្មានច្បាប់អាជ្ញាសឹក គ្មានកំណែនទូទៅ តែជាការបង្ក្រាបបទល្មើសច្បាប់ ដែលមានចរិតយោធា នយោបាយ និងសន្តិសុខជាតិ ដែលព្រះអង្គម្ចាស់ នរោត្តម រណឫទ្ធិ និងបក្សពួកជ្រុលនិយមបានបង្កឡើង។ សម្តេច ហ៊ុន សែន បានប្រកាសពីការបន្តនិរន្តរភាពរបស់រដ្ឋធម្មនុញ្ញ និរន្តរភាពនៃច្បាប់នានារបស់រាជរដ្ឋាភិបាល និរន្តរភាពនៃរដ្ឋសភា និរន្តរភាពនៃស្ថាប័នគ្រប់ផ្នែក គ្រប់ថ្នាក់ និងនិរន្តរភាពនៃមន្ត្រីរាជការ។
55. នៅរាជធានីភំពេញ សភាពការណ៍បានវិលទៅរកប្រក្រតីភាពវិញជាបណ្តើរៗ ប្រជាជនដែលបានរត់ចេញ ពីផ្ទះសម្បែងបានវិលមកវិញជាបន្តបន្ទាប់។ បម្រាមគោចរដែលបានបិទនៅពេលយប់ថ្ងៃទី៥ ទី៦ ខែកក្កដា ពីម៉ោង៨យប់ ដល់ម៉ោង ៦ ភ្លឺនោះបានបើកឡើងវិញ។ ក្រោយពីការផ្ទុះអាវុធបានបញ្ចប់ អំពើអនាធិបតេយ្យ មួយបានកើតឡើង គឺករណីចូលគាស់ផ្ទះយកទ្រព្យសម្បត្តិ ចូលយកម៉ូតូ ឡាន តាមឃ្លាំងនានា និងចូលយកសម្ភារបរិក្ខាតាមរោងចក្រកាត់ដេរមួយចំនួនពីសំណាក់ប្រជាពលរដ្ឋ និងពីសំណាក់កម្លាំងប្រដាប់អាវុធខ្លះ ដែលខ្វះវិន័យ។ ប៉ុន្តែ ភ្លាមៗនោះ នាយអគ្គសេនាធិការ បានចេញបញ្ជាមួយភ្លាម ដើម្បីរាំងស្កាត់បាតុភាពនេះ ដោយប្រកាសកម្លាំងប្រដាប់អាវុធចេញពីរាជធានីភ្នំពេញ និងឱ្យគ្រប់មេបញ្ជាការពង្រឹងវិន័យកម្លាំងរបស់ខ្លួនឡើងវិញ។
56. ទន្ទឹមនឹងនោះដែរ ថ្វីបើការប្រយុទ្ធគ្នាបានបញ្ចប់នៅទីក្រុងភ្នំពេញមែន តែការប្រយុទ្ធគ្នានៅបានបន្តនៅតាមព្រំដែន និងតាមផ្លូវទូត។ ដើម្បីរក្សាជំហរទប់ទល់នឹងសម្តេច ហ៊ុន សែន ព្រះអង្គម្ចាស់ នរោត្តម រណឫទ្ធិ បានបង្កើតកម្លាំងតស៊ូប្រដាប់អាវុធមួយ ដែលដឹកនាំដោយឧត្តមសេនីយ៍ដ៏មានភក្តីភាពរបស់ព្រះអង្គ គឺលោក ញឹក ប៊ុនឆៃ។ មូលដ្ឋាននៃចលនាតស៊ូនេះស្ថិតនៅអូរស្មាច់តាមព្រុំដែនខ្មែរ-ថៃ នៅក្នុងតំបន់ភ្នំនៃប៉ែកពាយ័ព្យនៃប្រទេសកម្ពុជា។ អូរស្មាច់ជាបន្តមកទៀត បានក្លាយជានិមិត្តរូបនៃចលនាតស៊ូប្រឆាំង ហ៊ុន សែន។ មូលដ្ឋានផ្សេងទៀតនៃចលនាតស៊ូពួកខ្មែរក្រហម គឺបានបង្កើតឡើងនៅភាគខាងលិចនៃប្រទេសតាមបណ្តោយព្រំដែនកម្ពុជា-ថៃ ដូចជាសំឡូតជាដើម (Ros Chantrabot, Cambodge, La Répetition de l’Histoire (De 1991 aux élections de juillet 1998), p. 205.) ។
57. នៅឯក្រៅប្រទេសវិញ ជាមួយនឹងអតីតអ្នកគាំទ្រព្រះអង្គ ព្រះអង្គម្ចាស់ នរោត្តម រណឫទ្ធិ បានបង្កើតប្រព័ន្ធនយោបាយមួយមានឈ្មោះថា «សហព័ន្ធអ្នកប្រជាធិបតេយ្យកម្ពុជា» ដោយមានសមាសភាពចូលរួមគឺ គណបក្សហ៊្វុនស៊ិនប៉ិច គណបក្សជាតិខ្មែរ គណបក្សកម្ពុជាអព្យាក្រឹត និងសមាគមមួយចំនួនទៀត (Ros Chantrabot, Cambodge, La Répetition de l’Histoire (De 1991 aux élections de juillet 1998), p. 205.)។
58. បើទោះបីជាព្រះអង្គម្ចាស់ នរោត្តម រណឫទ្ធិ ដែលភៀសព្រះកាយនៅក្រៅប្រទេស ហើយនៅតែធ្វើការដោយប្រដាប់អាវុធ និងផ្លូវទូតប្រឆាំងនឹងសម្តេច ហ៊ុន សែន ក៏ដោយ ក៏ស្ថានការណ៍នយោបាយបានវិលមកកាន់ប្រក្រតីភាពជាបណ្តើរៗ។ រាជរដ្ឋាភិបាលបានបន្តការងារប្រចាំថ្ងៃ ក្នុងរដ្ឋាភិបាលចម្រុះដែលមានគណបក្សមានអាសនៈនៅរដ្ឋសភាដដែល។ ព្រឹកថ្ងៃទី១០ ខែកក្កដា ឆ្នាំ១៩៩៧ នៅទីស្តីការគណៈរដ្ឋមន្ត្រី មានបើកសម័យប្រជុំពេញអង្គគណៈរដ្ឋមន្ត្រី ក្រោមអធិបតីភាពរបស់លោកនាយករដ្ឋមន្ត្រីទី២ ហ៊ុន សែន ដែលមានការចូលរួមយ៉ាងទូលំទូលាយពីឧបនាយករដ្ឋមន្ត្រី ទេសរដ្ឋមន្ត្រី រដ្ឋមន្ត្រី រដ្ឋលេខាធិការ អនុរដ្ឋលេខាធិការ នៃ គណបក្សប្រជាជនកម្ពុជា ហ៊្វុនស៊ិនប៉ិច គណបក្សប្រជាធិបតេយ្យសេរីនិយមព្រះពុទ្ធ សាសនា និងទីប្រឹក្សារបស់នាយករដ្ឋមន្ត្រីទី១ និងនាយករដ្ឋមន្ត្រីទី២ ដើម្បីពិនិត្យ និងអនុម័តសេចក្តីព្រាងព្រះរាជក្រឹត្យស្តីពីកាតព្វកិច្ចធ្វើស្ថិតិ។ ព្រឹកថ្ងៃទី១៧ ខែកក្កដា ឆ្នាំ១៩៩៧ គណៈរដ្ឋមន្ត្រីបានបើកសម័យប្រជុំពេញអង្គរបស់ខ្លួន ជាបន្តបន្ទាប់ទៀត ក្រោមអធិបតីភាពសម្តេច ហ៊ុន សែន នាយករដ្ឋមន្ត្រីទី២ ដើម្បីអនុម័តសេចក្តីព្រាងអនុក្រឹត្យស្តីពីការរៀបចំ និងការប្រព្រឹត្តទៅរបស់ក្រសួងសុខាភិបាល និងក្រសួងសង្គមកិច្ច ការងារ និងអតីតយុទ្ធជន។
59. នៅថ្ងៃទី១២ ខែកក្កដា ឆ្នាំ១៩៩៧ សមាជិកគណៈកម្មាធិការនាយកហ៊្វុនស៊ិនប៉ិច ដែលមានវត្តមាននៅកម្ពុជា បានធ្វើការប្រជុំគ្នា ដើម្បីធ្វើការបង្រួបបង្រួមគ្រប់ក្រុមទាំងអស់នៃហ៊្វុនស៊ិនប៉ិច ជាពិសេសក្រុមលោក ទន់ ចាយ ឱ្យមានឯកភាពបក្សឡើងវិញ និងបន្តនិរន្តរភាពរបស់បក្ស ព្រមទាំងជ្រើសរើសលោក អ៊ឹង ហួត ដែលជាសមាជិកគណៈកម្មាធិការនាយកគណបក្ស និងជារដ្ឋមន្ត្រីក្រសួងការបរទេស និងសហប្រតិបត្តិការអន្តរជាតិ ជាបេក្ខជននាយករដ្ឋមន្ត្រីទី១ ជំនួសព្រះអង្គម្ចាស់ នរោត្តម រណឫទ្ធិ។ រហូតដល់ថ្ងៃទី០១ ខែសីហា ឆ្នាំ១៩៩៧ តំណាងរាស្ត្រហ៊្វុនស៊ិនប៉ិច ដែលរត់គេចទៅកាន់ទីក្រុងបាងកក ក្រោយហេតុការណ៍ថ្ងៃ៥-៦ ខែកក្កដា បានវិលមកកម្ពុជាវិញជាបណ្តើរៗ។
60. ២៨ ខែកក្កដា ឆ្នាំ១៩៩៧  រដ្ឋសភា ដែលគាំងដំណើរអស់រយៈពេល ៧ខែ មកហើយនោះ ក៏បានបើកសម័យប្រជុំលើកទី៨ នីតិកាលទី១ របស់ខ្លួនឡើងវិញ នៅថ្ងៃទី ២៨ ខែកក្កដា ឆ្នាំ១៩៩៧ ហើយបន្តដំណើរការងារជាប្រក្រតី។
61. ព្រឹត្តិការណ៍​កាល​ពី​ថ្ងៃ​ទី​៥-៦ ខែ​កក្កដា ឆ្នាំ​១៩៩៧ បាន​ទាញ​ឲ្យ​អ្នក​អ្នក​នយោបាយ​បកស្រាយ​ផ្ទុយ​គ្នា។ អង្គការ​មិន​មែន​រដ្ឋាភិបាល និង​គណបក្ស​ប្រឆាំង សុទ្ធតែ​យល់​ឃើញ​ថា វា​ជា​ព្រឹត្តិការណ៍​ដណ្ដើម​អំណាច​គ្នា​រវាង​បក្ស​នយោបាយ​ធំៗ​ពីរ​កាលណោះ គឺ​គណបក្ស​រាជា​និយម​ហ៊្វុនស៊ិនប៉ិច និង​គណបក្ស​ប្រជាជន​កម្ពុជា។ បើ​ទោះ​ជា​មាន​ការ​ចោទ​ប្រកាន់​បែប​នេះ​ពី​មជ្ឈដ្ឋាន​ទូទៅ ទាំង​លោក​នាយក​រដ្ឋមន្ត្រី ហ៊ុន សែន និង​មន្ត្រី​ក្រោម​បង្គាប់​របស់​លោក ថ្លែង​ការពារ​ថា វា​ពុំ​មែន​ជា​ព្រឹត្តិការណ៍​រដ្ឋ​ប្រហារ​របស់​គណបក្ស​ប្រជាជន​កម្ពុជាទេប៉ុន្តែ​ហេតុការណ៍​ដែល​កើត​ឡើង​ពេល​នោះគឺ​គ្រាន់​តែ​ជា​ហេតុ​ការណ៍​ទប់ទល់​សភាពការណ៍​ពី​កម្លាំង​ស្មោះ​ត្រង់​របស់​ហ៊្វុនស៊ិនប៉ិច ប៉ុណ្ណោះ។
62. ក្រោយ​រដ្ឋ​ប្រហារ​ដោយ​យោធា​នោះ​មក លោក​នាយក​រដ្ឋមន្ត្រី ហ៊ុន សែន និង​ព្រះអង្គម្ចាស់​នរោត្តម រណឫទ្ធិ បាន​សាច​ទឹក​ដាក់​គ្នា​ទៅ​វិញ​ទៅ​មក។ លោក ហ៊ុន សែន កាល​ណោះ​ចោទ​ប្រកាន់​ថា មូលហេតុ​ដែល​នាំ​ឲ្យ​មាន​ព្រឹត្តិការណ៍​ដែល​ឈាន​ទៅ​ដល់​ការ​ផ្ទុះ​អាវុធ​កណ្ដោល​ទីក្រុង​ភ្នំពេញ​នេះ​ឡើង ដោយសារ ​គណបក្ស​ហ៊្វុនស៊ិនប៉ិច របស់​សម្ដេច​ក្រុម​ព្រះ​មិន​ស្មោះ និង​ហ៊ាន​លួច​យក​កម្លាំង​ខ្មែរ​ក្រហម​ដាក់​អម​ខ្លួន។ លោក​បន្ត​ថា «យើង​ចោទ​សួរ រណឫទ្ធិ យក​កម្លាំង​ខ្មែរ​ក្រហម និង​កម្លាំង​អង្គភាព​នានា​ដើម្បី​អ្វី? យើង​ចោទ​សួរ​ថា រណឫទ្ធិ យក​អាវុធ​ខុស​ច្បាប់ និង​បង្កើន​កម្លាំង​ប្រដាប់​អាវុធ​មក​ភ្នំពេញ​ធ្វើ​អ្វី? រណឫទ្ធិ ឬ​អ្នក​ណា​មិន​ដឹង​ទេ​បាន​បញ្ជា​ឲ្យ​ឯកឧត្ដម ទា ចំរាត់ វាយ​យក​ឃ្លាំង​គេ​ហៅ​ថា ឃ្លាំង​កា​៤ របស់​ស្នងការ​បច្ចេកទេស​ក្រសួង​ការពារ​ជាតិ»។
63. ផ្ទុយ​ពី​ការ​ចោទ​ប្រកាន់​នេះ សម្ដេច​ក្រុម​ព្រះ​នរោត្តម រណឫទ្ធិ មាន​បន្ទូល​ក្រោយ​ព្រឹត្តិការណ៍​ថា លោក ហ៊ុន សែន ទៅ​វិញ​ទេ​ដែល​ចង់​ធ្វើ​រដ្ឋ​ប្រហារ​ផ្ដួល​រំលំ​ព្រះអង្គ​ចេញ​ពី​អំណាច ក្នុង​ឋានៈ​ជា​នាយក​រដ្ឋមន្ត្រី​ទី​១។ បើ​ទោះ​ជា​បែប​ណា លោក​នាយក​រដ្ឋមន្ត្រី ហ៊ុន សែន នៅ​តែ​ចាត់​ទុក​ថា ព្រឹត្តិការណ៍​យោធា​នៅ​ពេល​នោះ គឺ​ពុំ​មែន​ផ្ដើម​ចេញ​ពី​រូប​លោក​ឡើយ ប៉ុន្តែ​ហេតុការណ៍​នេះ គឺ​ព្រះអង្គម្ចាស់​នរោត្តម រណឫទ្ធិ គឺ​ជា​អ្នក​ពាក់ព័ន្ធ​ក្នុង​សំណុំ​រឿង​ដ៏​ហិង្សា​មួយ​នេះ។ លោក​បន្ត​ថា «ខ្ញុំ​សូម​ច្បាប់ រណឫទ្ធិ ៥​ថ្ងៃ។ ខ្ញុំ​ចេញ​ដំណើរ​នៅ​ថ្ងៃ​ទី​១ ហើយ​ខ្ញុំ​គ្រោង​ត្រឡប់​នៅ​ថ្ងៃ​ទី​៦។ អ៊ីចឹង​តាម​ទម្លាប់​ធម្មតា​នាយក​រដ្ឋមន្ត្រី​ទាំង​ពីរ បើ​នាយក​រដ្ឋមន្ត្រី​មួយ​ទៅ នាយក​រដ្ឋមន្ត្រី​មួយ​ត្រូវ​ចាត់ការ​ទាំងអស់។ អ៊ីចឹង​ពេល​ហ្នឹង​សិទ្ធិ​អំណាច​ស្ថិត​នៅ​ក្នុង​ដៃ រណឫទ្ធិ ទាំងអស់ ទាំង​ផ្នែក​រដ្ឋ និង​ផ្នែក​កងទ័ព»។
64. បើ​ទោះ​ជា​មាន​ការ​ចោទ​ប្រកាន់​បែប​នេះ​ពី​លោក ហ៊ុន សែន ក៏ដោយ​ចុះ គេ​សង្កេត​ឃើញ​ថា ក្នុង​ពេល និង​ក្រោយ​ព្រឹត្តិការណ៍​បាន​ផ្ទុះ​ឡើង មាន​មន្ត្រី​យោធា​នៃ​គណបក្ស​រាជា​និយម​ហ៊្វុនស៊ិនប៉ិច រាប់​សិប​នាក់ ត្រូវ​បាន​ប្រហារ​ជីវិត​ក្រៅ​ច្បាប់។ មន្ត្រី​សិទ្ធិ​មនុស្ស​នៃ​ការិយាល័យ​ឧត្ដម​ស្នងការ​អង្គការ​សហប្រជាជាតិ ទទួល​បន្ទុក​សិទ្ធិ​មនុស្ស​ប្រចាំ​នៅ​កម្ពុជា បាន​ឲ្យ​ដឹង​ថា ភាគ​ច្រើន​នៃ​សាកសព​ជន​រងគ្រោះ​ដែល​បាន​រក​ឃើញ​នៅ​តំបន់​ពេជ្រនិល នៅ​ក្នុង​ខេត្ត​កំពង់ស្ពឺ នៅ​តាម​ដង​ផ្លូវ​ជាតិ​លេខ​៥ និង​ជុំវិញ​ទីក្រុង​ភ្នំពេញ ស្លាប់​ក្នុង​ដៃ​ជាប់​ចំណង ដែល​បញ្ជាក់​អំពី​ការ​រង​ទារុណកម្ម​មុន​នឹង​ត្រូវ​ប្រហារ​ជីវិត។ បញ្ហា​នេះ អង្គការ​សហប្រជាជាតិ ចាត់​ទុក​ថា វា​គឺ​ជា​ទម្រង់​នៃ​អំពើ​រំលោភ​សិទ្ធិ​មនុស្ស​យ៉ាង​ធ្ងន់ធ្ងរ។
65. អតីត​មន្ត្រី​ខុទ្ទកាល័យ​សម្ដេច​ក្រុម​ព្រះ​នរោត្តម រណឫទ្ធិ ទទួល​បន្ទុក​ផ្នែក​ព័ត៌មាន លោក គឹម សុខ រក​ឃើញ​ថា ព្រឹត្តិការណ៍​បង្ហូរ​ឈាម​កាល​ពី ១៩​ឆ្នាំ​មុន គឺ​ជា​រដ្ឋ​ប្រហារ​យោធា​របស់​គណបក្ស​ប្រជាជន​កម្ពុជា។ លោក​បន្ត​ថា មូលហេតុ​ដែល​នាំ​ឲ្យ​កើត​មាន​ព្រឹត្តិការណ៍​នេះ​ឡើង ក្រោម​ហេតុផល​មួយ​ចំនួន ដូចជា​លោក ហ៊ុន សែន បារម្ភ​ខ្លាច​ការ​ចាញ់​ឆ្នោត​នៅ​ឆ្នាំ​១៩៩៨ ដែល​ជា​អាណត្តិ​ទី​២។ បន្ថែម​ពី​លើ​នេះ មាន​មន្ត្រី​ជាន់​ខ្ពស់​ដែល​ស្និទ្ធ​នឹង​ព្រះអង្គម្ចាស់​នរោត្តម រណឫទ្ធិ មួយ​ចំនួន ក្បត់​នឹង​ព្រះអង្គ។ លោក គឹម សុខ យល់​ឃើញ​ថា ស្ថិត​ក្រោម​ហេតុផល​នេះ​ហើយ ដែល​ជំរុញ​នាំ​ឲ្យ​មាន​ព្រឹត្តិការណ៍​រដ្ឋ​ប្រហារ​យោធា​កាល​ពី​ឆ្នាំ​១៩៩៧ កើត​ឡើង។ លោក​បន្ត​ថា «មូលហេតុ​សំខាន់ គឺ​គណបក្ស​ប្រជាជន​កម្ពុជា ហ្នឹង​ខ្លាច​បាត់បង់​អំណាច​ទាំងស្រុង​នៅ​ក្រោយ​ការ​បោះ​ឆ្នោត​ឆ្នាំ​១៩៩៨។ ប្រសិន​បើ​មិន​បង្កើត​ព្រឹត្តិការណ៍​ថ្ងៃ​ទី​៥-៦ ខែ​កក្កដា ឆ្នាំ​១៩៩៧ ទេ អ្នក​ណា​ក៏​ដឹង​ដែរ​ការ​បោះឆ្នោត​ឆ្នាំ​១៩៩៨ អាណត្តិ​ទី​២ ហ្នឹង ច្បាស់​ជា​គណបក្ស​ហ៊្វុនស៊ិនប៉ិច ឈ្នះ​ហើយ»។
66. គេហទំព័រ​របស់​ការិយាល័យ​ឧត្ដម​ស្នងការ​អង្គការ​សហប្រជាជាតិ ទទួល​បន្ទុក​សិទ្ធិ​មនុស្ស​ប្រចាំ​នៅ​កម្ពុជា រាយការណ៍​ថា មនុស្ស​ប្រមាណ ៦០​នាក់ ត្រូវ​បាន​សម្លាប់​ក្រៅ​ច្បាប់​នៅ​ក្នុង​អំឡុង​ពេល​រដ្ឋ​ប្រហារ គិត​ចាប់​ពី​ថ្ងៃ​ទី​២ ដល់​ថ្ងៃ​ទី​៧ ខែ​កក្កដា ឆ្នាំ​១៩៩៧ កាល​ពី ១៩​ឆ្នាំ​មុន។ភាគ​ច្រើន​នៃ​ជន​រងគ្រោះ​ជា​ទាហាន មន្ត្រី​យោធា និង​ប៉ូលិស​របស់​គណបក្ស​រាជា​និយម​ហ៊្វុនស៊ិនប៉ិច។ ចំនួន​នេះ​មិន​រាប់​បញ្ចូល​ជីវិត​ជន​ស៊ីវិល និង​ទាហាន​ដែល​បាន​ស្លាប់​ក្នុង​ការ​ប្រយុទ្ធ​គ្នា​រវាង​កងទ័ព​ស្មោះ​ត្រង់​នឹង​សម្ដេច​ក្រុម​ព្រះ​នរោត្តម រណឫទ្ធិ នាយក​រដ្ឋមន្ត្រី​ទី​១ និង​កងទ័ព​ស្មោះ​ត្រង់​នឹង​លោក ហ៊ុន សែន នាយក​រដ្ឋមន្ត្រី​ទី​២ នោះ​ទេ។
67. របាយការណ៍​បន្ត​ថា ក្រៅ​ពី​មន្ត្រី​ដែល​ពុំ​មាន​ឋានៈ​បុណ្យ​ស័ក្ដិ​ត្រូវ​សម្លាប់​ហើយ ក្នុង​នោះ​ក៏​នៅ​មាន​មន្ត្រី​ជាន់​ខ្ពស់​របស់​ហ៊្វុនស៊ិនប៉ិច មួយ​ចំនួន​ទៀត​ដូចជា លោក​ឧត្ដមសេនីយ៍ ចៅ សម្បត្តិ លោក​ឧត្ដមសេនីយ៍ ក្រូច យឿម និង​លោក ហូ សុខ ជាដើម។ លោក ហូ សុខ ដែល​មាន​តួនាទី​ជា​រដ្ឋលេខាធិការ​នៃ​ក្រសួង​មហាផ្ទៃ និង​ជា​មេ​បញ្ជាការ​ក្រុម​អង្គរក្ស​របស់​សម្ដេច​ក្រុម​ព្រះ​នរោត្តម រណឫទ្ធិ នាយក​រដ្ឋមន្ត្រី​ទី​១ ត្រូវ​បាន​ចាប់​ខ្លួន​នៅ​ថ្ងៃ​ទី​៧ កក្កដា ដោយ​កម្លាំង​របស់​លោក​នាយក​រដ្ឋមន្ត្រី​ទី​២ ហ៊ុន សែន។ ការ​ចាប់​ខ្លួន​នេះ នៅ​ពេល​លោក​កំពុង​ដើរ​ចេញ​ពី​ផ្ទះ​របស់​ឯកអគ្គរដ្ឋទូត​សិង្ហបុរី ក្នុង​ក្រុង​ភ្នំពេញ។ ក្នុង​ថ្ងៃ​តែ​មួយ ពេល​ល្ងាច លោក ហូ សុខ ត្រូវ​បាន​ផ្ដាច់​ជីវិត​នឹង​គ្រាប់​កាំភ្លើង ខណៈ​កំពុង​ជាប់​ឃុំ​ក្នុង​បន្ទប់​មួយ​ក្នុង​ក្រសួង​មហាផ្ទៃ។
68. ទោះ​បី​ជា​យ៉ាង​ណា មន្ត្រី​សិទ្ធិ​មនុស្ស​អង្គការ​សហប្រជាជាតិ ទទួល​បន្ទុក​សិទ្ធិ​មនុស្ស​ប្រចាំ​នៅ​កម្ពុជា ឲ្យ​ដឹង​ថា បើ​ទោះ​ជា​មាន​របាយការណ៍​ថា នៅ​មុន​ពេល​រដ្ឋ​ប្រហារ គណបក្ស​ហ៊្វុនស៊ិនប៉ិច មាន​ការ​ចរចា​ជាមួយ​ខ្មែរ​ក្រហម​ក្តី ដូច​គ្នា​នឹង​គណបក្ស​ប្រជាជន​កម្ពុជា ដែរ​នោះ មិន​មាន​ភស្តុតាង​ជា​ដុំ​កំភួន​ណា​មួយ​បញ្ជាក់​ថា កងទ័ព​ខ្មែរ​ក្រហម​បាន​ចូល​មក​ជួយ​កងទ័ព​របស់​សម្ដេច​ក្រុម​ព្រះ​នរោត្តម រណឫទ្ធិ នៅ​អំឡុង​ពេល​រដ្ឋ​ប្រហារ​នោះ​ទេ។ ផ្ទុយ​ទៅ​វិញ គេ​ឃើញ​កងទ័ព​ខ្មែរ​ក្រហម​បាន​ចូល​មក​ជួយ​កងទ័ព​ដែល​ស្មោះ​ត្រង់​នឹង​លោក​នាយក​រដ្ឋមន្ត្រី ហ៊ុន សែន។ ឧទាហរណ៍ មាន ​ក្រុម​ខ្មែរ​ក្រហម​លោក ភុន ភាព ជាដើម។
69. គឹម សុខ អ្នកវិភាគនយោបាយដែលមានមូលដ្ឋាននៅក្រៅប្រទេស លោក គឹម សុខ លើកឡើងនៅលើគណនីហ្វេសប៊ុករបស់ខ្លួននៅថ្ងៃច័ន្ទនេះថា ព្រឹត្តិការណ៍រដ្ឋប្រហារថ្ងៃទី៥~៦កក្កដា១៩៩៧ ជារដ្ឋប្រហាររបស់លោក ហ៊ុន សែន និងកងកម្លាំងសម្ងាត់របស់វៀតណាម  ពុំមែនជារដ្ឋប្រហារដែលចេញដោយគណបក្សប្រជាជនកម្ពុជានោះទេ។លោកពន្យល់ហេតុផលថា កាលពីខែមិថុនា ឆ្នាំ១៩៩៧ លោក ហ៊ុន សែន នាយករដ្ឋមន្ត្រីទី២ចាញ់ឆ្នោត១៩៩៣ ដែលតោងអំណាចដោយការគម្រាមធ្វើអបគមន៍ឬបែងចែកទឹកដីខ្មែរ ដោយយកបីខេត្តខាងកើតទន្លេមេគង្គជាប់ព្រំដែន​វៀតណាម ដូចជាខេត្តកំពង់ចាម ខេត្តត្បូងឃ្មុំបច្ចុប្បន្ន ស្វាយរៀង និងព្រៃវែងនោះ ដោយបានប្រើលេសថាទៅធ្វើវិស្សមកាលនៅប្រទេសវៀតណាម។បន្ទាប់ពីត្រឡប់មកពីស្រុកយួនភ្លាមៗ លោក ហ៊ុន សែន បានដាក់ពង្រាយកងអង្គរក្សរបស់លោក ដើម្បីប្រយុទ្ធបណ្ដេញកងយោធពលខេមរភូមិន្ទពីភាគីហ្វ៊ុនស៊ិនប៉ិចឲ្យភៀសខ្លួនលើកបន្ទាយទៅអូស្មាច់ក្នុងខេត្តឧត្តរមានជ័យ។
70. លោក ថូម៉ាស ហ៊ែមម៉ាប៊ឺក តំណាងពិសេសនៃអង្គការសហប្រជាជាតិ(UN) ស្ដីពីបញ្ហាសិទ្ធិមនុស្សនៅកម្ពុជាកាលនោះ ដោយក្នុងរបាយការណ៍ខែតុលា១៩៩៧របស់គាត់ ផ្ញើទៅកាន់មហាសន្និបាតនៃអង្គការសហប្រជាជាតិ បញ្ជាក់ថា «ព្រឹត្តិការណ៍ ៥~៦ កក្កដា (១៩៩៧) គឺជារដ្ឋប្រហារ» ដែលសំដៅដល់អំពើរដ្ឋប្រហាររបស់លោក ហ៊ុន សែន បណ្ដេញព្រះអង្គម្ចាស់ នរោត្តម រណឫទ្ធិ ជានាយករដ្ឋមន្ត្រីទី១ស្របច្បាប់ ចេញពីអំណាចដឹកនាំប្រទេស។ លោក គឹម សុខ បន្តថា ព្រឹត្តិការណ៍​៥~៦កក្កដា១៩៩៧ គឺជារដ្ឋប្រហាររបស់លោក ហ៊ុន សែន និងកងទ័ពសម្ងាត់របស់វៀតណាម ពុំមែនជារដ្ឋប្រហាររបស់ CPP ទេ ពីព្រោះលោក ហ៊ុន សែន បានប្រើតែកងអង្គរក្សរបស់គាត់ ដោយមានកម្លាំងជំនួយពីទាហានចេះនិយាយតែភាសាយួន និងពុំមានការចូលរួមពីលោក ជា ស៊ីម, ស ខេង, ទៀ បាញ់ និងលោក កែ គឹមយ៉ាន ជាដើមនោះទេ។
71. លោកគឹម សុខ បន្តលើកឡើងអំពីមូលហេតុនៃការធ្វើរដ្ឋប្រហារ ដោយស្របគ្នាទៅនឹងការរកឃើញ​របស់អ្នកជំនាញបរទេសអំពីមូលហេតុនៃការធ្វើរដ្ឋប្រហាររបស់លោក ហ៊ុន សែន ពេលនោះ។ ហេតុផលទាំងនោះ ដូចជាលោក ហ៊ុន សែន បានដឹងច្បាស់ជាមុនថា គណបក្សប្រជាជនកម្ពុជាប្រាកដជាចាញ់យ៉ាងធ្ងន់ធ្ងរក្នុងការបោះឆ្នោតជាតិឆ្នាំ១៩៩៨ ដែលនាំឲ្យគាត់បាត់អំណាចទាំងស្រុង ហើយឈានទៅរលាយខ្លួន។
72. លោក ញឹក ប៊ុនឆៃ បានបញ្ជាក់​ទៀតថា គណបក្ស​ហ្វ៊ុនស៊ិនប៉ិច គឺជា​គណបក្ស​មួយ​ដែល​កើតចេញពី​កម្លាំងរ​ណ​ស្សិរ​ហ្វ៊ុនស៊ិនប៉ិច ជា​កម្លាំង​តស៊ូ​តាំងពី​ឆ្នាំ​១៩៧៩​មក ហើយ​មាន​អ្នក​ពលី​ជីវិត​ច្រើន​ពាន់​នាក់ និង​មាន​អ្នកគាំទ្រ​ដែល​បាន​ពលី​ជីវិត​ក្នុង​ឆ្នាំ​១៩៩៣ រៀបចំ​ដោយ UNTAC និង​បន្ត​មក​អ្នក​ដែល​បាន​ពលី​ជីវិត នៅក្នុង​ព្រឹត្តិការណ៍​ថ្ងៃ ​៥-៦ កក្កដា ឆ្នាំ ​១៩៩៧ និង​បន្ត​បន្ទាប់មកទៀត​។​ លោក ញឹក ប៊ុនឆៃ​៖ ថ្ងៃ​៥-៦ កក្កដា ១៩៩៧ មិនមែនជា​រដ្ឋប្រហារ​ទេ
73. លោក​បាន​ពន្យល់​ពី​ការមិនទុកចិត្ត​គ្នា​នៅក្នុង​រដ្ឋាភិបាលចម្រុះ​អាណត្តិ​ទី​១ មាន​ចំណុច​មួយចំនួន ដូចជា ទី​១. នៅក្នុង​ថ្ងៃទី​២១-២២ ខែមករា ឆ្នាំ​១៩៩៦ គឺ​គណបក្ស​ហ្វ៊ុនស៊ិនប៉ិច​បានធ្វើ​សិក្ខាសាលា​នៅ​ក្រុងព្រះសីហនុ ដែល​បាន​អញ្ជើញ​គណៈកម្មការ​នាយ​ក​គណបក្ស និយាយ​អំពី​បញ្ហា​ផ្សេងៗ​ជាច្រើន នៅក្នុង​មាននិយាយ​អំពី​ការលើក​យុទ្ធសាស្ដ្រ អំពី​ការធ្វើ​តុល្យភាព​កម្លាំង​របស់​ហ្វ៊ុនស៊ិនប៉ិច និង​កម្លាំង​របស់​គណ​បក្ស​ប្រជាជន​កម្ពុជា​។
74. ​លោក​បញ្ជាក់ថា “​កម្លាំងយោធា​របស់​គណ​បក្ស​ប្រជាជន​កម្ពុជា មាន​ជាង ១១​ម៉ឺន​នាក់ រីឯ​កម្លាំង​របស់​គណ​បក្ស​ហ្វ៊ុនស៊ិនប៉ិច យកមក​បញ្ចូល​ក្នុង​កងយោធពល​ខេមរភូមិន្ទ មានតែ ២​ម៉ឺន ១​ពាន់​នាក់ អ៊ីចឹង​ហើយ​សម្រាប់​រូបខ្ញុំ​ពេលនោះ ក្នុងនាម​ជា​នាយ​អគ្គសេនាធិការរង​ទី​១ នៃ​កងយោធពល​ខេមរភូមិន្ទ ដែលជា​អ្នកទទួលខុសត្រូវ​យោធា​ខាង​គណបក្ស​ហ្វ៊ុនស៊ិនប៉ិច រូបខ្ញុំ​មិនបាន​ចូលរួម​នៅក្នុង​សិក្ខាសាលា​នោះទេ ប៉ុន្តែ​ក្រោយ​សិក្ខាសាលា​ចប់ នៅពេល​ជប់លៀង​ជាមួយគ្នា ខ្ញុំ​បាន​លើក​ជំនា​ស់​ដែរ អំពី​ការលើក​យុទ្ធសាស្ដ្រ​នេះ ពីព្រោះ​ខ្ញុំ​គិតថា មិនអាច​ធ្វើទៅកើត​ទេ ២​ម៉ឺន និង ១១​ម៉ឺន​នាក់ នៃ​ការធ្វើ​តុល្យភាព​កម្លាំង​នោះ យើង​អាច​ធ្វើបាន​នៅពេលនោះ គឺ​បញ្ចូល​គ្នា​ក្នុង​កងយោធពល​ខេមរភូមិន្ទ ជា​កម្លាំង​កងទ័ព​ជាតិ​តែមួយ ដែល​មិន​ប្រកាន់បក្ស​នយោបាយ​ណា​ទេ គឺ​ប្រកាន់​អ​ព្យា​ក្រឹត្យ​”​។​
75. លោក​បន្តថា ទី​២. គណបក្ស​ហ៊ុនស៊ិនប៉ិច បានធ្វើ​សមាជ​កាលពី​ថ្ងៃទី ​២១-២២ មីនា ឆ្នាំ​១៩៩៦ សម្ដេច​ហ៊ុន សែន កាលនោះ ក៏បាន​អញ្ជើញ​ទៅ​ចូលរួម​ជាមួយ​សមាជ​នោះដែរ ហើយ​អង្គសមាជ​ក៏បាន​ដំណើរការ​ទៅ ប៉ុន្តែ​វា​មាន​ចំណុច​មួយ ដែល​អ្នករាយការណ៍​ទៅ​សម្ដេចក្រុមព្រះ យ៉ាងម៉េច​ទេ ទូលថ្វាយ​សម្ដេចក្រុមព្រះ​អំពី​ការបែងចែក ​អភិបាល អភិបាលរង ​ស្រុក ហើយ​គេ​ទូលថ្វាយ​សម្ដេចក្រុមព្រះ​ថា គណបក្ស​ប្រជាជន​កម្ពុជា មិន​ព្រមធ្វើ​ការបែងចែក​តួនាទី​អភិបាល អភិបាលរង​ស្រុក​ឲ្យ​គណបក្ស​ហ្វ៊ុនស៊ិនប៉ិច ៥០ ​ភាគរយ​ទេ អ៊ីចឹង​ហើយ​ទើប​គណបក្ស​ហ្វ៊ុនស៊ិនប៉ិច ប្រកាស​ដកខ្លួន​ចេញពី​រដ្ឋាភិបាលចម្រុះ តែ​ការពិតទៅ អភិបាល និង​អភិបាលរង​ស្រុក​នោះ មានការ​ព្រមព្រៀងគ្នា​ជាមួយនឹង​លោក​ឧបនាយករដ្ឋមន្ត្រី ស ខេង រដ្ឋមន្ត្រី​ក្រសួងមហាផ្ទៃ ជាមួយ​នឹង​​លោក យូ ហុកគ្រី និង​មានការ​ចុះហត្ថលេខា​ជាមួយគ្នា​ទៀត​។​
76. ​លោក​បន្តទៀតថា ទី​៣. ការបង្កើតរ​ណ​ស្សិរ​រួបរួម​ជាតិ​មាន ៤​គណបក្ស នៅ​ថ្ងៃទី​២៧​ខែកុម្ភៈ ឆ្នាំ​១៩៩៧ គឺមាន​អង្គប្រជុំ​ដែលមាន​ថ្នាក់​ដឹង​នាំ​គណបក្ស​ទាំង​៤ នោះ មក​ប្រកាស​បង្កើត​រណ​ស្សិ​រួបរួម​ជាតិ ដែលមាន​ គណបក្ស​ហ្វ៊ុនស៊ិនប៉ិច គណបក្ស​ជាតិខ្មែរ​ (​សមរង្ស៊ី​បច្ចុប្បន្ន​) គណបក្ស​ខ្មែរ​អ​ព្យា​ក្រឹត្យ និង​ គណបក្ស​លោកតា​សឺ​ន​សាន​។ ចំណុច​នេះ ជាការ​បង្កើតរ​ណ​ស្សិ​ជា​កម្លាំង ធ្វើ​ឲ្យ​មាន​ការមិនទុកចិត្ត​គ្នា​ក្នុង​រដ្ឋាភិបាលចម្រុះ​អាណត្តិ​ទី​១​។​
77. ​លោក​បន្ថែមថា ទី​៤. ការនាំ​អាវុធ​ចូល​នៅ​ថ្ងៃទី​២៦ ឧសភា ឆ្នាំ​១៩៩៧ ដែល​ការនាំ​អាវុធ​ចូល​របស់​សម្ដេចក្រុមព្រះ​នោះ លោក​មិន​បានដឹង​ទេ ព្រោះ​ពុំមាន​គេ​ប្រាប់ ដែល​ពេលនោះ មាន​លោក​ក្រូច យឿ​ម និង​លោក ​ឯក សេរី​វ​ឌ្ឍ កាលនោះ ជា​រដ្ឋលេខាធិការ​ក្រសួងការពារជាតិ បាន​នាំ​អាវុធ​ចូល ដែល​ក្នុងចំណោម​អាវុធ​នាំចូល​នោះ មាន​អាវុធ​ប្រឆាំង​រថ​គ្រោះ របស់​សហភាពសូវៀត ហើយ​ការ​នាំចូល​អាវុធ​នោះ ទៀតសោត សម្ដេចក្រុមព្រះ​មិនបាន​បង្ហាញ​ការពិត ដោយ​ធ្វើលិខិត​ស្នើសុំ​គយ​រួច​ពន្ធ ដាក់ថា ជា​គ្រឿងបន្លាស់​របស់​ឧទ្ធម្ភាគចក្រ​ទៅវិញ​។ ទើប​មានការ​សង្ស័យថា ការនាំ​អាវុធ​ចូល​នោះ មាន​បញ្ហា​អ្វី​ទៀតហើយ​។
78. លោក​បន្ថែមទៀតថា ទី​៥. ការចរចា​ជាមួយ​ខ្មែរក្រហម ដែល​កាលនោះ រូបលោក​ផ្ទាល់ ត្រូវបាន​សម្ដេចក្រុមព្រះ​ឲ្យ​បទបញ្ជា​ទៅ​ចរចា​ច្រើនលើកច្រើនសារ​ណាស់ នៅ​អន្លង់វែង​ដើម្បី​ឲ្យ​កម្លាំង​ខ្មែរក្រហម ចុះចូល​ជាមួយ ​រាជរដ្ឋាភិបាល បន្ទាប់ពី​រដ្ឋសភា​ដាក់​ក្រុមខ្មែរក្រហម​នៅក្រៅ​ច្បាប់​។ ការ​ទៅ​ចរចា​ជាមួយ​ខ្មែរក្រហម​នៅ​អន្លង់វែង លោក​បាន​រាយការណ៍​តាម​ឋានានុក្រម ថ្វាយ​សម្ដេចក្រុមព្រះ តែ​ចុងក្រោយ​សម្ដេចក្រុមព្រះ​លោក​អត់​បាន​ជម្រាប់ អំពី​បញ្ហា​ខ្មែរក្រហម​ជូន​សម្ដេច ហ៊ុន សែន បានដឹង​ទេ ដែល​ការចរចា​នោះ បាន​ឈានទៅដល់​ការស្រុះស្រួល​ជាច្រើន​ចំណុច រហូត​ទៅដល់​ការចុះហត្ថលេខា​ជាមួយ​លោក ខៀវ សំផន ​។​
79. ​លោក ញឹក ប៊ុនឆៃ បាន​សរុប​នូវ​ព្រឹត្តិការណ៍​ទាំងនោះ គឺជា​រឿង​ដែល​មិន​ទុកចិត្ត​គ្នា គឺ​ការលើក​យុទ្ធសាស្ដ្រ​របស់​សម្ដេចក្រុមព្រះ​ប្រធាន​គណបក្ស​ហ្វ៊ុនស៊ិនប៉ិច ធ្វើ​តុល្យភាព​កម្លាំងប្រដាប់អាវុធ ជាមួយនឹង​គណបក្ស​ប្រជាជន ដែល​ធ្វើ​ឲ្យ​មាន​មន្ទិល​សង្ស័យថា យក​កម្លាំង​ខ្លែ​រ​ក្រហម​ចូលមក ដើម្បី​បង្កើន​កម្លាំង​ធ្វើ​តុល្យភាព​ជាមួយ​កម្លាំងប្រដាប់អាវុធ​គណបក្ស​ប្រជាជន​កម្ពុជា ដែលមាន​ជាង ១១​ម៉ឺន​នាក់ ហើយ​ធ្វើ​ឲ្យ​មាន​ការមិនទុកចិត្ត​គ្នា​រហូតដល់​មាន​ព្រឹត្តិការណ៍​ថ្ងៃ​៥-៦ កក្កដា ឆ្នាំ​១៩៩៧​។​ សូមបញ្ជាក់ថា ព្រឹត្តិការណ៍​ថ្ងៃទី​៥-៦ ខែកក្កដា ឆ្នាំ​១៩៩៧ មកដល់​ថ្ងៃទី​៥-៦ កក្កដា ២០១២ គឺមាន​រយៈពេល ១៥​ឆ្នាំ​ហើយ​។ ចំណែកឯ​លោក​ញឹក ប៊ុនឆៃ ចាត់ទុក​ថ្ងៃ​៥-៦ កក្កដា ជា​ព្រឹត្តិការណ៍​ដែល​កើតចេញពី​ការមិនទុកចិត្ត​គ្នា​តែប៉ុណ្ណោះ មិនមែនជា​រដ្ឋប្រហារ ដូច​អ្នកនយោបាយ​មួយចំនួន​តែងតែ​លើកឡើង​ដើម្បី​កេងចំណេញ​នយោបាយ​ទេ​៕​
80. លោក ខៀវ កាញារីទ្ធ រដ្ឋមន្រ្ដី​ក្រសួង​ព័ត៌មាន និង​ជា​អ្នក​នាំ​ពាក្យ​រដ្ឋាភិបាល​បាន​​លើក​ឡើង​នៅ​ក្នុង​សេចក្ដី​ណែ​នាំ​ មួយ ដែល​ចុះ​កាល​បរិច្ឆេទ​​ថ្ងៃ​ទី​៦ កក្កដា ឆ្នាំ​២០១១ ថា ការ​ប្រើ​ពាក្យ “រដ្ឋ​ប្រហារ” អាច​ធ្វើ​ឲ្យ​សាធារណជន​យល់​ច្រឡំ​ចំពោះ​ព្រឹត្តិការណ៍​នេះ។ លោក​​បាន​ណែនាំ​ឲ្យ​អ្នក​សារព័ត៌មាន​ហៅ​ថា ជា ”ជម្លោះ​ផ្ទៃ​ក្នុង​នៃ​រាជ​រដ្ឋាភិបាល​ដែល​បាន​ឈាន​ទៅ​ដល់​ការ​ប្រឈម​មុខ​ ដាក់​គ្នា​ដោយ​អាវុធ”។
81. មន្ត្រី​អ្នក​នាំ​ពាក្យ​គណបក្ស សម រង្ស៊ី លោក យឹម សុវណ្ណ មាន​ប្រសាសន៍​ថា គណបក្ស សម រង្ស៉ី ធ្វើ​ខួប​រំលឹក​ពី​ថ្ងៃ​៥-​៦ កក្កដា ជា​រៀង​រាល់​ឆ្នាំ។ លោក​បន្ត​ថា ការ​ដែល​មនុស្ស​ស្លាប់​ជា​ច្រើន​ហើយ​មិន​មាន​ជន​ណា​ម្នាក់​ទទួល​ខុស​ត្រូវ បង្ហាញ​ថា កម្ពុជា​ផ្ដល់​ឱកាស​អ្នក​ដែល​ធ្វើ​ខុស​ហើយ​រួច​ទោស​នៅ​ក្រៅ​សំណាញ់​ច្បាប់។
82. មន្ត្រី​ស៊ើប​អង្កេត​ជាន់​ខ្ពស់​អង្គការ​ការពារ​សិទ្ធិ​មនុស្ស លីកាដូ លោក អំ សំអាត មាន​ប្រសាសន៍​ថា លោក​សុំ​ឲ្យ​មាន​អ្នក​ទទួល​ខុស​ត្រូវ​ក្នុង​ការ​សម្លាប់​មនុស្ស​ជា​ច្រើន​ នាក់​នៅ​ក្នុង​ហេតុការណ៍​បង្ហូរ​ឈាម ៥-​៦ កក្កដា ១៩៩៧។លោក អំ សំអាត៖ «យ៉ាង​ហោច​ណាស់​ក៏​មាន​អ្នក​នយោបាយ​ណា​ម្នាក់​ចេញ​មុខ​ ទទួល​ខុស​ត្រូវ​ក្នុង​ទង្វើ​នោះ​ដែរ នេះ​ជា​គំរូ​មួយ​ដែរ​សម្រាប់​អ្នក​នយោបាយ​ក្រោយៗ កុំ​ឲ្យ​ធ្វើ​ដូច​ហ្នឹង​ទៀត។ ការ​យក​អាយុ​ជីវិត​មនុស្ស​មក​ធ្វើ​នយោបាយ​ជា​រឿង​មួយ​រំលោភ​សិទ្ធិ​មនុស្ស​ យ៉ាង​ធ្ងន់ធ្ងរ​បំផុត»។
83. គណបក្ស​នយោបាយ​ពីរ​ផ្សេង​គ្នា បាន​រៀបចំ​រំឭក​ព្រឹត្តិការណ៍​រដ្ឋ​ប្រហារ​ថ្ងៃ​ទី​៥-៦ ខែ​កក្កដា ឆ្នាំ​២០១៦ ក្នុង​ពេល​តែ​មួយ។ ប្រធាន​គណបក្ស​ខ្មែរ​រួបរួម​ជាតិ លោក ញឹក ប៊ុនឆៃ បដិសេធ​ថា រូប​លោក​មិន​ដែល​ក្បត់​នឹង​គណបក្ស​ហ៊្វុនស៊ិនប៉ិច ក្នុង​រឿង​ព្រឹត្តិការណ៍​ផ្ទុះ​អាវុធ​ថ្ងៃ​ទី​៥-៦ កក្កដា ម្ដង​ណា​ទេ។ ដោយឡែក​ប្រធាន​ស្ដីទី​គណបក្ស​ប្រឆាំង​វិញ​អះអាង​ថា គណបក្ស​សង្គ្រោះ​ជាតិ នៅ​តែ​ប្រកាន់​គោលការណ៍​ធម៌​អហិង្សា​ក្នុង​ការ​ដោះស្រាយ​វិបត្តិ​នយោបាយ។
84. មន្ត្រី​នាំ​ពាក្យ​គណបក្ស​ប្រជាជន​កម្ពុជា លោក សុខ ឥសាន មាន​ប្រសាសន៍​ថា ខាង​គណបក្ស​ដែល​គ្រប់គ្រង​រដ្ឋាភិបាល នៅ​តែ​ចងចាំ​អ្នក​បូជា​ជីវិត​មួយ​ចំនួន​ក្នុង​ព្រឹត្តិការណ៍​ផ្ទុះ​អាវុធ​នោះ ប៉ុន្តែ​មិន​បាន​រំឭក​ដូច​បក្ស​ដទៃ​កំពុង​ធ្វើ​នា​ពេល​នេះ​ទេ។ លោក​បន្ត​ថា អ្វី​ដែល​បក្ស​កាន់​អំណាច​មិន​រៀបចំ​នេះ ដោយសារ​ហេតុការណ៍​នោះ គឺ​ព្រះអង្គម្ចាស់​នរោត្តម រណឫទ្ធិ នាំ​កម្លាំង​ខ្មែរ​ក្រហម​ចូល​ក្រុង​ភ្នំពេញ ដែល​ចង់​បង្កើត​ឲ្យ​ទៅ​ជា​របប​ខ្មែរ​ក្រហម​ទី​២ ឡើង​វិញ។ លោក​ថា ហេតុ​នេះ​គេ​មិន​ត្រូវ​រំឭក ឬ​ត្រូវ​តែ​កប់​ចោល​វិញ​ជា​ជាង​រក្សា​ទុក។ លោក​បន្ត​ថា «ដឹង​គុណ​អំពី​គុណ​បំណាច់​បង​ប្អូន​អ្នក​ដែល​ខិតខំ​បូជា​ជីវិត ប៉ុន្តែ​នេះ​ក៏​គួរ​តែ​បំភ្លេច​ចោល ពីព្រោះ​រឿង​ហ្នឹង​វា​ជា​បទពិសោធន៍​មិន​ល្អ»។
85. July 31, 1997 Premier Hun Sen urged Thailand to help arrest Pol Pot and bring him before an international tribunal. In an interview on ABC's "Nightline", the Premier said "I want to send him to an international court. This is an international problem."
86. July 30, 1997 US Rep. Lampson introduces H.RES.205 calling for the prosecution of Pol Pot for crime against humanity.  US Rep. Bereuter offers H.AMDT.303 an amendment to prohibit the use of any fund to provide direct aid to the govt. of Cambodia.
87. July 28, 1997 National Assembly was reopened with the absence of 14 members. US House of Representatives passed a resolution H.RES.195 expressing the sense of the House concerning the July 5-6 fighting.
88. July 25, 1997 Pol Pot, Khmer Rouge leader who was responsible for the deaths of more than 1 million of his countrymen, is put on trial by his former followers at Anlong Veng. After hours of denunciation and humiliation, the once-feared leader is sentenced to life imprisonment.
89. July 23, 1997 ASEAN reaffirmed its decision to postpone Cambodia's membership indefinitely because of July 5-6 fighting in Phnom Penh. On the same day, the 30-year-old group formally admits Laos and Burma; the ceremonies initially were to have Cambodia as well. US Rep. Gilman introduces H.RES.195
90. July 22, 1997 Second PM Hun Sen announces the "Open Sky" policy to a group of investors. The announcement put an end to the Royal Air Cambodge's, Cambodia's official airline, monopoly on domestic air transportation.
91. 

