- ជាភាគមួយនៃចក្រភពហ្វូ-ណន ទឹកដីដើមរបស់ចេនឡាត្រូវបានកត់ត្រាដោយកាលប្បវត្តិចិន និងសិលាចារឹកយ៉ាងជាក់លាក់។ តាមរយៈការសិក្សាស្រាវជ្រាវរបស់លោក ហ្សក ស៊ឺដេស បានបង្ហាញឲ្យដឹងថា ស្រុកភទ្រេស្វរាបទ ជាភាគមួយនៃវិស័យ (ឃុំ) ស្រេស្ថបុរៈ ហើយដោយសារតែឈ្មោះភទ្រេស្វរៈ សំដៅប្រាសាទវត្តភូ ដូច្នេះ គេអាចសន្និដ្ឋានបានថា ស្រេស្ថបុរៈ គឺស្ថិតក្នុងតំបន់វត្តភូ ដែលជាទឹកដីចាស់របស់ព្រះរាជាណាចក្រខ្មែរ នាសម័យដើម។ ហើយនេះជាអ្វីមួយដែលយើងចង់រំឭកឡើងនៅទីនេះ ដែលពុំបានដឹងពីមុនមក ហើយនេះជាអ្វីមួយ ដែលលោក ហ្សក ស៊ឺដេស បានបញ្ជាក់។
- ជាព័ត៌មានបន្ថែម ទាក់ទិនទៅនិងសន្តតិវង្ស នាសម័យបុរេអង្គរ សូមជម្រាបថា ព្រះបាទរុទ្រវរ្ម័ន គឺជាស្តេចស្ថាបនិកនៃរបាក្សត្រខ្មែរនាសម័យចេនឡា ដោយមានព្រះមហាក្សត្រធំៗជាច្រើនអង្គ ដូចជា ព្រះបាទស្រីភវវរ្ម័នទី១, ព្រះបាទស្រីមហេន្ទ្រវរ្ម័នចិត្រសេនា, ព្រះបាទស្រីឥសានវរ្ម័នទី១, ព្រះបាទជ័យវរ្ម័នទី២ជាដើម។ ដោយសារ ខ្សែស្រឡាយនេះ គេអាចបកស្រាយ ឬសន្និដ្ឋានយ៉ាងត្រឹមត្រូវថា ព្រះមហាក្សត្រទាំងឡាយ នាសម័យអង្គរពិតជាបានតពូជពង្សវង្សត្រកូលពីមហាវីរក្សត្រសម័យហ្វូ-ណនយ៉ាងជាក់ច្បាស់។ ហើយដោយមូលហេតុខាងលើនេះ ទើបមានការបង្រួបបង្រួមហ្វូ-ណន (នគរភ្នំ) និងចេនឡា ឲ្យក្លាយទៅជាកម្ពុជាតែមួយ។ ចាប់តាំងពីឆ្នាំ ៦៤៩ វត្តមានរបស់ហ្វូ-ណន ត្រូវបានលុបបំបាត់ពីកាលប្បប្រវត្តិចិនជាស្ថាពរ ហើយជំនួសដោយអាណាចក្រចេនឡា។ ផែនទីខាងក្រោម បញ្ជាក់អំពី កម្ពុជាក្រោម ពិតជា អាណាចក្រចេនឡា
- លោក ហ្សក ស៊ឺដេស ក៏បានបន្តទៀតថា ក្នុងសិលាចារឹកស្រេស្ថបុរៈ គឺជាព្រះរាជធានីរបស់ព្រះមហាក្សត្រស្រេស្ថវរ្ម័ន ព្រះរាជបុត្រ ហើយនិងអ្នកជាសោយរាជ្យបន្តពីព្រះស្រុតវរ្ម័ន ដែលជាព្រះរាជធានីដំបូង ដែលបានឲ្យកំណើតទៅព្រះរាជាទាំងឡាយនាជំនាន់ក្រោយមកទៀត ដែលអនុស្សាវរីយ៍បានកត់ត្រាទុក។ ឧទាហរណ៍ជាក់ស្តែង នៅឆ្នាំ ៧៥៧ សក: សិលាចារឹកនៃប្រាសាទគោកពោធិ៍បានចាត់ទុកថា ទីក្រុងស្រេស្ថបុរៈ គឺជាទីក្រុងដ៏មហាពិសិដ្ឋ នៅឆ្នាំ ៩២៣សក: ព្រះបាទឧទ័យាទិត្យវរ្ម័នទី១ ទ្រង់បានស្ងើចសរសើរថា ទ្រង់បានតពូជពង្សតាមរយៈខ្សែស្រឡាយរបស់ព្រះវរាជមាតារបស់ទ្រង់ ចេញពីព្រះរាជវង្សានុវង្សនៃស្រេស្ថបុរៈ រីឯព្រះបាទជ័យវរ្ម័នវិញ ព្រះមហាក្សត្រអង្គនេះ ក៏បានមានព្រះបន្ទូលថា ព្រះអង្គក៏បានតពូជពង្សវង្សត្រកូលចេញពីអតីតព្រះមហាក្សត្រស្រេស្ថវរ្ម័ន ដែលជាព្រះមហាធិរាជនៃស្រេស្ថបុរៈដែរ។