    July 11, 1997 US President, Bill Clinton, writes a letter to congressional leaders regarding fighting in Cambodia. President of UN Security Council issues statement concerning situation in Cambodia.
92. July 10, 1997 Son Sen was killed. The notorious Khmer Rouge Defense Minister, his wife (Yon Yat) and fourteen of his relatives were killed by the order of Pol Pot at Anlong Veng. The ousted First PM Prince Ranariddh appealed to the international community not to recognize the "illegal" govt. in Cambodia and freeze any assistance or aid to Cambodia. ASEAN, at its meeting in Malaysia, vote to postpone indefinitely Cambodia's entrance into the group. And the US announces its suspension of more than $30 million in aid to Cambodia for 30 days.
93. ថ្ងៃទី២៥ ខែ៧ ឆ្នាំ១៩៩៧ =ប៉ុល ពត ត្រូវកាត់ ទោសអស់ មួយជីវិត នៅអន្លង់ វែង ដោយ តុលាការ ប្រជាជន ។
94. ថ្ងៃទី៦ ខែ៨ ឆ្នាំ១៩៩៧ =អ៊ឹង ហ៊ួត ត្រូវគេ បោះឆ្នោត អោយធ្វើ នាយក រដ្ឋមន្រ្តី ទី១ ។
95. ថ្ងៃទី២៩ ខែ៨ ឆ្នាំ១៩៩៧ =សម្តេច សីហនុ ត្រឡប់ ពីប៉េគាំង ទៅប្រថាប់ នៅខេត្ត សៀមរាប ។
96. 
    ព្រឹកថ្ងៃទី ៦ ខែសីហា ឆ្នាំ ១៩៩៧ សមាជិករដ្ឋសភាចំនួន៩៨ រូប លើ ៩៩ រូប ដែលបានចូល រួមប្រជុំ បានអនុម័តដោយលើកដៃគាំទ្រការលើកអភ័យឯកសិទ្ធិសភាពីព្រះអង្គម្ចាស់ នរោត្តម រណឫទ្ធិ។ រដ្ឋសភាបានសម្រេចកិច្ចការដ៏សំខាន់មួយទៀត ដើម្បីធានានិរន្តរភាពនៃរដ្ឋាភិបាលចម្រុះ ដែលកើតចេញពីការបោះឆ្នោតឆ្នាំ១៩៩៣ ដោយបានធ្វើការបោះឆ្នោតដោយសម្ងាត់ជ្រើសរើសលោក អ៊ឹង ហួត ជានាយករដ្ឋមន្ត្រីទី១ ជំនួសព្រះអង្គម្ចាស់ នរោត្តម រណឫទ្ធិ ដោយមានសំឡេងគាំទ្រចំនួន ៨៦ សំឡេង ប្រឆាំងចំនួន ៤ សំឡេង អនុប្បវាទចំនួន ៦ សំឡេង និងឆ្នោតមិនបានការចំនួន ៣ សំឡេង។ ការអំពាវនាវរបស់រាជរដ្ឋាភិបាល ចុះថ្ងៃទី០៤ ខែសីហា ឆ្នាំ១៩៩៧ និងការអំពាវនាវរបស់ប្រធានស្តីទីនៃរដ្ឋសភា ក៏ដូចជាកិច្ចប្រឹងប្រែងរបស់សមាជិកហ៊្វុនស៊ិនប៉ិចក្នុងការពន្យល់នាយទាហាន ពលទាហាន ដែលបានចាកចេញពីស្រុកនោះ ឱ្យវិលមកប្រកបជីវភាពនយោបាយ និងជួបជុំគ្រួសារដូចដើមវិញ៕‍»ប្រភព៖ គិន ភា
    