- ម្យ៉ាងវិញទៀត គឺសន្តតិវង្សនៃព្រះរាជធានីស្រេស្ថបុរៈនេះហើយ ដែលឲ្យកំណើតទៅឲ្យទេវកថាវិទ្យានៃមហាឥសីកម្ពុ ដែលខ្លឹមសារត្រូវបានចែងក្នុងសិលាចារឹកបក្សីចាំក្រុងនៅក្នុងទីក្រុងយសោធបុរៈ គឺអង្គរ។ ជាព័ត៌មាន សូមរំឭកថា ខ្លឹមសារនៃសិលាចារឹកនេះ បានពិពណ៌នាថា ព្រះរាជវង្សានុវង្សនៃព្រះរាជាណាចក្រកម្ពុជា នាសម័យអង្គរ គឺសុទ្ធសឹងតែបានតពូជពង្សវង្សត្រកូលចេញពីសន្តតិវង្សសូរ្យវង្ស ហើយព្រះមហាក្សត្រនៃសន្តតិវង្ស បានកើតចេញពីមហាឥសីកម្ពុ ដែលមានប្រភពចេញពីព្រះបានស្រុត្ថវរ្ម័ន ហើយព្រះបានសេស្ថវរ្ម័នក៏ត្រូវបានប្រៀបធៀបទៅនិងព្រះអាទិត្យនៅលើមេឃា ដែលជាគ្រួសារនៃព្រះស្រីកម្ពុ។
- មានន័យថា ទីក្រុងស្រេស្ថបុរៈ គឺជាប្រភពកំណើតនៃព្រះរាជវង្សានុវង្សខ្មែរ ដំបូងបង្អស់ ដូចដែលត្រូវបានគូសបញ្ជាក់ដោយ សិលាចារឹកប្រាសាទបក្សីចាំក្រុង ហើយគុណបំណាច់ដ៏មហាធំធេងនៃសន្តតិវង្សនេះ គឺបានងើបបំរះចង្វាក់នៃសួយសាអាករ ពោលគឺ ការត្រួតត្រារបស់ហ្វូ-ណន។ នេះក៏សឲ្យឃើញថា ព្រះបាទស្រុតវរ្ម័ន និងព្រះបាទស្រេស្ថវរ្ម័ន គឺជាព្រះមហាក្សត្រខ្មែរដំបូងបង្អស់នៃអាណាចក្រចេនឡាដែលដើមឡើយស្ថិតក្នុងព្រំប្រទល់នៃហ្វូ-ណន ពោលគឺ ទទួលស្វយ័តភាព សុវត្ថិភាព ហើយ ដែលវត្តមានត្រូវបានគូសបញ្ជាក់ដោយកលប្បប្រវត្តិចិនយ៉ាងជាក់ច្បាស់។
- ប្រភពឯកសារចិនបានឲ្យដឹងថា អាណាចក្រចេនឡាបានបើកការវាយលុកហ្វូ-ណន ពីទិសខាងជើង ពោលគឹ តំបន់ប្រាសាទ ព្រោះថា អាណាចក្រនេះស្ថិតនៅខាងជើងនៃហ្វូ-ណន ឬនគរភ្នំ ពោលគឺនៅចម្ប៉ាសាក់ដែលស្ថិតនៅផ្នែកខាងក្រោម។ ភាពត្រឹមត្រូវនៃទស្សនៈនេះ ត្រូវបានគូសបញ្ជាក់តាមរយៈសិលាចារឹករបស់ព្រះអង្គម្ចាស់ចិត្រសេនា (ចិត្រសេនា) ឬព្រះបាទភវវរ្ម័ន ដែលគេបានរកឃើញនៅតាមបណ្តោយនៃដងទន្លេមេគ្គ នៅវត្តភូ នៅភ្នំលៈខោន, ថ្មគ្រែ, ស្ទឹងត្រែង, ក្រចេះ និងជ្រោយអំពិលជាដើម នៅវាលកន្ទេល ហើយថ្មីៗនេះ នៅគៀនស្វាយ