    
    
97. Aug. 3, 1997 More than 1000 people gathered in Phnom Penh for a peace march, one month after a blood fighting in the capital that ousted first PM Prince Ranariddh from power. The marchers, mostly monks, nuns and laymen, were led by the Buddhist patriarch, Maha Ghosananda, who had been nominated for the Nobel Peace Prize.
98. Aug. 6, 1997 Ung Huot is elected PM. National Assembly vote, 86-4 with six abstains, in favor of Foreign Minister Ung Huot as First PM to replace Prince Norodom Ranariddh, who was ousted from power in July. The Assembly also votes to strip Prince Ranariddh of his parliamentary immunity from any criminal prosecution.
99. Aug. 11, 1997 ASEAN, after an urgent meeting in Singapore, announced its appointment of Indonesian Foreign Minister Ali Alatas and Thai Foreign Minister Prachuab Chaiyasan to coordinate with newly elected Cambodia First PM Ung Huot and Prince Ranariddh respectively. The two would follow up on any developments in the Cambodian crisis and report to ASEAN foreign ministers as a part of the group's attempt to bring peace and stability to Cambodia.
100. Aug. 12, 1997 Arrest warrant issued for Prince Ranariddh. A military prosecutor issues a warrant for the arrest of the ousted first PM on charges of weapons smuggling. A shipment of weapon was seized at Kompong Som in May, which Second PM Hun Sen said it was imported illegally and called for legal action. Prince Ranariddh denied the charged and pointed out that his name was on the shipping documents, and said he entitled to import the equipment for his personal security force. The National Assembly stripped the Prince of his parliamentary immunity on Aug 6.
101. Aug. 22, 1997 After more than a month of hiding following the July 5-6 fighting, Pen Sovan - a former PRK premier - emerges to leave Cambodia. He is accompanied to Pochentong Airport by UN human rights workers and staff of the Australian and US embassy, including US ambassador Kenneth Quinn who walks Pen Sovan to the plane.
102. Aug. 29, 1997 King Sihanouk returns to Cambodia from Beijing; he went directly to Siem Reap.
103. ថ្ងៃទី៣ ខែ៩ ឆ្នាំ១៩៩៧ =យន្តហោះ វៀតណាម ធ្លាក់ នៅ ពោចិនតុង ស្លាប់មនុស្ស ៦៤/៦៦ នាក់ ។
     
104. ថ្ងៃទី៩ ខែ៩ ឆ្នាំ១៩៩៧ =ស្រ៊ុន វង្សវណ្ណៈ កាត់ ទោសឲ្យ ជាប់គុក ១៣ឆ្នាំ ដែលមាន អាយុ ៣០ឆ្នាំ ។
105. ថ្ងៃទី២១​ ខែ៩ ឆ្នាំ១៩៩៧ =អ៊ឹង ហ៊ួត ចេញទៅ ញ៉ូវ យ៉ក ដើម្បី ប្រជុំអង្គការ សហ ប្រជាជតិ ។
106. ថ្ងៃទី២២ ខែ៩ ឆ្នាំ១៩៩៧ =ហ៊ុន សែន ទៅញ៉ូវ យ៉ក ដើម្បី ប្រជុំអង្គការ សហប្រជាជាតិ ដែល ឆ្លងតាម ប្រទេស ថៃ ។
107. Sept. 3, 1997 Vietnam Airlines flight number VN815 crashes near Pochentong Airport, killing 64 of 66 people on board. The Soviet-made Tupolev 134B, en route from Ho Chi Minh City to Phnom Penh, crashed at about 1:40 p.m. in cloudy weather.
108. Sept. 9, 1997 Srun Vong Vannak is sentenced to 13 years imprisonment.
109. Sept. 21, 1997 First PM Ung Huot departs Phnom Penh for New York to attend UN assembly.
110. Sept. 22, 1997 Second PM Hun Sen departs Phnom Penh for New York to attend UN assembly.  On the same day, the Foreign Ministry issues a white-paper explaining the origins, history, and the aftermath of July 1997 crisis.
111. ថ្ងៃទី៩ ខែ១០ ឆ្នាំ១៩៩៧ =អ៊ឹង ហ៊ួត និង ហ៊ុន សែន ត្រឡប់មក ពី ញ៉ូវ យ៉ក វិញ ។
112. Oct. 8, 1997 UN Secretary-General write letter to President of UN Security Council concerning Cambodia.
113. Oct. 9, 1997 Prime Ministers Ung Huot and Hun Sen return from New York.
114. Oct. 13, 1997 President of UN Security Council responds to UN Secretary-General's letter concerning Cambodia.
115. Oct. 16, 1997 Pot Pol is interviewed, for the first time in 18 years, by an American journalist Nate Thayer at the Khmer Rouge's stronghold of Anglong Veng. Pol Pot who was blamed for the death of an estimated 1.7 million Cambodians denies the extent of the atrocities and remains unrepentant for the genocide. He blamed almost all the deaths on Vietnam, saying his party had to defend themselves. Pol Pot also denies the existence of a notorious detention center Toul Sleng in Phnom Penh, in which some 16,000 people were killed there including his top lieutenants who were the victims of his bloody purge.
116. Oct. 22, 1997 PM Ung Huot, Hun Sen and ASEAN Troika (Indonesia, Philippines and Thailand) write letters to UN Secretary-General concerning situation in Cambodia.
117. Oct, 24, 1997 Prince Ranariddh write letter to UN Secretary-General concerning situation in Cambodia.
118. Oct. 25, 1997 King Sihanouk departs Siem Reap for Beijing.
119. Oct. 27, 1997 UN Secretary-General, Kofi Annan, sends a letter to inform the President of the Security Council regarding the recent development in Cambodia with attached letters from Mr. Ung Huot, Samdech Hun Sen, ASEAN Troika, and Prince Ranariddh.
120. Oct. 28, 1997 The National Assembly adopted law on creation of political parties. 
121. Oct. 30, 1997 Cambodia and South Korea signed an agreement establishing full diplomatic relations.  The ceremony, in Phnom Penh, was attended by co-prime ministers, Ung Huot and Hun Sen, and the head of South Korean mission, Park Kung-Tai.  King Sihanouk, who was a friend of the North Korean communist leader, Kim Il Sung, dropped his long standing objections to the agreement last week at the request of premier Hun Sen.
122. Oct. 30, 1997  Ieng Sary, who’s in Phnom Penh for talks with PM Hun Sen, spook to journalists.  He said he did not consider the violent ousting of Prince Ranariddh last July a coup.  He also added that if fighting between Prince Ranariddh’s supporters and govt. forces reached Pailin he would support the govt.
123. Oct. 30, 1997  President of UN Security Council write letter to UN Secretary-General concerning the forthcoming election and the security and safety of returning political leaders.
124. ថ្ងៃទី១៤ ដល់២៤ ខែ១០ ឆ្នាំ១៩៩៧ =ស ខេង ធ្វើទស្សនៈកិច្ច នៅ តូ ក្យូ ដើម្បីរក ជំនួយ បោះឆ្នោត។
125. ថ្ងៃទី១៦ ខែ១០ ឆ្នាំ១៩៩៧ =ណេក ថៃយ៉ឺ សម្ភាសន៏ ជាមួយ ប៉ុល ពត នៅអន្លង់វែង ។
126. ថ្ងៃទី២៥ ខែ១០ ឆ្នាំ១៩៩៧ =សម្តេច សី ហនុ ចាកចេញ ពីសៀមរាប ទៅប៉េ កាំងវិញ ។
127. ថ្ងៃទី២៦ ខែ១១ ឆ្នាំ១៩៩៧ =ព្រះអង្គម្ចាស់​ ស៊ី សុវត្តិ ត្រឡប់ ពី ញ៉ូវ យ៉ក មកភ្នំពេញ វិញ ។
128. ថ្ងៃទី២៧ ខែ១១ ឆ្នាំ១៩៩៧ =លោក សម រង្ស៊ី ត្រឡប់មក កម្ពុជាវិញ ជាលើកទី១ ក្រោយ ពីព្រឹត្តិការណ៏ ខែកក្កដា ។
129. Nov. 8, 1997 Pailin, a former Khmer Rouge stronghold, formally placed under the control of the Cambodian govt.  The town had been run autonomously by the former Khmer Rouge Foreign Minister, Ieng Sary, since he defected last year.
130. Nov. 24, 1997 Cambodian govt. awarded provisional contracts to five foreign companies, Australia’s BHP, US-based Conoco, Britain’s Enterprise Oil, Japan’s Idemitsu and Inpex, to explore for oil in offshore areas also claimed by Thailand.  The contracts valid only when Cambodia had reached agreement with Thailand on long disputed maritime boundary.
131. Nov. 26, 1997 Prince Sisowath Sirirath returns to Cambodia from New York. UN released a report reveal that the infection rate of HIV/AIDS was the bleakest in Cambodia among Southeast Asia counties. The surveys found that one in 20 pregnant woman, one in 16 soldier and policemen, and one in two sex workers are HIV positive.
132. Nov. 27, 1997 Sam Rainsy returns to Cambodia for the first time since July fighting.
133. ថ្ងៃទី១ ខែ១២ ឆ្នាំ១៩៩៧ =ក្រុម UCD ត្រឡប់ មក កម្ពុជាវិញ លើកតំបូង ។
134. ថ្ងៃទី៣ ខែ១២ ឆ្នាំ១៩៩៧ =ក្រុមប្រឹក្សា ធម្មនុញ្ញ ត្រូវបង្កើតឡើង ក្រោម អធិបតីភាព លោក ជា ស៊ីម ។
135. ថ្ងៃទី៣ ខែ១២ ឆ្នាំ១៩៩៧ =ប៉ែន សុវ៉ាន់ ត្រឡប់ ពីម៉ាឡេស៊ី មក កម្ពុជា វិញ បន្ទាប់ ពី និរទេស ខ្លួនពីថ្ងៃទី ៥.៦ ខែកក្កដា ។
136. ថ្ងៃទី៣ ខែ១២ ឆ្នាំ១៩៩៧ =សម្តេច សី ហនុ ត្រឡប់ពី ប៉េ កាំង មកភ្នំពេញ បន្ទាប់ពី អវត្តមាន ៩ ខែ ។
137. ថ្ងៃទី៦ដល់ទី៨ ខែ១២ ឆ្នាំ១៩៩៧ =ជំនួយការ រដ្ឋលេខា ធិការ សហរដ្ឋ អាមេរិក Jhon Shattuck ទស្សនកិច្ច នៅកម្ពុជា ។
138. ថ្ងៃទី៨ ខែ១២ ឆ្នាំ១៩៩៧ =លោក សម រង្ស៊ី ជួប ហ៊ុន សែន ជាលើក ដំបូង នៅតាខ្មៅ តាំងពី គាត់ ត្រូវគេ ដក ចេញពី រដ្ឋមន្រ្តីក្រសួង សេដ្ឋកិច្ច និងហិរញ្ញវត្ថុ ។
139. ថ្ងៃទី១១ ខែ១២ ឆ្នាំ១៩៩៧ =ក្រុមដោះ ស្រាយ ភាព ទលច្រក ទី១ត្រឡប់ ទៅបាងកក វិញ។
140. ថ្ងៃទី១១ ខែ១២ ឆ្នាំ១៩៩៧ =សម រង្ស៊ី ទៅមើល ស្រ៊ុន វង្សវណ្ណៈ នៅគុក P.j ជាលើកទី១ តាំងពីជាប់ គុកមក ។
141. ថ្ងៃទី១៤ ខឺ១២ ឆ្នាំ១៩៩៧ =លោក សម រង្ស៊ី ដឹកនាំ សមាជិក គណបក្ស ជាតិខ្មែរ ( អ្នកចូលរួម ៥០០០នាក់ ) រួម ទាំង ស៊ុន ឆៃ .ភី ថាច និង បាន សុផល ។
142. ថ្ងៃទី១៩ ខែ១២ ឆ្នាំ១៩៩៧ =ច្បាប់បោះ ឆ្នោត ត្រូវអនុម័ត ដោយសភាជាតិ ៧៧/៨៧ ។
143. Dec. 1, 1997 First advanced team of United Cambodian Democrat (UCD) returns to Cambodia.
144. Dec. 3, 1997 Supreme Council of Magistracy is established under chairmanship of Chea Sim
145. Pen Sovann returns to Cambodia from self-exile in Malaysia. King Sihanouk returns to Phnom Penh from Beijing after nine months absent.
146. Dec. 3, 1997  Opposition forces loyal to ousted First PM, Prince Ranariddh, claims that they had captured three districts in the northwest of Cambodia, and that several hundred of govt. troops defected.  The govt. denied the districts had fallen, but conceded that some of its troops had defected.
147. Dec. 5, 1997 PM Hun Sen orders cable television providers to stop broadcasting pornographic films.  Speaking to health officials in Phnom Penh, the premier said sex films were undermining the govt.’s effort to fight AIDS.
148. Dec. 6-8, 1997 US Assistant Secretary of State John Shattuck visits Cambodia.
149. Dec. 7, 1997 Sam Rainsy leads more than 4000 people in a march for peace in Phnom Penh. The march moves from Olympic Stadium to the western outskirts of the capital under the watchful eyes of UN monitors. He had originally planned a longer march but agreed to respect the authority's permission for a scaled down route.
150. Dec. 8, 1997 Sam Rainsy meets with PM Hun Sen, for three hours at the Premier's residence, for the first time since he left govt. in Oct. 1994.
151. Dec. 11, 1997 First Advanced Team of United Cambodian Democrat (UCD) returns to Bangkok.
152. Sam Rainsy visits Srun Vong Vannak at PJ prison.
153. Dec. 12, 1997 UN General Assembly adopts resolution A/RES/52/135 concerning human rights situation in Cambodia.
154. Dec. 13, 1997 UCD issues a statement in Bangkok saying the conditions have not yet created for free and fair elections, which schedule to be held next year.  The statement said the killing and harassment of opposition members continued, and urged the US to extend the scope of its monitoring.
155. Dec. 14, 1997 Khmer Nation Party holds its national congress attending by some 5000 people.
156. Dec. 15, 1997 Govt. forces launch an attack with tanks and artillery on the town of O’smach, a stronghold of opposition forces loyal to ousted First PM Prince Ranariddh.
157. Dec. 16, 1997 Govt. officials raised the prospect that elections planned to be held in May next year may be delayed.  Deputy PM, Sar Kheng, said there was too little time to prepare for the polling, and suggested putting off the date to October.  Preparations for the elections were being watch closely by the international community, which had made continuing aid to Cambodia dependent on free and fair elections being held.
158. Dec. 19, 1997 Election Law is adopted by the National Assembly.