- តំបន់ប្រាសាទគឺជាទឹកដីកម្ពុយ៉ាងប្រាកដ ហើយនេះជាអ្វីមួយដែលកវីបានចារសិលាចារឹកភូមិបានថាត បានរំឭកឲ្យដឹងដោយបញ្ជាក់ថា ភ្នំ ភទ្រេស្វរៈ ឬវត្តភូ ស្ថិតនៅទីនេះក្នុងប្រទេសកម្ពុ (កម្វុ)។ ព្រះបាទភវវរ្ម័នទី១ ព្រះអង្គម្ចាស់ចិត្រសេនា ដែលក្រោយពីរៀនរាជាពិសេសតពីព្រះបាទភវវរ្ម័នទី១ ហើយបានក្លាយទៅជាព្រះបាទមហេន្ទ្រវរ្ម័ន ហើយបានសោយរាជ្យបន្តពីស្តេចអង្គនេះ ដែលបានតពូជពង្សវង្សត្រកូលពីព្រះមហាក្សត្រនៃហ្វូ-ណន ដែលបានបន្សល់ទុកនូវមូលនិធិសាសនាដ៏ច្រើនលើសលុប នៅក្នុងភូមិភាគខាងត្បូង ដែលជាមជ្ឈមណ្ឌលនយោបាយរបស់ហ្វូ-ណន ដូចនៅសម្បូរព្រៃគុក និង ហាន់ជ័យ (Cf. ប្រាសាទជ្រៃ, ប្រាសាទហាន់ជ័យ), ក្រចេះ (ភ្នំសុណ៌កាលី) និង ស្ទឹងត្រែងជាដើម ដែលដើមឡើយជាទឹកដីរបស់ហ្វូ-ណន ធ្វើឡើងសម្រាប់ផ្សះផ្សាជាតិ ហើយព្រះបាទជ័យវរ្ម័នទី២ មុនការបង្រួបបង្រួមប្រទេសកម្ពុជាជាថ្មីម្តងទៀត ដែលត្រូវបានបាក់បែកនៅស.វទី ៨ ដោយព្រះបាទជ័យវរ្ម័នទី២ (ពីរស.វក្រោយ)។ ដោយព្រះអង្គបានតាំងព្រះរាជ្យធានីរបស់ទ្រង់នៅខាងជើងនៃទន្លេសាប ឆ្ងាយពីវ្យាធបុរៈ ឬអង្គបុរី អតីតរាជធានីហ្វូ-ណន។
- គឺព្រះមហាក្សត្រអង្គនេះហើយ ដែលបានប្រកាសថា ព្រះអង្គ គឺជាព្រះមហាក្សត្រនៃជនជាតិខ្មែរទាំងអស់ ដែលជាបុត្ររបស់មហាឥសីកម្ពុ ហើយព្រះអង្គ ជាអ្នកទទួលកេរ្តិ៍តំណែលស្របច្បាប់នៃសន្តតិវង្សសូរ្យវង្ស។ ក្នុងរាជ្យរបស់ទ្រង់នេះ ហើយ ដែលឈ្មោះនៃប្រទេសកម្ពុជាត្រូវបានកត់ត្រាទុកជាលើកដំបូងបង្អស់ តាមរយៈសិលាចារឹកចាម ដែលពណ៌នាថា ទ្រង់ជាឆ្នាំ កិត្តិយសនៃពូជសូរវង្សនៃស្រីកម្ពុ (ឥសីកម្ពុ) ហើយព្រះអង្គគឺជាព្រះមហាក្សត្រស្តេចទាំងឡាយនៃកម្ពុជា (កម្ពុជរាជេន្ទ្រ) ហើយព្រះរាជនីទីមួយរបស់ព្រះអង្គមានព្រះនាមថា ប្រាណ ដោយមានគោរម្យងាថា កម្ពុជារាជលក្ម្សី។ ម្យ៉ាងវិញទៀត ក្នុងរាជ្យរបស់ព្រះបាទយសោវរ្ម័នទី១ គោរមងារមួយចំនួន ដូចជា កម្ពុជេន្រ កម្ពុជេស្វរៈ កម្ពុជបុរី បានប្រើជាផ្លូវការ។
រួមសេចក្តីមក ការដែលសិលាចារឹកនៃប្រាសាទបក្សីចាំក្រុងបានចាត់ទុកថា វង្សព្រះមហាក្សត្រខ្មែរទាំងឡាយ ដែលបានគ្រប់គ្រងទឹកដីអង្គរសុទ្ធសឹងតែបានតពូជពង្សពីអតីតមហាក្សត្របុរេអង្គរ ដែលបានចាប់ពន្លកនៅស្រេស្ថបុរៈ ក្នុងតំបន់ចម្ប៉ាសាក់ គឺមានភាពត្រឹមត្រូវយ៉ាងពិតប្រាកដ ពោលគឺ មិនមែនជារឿងនិទាន ដូចដែលលោកគ្រូ ក្លូត ហ្ស័កបានគិតនោះទេ៕ (ម.ត្រាណេ)
No comments:
Post a Comment