ឆ្នាំ ១៩៩៨

1. ថ្ងៃទី៥ ខែ១ ឆ្នាំ១៩៩៨ =សម្តេច សី ហនុ និង អគ្គមហេសី យាងទៅ ប៉េកាំង​តាម ឧទ្ធម្ភាគចក្រ ឯកជន ដោយស្នាក់ នៅ សាំងហ្កាពួ មួយថ្ងៃ ។
2. ថ្ងៃទី៧ ខែ១ ឆ្នាំ១៩៩៨ =អ្នកឆ្លង ឆ្លើយសារពត៌មាន ABN ( E.d Fitzereld ) ត្រូវគេ អនុញ្ញាត ត្រឡប់មក កាន់ការងារ របស់គាត់ វិញនៅកម្ពុជា (គាត់ត្រូវ គេធ្វើ គំរោង ដេញ ចេញ ដោយ ក្រសួង ពត៌មាន កាលពី ថ្ងៃទី២៦ ខែ១២ ឆ្នាំ១៩៩៧ ) ។
3. ថ្ងៃទី៧ ខែ១ ឆ្នាំ១៩៩៨ =សារពត៌មាន Cambodia Time ( កម្មសិទ្ធរបស់ ក្រុមហ៊ុន ម៉ាឡេស៊ី ) ផ្អាក ការផ្សាយ ដោយ សាវិបត្តិ ហិរញ្ញវត្ថុ ។
4. ថ្ងៃទី១៣ ខែ១ ឆ្នាំ១៩៩៨ =ភុន ភាព ត្រូវ កំលាំង រដ្ឋាភិបាល បាញ់សំលាប់ នៅស្រុក សំរោងទង ខេត្តកំពង់ស្ពឺ ( ចំនួន៤ គ្រាប់ ) ។
5. ថ្ងៃទី១៦ ខែ១ ឆ្នាំ១៩៩៨ =លោក សម រង្ស៊ី ជួប ហ៊ន សែន ជាលើកទី៣ ។
6. ថ្ងៃទី២១ ខែ១ ឆ្នាំ១៩៩៨ =គណបក្ស​ ទ្រទ្រង់ជាតិ កម្ពុជា ( លោក ប៉ែន សុវណ្ណ ) ធ្វើ សមាជិក លើក ទី១ របស់ខ្លួន នៅសាល ចតុមុខ ។
7. ថ្ងៃទី២២ដល់ទី២៥ ខែ១ ឆ្នាំ១៩៩៨ =អ្នកស្រី រ៉ូ បិនស៊ុន ជាតំណាង ជាន់ខ្ពស់ របស់អង្គការ សហ ប្រជាជាតិ ទទួល បន្ទុក សិទ្ធិមនុស្ស​ ធ្វើទស្សនៈកិច្ច ជាលើក ទី១នោកម្ពុជា ។
8. ថ្ងៃទី២២ ខែ១ ឆ្នាំ១៩៩៨ =ក្រុមភៀសខ្លួន ៣៩នាក់ នៃក្រុមទី១ បានត្រឡប់មក កម្ពុជា វិញ ។
9. ថ្ងៃទី២៥ ខែ១ ឆ្នាំ១៩៩៨ =តឹក ង៉ូយ ធ្វើពិធី អគុណ សហរដ្ឋអាមេរិក ចំពោះ ការផ្តល់ MFN & GSP នៅស្តាតអូឡាំពិក ។
10. ថ្ងៃទី២៦ ខែ១ ឆ្នាំ១៩៩៨ =គណកម្មា ធិការជាតិ រៀបចំការ បោះឆ្នោត ត្រូវបង្កើត ឡើង ដោយ សភាជាតិ ៧០/៨៩ ។
11. ថ្ងៃទី ៣០ ខែ១ ឆ្នាំ១៩៩៨ =ក្រុមទី១ ដែលមាន សមាជិក សភា៤នាក់ បានត្រឡប់មក កម្ពុជាវិញ រួមមាន : សឺន ស៊ូប៊ែរ្តិ៍ ប៉ុល ហម . ឃុន ភីណុប និង ម៉ិន សារឿន ។
12. ថ្ងៃទី៣០ ខែ១ ឆ្នាំ១៩៩៨ =លោក ថូ ម៉ាស់ ហាម៉ាបឺជ ចាកចេញ ពីប្រទេស កម្ពុជា បន្ទាប់ ពីទស្សនកិច្ច ១២ ថ្ងៃ ( ១៨ ដល់ ៣០ ខែ១ ឆ្នាំ១៩៩៨ ) ។
13. ថ្ងៃទី១ ខែ២ ឆ្នា១៩៩៨ =អ៊ឹង ហ៊ួត បង្កើត គណបក្សថ្មី របស់គាត់ ( រាស្រ្តនិយម ) ។
14. ថ្ងៃទី១ ខែ២ ឆ្នាំ១៩៩៨ =ឡូយ ស៊ីមឈាង បង្កើតគណបក្ស ថ្មីរបស់គាត់ (សង្គមថ្មី ) ។
15. ថ្ងៃទី ៤ ខែ២ ឆ្នាំ១៩៩៨ =ជំលោះ គណកប្ស សេរិនិយម ព្រះពុទ្ធសាសនា ត្រូវ តុលាការ ក្រុងភ្នំពេញ កាត់ទោស អោយអៀង ម៉ូលី ឈ្នះលើករណី លោក តាសឺន សាន ។
16. ថ្ងៃទី៦ ខែ២ ឆ្នាំ១៩៩៨ =Kyodo សម្ភាសន៏ ជាមួយ ព្រះអង្គម្ចាស់ រណ ឬទ្ធិ នៅក្រុង បាងកក ។
17. ថ្ងៃទី ៨ ខែ២ ឆ្នាំ១៩៩៨ =អៀង សារី និង ភរិយា មកភ្នំពេញ ជាលើកទី២ តាំងពី ឆ្នាំ១៩៧៨ ដែលលើក ទី១ នៅថ្ងៃទី ២៩ ខែ១០ ឆ្នាំ១៩៩៧ ។
18. ថ្ងៃទី១១ ខែ២ ឆ្នាំ១៩៩៨ =សឺន ស៊ូប៊ែរ្តិ៍ ខឹង សំបា និងអៀង ម៉ូលី នៅក្នុងសភា ។
19. ថ្ងៃទី១៤ ខែ២ ឆ្នាំ១៩៩៨ =គណបក្ស ជីវិតថ្មី របស់គឹម សំណាង ត្រូវបានបង្កើត ។
20. ថ្ងៃទី១៦ ខែ២ ឆ្នាំ១៩៩៨ =អាមេរិក ធ្វើពីធី បញ្ជូន អធិធាតុ ២នាក់ ទៅស្រុក វិញ ដែល យក មកពីរតនគីរី នៅពោធិ៍ចិនតុង ។
21. ថ្ងៃទី១៧ ខែ២ ឆ្នាំ១៩៩៨ =អ្នកនិរទេស ខ្លួនបានវិល ត្រឡប់ វិញ ដែលនៅ ក្នុងនោះ មាន តុល ឡោះ និង អះ ម៉ាត់ យ៉ាស យ៉ា ។
22. ថ្ងៃទី១៧ ខែ២ ឆ្នាំ១៩៩៨ =ហ៊ុន សែន អំពាវនាវ អោយ សម្តេច សី ហនុ យាងមក កម្ពុជា វិញ ។
23. ថ្ងៃទី១៩ដល់២០ ខែ២ ឆ្នាំ១៩៩៨ =រដ្ឋលេខាធិការ ការបរទេស ជប៉ុន ម៉ាស៊ីកូ គូម៉ារ៉ា ទស្សនកិច្ច នៅកម្ពុជា ជួប ហ៊ុន សែន និង លោក សម រង្ស៊ី ( សំណូមពរ ៤ ត្រូវបានលើក ឡើង ) ។
24. ថ្ងៃទី២០​ ខែ២​ ឆ្នាំ១៩៩៨ =អនុរដ្ឋមន្ត្រី ការបរទេស ថៃSukhumbhand Paribatra ទស្សន កិច្ច ១ថ្ងៃ ជួបជាមួយ ហ៊ុន សែន និង អញ្ជើញ ហ៊ុន សែន អោយ ជួបលោក LeeKpai ។
25. ថ្ងៃទី២០ ខែ២ ឆ្នាំ១៩៩៨ =គណកម្មការ ទន្លេមេគង្គ ត្រូវរើស ទីស្នាក់ការ របស់ខ្លួន ពីទី ក្រុង បាងកក មក នៅទីក្រុង ភ្នំពេញ និងទីក្រុងវាងច័ន្ទ ។
26. ថ្ងៃទី២០ ខែ២ ឆ្នាំ១៩៩៨ =ក្រសួង ពត៌មាន បានចេញ ផ្សាយ នៅសាលក្រម របស់ តុលាការ ខេត្តបាត់ដំបង​ ចុះថ្ងៃទី១៧ ខែ២​កាត់ ទោស សេរី កុសល អោយជាប់ ទោស ចំនួន១០ ឆ្នាំ ចាប់ពីថ្ងៃទី…. ខែ២ ។
27. ថ្ងៃទី២៥ ខែ២ ឆ្នាំ១៩៩៨ =សំណុំរឿង របស់ ស្ត្រីមេម៉ាយ ២រូប ប្រឆាំង ហ៊ុន សែន ដែល បានបញ្ជាអោយ កងកំលាំង របស់គាត់ សំលាប់ ប្តីរបស់ ពួក គេ នៅថ្ងៃទី១៧ ខែ២ ក្បែរភ្នំបាសិត ។
28. ថ្ងៃទី២៧ ខែ២ ឆ្នាំ១៩៩៨ =ព្រះអង្គម្ចាស់ រណ ឬទ្ធិ និង ហ៊ុន សែន ប្រកាសឈប់ បាញ់ ។
29. ថ្ងៃទី៣ដល់ទី៦ ខែ៣ ឆ្នាំ១៩៩៨ =គណកម្មការ កណ្តាល របស់គណបក្ស ប្រជាជន បោះឆ្នោត អ្នកឈរឈ្មោះ នាយករដ្ឋមន្រ្តី សំរាប់ ថ្ងៃទី២៦ ខែ០៧ ។
30. ថ្ងៃទី៤ ខែ៣ ឆ្នាំ១៩៩៨ =តុលាការ យោធា កាត់ទោស សម្តេច ក្រុមព្រះ រណ ឬទ្ធិ ចំនួន៥ឆ្នាំ ញ៉ឹក ប៊ុនឆៃ ចំនួន ៤ឆ្នាំ និង ថាច់ សួង ចំនួន ២ឆ្នាំ ។
31. ថ្ងៃទី៤ ខែ៣ ឆ្នាំ១៩៩៨ =ឧត្តមសេនីយ៍ គឹម ​សាន ( ហ៊្វុន​ស៊ិនប៉ិច ) ត្រូវគេបាញ់ សំលាប់ ក្បែរយាន្តដ្ឋាន TOYOTA
32. ថ្ងៃទី១០ ខែ៣ ឆ្នាំ១៩៩៨ =ម្តាយ លោក ហ៊ុន សែន ស្លាប់នៅ មន្ទីពេទ្យ កាល់ម៉ែត ( គាត់កើត នៅឆ្នាំ១៩១៩ ) ។
33. ថ្ងៃទី១០ ខែ៣ ឆ្នាំ១៩៩៨ =គណបក្ស ជាតិខ្មែរ ប្តូរ ជា គណបក្ស​ សម រង្ស៊ី ។
34. ថ្ងៃទី១១ ខែ៣ ឆ្នាំ១៩៩៨ =លោក តា សឺន សាន ត្រឡប់មក កម្ពុជា វិញ ( ចាកចេញ ពីភ្នំពេញ នៅថ្ងៃទី១២ ខែមេសា ឆ្នាំ១៩៩៧ ដែលគាត់មាន អាយុ៨៦ ឆ្នាំ ) ។
35. ថ្ងៃទី១៤ ខែ៣ ឆ្នាំ១៩៩៨ =សមាជិក គណបក្ស លោកតា សឺន សាន សឺន ស៊ូប៊ែរ្តិ៍ ត្រូវជ្រើស ជា ប្រធាន​ គណបក្ស ថ្មី ។
36. ថ្ងៃទី១៧ ខែ៣ ឆ្នាំ១៩៩៨ =ព្រះអង្គម្ចាស់​ រណ ឬទ្ធិ​ត្រូវ កាត់ ទោស ៣០ ឆ្នាំ ញឹក ប៊ុនឆៃ សេរី កុសល និង ចៅ​ សម្បត្តិ ចំនួន២០ឆ្នាំ ។
37. ថ្ងៃទី១៩ ខែ៣ ឆ្នាំ១៩៩៨ =ព្រះអង្គម្ចាស់ បុប្ផា ទេវី បញ្ជូនលិខិត មួយច្បាប់ ពីទីក្រុង បាងកក ថ្វាយ ព្រះមហាក្សត្រ នៅ ប៉េ កាំង ដើម្បី សុំលើក លែង ទោស ថ្វាយ​ព្រះអង្គ ម្ចាស់ រណ ឬទ្ធិ ( ព្រះមហាក្សត្រ ឆ្លើយតប វិញថា វាមិនអាច ធ្វើបានទេ​ ប្រសិន បើលោក ហ៊ុន សែន មិនធ្វើការ ស្នើលើក លែងទោស ជាលាយ លាក់ អក្សរទេនោះ ) ។
38. ថ្ងៃទី២០ ខែ៣ ឆ្នាំ១៩៩៨ =អ៊ឺង ហ៊ួត និង ហ៊ុន សែន ឆ្លើយតប ជាលាយ លាក់អក្ស ថ្វាយ ព្រះមហាក្សត្រ ជាមួយ ការអាក់អន់ ចិត្តចំពោះ ទ្រង់ រណ ឬទ្ធិ មិនព្រម ទទួល សាលក្រម របស់តុលាការ ។
39. ថ្ងៃទី ២១ ខែ៣ ឆ្នាំ១៩៩៨ =ព្រះមហាក្សត្រ មានព្រះ បន្ទូល ថា ព្រះអង្គ មិនលើក លែង ទោស ព្រះអង្គម្ចាស់ រណ ឬទ្ធិ ។
40. ថ្ងៃទី២១ ខែ៣ ឆ្នាំ១៩៩៨ =នៅពេល ល្ងាច ហ៊ុន សែន បញ្ជូន លិខិត ផ្សេងមួយទៀត ដើម្បីសុំ លើក លែង ទោសទាំង អស់ រូមទាំង ការចោត ប្រកាន់ ស្តីពីរដ្ឋប្បវេណី ( ការសងប្រាក់ ) ។
41. ថ្ងៃទី២១​ ខែ៣ ឆ្នាំ១៩៩៨ =ព្រះមហាក្សត្រ ទ្រាយព្រះហស្ថ ពីទី ក្រុង ប៉េ កាំង ដើម្បី លើក លែងទោស ព្រះអង្គម្ចាស់ រណ ឬទ្ធិ ។
42. ថ្ងៃទី២២ ខែ៣ ឆ្នាំ១៩៩៨ =លោក ថាច់ រ៉េង បង្កើតគណកប្ស ថ្មី ផ្ទាល់ខ្លួន របស់ គាត់ (ពន្លឺនៃសេរីភាព) ។
43. ថ្ងៃទី២៥ ខែ៣ ឆ្នាំ១៩៩៨ =ក្រុមនាំមុខ របស់ទ្រង់ រណ ឬទ្ធិ គឺលោក តុល ឡោះ . ព្រះអង្គស៊ី សុវត្តិ សិរីរត្ន័ និង វេង សិរីវុឌ្ឍ មកភ្នំពេញ ពី បាងកក ។
44. ថ្ងៃទី២៤ ខែ៣ ឆ្នាំ១៩៩៨ =ប្អូនប្រុស របស់ម្ចាស់ ក្សត្រីយ៍ ដាយ យ៉ាណា គឺ Earl Charles Spencer ទស្សនកិច្ច នៅភ្នំពេញ ។
45. ថ្ងៃទី២៦ ខែ៣ ឆ្នាំ១៩៩៨ =កងទ័ព របស់ ប៉ុល ពត បានចុះ ចូលជាមួយ រដ្ឋាភិបាល នៅអន្លងវែង ដែលមាន ចំនួន១៥៤៩នាក់ និងជនស៊ីវិល ៤១០៩នាក់ ។
46. ថ្ងៃទី៣០ ខែ៣ ឆ្នាំ១៩៩៨ =ព្រះអង្គម្ចាស់ រណ ឬទ្ធិ យាងត្រឡប់មក ភ្នំពេញវិញ បន្ទាប់ ពីនិរទេស អស់រយៈ ពេល ៩ខែ ។
47. ថ្ងៃទី១ ខែ៤ ឆ្នាំ១៩៩៨ =បាតុកម្ម ប្រឆាំង នឹង រណ ឬទ្ធិ នៅមុខសណ្ឋាគារ Le Royale ទល នឹងគាំទ្រ ។
48. ថ្ងៃទី១ ខែ៤ ឆ្នាំ១៩៩៨ =ឧទ្ធម្ភាគចក្រ យោធា១ ធ្លាក់នៅ ប្រាសាទ ព្រះវិហារ ដោយ មានអ្នក កាសែត មួយចំនួន រងរបួស ។
49. ថ្ងៃទី២ ខែ៤ ឆ្នាំ១៩៩៨ =ពិន សំខុន​ធ្វើ សម្ភាសន៍ ជាមួយ ប៉ុល ពត នៅ អន្លងវែង ។
50. ថ្ងៃទី៣ ខែ៤ ឆ្នាំ១៩៩៨ =រណ ឬទ្ធិ ត្រឡប់ទៅ​បាងកក វិញ បន្ទាប់ពីគង់ នៅ ភ្នំពេញ អស់រយៈពេល ៥ថ្ងៃ ។
51. ថ្ងៃទី៦ ខែ៤ ឆ្នាំ១៩៩៨ =ប្រធានាធិបតី សហរដ្ឋអាមេរិក Bill Clinton ពិគ្រោះយោបល់ ជាមួយ ថៃ ដើម្បី ចាប់ខ្លួន ប៉ុល ពត ។
52. ថ្ងៃទី៦ ខែ៤ ឆ្នាំ១៩៩៨ =រដ្ឋាភិបាល កាន់កាប់ និង គ្រប់គ្រង អន្លង់វែង ។
53. ថ្ងៃទី១១ ខែ៤ ឆ្នាំ១៩៩៨ =ព្រះមហាក្សត្រ យាង ត្រឡប់ ពី ប៉េកាំង ។
54. ថ្ងៃទី១៣ ខែ៤ ឆ្នាំ១៩៩៨ =អ្នកកាសែត ធ្វើដំណើ តាមយន្តហោះ ទៅអន្លង់វែង ជាលើក ដំបូង ។
55. ថ្ងៃទី១៥ ខែ៤ ឆ្នាំ១៩៩៨ =ពត៌មាន ស្តីពី មរណៈភាព ប៉ុល ពត បានបញ្ជាក់ ពីវិទ្យុ ខ្មែរ ក្រហម នៅថ្ងៃទី ១៦ ខែ៤ ឆ្នាំ១៩៩៨ ។
56. ថ្ងៃទី១៨ ខែ៤ ឆ្នាំ១៩៩៨ =សាកសព ប៉ុល ពត ត្រូវបាន បូជា នៅក្បែរ ព្រំប្រទល់ ដែនថៃ ( អ្នកចូល រួម ចំនួន ២០នាក់ )។
57. ថ្ងៃទី១៩ ខែ៤ ឆ្នាំ១៩៩៨ =ប្រទេស ជាមិត្តនៃកម្ពុជា ជួបប្រជុំ នៅបាងកក ។
58. ថ្ងៃទី១៩ ខែ៤ ឆ្នាំ១៩៩៨ =Asean Troika ចូលបង្គំ គាល់ព្រះ មហាក្សត្រ នៅសៀមរាប។
59. ថ្ងៃទី១៩ ខែ៤ ឆ្នាំ១៩៩៨ =គណបក្ស កុម្មុយនីស្ត ប្រជាជន បើកមហា សន្និបាត វិសាមញ្ញ ហ៊ុន សែន ត្រូវបាន តែងតាំង ជានាយក រដ្ឋមន្ត្រី ប្រសិនបើ គណបក្ស ប្រជាជន ឈ្នះឆ្នោត ។
60. ថ្ងៃទី២២ ដល់២៤ ខែ៤ ឆ្នាំ១៩៩៨ =ព្រះអង្គម្ចាស់ រណ ឬទ្ធិ យាងពីបាងកក តាមយន្តហោះ ទៅសៀមរាប ដើម្បីចូលគាល់ ព្រះបិតា របស់ព្រះអង្ក ។
61. ថ្ងៃទី៣០ ខែ៤ ឆ្នាំ១៩៩៨ =Granchma Hun ចាកចេញ ទៅកូរ៉េ ខាងត្បូង ។
62. ថ្ងៃទី២ ខែ៥ ឆ្នាំ១៩៩៨ =ហ៊ុន សែន ចូល គាល់ ព្រះ មហាក្សត្រ នៅ សៀមរាប ។
63. ថ្ងៃទី៤ ខែ៥ ឆ្នាំ១៩៩៨ =ព្រះអង្គ ម្ចាស់ រណ ឬទ្ធិ យាងត្រ ឡប់មក ភ្នំពេញ វិញ ជាលើក ទី២ ចាប់តាំង ពីរដ្ឋ ប្រហាខែ កក្កដា ដើម្បី រៀបចំការ បោះឆ្នោត ។
64. ថ្ងៃទី១១ ខែ៥ ឆ្នាំ១៩៩៨ =រដ្ឋាភិបាល កាន់កាប់ ទីតាំង ចុងក្រោយ របស់តាម៉ុក ( ច្រកសាង៉ាប ) ។
65. ថ្ងៃទី១៣ ខែ៥ ឆ្នាំ១៩៩៨ =ខាន់ សារឿន ដឹកនាំ ក្រុម សមាជិក ៥នាក់ ដើម្បី ចរចារជា មួយរដ្ឋាភិបាល ជំពោះបទ ឈប់បាញ់ ។
66. ថ្ងៃទី១៥ ខែ៥ ឆ្នាំ១៩៩៨ =កិច្ចពិភាក្សា ឈប់បាញ់ ត្រូវពន្យា ពេលដោយ មានអ្នក ការទូត ម្នាក់ចូលរួម ( ឡុង សារិន ) នៅក្នុង ក្រុម របស់ ខាន់ សាវឿនន ។
67. ថ្ងៃទី១៥ ខែ៥ ឆ្នាំ១៩៩៨ =ទ្រង់ រណ ឬទ្ធិ ត្រឡប់ទៅ ទីក្រុង បាងកក ជាមួយក្រុម ចរចារ។
68. ថ្ងៃទី១៨ ខែ៥ ឆ្នាំ១៩៩៨ =ចាប់ផ្តើម ចុះឈ្មោះអ្នក បោះឆ្នោត នៅទូទាំង ប្រទេស ។
69. ថ្ងៃទី១៨ ខែ៥ ឆ្នាំ១៩៩៨ =ម៉ោង ៤ល្ងាច ហ៊ុន សែន ចុះឈ្មោះ បោះឆ្នោត នៅសាលា គរុកោសល្យ តាខ្មៅ ។
70. ថ្ងៃទី១៩ ខែ៥ ឆ្នាំ១៩៩៨ =ទ្រង់ រណ ឬទ្ធិ ត្រឡប់ ពីទីក្រុង បាងកក ជាមួយ ខាន់ សារឿន និង ឡុង សារិន ។
71. ថ្ងៃទី២៣ ខែ៥ ឆ្នាំ១៩៩៨ =ក្រុមប្រឹក្សា ធម្មនុញ្ញ ត្រូវ បង្កើតឡើង ។
72. ថ្ងៃទី៤ ខែ៦ ឆ្នាំ១៩៩៨ =តូម៉ាស់ ហាម៉ាបឺក ជួបជាមួយ ហ៊ុន សែន ជាលើក ដំបូង នៅតាខ្មៅ ដែលលើក នៅគោលការណ៍ ៣ចំនុច ដើម្បីកាត់ ទោស ខ្មែរក្រហម ។
73. ១-តុលាកានៅ និង បង្វិល ការងារ របស់ខ្លួន ដើម្បីកាត់ ទោស របប ប្រល័យ ពូជសាសន៏ នៅកម្ពុជា ។ ២-តុលាកា អន្តរជាតិ បង្កើតនៅ កម្ពុជា ។ ៣-អ្នកជំនាញ អន្តរជាតិ ធ្វើការជាមួយ កម្ពុជា ហើយ បង្កើតការ គ្រប់គ្រង សំរាប់ កម្ពុជា និង អង្គការ សហប្រជាជាតិ ធ្វើការ សំរេច ចិត្ត ដែល ហ៊ុន សែន ព្រមទទួល យក ការអះអាង អនាគត់ 
74. ថ្ងៃទី៥ ខែ៦ ឆ្នាំ១៩៩៨ =ធ្វើពិធី សមាហរន្តកម្ម នៅអន្លង់វែង ដែលមាន ទាហាន ៥៦៣នាក់ ។
75. ថ្ងៃទី៨ ខែ៦ ឆ្នាំ១៩៩៨ =ហ៊ុន សែន ចូលគាល់ ព្រះមហាក្សត្រ នៅសៀមរាប ក្នុងនាម ជាសមាជិក ក្រុមប្រឹក្សា ធម្មនុញ្ញ ។
76. ថ្ងៃទី៨ ខែ៦ ឆ្នាំ១៩៩៨ =ថុង អ៊ុយប៉ាង ចាងហ្វាង កោះសន្តិភាព ត្រូវគេ បាញ់ អោយ របួស ។
77. ថ្ងៃទី១០ ខែ៦ ឆ្នាំ១៩៩៨ =កាចរចារ ដើម្បី រួបរួម គ្នាវិញ ជាមួយ ទាហាន ហ៊្វុន ស៊ីនប៉ិច និង ទាហាន ហ៊ុន សែន ត្រូវ បរាជ័យ នៅពេល ដែល រដ្ឋាភិបាល ទាមទា អោយ ធ្វើ សមាហរន្តកម្ម ទាំងស្រុង ។
78. ថ្ងៃទី១១ ខែ៦ ឆ្នាំ១៩៩៨ =មេដឹកនាំ ខ្មែរក្រ ហម៥នាក់ ផ្តាច់ចូលជា មួយរដ្ឋាភិបាល គឺ : ១-ជួន ជឿន ( ទីប្រឹក្សាពិសេសសុខាភិបាល ) ២-ចាន់ យូរ៉ាន់ ( អនុប្រធានសភា និង ការបរទេស ) ៣-ម៉ក់ ប៉េន ( រដ្ឋមន្ត្រី ហិរញ្ញ័វត្ថុ ) ៤-អិន សុភាព ( មន្ត្រីអន្តោប្រវេសន៏ ) ៥-កោ ប៊ុនហេង ( មន្ត្រីការងារ )
79. ថ្ងៃទី១២ ខែ៦ ឆ្នាំ១៩៩៨ =៣៩គណបក្ស បានទទួល ស្គាល់ ជាផ្លូវការ ដោយ គណ កម្មា ធិការ ជាតិរៀប ចំការ បោះឆ្នោត សំរាប់ខែ ៧ ។
80. ថ្ងៃទី១៥ ខែ៦ ឆ្នាំ១៩៩៨ =ក្រុមប្រឹក្សា ធម្មនុញ្ញ ប្រជុំលើក ទី១ ដែលមាន សមាជិក ៧រូប ដើម្បីបង្កើត ច្បាប់របស់ ខ្លួន ។
81. ថ្ងៃទី១៩ ខែ៦ ឆ្នាំ១៩៩៨ =គណបក្ស ប្រជាជន កុម្មុយនីស្ត បើក សន្និបាត វិសាមញ្ញ មួយ ដើម្បី បង្កើត នយោបាយ បោះឆ្នោត ។
82. ថ្ងៃទី២០ ខែ៦ ឆ្នាំ១៩៩៨ =មេដឹកនាំ ខ្មែរក្រហម ៥រូម មកទីក្រុង ភ្នំពេញ ( ធ្វើសន្និសិទ ការសែត ថ្ងៃទី ២១ ខែ៦ ) ។
83. ថ្ងៃទី២២ ខែ៦ ឆ្នាំ១៩៩៨ =ថៃប្រកាស់ ឃាត់ខ្លួន ថេង ប៊ុនម៉ា ដោយផ្ទុក ឯកសារ សំគាល់ ខ្លួន និង លិខិត ឆ្លងដែន ក្លែងក្លាយ ។
84. ថ្ងៃទី២៥ ខែ៦ ឆ្នាំ១៩៩៨ =ការឃោសនា បោះឆ្នោត ទូទាំង ប្រទេស ។
85. ថ្ងៃទី២៦ ខែ៦ ឆ្នាំ១៩៩៨ =យន្តហោះ AN24 ( Antonov ) ផ្ទុះមីន នៅកោះកុង លើផ្លូវ រត់លើង ដែលកើត ចំពោះ យន្តហោះ ដដែលនៅ ខែ១២ ឆ្នាំ១៩៩៨ ចំណត ដដែល ។
86. ថ្ងៃទី២៧ ខែ៦ ឆ្នាំ១៩៩៨ =Kyodo សម្ភាសន៏ អៀង សារី នៅប៉ៃលិន ( Namami San nig Thon ) .
87. ថ្ងៃទី៦ ខែ៧ ឆ្នាំ១៩៩៨ =ម៉ោង៧ និង៥០នាទី ល្ងាច ផ្ទុះគ្រាប់ បែកនៅ សួនច្បារ ហ៊ុន សែន ដែល ស្ត្រី១ម្នាក់ ស្លាប់ និង៥នាក់ របួស ។
88. ថ្ងៃទី២៥ ខែ៧ ឆ្នាំ១៩៩៨ =ម៉ោង ៣ល្ងាច Kyodo សម្ភាស៏ លោក សម រង្ស៊ី ( ChikaZawatim &Kea )
89. ថ្ងៃទី២៦ ខែ៧ ឆ្នាំ១៩៩៨ =ម៉ោង ៧ព្រឹក ដល់ ៤ល្ងាច ថ្ងៃបោះឆ្នោត ។
90. ថ្ងៃទី២៩ ខែ៧ ឆ្នាំ១៩៩៨ =១៤គណបក្ស តវ៉ាថា ការបោះឆ្នោត បោកប្រាស់ ដែលបាន រៀបចំ ដោយគណបក្ស ប្រជាជន មិនត្រឹមត្រូវ​ និងបន្លំ ។
91. ថ្ងៃទី៣០ ខែ៧ ឆ្នាំ១៩៩៨ =ហ៊ុន សែន ចូលគាល់ សម្តេច ស្តីអំពី ដំណើការ បោះឆ្នោត ។
92. ថ្ងៃទី១ ខែ៨ ឆ្នាំ១៩៩៨ =ប្រាសាទព្រះ វិហា ត្រូវបើក អោយភ្ញៀង ទេសចរណ៏ ចូល ។
93. ថ្ងៃទី១ ខែ៨ ឆ្នាំ១៩៩៨ =នួន ប៉ែន ត្រូវចាប់ ខ្លួន នៅព្រលាន យន្តហោះ ដោយចោទ ប្រកាន់ ថាសំលាប់ អ្នកទេសចរណ៏ បញ្ចឹម ប្រទេស ៣នាក់ ( អង់គ្លេស អូស្រ្តាលី និង បារាំង ) នៅភ្នំវល្លិ៍ ។
94. ថ្ងៃទី៤ ខែ៨ ឆ្នាំ១៩៩៨ =គ.ជ.ប ប្រកាស លទ្ធផល់ បោះឆ្នោត ជាបណ្តោះ អាសន្ន ( CPP=64, FUN= 43 & SRP= 15 ) ។
95. ថ្ងៃទី៥ ខែ៨ ឆ្នាំ១៩៩៨ =ជា ស៊ីម ចូលគាល់ សម្តេច នៅសៀមរាប ។
96. ថ្ងៃទី៧ ខែ៨ ឆ្នាំ១៩៩៨ =ឡាក់ ខាន់មេរ៉ូត្រា អញ្ជើញ ជា ស៊ីម. ក្រុមព្រះ. និង លោក សម រង្ស៊ី ពិសារ អាហាពេល ល្ងាច នៅ វិមាន រដ្ឋចំកាមន ។
97. ថ្ងៃទី១២ ខែ៨ ឆ្នាំ១៩៩៨ =លោក សម រង្ស៊ី ចូលគាល់ ព្រះមហាក្សត្រ នៅ សៀម រៀប ។
98. ថ្ងៃទី១៤ ខែ៨ ឆ្នាំ១៩៩៨ =ក្រុមព្រះ សុំអោយ លើកលែង ទោស ចក្រពង្ស សិន សុង ( ជាប់គុក ២០ ឆ្នាំ ) ឧត្តសេនីយិ៍ ញ៉ឹក ប៊ុនឆៃ ឧត្តមសេនីយិ៍ សេរី កុសល្យ និង ព្រះអង្គម្ចាស់ សិរី វុឌ្ឍ ។
99. ថ្ងៃទី១៦ ខែ៨ ឆ្នាំ១៩៩៨ =ចម ប្រសិទ្ធ សុំលាលែង ពីសមាជិក គណបក្ស ប្រជាជន និង តំណែង ជាដំណាងរាស្ត្រ ។
100. ថ្ងៃទី២០ ខែ៨ ឆ្នាំ១៩៩៨ =លោក សៀន ត្រូវស្លាប់ ដោយគ្រាប់ កាំភ្លើង និងគ្រាប់បែក នៅមុខ ក្រសួងមហាផ្ទៃ ( សម រង្ស៊ី ត្រូវ គេចាប់ នៅ ក្រសួង មហាផ្ទៃ ) ។
101. ថ្ងៃទី២២ ខែ៨ ឆ្នាំ១៩៩៨ =សាកសព លោក សៀន ត្រូវដុត នៅវត្ត លង្កា ។
102. ថ្ងៃទី២៣ ខែ៨ ឆ្នាំ១៩៩៨ =ការប្រឆាំង តវ៉ានៅ មុខរដ្ឋសភា. ទាមទាអោយ ហ៊ុន សែន ចុះចេញ ពីអំណាច និងសើរើការ បន្លំ សន្លឹកឆ្នោត ។
103. ថ្ងៃទី៣០ ខែ៨ ឆ្នាំ១៩៩៨ =ក្រុមប្រឆាំង ត្រូវគេបំបែក ហ្វូងនៅក្បែ រដ្ឋសភា ។
104. ថ្ងៃទី៣១ ខែ៨ ឆ្នាំ១៩៩៨ =ក្រុមធម្មុនុញ្ញ ជំទាស់១៧ ចំនុច របស់ពួក ប្រឆាំង អំពី សន្លឹក ឆ្នោត មិន ប្រក្រតី និងបន្លំ ។
105. ថ្ងៃទី១ ខែ៩ ឆ្នាំ១៩៩៨ =គ.ជ.ប ប្រកាសលទ្ធផល ជាផ្លូវការ នៃការ បោះឆ្នោត ថ្ងៃទី២៧ ខែ៧ ១៩៩៨ ( CPP=64 , FUN=43 &SRP=15) ។
106. ថ្ងៃទី៥ដល់៧ ខែ៩ ឆ្នាំ១៩៩៨ =ការប្រជុំ មិនផ្លូវការនៅ សៀមរាប ក្រោមអធិបតី (CPP,FUN &SRP ) ស្តីអំពី ទំនាស់ នៃការបោះ ឆ្នោត និងការបង្កើត រដ្ឋាភិបាល ។
107. ថ្ងៃទី៧​ ខែ៩ ឆ្នាំ១៩៩៨ =ម៉ោង ៩ និង៤០នាទី ព្រឹកផ្ទុះគ្រាប់បែក ២គ្រាប់ នៅមុខ ផ្ទះ ហ៊ុន សែន ក្នុងទីក្រុងភ្នំពេញ ។
108. ថ្ងៃទី៧ ខែ៩ ឆ្នាំ១៩៩៨ =ម៉ោង៧ និង៥០នាទី ល្ងាច ប៉ូលីស សង្ក្រាប ហ្វូង បាតុកម្ម ដោយ បាញ់ និងវាយ នៅមុខ សណ្ឋាគារ ខាំប៊ូឌីយ៉ាណា បណ្ណាល អោយស្លាប ១នាក់ និង ច្រើននាក់ ទៀតរង របួស ។
109. ថ្ងៃទី៨ ខែ៩ ឆ្នាំ១៩៩៨ =ប៉ូលីស បង្ក្រាប បាតុកម្ម នៅមុខ រដ្ឋសភា និងផ្សាថ្មី ។
110. ថ្ងៃទី៩ ខែ៩ ឆ្នាំ១៩៩៨ =អ្នកថត ទូរទស្សន៏ A.P រង របួសនៅ ពេលដែល ប៉ូលីស បង្រ្កាប បាតុកម្ម នៅក្បែរ ស្ថានទូត អាមេរិក ។
111. ថ្ងៃទី១៤ដល់១៥ ខែ៩ ឆ្នាំ១៩៩៨ =អនុរដ្ឋមន្ត្រី ការបរទេស ថៃ Sukhumband Paribatra គាល់ ព្រះមហា ក្សត្រ នៅសៀមរាម និងជួប ជាស៊ីម ទ្រង់ រណ ឬទ្ធិ និង លោក សម រង្ស៊ី នៅភ្នំពេញ ។
112. ថ្ងៃទី១៥ ខែ៩ ឆ្នាំ១៩៩៨ =ការប្រឆាំង តវ៉ាឈប់ ( ២៣ ខែ៨ ដល់១៥ ខែ៩ ឆ្នាំ១៩៩៨ ) ។
113. ថ្ងៃទី១៦ ខែ៩ ឆ្នាំ១៩៩៨ =ក្រុមព្រះដឹកនាំ គណប្រតិភូ ទៅគាល់ ព្រះមហាក្សត្រ នៅសៀមរាប ។
114. ថ្ងៃទី១៧ ខែ៩ ឆ្នាំ១៩៩៨ =លោក សម រង្ស៊ី ដឹកនាំ គណប្រតិភូ ទៅគាល់ ព្រះមហា ក្សត្រ នៅសៀមរាប ។
115. ថ្ងៃទី១៧ ខែ៩ ឆ្នាំ១៩៩៨ =លោក សម រង្ស៊ី ចេញពី ការការពារ របស់ អ.ស.ប ត្រឡប់ មកផ្ទះវិញ ( ៧ដល់១៧ ខែ៨ )​។
116. ថ្ងៃទី២២ ខែ៩ ឆ្នាំ១៩៩៨ =ហ៊ុន សែន ចុះហត្ថលេខា លើលិខិត មួយអោយ ចម ប្រសិទ្ធ ត្រឡបមក ក្រសួង ពាណិជ្ជកម្ម វិញ ។
117. ថ្ងៃទី ២២ ខែ៩ ឆ្នាំ១៩៩៨ =ការប្រជុំ កំពូល របស់ មេដឹកនាំ គណបក្ស ទាំងបី នៅសៀម រាប ក្រោមអធិបតី ភាព ព្រះមហាក្សត្រ ដើម្បី បើការប្រជុំ ពិភាក្សាថ្មី ។
118. ថ្ងៃទី២៤ ខែ៩ ឆ្នាំ១៩៩៨ =ម៉ោង៩ និង១០នាទី ព្រឹក ព៤០ មួយគ្រាប់ ក្នុងចំនោម ៤គ្រាប់ បានផ្ទុះនៅ សៀមរាប បំណង សំលាប់ លោក ហ៊ុន សែន ដោយក្មេង ម្នាក់ស្លាប់ និងបីនាក់ រងរបួស ។
119. ថ្ងៃទី២៤ ខែ៩ ឆ្នាំ១៩៩៨ =រដ្ឋសភាថ្មី ស្បថ នៅមុខ អង្គរវត្ត ដែល មាន សមាជិក ១២១នាក់ ចូលរួម លើកលែង ស៊ុន ឆៃ ។
120. ថ្ងៃទី២៤ ខៃ៩ ឆ្នាំ១៩៩៨ =ហ៊ុន សែន ស្នើអោយ ព្រះមហាក្សត្រ លើកលែង ទោស អោយ ស្រ៊ុន វង្សវណ្ណៈ ហើយព្រះអង្គ ក៏ទទួល លើក លែងទោស នៅ ថ្ងៃដដែល ។
121. ថ្ងៃទី២៤ ខែ៩ ឆ្នាំ១៩៩៨ =ហ៊ុន សែន ឡើង យន្តហោះ ដើម្បីឃាត់ អ្នកប្រឆាំង ( ក្រោយ ពីប្រជុំ នៅសៀមរាប រួច ) ។
122. ថ្ងៃទី២៩ ខែ ឆ្នាំ១៩៩៨ =តំណាង គណបក្ស ទាំង ៣ជួប គ្នានៅមុខ ខុទ្ធកាល័យ ជា ស៊ីម ដើម្បី ដោះ ស្រាយ ទំនាស់ នៃការ បោះឆ្នោត តែគ្មាន ការព្រម ព្រៀង ។
123. ថ្ងៃទី៥ ខែ១០ ឆ្នាំ១៩៩៨ =អ្នកតំណាង គណបក្ស ទាំង៣ ជួបគ្នា ជាលើកទី២ នៅកន្លែង ដដែល ហើយក៏ការ ព្រមព្រៀង ដដែល ។
124. ថ្ងៃទី៦ ខែ១០ ឆ្នាំ១៩៩៨ =ជា ស៊ីម និង ហ៊ុន សែន ជួបព្រះ មហាក្សត្រ នៅវាំង ( គ្មាន ពត៌មាន ពឹស្តា ) ។
125. ថ្ងៃទី៧ ខែ១០ ឆ្នាំ១៩៩៨ =ពត៌មាន នៃការ ស្លាប់ របស់ ឧត្តមសេនីយិ៍ ញ៉ឹក ប៊ុនឆៃ តាម E-mail បង្កើតដោយ កាសែត Kyodo ។
126. ថ្ងៃទី៩ ខែ១០ ឆ្នាំ១៩៩៨ =តំណាង គណបក្ស ជួប គ្នា ជាលើក ទី៣ តែនៅតែ គ្មានលទ្ធផល ដដែល ។
127. ថ្ងៃទី១១ ខែ១០ ឆ្នាំ១៩៩៨ =គណបក្ស ប្រឆាំង ស្នើអោយមាន ការប្រជុំ កំពុលនៅ ក្រៅ ប្រទេស គឺ តូក្យូ ប៉េកាំង . ប៉ារីស ឬបាងកក ។
128. ថ្ងៃទី២២ ខែ១០ ឆ្នាំ១៩៩៨ =ហ៊ុន សែន ចុះហត្ថលេខា អោយ ចម ប្រសិទ្ធ មក ក្រសួង ពាណិជ្ជកម្ម វិញ ។
129. ថ្ងៃទី២២ ខែ១០ ឆ្នាំ១៩៩៨ =ហ៊ុន សែន ប្រកាស ៧ចំនុច នៃគោលការណ៏ នយោបាយ ដើម្បី បន្តរការ ដឹកនាំរដ្ឋាភិបាល ជាមួយ អ៊ីង ហ៊ួត : ១-បន្តគោល ការណ៏ ៨ចំនុច ២-សមាជិក រដ្ឋាភិបាល ទាំងអស់ ធ្វើការ ធម្មតា ៣-ប្រយុទ្ធ អំពើ ពុករលួយ . ចាប់ជំរឹត . គ្រឿងញាណ និងរត់ពន្ធ ៤-កែទំរង់ ទឹក ៥-ការលើក ទឹកចិត្ត អ្នកវិនិយោក ៦-រៀបថវិការ និង កិច្ចការពន្ធ អាករ ៧-កែទំរង់ ប្រព័ន្ធ តិលាការ
130. ថ្ងៃទី២៣ ខែ១០ ឆ្នាំ១៩៩៨ =រដ្ឋលេខាធិការ ការបរទេស ជប៉ុន Nubota Machimura ទស្សនកិច្ច នៅកម្ពុជា ។
131. ថ្ងៃទី២៣ ខែ១០ ឆ្នាំ១៩៩៨ =លោក ហាម៉ា ប៉ឺក មក កម្ពុជា ជាលើក ទី១២ ។
132. ថ្ងៃទី២៤ ខែ១០ឆ្នាំ១៩៩៨ =Machimura ជួប លោក ហ៊ុន សែន ដោយយក តំណែងពី សំរាប់ ទ្រង់ រណ ឬទ្ធិ ១-ទីប្រឹក្សា កំពូលរបស់ រដ្ឋាភិបាល ២-សហប្រធាន រដ្ឋសភា
133. ថ្ងៃទី២៥ ខែ១០ ឆ្នាំ១៩៩៨ =ព្រះមហាក្សត្រ ប្រាប់ . Komura ថាព្រះអង្គ ស្វាគមន៏ សហប្រធាន រដ្ឋសភា ហើយព្រះ អង្គធ្លាប់ មាន បំណង ដើម្បី បង្កើត ការ ប្រជុំ កំពូល លើក ទី២ នៅ សៀមរាប ឬ នៅភ្នំពេញ
134. ថ្ងៃទី២៥ ខែ១០ ឆ្នាំ១៩៩៨ =សហប្រជាជាតិ ប្រជុំ ដើម្បីដោះ ស្រាយ បញ្ហា ស្តីអំពី ការដោះមីន និង ការជួយឧបត្ថម្ភ ឆ្ពោះ ទៅ​ដល់ កំរឹត សូន្យ នៃ “កម្មវិធី គ្រោះថ្នាក់ មីន” ដែលបាន ចូលរួម ដោយ ប្រទេស ៥០ នៅសណ្ឋាគារ អ៊ីនធឺកុងទីណង់តាល់ ។
135. ថ្ងៃទី២-៤ ខែ១១ ឆ្នាំ១៩៩៨ =សម្តេចឪ និង សម្តេចម៉ែ បានចូលរួម បុណ្យអ៊ុំទូក នៅខណៈដែល ហ៊ុន សែន អវត្តមាន ដែល ការភ័យ ក្លាច សន្តិសុខ ផ្ទាល់ ខ្លួន របស់គាត់ ដោយ ប្រជាពលរដ្ឋ ជិត៣ លាននាក់ មកលេង និងទូក ៣១៣ បានចូលរួម ការប្រកួត ។
136. ថ្ងៃទី៦ ខែ១១ ឆ្នាំ១៩៩៨ =ហ៊ុន សែន បានចូល រួម ប្រណាំង ទូក របស់គាត់ ផ្ទាល់ នៅអ្នក លឿង ដែលមាន ៣៤ទូក។
137. ថ្ងៃទី៧ ខែ១១ ឆ្នាំ១៩៩៨ =ព្រះមហាក្សត្រ ចេញ ផ្សាយ នូវ បំណង ពេញចិត្ត របស់ព្រះ អង្គដើម្បី ធ្វើអធិបតី ភាពប្រជុំ កំពូល នៅព្រះបរមរាជវាំង ដែលព្រះ អង្គធានា សន្តិសុខ អោយ សម្តេច ក្រុមព្រះ និង លោក សម រង្ស៊ី ។
138. ថ្ងៃទី៩ ខែ១១ ឆ្នាំ១៩៩៨ =សម្តេច សីហនុ ធ្វើពិធី រំលឹក ថ្ងៃឯករាជ លើក ទី៤៥ ឯវិមាន ឯករាជ ដែលបាន ចូល រួម​ ដោយ សហរដ្ឋមន្រ្តី ក្រសួង ការពារ ជាតិ លោក ទៀ បាញ់ និង លោក Ear Kinmeng ។
139. ថ្ងៃទី១២ ខែ១១ ឆ្នាំ១៩៩៨ =ព្រះអង្គ ម្ចាស់ រណ ឬទ្ធិ បានយល់ ព្រម ប្រជុំ កំពូល នៅព្រះ បរមរាជវាំង ជាមួយ ហ៊ុន សែន និង ជា ស៊ីម ។
140. ថ្ងៃទី១២​ ខែ១១ ឆ្នាំ១៩៩៨ =សាលាក្រុង ប្រកាស ឯកសារ ដែលនិយាយ អំពី ក្រុម បងធំ ១៧ ក្រុម គឺ ត្រូវ រកឃើញ នៅកម្ពុជា ដោយក្រុម ទាំងនោះ បាន បង្កើត សមាជិក ចំនួន ៤៤៥នាក់ ។
141. ថ្ងៃទី១២ដល់១៣ ខែ១១ ឆ្នាំ១៩៩៨ =ការប្រជុំ កំពុល ប្រជុំនៅ ព្រះបរម រាជវាំង ក្រោម អធិមតីភាព ព្រះមហាក្សត្រ ដែលការព្រម ព្រៀង ត្រូវបាន បង្កើតឡើង ។ ១-លោក ជា ស៊ីម ប្រធាន ព្រឹទ្ធសភា ២-លោក ហ៊ុន សែន នាយករដ្ឋមន្រ្តី ៣-ព្រះអង្គម្ចាស់ រណ ឬទ្ធិ ប្រធានសភាជាតិ ៤-ព្រះអង្គ ម្ចាស់ រណ ឬទ្ធិ ចូលរួម រដ្ឋាភិបាល ចំរុះ ៥-ការធ្វើ សមាហរន្តកម្ម កំលាំង ទាំងអស់ ៦-គណកម្មាការសភាគឺ = ៤+៤+១
142. ថ្ងៃទី១៣ ខែ១១ ឆ្នាំ១៩៩៨ =ឡាយព្រះ ហស្តលើក្រឹត្យ លើកលែង ទោស អ្នកទោស នយោបាយ ៥នាក់ : ១-លោក ញ៉ឹក ប៊ុនឆៃ ២-លោក ស៊ិន សុង ៣-ព្រះអង្គម្ចាស់ ចក្រពង្ស ៤-ព្រះអង្គម្ចាស់ សេរី វុឌ្ឍ ៥-លោក សេរី កុសល
143. ថ្ងៃទី១៤ ខែ១១ ឆ្នាំ១៩៩៨ =សម្តេច សីហនុ យាង ទៅប៉េកាំង ដើម្បីព្យា បាល ព្រះ សុខ ភាព បន្ថែម ។
144. ថ្ងៃទី១៤ដល់២២ ខែ១១ ឆ្នាំ១៩៩៨ =អ្នកជំនាញ ច្បាប់ ស្តីពីការ ស៊ើមអង្កេត ការប្រល័យ ពូជ សាសន៏ នៅកម្ពុជា ។
145. ថ្ងៃទី១៩ ខែ១១ ឆ្នាំ១៩៩៨ =ក្រុមការងារ គណបក្ស ហ៊្វុន ស៊ិនប៉ិច និង គណបក្ស ប្រជាជន ចាប់ផ្តើម ប្រជុំដែល មានកំរៃ បី ១-នយោបាយ កែទំរង់ ២-សហការណ៏ ពិធីការ ៣-វិសោធនកម្ម រដ្ឋធម្មនុញ្ញ ។ ថ្ងៃទី២៣ ខែ១១ ឆ្នាំ១៩៩៨ =គណបក្ស ប្រជាជន និង គណបក្ស ហ៊្វុន ស៊ិនប៉ិច ព្រមពៀង ដោយ ជា ស៊ីម . តុល ឡោះ អំពី : ១-នយោបាយ កែទំរង់រដ្ឋាភិបាល ២-សហប្រត្តិបត្តិការ រវាងគណបក្ស ទាំងពីរ ថ្ងៃទី២៤ ខែ១១ ឆ្នាំ១៩៩៨ =លោក សម រង្ស៊ី ត្រឡប់ ពីប៉ារីស មកកម្ពុជា វិញ ដែលគាត់ បាន ចាកចេញ ពីប្រទេស កម្ពុជា ថ្ងៃទី២៥ ខែ៩ ឆ្នាំ១៩៩៨ ពីសៀមរាប ទៅបាងកក ។
146. ថ្ងៃទី២៥ ខែ១១ ឆ្នាំ១៩៩៨ =ព្រះអង្គម្ចាស់ នរោត្តម រណ ឬទ្ធិ ត្រូវបោះឆ្នោត អោយធ្វើ ជាព្រះ ប្រធាន សភាជាតិ ក្នុងនិតិកាលទី១ តាមនីតិបញ្ញត្តិ ១០៥/១១៥គាំទ្រ,៧ប្រឆាំង , ១អវត្តមាន , មោឃៈ ។
147. ថ្ងៃទី២៥ ខែ១១ ឆ្នាំ១៩៩៨ =ព្រះមហាក្សត្រ ឡាយព្រះហស្ត លេខាលើ ព្រះរាជក្រឹត្យ តែង តាំង លោក ហ៊ុន សែន នាយករដ្ឋមន្រ្តី ។
148. ថ្ងៃទី៣០ ខែ១១ ឆ្នាំ១៩៩៨ =តំណែងនាយក រដ្ឋមន្រ្តី ថ្មី ត្រូវបាន ដឹកនាំ ដោយ លោក ហ៊ុន សែន ដែលអនុម័ត ដោយ សភា៩៩ គាំទ្រ ,១៣បដិសេធ, អវត្តមាន ៣,អនុបវាត១ និង អ្នកចូលរួម ប្រជុំ ១១៦នាក់ ។
149. ថ្ងៃទី១ ខែ១២ ឆ្នាំ១៩៩៨ =អ៊ឹង ហួត ប្រគល់ តំណែង រដ្ឋមន្រ្តី ក្រសួង ការបរទេស អោយ លោក ហោ ណាំហុង ដែលចូល រួម ដោយលោក ហ៊ុន សែន ។
150. ថ្ងៃទី២ ខែ១២ ឆ្នាំ១៩៩៨ =ព្រះអង្គម្ចាស់ ស៊ីសុវត្តិ សិរីរ័ត្ន ទទួល តំណែងជា សហរដ្ឋមន្រ្តី ក្រសួងការពារ ជាតិ ជាមួយទាបាញ់ ដែលចូល រួមដោយ លោក ហ៊ុន សែន ។
151. ថ្ងៃទី៤ ខែ១២ ឆ្នាំ១៩៩៨ =មេដឹក នាំយោធា ខ្មែរក្រហម ខែម ងុន , ដុល សារឿន ព្រម ទាំង អៀម ផាន និង មាស ម៉ុត ផ្តាច់ខ្លួន ចូលរដ្ឋាភិបាល នៅប្រាសាទ ព្រះវិហា ដោយ ខែម ងុន ប្រកាស ថា ខ្លួនមាន ទាហាន ពី៣០០០ ទៅ ៥០០០នាក់ ក្រោម ការបញ្ជារបស់ គាត់ និង ជនស៊ីវិល ចំនួន ១០០០០នាក់ ។
152. ថ្ងៃទី៤ ខែ១២ ឆ្នាំ១៩៩៨ =កាកសំណល់ ជាតិពុល ៣០០០តោន ដឹកពីតៃវ៉ាន់ យកមក បោះចោល ចំងាយ ១០គ.ម ពីទីក្រុងព្រះ សីហនុ ដែលជន ស៊ីវិល ៤នាក់ ស្លាប់ ដោយគ្រោះថ្នាក់ ចរាចរណ៏ និង ១៣ នាក់ ផ្សេងទៀត រង របួស ដោយការ រត់គេច របស់ពួក គេមក ភ្នំពេញ និងការភ័យ ក្លាច អន្តរាយ នៃសុខភាព ។
153. ថ្ងៃទី១៥ដល់១៦ ខែ១២ ឆ្នាំ១៩៩៨ =ប្រជុំកំពុល Asean ដែលកម្ពុជា ត្រូវស្វាគមន៏ អោយចូលជា សមាជិក ទី១ ដែលសមាជិក ពេញសិទ្ធិ និង ត្រូវ ធ្វើឡើង បន្ទាប់ ពីព្រឹទ្ធសភា ត្រូវបាន បង្កើត ឡើង ។
154. ថ្ងៃទី១៩ ដល់២០ ខែ១២ ឆ្នាំ១៩៩៨ =បាតុកម្ម ប្រឆាំងនិង ជាតិពុល នៅក្រុង ព្រះសីហនុ ដែលមាន មនុស្ស ៤០០០ ទៅ ៥០០០នាក់ ហើយបាតុករ ម្នាក់ត្រូវ ស្លាប់ ដោយការ ចោលសំភារៈ មកក្រោម ក្នុងខណៈ នោះ PM ៥នាក់ រងរបួស ផ្ទះរបស់ អភិបាល រង (ខឹម បូរ ) ត្រូវកំទេច ឡាន Landcruiser មួយគ្រឿង និង ម៉ូតូ ៣ គ្រឿង ត្រូវដុត ចោល ។
155. ថ្ងៃទី២១ ខែ១២ ឆ្នាំ១៩៩៨ =លោក ខាន់ សារឿន ត្រូវតែង តាំងជា​អគ្គមេបញ្ជាការ រង នៃកង យោធពល ខេមរភូមិន្ទ ។
156. ថ្ងៃទី២២ ខែ១២ ឆ្នាំ១៩៩៨ =សភាប្រជុំ ស្នើដោះដូរ សមាជិក សភាណាដែល មានតំណែង ២ ដែលក្នុង នោះ៣០នាក់ ចំណោម សមាជិក សភាទាំងអស់ ត្រូវ ដកចេញ និង ជំនួស វិញដោយ សហការី របស់គេ ។
157. ថ្ងៃទី២៣ ខែ១២ ឆ្នាំ១៩៩៨ =ទាហាន ៦០៤នាក់ ត្រូវបាន បញ្ជាអោយ ខ្ចប់កាក សំណល់ ឡើង វិញ ដែលមាន ២០Container និង ១២០០០ ទៅ ១៥០០០ធុង សាំង ត្រូវគេយកទៅ ប្រើដើម្បី វេចខ្ចប់ ។
158. ថ្ងៃទី២៥ ខែ១២ ឆ្នាំ១៩៩៨ =លោក ខៀវ សំផន និង នួន ជា ចុះចូល ជាមួយ រាជរដ្ឋាភិបាល ដែល ពួកគេបាន សរសេរ លិខិត អះអាង អំពី បញ្ហានេះ ពីទីក្រុង ប៉ៃលិន ។
159. ថ្ងៃទី២៥ ដល់៣០ ខែ១២ ឆ្នាំ១៩៩៨ =ប៊ូត្រូស ប៊ូត្រូស ហ្គាលី ទស្សនកិច្ច នៅកម្ពុជា ជាលើកទី២ ដោយបាន ជួប ព្រះអង្គម្ចាស់ នរោត្តម រណ ឬទ្ធិ ,ជា ស៊ីម . ហ៊ុន សែន , ខៀវ សំផន , និង នួន ជា យ៉ាងល្អ បន្ទាប់ពីបាន មកកម្ពុជា លើកទី១ នៅថ្ងៃទី៧ ខែមេសា ឆ្នាំ១៩៩៣ ដែល សព្វថ្ងៃ ជាអគ្គលេខា ធិការ នៃអង្គការ ប្រើភាសា បារាំង ។
160. ថ្ងៃទី២៩ ខែ១២ ១៩៩៨ =ខៀវ សំផន . នួន ជា . អៀង សារី . និងក្រុមគ្រសារ របស់ ពួកគេ បានមកទី ក្រុងភ្នំពេញ ដើម្បីជួប ហ៊ុន សែន និង មើល ទេសភាព ។
161. ថ្ងៃទី២៩ ខែ១២ ឆ្នាំ១៩៩៨ =សម្តេច នរោត្តម សីហនុ បដិសេធ មិនព្រម លើកលែង ទោស អោយមេដឹក នាំខ្មែរ ក្រហម ២រូប ដោយមាន បន្ទូល ទុក អោយ ហ៊ុន សែន ទទួល ខុសត្រូវ ។
162. ថ្ងៃទី៣១ ខែ១២ ឆ្នាំ១៩៩៨ =ខៀវ សំផន និង នួន ជា ទៅទស្សនកិច្ច នៅក្រុង ព្រះសីហនុ
163. ថ្ងៃទី១ ខែ១ ឆ្នាំ១៩៩៩ =ហ៊ុន សែន ឆ្លើយទៅ និង ការដែល ទីតៀន គាត់អំពីការ លើក លែងទោស អោយលោក ខៀវ សំផន .លោក នួន ជា ដោយ បាន អះអាងាថា គាត់ពុំដែល លើក លែង ទោស ពួកគេទេ ប៉ុន្តែផ្ទុយ ទៅវិញគាត់ គាំទ្រការ កាត់ទោស ។

ឆ្នាំ ១៩៩៩

1. ថ្ងៃទី២ដល់ទី៣ ខែ១ ឆ្នាំ១៩៩៩ =លោក នួន ជា និង លោក ខៀង សំផន ទៅទស្សនកិច្ច នៅ អង្គរវត្ត និង ត្រឡប់ ទៅក្រុង ប៉ៃលិន វិញ ។
2. ថ្ងៃទី១៥ ខែ១ ឆ្នាំ១៩៩ =គណបក្ស លោក តា ស៊ឺន សាន រំលាយ ចូលជា មួយ គណបក្ស ហ៊្វុន ស៊ីនប៉ិច ។
3. ថ្ងៃទី២០ ខែ១ ឆ្នាំ១៩៩៩ =ស្តេច ក្រុមឃុន សេរីវុឌ្ឍ យាងត្រឡប់ មក កម្ពុជាវិញ បន្ទាប់ ពីនិរទេស ខ្លួនទៅ ប្រទេស បារាំង អស់រយះ ពេលជាង ៣ឆ្នាំ។
4. ថ្ងៃទី២៣ ខែ១ ឆ្នាំ១៩៩៩ =សម្តេច សី ហនុ យាង ត្រឡប់មក កម្ពុជាវិញ ដែល ព្រះអង្គ បានចេញ ទៅប៉េកាំង នៅថ្ងៃទី១៤ ខែ១១ ឆ្នាំ១៩៩៨ ។
5. ថ្ងៃទី២៩ ខែ១ ឆ្នាំ១៩៩៩ =គណរដ្ឋមន្ត្រី សំរេច កាត់ប្រាក់ ខែចំនួន ៧០% ពីសមាជិក រដ្ឋាភិបាល តាមច្បាប់ ដើម្បី ឆ្លើយតប ទៅកូដកម្មរបស់ គ្រូបង្រៀន ។
6. ថ្ងៃទី៣ ខែ២ ឆ្នាំ១៩៩៩ =ពីធីកាត់ ខ្សែរបូរ បើកការដ្ឋាន ស្ពាន ទន្លេរបិត នៅខេត្ត កំពង់ចាម ដែលចូល រួមដោយ លោក ហ៊ុន សែន ។
7. ថ្ងៃទី៤ ដល់៦ ខែ២ ឆ្នាំ១៩៩៩ =ហ៊ុន សែន ដឹកនាំ គណប្រតិភូ ទៅប្រទេស ម៉ាលេស៊ី ។
8. ថ្ងៃទី៩ដល់់១២ ខែ២ ឆ្នាំ១៩៩៩ =ហ៊ុន សែន ដឹកនាំ គណប្រតិភូ ទៅចិន ។
9. ថ្ងៃទី២៣ ដល់២៨ ខែ២ ឆ្នាំ១៩៩៩ =លោក ហ៊ុន សែន ដឹកនាំ គណប្រតិភូ ទៅជប៉ុន ( ប្រជុំ នៅ តូក្យូ របស់ ក្រុម ប្រទេស ផ្តល់ ជំនួយ ឲ្យមក កម្ពុជា ដោយ មាន លោក សម រង្សស៊ីជា អ្នកអោយ យោបល់ ក្រុម ប្រទេស ទាំងអស់ ដើម្បីផ្ជាប់ លក្ខ័ណ និង ជំនួយមក កម្ពុជា ពេលនោះ លោក សម រង្ស៊ី ទទួលបាន ជោគជ័យ )​ ។
10. ថ្ងៃទី២៥ ខែ២ ឆ្នាំ១៩៩៩ =ក្រុមហ៊ុន FormosarPlastic បានចុះ ហត្ថលេខា យល់ព្រម ខ្ចប់ កាក សំណល់ ទៅតៃ វ៉ាន់ វិញ ។
11. ថ្ងៃទី២ដល់៤ ខែ៣ ឆ្នាំ១៩៩៩ =សភាជាតិ ប្រកាស ពិភាក្សា ស្តីពី វិសោធនកម្ម រដ្ឋធម្មនុញ្ញ នូវ មាត្រា មួយចំនួន ដើម្បី បង្កើត ព្រឹទ្ធសភា ។
12. ថ្ងៃទី៦ ខែ៣ ឆ្នាំ១៩៩៩ =តា ម៉ុក ត្រូវចាប់​ខ្លួន នៅក្បែរ អន្លង់វែង និង បញ្ជូនមក ភ្នំពេញ នៅថ្ងៃទីដដែល ដោយឧទ្ធម្ភាចក្រ ហើយឃុំ នៅគុក យោធា ។
13. ថ្ងៃទី៧ ខែ៣ ឆ្នាំ១៩៩៩ =លោក ញ៉ឹក ប៊ុនឆៃ ត្រឡប់ ពីបាងកក បន្ទាប់ពី គេច ចេញពី ភ្នំពេញ អស់រយះ ពេល១ឆ្នាំ ៧ខែ ។
14. ថ្ងៃទី៨ ខែ៣ ឆ្នាំ១៩៩៩ =លោក ហោ ណាំហុង ធ្វើ ដំណើ តាមយន្តហោះ ទៅញ៉ូវ យ៉ក ដើម្បីជួប លោក កូស ហ្វីអាណាន់ ស្តីអំពី សេចក្តី ប្រកាស ខ្មែរ ក្រហម ។
15. ថ្ងៃទី១១ ខែ៣ ឆ្នាំ១៩៩៩ =សម្តេច នរោត្តម សី ហនុ ឡាយព្រះហស្ថ លេខាលើ ព្រះរាជក្រិត្យ ដើម្បីតែង តាំង លោក ជា ស៊ីម ជាប្រធាន ព្រឹទ្ធសភា ។
16. ថ្ងៃទី១៥ ដល់ ១៧ ឆ្នាំ១៩៩៩ =ហ៊ុន សែន ទស្សនកិច្ច នៅអណ្ឌូណេស៊ី និង ចុះ ហត្ថលេខា លើ កិច្ចព្រម ពព្រៀង ស្តីពីការការពារ អ្នកវិនិយោគ ។
17. ថ្ងៃទី១៣ ខែ៣ ឆ្នាំ១៩៩៩ =ព្រះអង្គម្ចាស់ ចក្រពង្ស យាង ត្រឡប់មក ប្រទេស វិញ បន្ទាប់ ពី និរទេស ៦ឆ្នាំ ។
18. ថ្ងៃទី២៥ ខែ៣ ឆ្នាំ១៩៩៩ =ព្រឹទ្ធបើក សម័យប្រជុំ លើកទី១ នៃនិតិកាលទី១ របស់ខ្លួន នៅ កំការមន និងស្បថ នៅព្រះបរម រាជវាំង ។
19. ថ្ងៃទី២ ខែ៤ ឆ្នាំ១៩៩៩ =កាកសំណល់ ជាតិពុល ត្រូវគេដឹក តាមកប៉ាល ចេញពីកម្ពុជា ។

ឆ្នាំ ២០១១

២២ ខែ មីនា ឆ្នាំ ២០១១ រាជ​ធានី​ភ្នំពេញ​ ៖ អតីត​មេ​ខ្មែរ​ក្រហម​នៅ​តំបន់​ភ្នំ​វល្លិបច្ចុប្បន្ន​ជា​ទណ្ឌិត​​ក្នុង​ពន្ធ​នា​គារ​ព្រៃ​ស​បាន​ជួប​គ្រោះ​អកុសល​ផ្ទុះ​កំប៉ុង​​​ហ្គាស​ឆេះ​ខ្លោច​ពេញ​ផ្ទៃ​មុខ​ និង​ខ្លួន​ប្រាណ​កាល​ពី​វេលា​ម៉ោង​៧​យប់​ ថ្ងៃ​ទី​១៩ មីនា ហើយ​ត្រូវ​គេ​បញ្ជូន​​ទៅ​ព្យា​បាល​នៅ​មន្ទីរ​ពេទ្យ​ព្រះ​កុសុមៈ​។ អតីត​មេ​ខ្មែរ​ក្រហម​រូប​នេះ​ឈ្មោះ​ឃុន គឹម ហៅ​នួន ប៉ែត ឬ​តា​ប៉ែត​ អាយុ​៦៥​ឆ្នាំ 

១៩៩៧

Chan Born ចង់ដឹង ៥-៦ កក្កដា ១៩៩៧? ចម្បាំងរវាង កងទ័ព តាម៉ុក និង កងទ័ព ប៉ុល ពត ឆ្នាំ ១៩៩៦ មានសភាពខ្លាំងក្លាណាស់ ចុងក្រោយ តាម៉ុកឈ្នះ ប៉ុល ពត ខៀវសំផន ទៅពូននៅ រូងភ្នំមួយ ខៀវសំផន ដាំបាយជូន មេគាត់ គឺប៉ុលពត។ ទាហានតាម៉ុក ស្វែងរក ក្រុមនេះឃើញ ក៍ដើរចូលទៅ ខៀវសំផន ស្គាល់អ្នកចូលទៅនោះ គាត់ដកកាំភ្លើងខ្លី ប្រុងបាញ់សម្លាប់ខ្លួន តែ អ្នកចរចារអង្វរថា អ៊ុំម៉ុក នឹករលឹក អ៊ំ ពត នឹង អ៊ំ ផន ឯងខ្លាំងណាស់ សុំចូលស្រុកវិញ កសាងរដ្ឋាភីបាល កសាងប្រទេសជាថ្មី ។ ពួកគេ សែង ប៉ុល ពត ព្រោះចាស់ដើរមិនរួច ចំណែក ខៀវ សំផន ដើររួច តែ ដើរយឺត រវល់តែ ស្រែកយំ រៀបរាប់...។ តាម៉ុក ឡើងជា ប្រធានាធិបតី ប្រទេសមួយ នៅ អន្លង់វែង ដោយមាន គណរដ្ឋមន្រ្តីជាច្រើន។ ដោយសារ រដ្ឋាភីបាល តាម៉ុក ខ្លាំង ផ្តាច់ខ្លួន ក្បត់ជាតិ បំបែកទឹកដីចេញពី កម្ពុជា ដូច្នេះ បក្សប្រឆាំងនានា នៅភ្នំពេញ ព្យាយាម ទាក់ទងជាមួយ រដ្ឋាភិបាលព្រៃ របស់ តាម៉ុក..ជាលទ្ធផល ទ័ពខ្មែរក្រហម បានចូលក្រុងភ្នំពេញ ថ្ងៃទី ៥-៦ កក្កដា ១៩៩៧។

នេះជារូបដ៏អង់អាចក្លាហាននៃឧត្តមសេនីយ៏ ហូ សុខ រដ្ឋលេខាធិការក្រសួងមហាផ្ទៃ នាពេលត្រូវបានចាប់ខ្លួន បន្ទាប់ពីលោកបានចាកចេញពីស្ថានទូតសឹង្ហបុរី ​ នៅថ្ងៃទី៧ ខែកក្កដា ឆ្នាំ១៩៩៧ ក្នុងដំណើរសំដៅទៅកាន់ស្ថានទូតអាមេរិកដើម្បីសុំសិទ្ធិជ្រកកោន ប៉ុន្តែលោកត្រូវបានចាប់ខ្លួន និងបញ្ជួនទៅកាន់ក្រសួងមហាផ្ទៃ។​  នៅទីស្តីការក្រសួងមហាផ្ទៃ លោកបានទទួលរងនូវការធ្វើទារុណកម្មយ៉ាងសាហាវ ឃោរឃៅព្រៃផ្សៃ មុននឹងការបាញ់សម្លាប់ ដោយការបាញ់ទំលុះបំពង់ក និងការបាញ់ទំលុះដើមទ្រូង នៅម៉ោងប្រមាណ៥ល្ងាច ថ្ងៃទី៧​ ខែកក្កដា។ លោកបានពលីជីវិតក្នុងជន្មាយុ៤៥ឆ្នាំ។ សពលោកត្រូវបានបញ្ជួនទៅបូជានៅវត្តលង្កា នៅវេលាម៉ោង៣រំលងអាធ្រាត្យ​ ដោយកងកំលាំងប្រដាប់អាវុធ។ នៅថ្ងៃទី៨ ខែកក្កដា ឆ្នាំ១៩៩៧ លោក​ Thomas Hammarberg តំណាងពិសេសលោកអគ្គលេខាធិការអង្គការសហប្រជាជាតិប្រចាំកម្ពុជា បានចេញសេចក្តីថ្លែងការណ៏ថ្កោលទោសការសម្លាប់លោកឧត្តមសេនីយ៏ ហូ សុខ និងនាយទាហាន ព្រមទាំងពលទាហានដ៏ទៃទៀត។ លោក​ Thomas Hammarberg បានចាត់ទុកការសម្លាប់មនុស្សក្រៅសម្នាញ់ច្បាប់ ថាជាអំពើរំលោភសិទ្ធិមនុស្សយ៉ាងធ្ងន់ធ្ងរ។

១៨០វិនាទីដើម្បីការពិត-180SecondsTruth ហេតុអ្វីបានជាគេសម្លាប់ លោក #ហូសុខ

ក្នុង​ចំណោម​មន្ត្រី​យោធា និង​ប៉ូលិស​ជាន់​ខ្ពស់​នៃ​គណបក្ស​ហ៊្វុនស៊ិនប៉ិច ដែល​ត្រូវ​បាន​សម្លាប់​ក្រៅ​ច្បាប់ និង​បាត់​ខ្លួន សន្មត​ថា​ស្លាប់​ទាំង​នោះ​រួម​មាន ឧត្ដមសេនីយ៍ ចៅ សម្បត្តិ ឧត្ដមសេនីយ៍ ក្រូច យឿម ឧត្ដមសេនីយ៍ ជា ឬទ្ធីឈុត ឧត្ដមសេនីយ៍ លី សេងហុង ឧត្ដមសេនីយ៍ ម៉ែន ប៊ុនថន និង​ឧត្ដមសេនីយ៍ ហូ សុខ ជាដើម។ លោក ហូ សុខ ដែល​ជា​រដ្ឋលេខាធិការ​ក្រសួង​មហាផ្ទៃ និង​ជា​មេ​បញ្ជាការ​ក្រុម​អង្គរក្ស​របស់​សម្ដេច​ក្រុម​ព្រះ នាយក​រដ្ឋមន្ត្រី​ទី​១ ត្រូវ​កម្លាំង​របស់ លោក ហ៊ុន សែន ចាប់​ខ្លួន​នៅ​ថ្ងៃ​ទី​៧ ខណៈ​ដើរ​ចេញ​ពី​គេហដ្ឋាន​របស់​ឯកអគ្គរដ្ឋទូត​សិង្ហបុរី នៅ​ថ្ងៃ​ទី​៧ ខែ​កក្កដា ឆ្នាំ​១៩៩៧។ បន្ទាប់​មក លោក​ត្រូវ​បាន​នាំ​ខ្លួន​ទៅ​ក្រសួង​មហាផ្ទៃ ជា​ទីកន្លែង​ដែល​លោក​ត្រូវ​បាន​គេ​ប្រហារ​ជីវិត​នឹង​គ្រាប់​កាំភ្លើង។ លិខិត​បូជា​សព​របស់ លោក ហូ សុខ ចុះ​ថ្ងៃ​ទី​៨ ខែ​កក្កដា ឆ្នាំ​១៩៩៧ នៅ​វត្ត​លង្កា ដែល​ភ្ជាប់​ក្នុង​របាយការណ៍​របស់​ការិយាល័យ​ឧត្ដមស្នងការ​អង្គការ​សហប្រជាជាតិ ទទួល​បន្ទុក​សិទ្ធិ​មនុស្ស​ប្រចាំ​នៅ​កម្ពុជា បញ្ជាក់​ថា លោក​ត្រូវ​បាន​ស្លាប់​នឹង​គ្រាប់​កាំភ្លើង។

ទោះ​ជា​យ៉ាង​ណា កាសែត The Guardain របស់​ប្រទេស​អង់គ្លេស ធ្លាប់​បាន​សេរសេរ​ថា នៅ​ក្នុង​ព្រឹត្តិការណ៍​នៃ​ការដណ្ដើម​អំណាច​គ្នា​រវាង​គណបក្ស​ប្រជាជន​ កម្ពុជា​និង​គណបក្ស​ហ៊្វុនស៊ិនប៉ិច​នា​ឆ្នាំ​១៩៩៧ លោក ហុក ឡងឌី បាន​ដើរ​តួ​យ៉ាង​សំខាន់​ក្នុង​ប្រតិបត្តិការ​សម្លាប់​ក្រៅ​រង្វង់​ច្បាប់​ទៅ ​លើ​មន្ត្រី​រាជា​និយម រួម​មាន​មន្ត្រី​មក​ពី​គណបក្ស​ហ៊្វុនស៊ិនប៉ិច លោក ហូ សុខ ដែល​ត្រូវ​បាន​ឃុំ​ខ្លួន​នៅ​ឯ​ក្រសួង​មហាផ្ទៃ ហើយ​ត្រូវ​បាន​បាញ់​សម្លាប់​ដោយ​នគរបាល​នៅ​ទី​នោះ។

ការកសាងប្រាសាទអង្គរវត្ត

https://khmersdach.blogspot.com/search?q=%E1%9E%A2%E1%9E%84%E1%9F%92%E1%9E%82%E1%9E%9A%E1%9E%9C%E1%9E%8F%E1%9F%92%E1%9E%8F

ស

ភ្នំពេញៈ លោក ញឹក ប៊ុនឆៃ ប្រធាន​ប្រតិបត្តិ​គណបក្ស​ហ៊្វុនស៊ិនប៉ិច​បាន​ជំទាស់​នឹង​សេចក្តី​សម្រេច​របស់​តុលាការ​កំពូល​ដែល​បាន​កាត់​ដី​លោក ហូ សុខ អតីត​រដ្ឋលេខាធិការ​ក្រសួង​មហា​ផ្ទៃ​ដែល​ត្រូវ​សម្លាប់​ក្នុង​អំឡុង ប្រយុទ្ធ​បង្ហូរ​ឈាម​កាល​ពី​ឆ្នាំ​១៩៩៧ ​ហើយ​បាន​សុំ​តុលាការ​បើក​ធ្វើ​ការ​ជំនុំ​ជម្រះ​រឿង​ក្តី​នេះ​ឡើង​វិញ។

យោង​តាម​លិខិត​ចុះ​ថ្ងៃ​ទី​៣១ ខែ​មីនា ដែល​ផ្ញើ​ជូន​លោក ឌិត មុន្ទី កាល​ពី​ម្សិលមិញ បាន​ឲ្យ​ដឹង​ថា លោក ញឹក ប៊ុនឆៃ បាន​អះអាង​ថា សេចក្តី​សម្រេច​ចុះ​ថ្ងៃ​ទី​៣០ ខែ​តុលា ឆ្នាំ​២០១១ ​និង​សាល​ដីកា​របស់​តុលាការ​កំពូល ​ចុះ​ថ្ងៃ​ទី ២១ ​ខែ​មីនា ឆ្នាំ​២០១១ ​មាន​ន័យ​ថា ​តុលាការ​កំពូល​ទទួល​ស្គាល់​លោក ប្រាក់​ សាវុធ ​សមាជិកក្រុម​ប្រឹក្សា​ខេត្ត​ក្រចេះ​ជា​ចោរ និង​ទទួល​ស្គាល់​អ្នក​ទទួល​ផល​ចោរកម្ម ហើយ​ថា ​គណបក្ស​ហ៊្វុនស៊ិនប៉ិច សូម​បដិសេធ​សេចក្តី​សម្រេច​នេះ។

លោក ញឹក ប៊ុនឆៃ បាន​សង្កត់​ធ្ងន់​ថា ​សេចក្តី​សម្រេច​ខាង​លើ​របស់​តុលាការ​កំពូល ផ្ទុយ​នឹង​សាលដីកា​ព្រហ្ម​ទណ្ឌ ដែល​ចេញ​ពី​ខែ​ឧសភា ឆ្នាំ​២០០៧ ​របស់​តុលាការ​កំពូល​ដែល​សម្រេច​ផ្តន្ទាទោស​លោក ប្រាក់ សាវុធ ឲ្យ​ជាប់​ពន្ធនាគារ​ពី​បទ​លួច​ដី​របស់​លោក ហូ សុខ​។

លិខិត​លោក ញឹក ប៊ុនឆៃ​ គូ​ស បញ្ជាក់​ថា៖​«​លោក ប្រាក់ សាវុធ ជា​ចោរ​លួច​ដី​នោះ តុលាការ​ព្រហ្ម​ទណ្ឌ​បាន​ផ្តន្ទាទោស​គាត់​រួច​ហើយ»។ លោក​បន្ថែម​ថា​ លោក រស់ រឿន ​អនុ​រដ្ឋ​លេខាធិការ​ក្រសួង​សង្គមកិច្ច ដែល​ជា​តំណាង​ប្រជាជន​៣៣​គ្រួសារ ដែល​ទិញ​ដី ១៣៣​ពាន់​ម៉ែត្រ​ការ៉េ នៅ​ក្នុង​ឆ្នាំ​១៩៩៨ ក្នុង​ស្រុក​ស្វាយ​រលំ ស្រុក​ស្អាង ខេត្ត​កណ្តាល​នោះ គឺ​ទទួល​ផល​ចោរកម្ម​ដូច​ចែង​ក្នុង​មាត្រា​៣៩៩ និង​មាត្រា​៤០១ នៃ​ក្រម​ព្រហ្មទណ្ឌ។​

លិខិត​នោះ​ក៏​បាន​កត់​សម្គាល់​ថា៖ «សេចក្តី​សម្រេច​របស់​ចៅក្រម​ក្នុង​រឿង​ក្តី​នេះ​មិន​ស៊ីគ្នា​នោះ​ទេ ព្រោះ​​ក្នុង​រឿង​ក្តី​ព្រហ្មទណ្ឌ លោក​ចៅក្រម​បាន​សម្រេច​កាត់​ទោស [លោក ប្រាក់​ សាវុធ]​ ពី​បទ​លួច​លក់​ទ្រព្យ​សម្បតិ្ត​អ្នក​ដទៃ ហើយ​លោក ប្រាក់ សាវុធ បាន​សារ​ភាព​ថា ​ដី​នេះ​ច្បាស់​ជា​របស់​ឯក​ឧត្តម ហូ សុខ ​ប៉ុន្តែ ចៅក្រម​បាន​សម្រេច​ទទួល​ស្គាល់​ចោរ​និង​អ្នក​ទទួល​ផល​ចោរកម្ម​»។

កាល​ពី​ថ្ងៃ​ទី​៣០ ខែ​តុលា ឆ្នាំ​២០១១ ​លោក ឃឹម ប៉ុណ្ណ ចៅក្រម​តុលាការ​កំពូល បាន​សម្រេច​កាត់​ដី​របស់​លោក ហូ សុខ ដែល​កាន់​កាប់​ដោយ​ភរិយា​លោក​អ្នក​ស្រី ជា ​គីម ដាក់​ជា​ទ្រព្យ​សម្បតិ្ត​រដ្ឋ ដោយ​សម្អាង​ថា អ្នក​ស្រី​បាន​បោះបង់​ដី​នោះ​ជាង​៣​ឆ្នាំ​ហើយ ហើយ​ដែល​គណបក្ស​ហ៊្វុនស៊ិនប៉ិច ​​លើក​សម្អាង​ថា គឺ​វា​ផ្ទុយ​នឹង​សាល​ដីកា ​ឆ្នាំ​២០០៧ ​របស់​លោក ឃឹម ប៉ុណ្ណ​ ដែល​បាន​ផ្តន្ទាទោស​លោក ប្រាក់​ សាវុធ។

ក្នុង​សេចក្តី​សម្រេច​នេះ ​គណបក្ស​ហ៊្វុនស៊ិនប៉ិច ចោទ​សួរ​ថា ប្រជាជន ៣៣​គ្រួសារ បាន​ទទួល​ដី​នេះ​តាំង​ពី​ឆ្នាំ​ ១៩៩៨ ​ហើយ​អ្នក​ស្រី ជា គីម បាន​ចាក​ចេញ​ពី​កម្ពុជា​តាំង​ពី​ឆ្នាំ​១៩៩៧។ ដូច្នេះ តើ​អ្វី​ដែល​ប្រជាជន​៣៣​គ្រួសារ​បាន​ទទួល​? តើ​ភស្តុតាង​អ្វី​បញ្ជាក់​ថា ដី​នោះ​ជា​ដី​របស់​រដ្ឋ?

លោក ហូ សុខ បាន​ស្លាប់​ក្នុង​ព្រឹត្តិការណ៍​ឆ្នាំ​១៩៩៧ ហើយ​អ្នក​ស្រី ជា គីម ជាភរិយា​ និង​កូន​ៗ​ប្រាំ​នាក់​ត្រូវ​បញ្ជូន​ដោយ​អង្គការ​សហ​ប្រជាជាតិ​ទៅ ក្រៅ​ប្រទេស​ ក្នុង​ឋានៈ​ជា​ជន​ភៀស​ខ្លួន​នយោបាយ ​ហើយ​ក្នុង​សន្ធិ​សញ្ញា​ជនភៀស​ខ្លួន​ចែង​ថា ទ្រព្យសម្បតិ្ត​ជន​ភៀស​ខ្លួន​នៅ​ស្រុក​កំណើត​ មិន​អាច​ត្រូវ​បាន​រឹប​អូស​ឬ​បាត់​បង់​ឡើយ»។

លោក ញឹក ប៊ុនឆៃ បាន​ស្នើ​ដែរ​ថា៖«សូម​ឯកឧត្តម​ប្រធាន​(ឌិត មុន្ទី​) យល់​ដល់​គណបក្ស​ហ៊្វុនស៊ិនប៉ិច ធ្វើ​ការ​វិនិច្ឆ័យ​ឡើង​វិញ​លើ​ករណី​នេះ​ ដែល​ចុះ​ថ្ងៃ​ទី​២៧ ខែ​កញ្ញា ​ឆ្នាំ​២០១០​របស់​តុលាការ​កំពូល ដើម្បី​ផ្តល់​យុតិ្តធម៌​ឲ្យ​អ្នក​ស្រី ជា គីម កាន់​កាប់​ដី​នោះ​តាម​ច្បាប់​»។

លោក ឌិត មុន្ទី ​និង​លោក ឃីម ប៉ុណ្ណ​ មិន​អាច​ទាក់ទង​សុំ​ការ​អត្ថាធិប្បាយ​បាន​ទេ កាល​ពី​ម្សិលមិញ។ ឯ​លោក ប្រាក់ សាវុធ បាន​បដិសេធ​មិន​ផ្តល់​ការ​អត្ថាធិប្បាយ​ទេ ហើយ​បង្វែរ​ឲ្យ​សួរ​ទៅ​លោក អ៊ុក វណ្ណដេត មេធាវី​របស់​លោក ដែល​បាន​បដិសេធ​មិន​ផ្តល់​ការ​អត្ថាធិប្បាយ​ដូច​គ្នា​ដែរ​។ ចំណែក​ឯ លោក រស់ រឿន ក៏​មិន​អាច​ទាក់​ទង​ បាន​ដែរ កាល​ពី​ថ្ងៃ​ចន្ទ​ម្សិលមិញ​នេះ​៕ TK

ញឹក ប៊ុន​ឆៃ ៖ ព្រឹត្តិ​ការណ៍​5-6 កក្កដា មិន​មែន​រដ្ឋ​ប្រហារ​សម្តេច​ក្រុម​ព្រះ​នាំ​ទ័ព​ខ្មែ​រក្រហម​ចូល​ បង្កើត​ការ​មិន​ទុក​ចិត្ត​គ្នា​ រាជធានីភ្នំពេញ​ ៖ លោក ញឹក ប៊ុន​ឆៃ ប្រធាន​ប្រតិ​បត្តិ​នៃ​គណបក្ស​ហ៊្វុនស៊ិន​ប៉ិច​ បាន​ថ្លែង​កាល​ពី​ថ្ងៃ​ទី​៥​ កក្កដា ឆ្នាំ​២០១២​ថា «​ព្រឹត្តិ​ការណ៍​​ថ្ងៃ​ទី​៥-៦ កក្កដា ឆ្នាំ​១៩៩៧ ក្នុង​ក្រុង​ភ្នំពេញ​កាល​ពី​១៥​ឆ្នាំ​មុន បណ្តាល​មក​ពី​ការ​មិន​ទុក​ចិត្ត​គ្នា​រវាង​ថ្នាក់ដឹក​នាំ​រដ្ឋា​ភិបាល​កាល​ពី​អាណតិ្តទី​១» ។ ការ​លើកឡើង​របស់​លោក​ញឹក ប៊ុន​ឆៃ ​ធ្វើ​ឡើង​ក្នុង​សន្និសីទ​សារព័ត៌មាន​​មួយ​នៅ​​គេហដ្ឋាន​របស់​លោក​ ស្ថិត​ក្នុង​សង្កាត់​ជ្រោយ​ចង្វា ខណ្ឌ​ឫស្សី​កែវ រាជ​ធានីភ្នំពេញ​។

លោក ញឹក ប៊ុន​ឆៃ​ បាន​ធ្វើ​ការ​បន្ទោស​យ៉ាង​ខ្លាំង​ទៅ​សម្តេច​ក្រុម​ព្រះ​នរោត្តម​ រណឫទ្ធិ ដែល​ពេល​នោះ​ទ្រង់​ជា​ប្រធាន​គណបក្សហ៊្វុន​ស៊ិន​ប៉ិច និង​ជា​នាយក​រដ្ឋ​​មន្ត្រី​ទី​១ដែល​​​បាន​នាំ​កម្លាំង​​មួយ​ផ្នែក​របស់​ខ្មែរ​ក្រហម​ចូល​មក​ក្នុង​ជួរ​​កង​កម្លាំង​រដ្ឋា​ភិបាល​ដោយ​មិន​បាន​ផ្តល់​ព័ត៌មាន​លម្អិត​ដល់​នាយក​រដ្ឋ​មន្ត្រី​ទី​២ ដែល​ពេល​នោះ​សម្តេច​ហ៊ុន សែន ជា​នាយក​រដ្ឋ​មន្ត្រី​ទី​២ ។ ការ​មិន​បាន​រាយ​ការណ៍​ពី​សកម្ម​ភាព​ដែល​ទ្រង់​បាន​ធ្វើ​​ជា​មួយ​ថ្នាក់​ដឹក​នាំ​ខ្មែរ​ក្រហម​​ និង​ការ​នាំ​មក​នូ​វកម្លាំង​​ណា​​មួយ​​បណ្តាល​ឱ្យ​មាន​ការ​មិន​ទុក​ចិត្ត​គ្នា​បាន​កើត​ឡើង​នា​ពេល​នោះ ។

លោកញឹក​ ប៊ុន​ឆៃ បាន​រៀប​រាប់​ព្រឹត្តិ​ការ​ណ៍​បង្ហូរ​ឈាម​ដែល​បាន​កើត​ឡើង​នៅ​ពេល​នោះ​​ ថា មាន​កង​កម្លាំង​របស់​លោក​ចំនួន​​៤១​នាក់ ដែល​បាន​រត់​គេច​ខ្លួន​តាម​លោក​ត្រូវបាន​ចាប់​ខ្លួន​ និង​​មាន​តែ​មនុស្ស​២​នាក់​ទេ ដែល​​រត់​រួច​​ពី​ការ​តាម​ចាប់​ខ្លួន​ គឺ​រូប​លោក និង​កង​ការ​ពារ​របស់​លោក​ម្នាក់​ទៀត​ ។ មាន​មេ​ទ័ព​គណបក្ស​ហ៊្វុនស៊ិន​ប៉ិចជា​ច្រើន​នាក់​បាន​ស្លាប់​បាត់​បង់​ជីវិត​ដូច​ជា​លោក ចៅ​ សម្បត្តិ ​លោក ក្រួច យឿម​ និង​លោក ហូ សុខ ជា​ដើម ។

លោកញឹក ប៊ុន​ឆៃ​ បន្ត​ថា លោក​មិន​បាន​ដឹង​ពី​ការ​ហូរ​ចូល​ខ្មែរ​ក្រហម​មក​កាន់​ទី​ក្រុង​ភ្នំពេញ​ទេ នា​ពេល​នោះ​ ។ លោក​បាន​លើក​ឡើង​ពី​ការ​រួច​ផុត​ជីវិត​ ពី​ការ​តាម​ចាប់​ខ្លួនដោយ​​កង​កម្លាំង​រដ្ឋា​ភិបាលថា មាន​កង​កម្លាំង​ប្រមាណ​៥០០នាក់ ​ទៅ​៦០០​នាក់ បាន​ដេញ​ចាប់​លោក​ពី​ភ្នំពេញ​រហូត​ដល់​ខេត្ត​កំពង់​ឆ្នាំង ​តែ​មិន​អាច​ចាប់​លោក​បាន​ព្រោះ​នៅ​ពេល​នោះ​លោក​បាន​ក្លែង​ខ្លួន​ជា​កូន​ទាហាន​ធម្ម​តា​ម្នាក់​ព្យាយាម​រត់​គេច​ចេញ​ពី​កង​ទ័ពទាំង​អស់​នោះ​ ខណៈ​ពេល​ដែល​កម្លាំង​របស់​លោក​កំពុង​បាន​ចាប់​ខ្លួន ។

លោក​ញឹក​ ប៊ុន​ឆៃ ​​បន្ត​ថា «​ខ្ញុំ​ពិត​ជា​បាន​​ឃើញ​កូន​ចៅ​​​របស់​ខ្ញុំ​​ត្រូវ​​គេចាប់​​ខ្លួន​​ទាំង​​៤១​នាក់​​ ព្រោះ​ពេល​នោះ​​ខ្ញុំ​​បាន​លាក់​ខ្លួន​​នៅ​មិន​ឆ្ងាយ​​ពី​ទីនោះ​ទេ ​តែ​ពួក​គេ​មិន​បាន​ឃើញ​​ខ្ញុំ​ ។ ​លោក​​បន្ថែម​​ថា មាន​មនុស្ស​​មួយ​ក្រុម​​បាន​តាម​​​ប្រ​មាញ់​​រូបលោក ​នៅ​កន្លែង​​ដែល​លោក​​​បាន​លាក់​​ខ្លួន​​មែន ​តែ​លោក​បាន​​ប្រើ​ប្រាស់​​មន្ត​អាគម​ ដើម្បីបិទ​​បាំង​ខ្លួន​​ តែពេល​នោះ​​មិន​ដឹង​​​ថា​មន្ត​អា​គមន៍​​របស់​លោក​ ដែល​​ប្រើ​ពេល​នោះ​ពូ​កែ​​​សក្តិ​​សិទ្ធ​​ប៉ុណ្ណោះ​ទេ ដែល​អាច​​​លាក់​ខ្លួន​​

បាន​ ។​

លោក​ញឹក ប៊ុន​ឆៃ​​ បន្ត​ថា ​លោក​មិន​ច្បាស់​​ទេ​ថា មាន​ចំនួន​​ទាហាន​​របស់់​​លោក​ប៉ុន្មាន​​ទេ​ ដែល​​ត្រូវ​បាន​ស​ម្លាប់​​នាពេល​​​ប្រយុទ្ធ​គ្នា​កណ្តាល​​ទី​ក្រុង​រាជ​ធានី​ភ្នំពេញ​ ​តែ​ក្នុង​ចំណោម​​អ្នក​ដែល​​ត្រូវ​បាន​​ចាប់​ខ្លួន​​ទាំង​​​៤​១​នាក់​​​​​​​មានតែ​​មេទ័ព​២​នាក់​ទេ ​ដែល​ត្រូវ​​បាន​ស​ម្លាប់​​គឺ​លោក​​ចៅ សម្បត្តិ​​ និង​​លោក​ក្រូច ​យឿង ប៉ុណ្ណោះទេ ។ ​លោក​បន្ត​ថា ​សម្តេ​ច​ក្រុម​ព្រះ​​​បាន​យាង​ចេញ​ពី​ភ្នំពេញ​​ទៅ​​ក្រៅ​ប្រទេស​មួ​យ​សប្តាហ៍​​មុន​ពេល​​ព្រឹត្តិ​ការណ៍​​នេះ​បាន​កើត​ឡើង  ។

​លោក​ញឹក​ ប៊ុន​ឆៃ បាន​អះ​អាង​ថា ថ្ងៃទី​​​៥-៦​ កក្ក​ដា ​​ឆ្នាំ​​១៩៩៧​​ ​វា​មិន​មាន​​​រដ្ឋ​ប្រហារ​ទេ គឺ​​គ្រាន់តែ​​ជា​​ព្រឹត្តិ​ការណ៍​​ផ្ទុះ​អាវុធ​​មួយ​ដែល​កើត​ឡើង​​ដោយ​ការ​មិន​​​ទុក​ចិត្ត​​គ្នា ពី​​​ព្រោះ​​រដ្ឋ​ប្រហារ​​​ត្រូវ​ការ​​រៀប​ចំ​ទុក​​​ជា​មុន​​​តែ​នេះ​​គ្រាន់​តែជា​ការ​​មិន​ទុក​ចិត្ត​​​គ្នា​ ។ ​ម្ខាង​នាំ​​កម្លាំង​​​បន្ថែម​​​ពី​ក្រុម​​ខ្មែរ​ក្រហម​ចូល​ស្រុក ​ហើយ​​ម្ខាង​​ទៀត​ពង្រឹង​​កម្លាំង​​​​របស់​​ខ្លួ​ន​ពេល​​នោះ​​កា​រ​មិន​ទុក​ចិត្ត​​​​គ្នា​បាន​កើត​ឡើង​​ ខណៈ​ពេល​ដែល​កម្លាំង​​ទាហាន​​​ទាំង​សង​ខាង​​ត្រូវ​បន្ថែម ។

លោក​ញឹក ប៊ុន​ឆៃ ​បាន​លើ​ក​​ឡើង​​​ទៀត​ថា លោក​ក្រូច យឿង បាន​​ទទួល​បញ្ជា​​​លោក​ទៅ​​យក​កម្លាំង​​ពី​ខេត្ត​សៀម​រាប​ និង​ឧត្តរ​មានជ័យ​​របស់​លោក​​​ឡៃ​ វី​រៈ​ សរុប​ប្រមាណ​​៣០០​នាក់​​មក​ដាក់​​នៅ​បន្ទាយ​​​​តាំង​​​ក្រសាំង​​ និង​​វត្ត​ភ្នៀត​ ។ គណបក្ស​​ហ៊្វុន​ស៊ិន​ប៉ិច​ មិន​មាន​​អ្នក​ស្លាប់​​ក្នុង​ព្រឹត្តិ​ការណ៍​​​​នេះ​ទេ មាន​​តែ​អ្នក​ស្លាប់​​​​ដោយ​ការ​​​​ពារ​ជាតិ​​ទេ ហើយ​​​ការ​រំលឹក​​​ខួប​នេះ​​ធ្លាប់​​ធ្វើ​កាល​ពី​ប៉ុន្មាន​​​ឆ្នាំ​​​កន្លង​​ទៅ​នេះ ៕​