គុណវម៌្ម ចិន:ផ្វានថាងចឹង ៥១៤

1. កុរុងគុណវម៌្ម (ចិន:ផ្វានថាងចឹង) (គ.ស ?-៥១៤) រជ្ជកាល (គ.ស ៥១៤) កុរុងកៅណ្ឌិន្យជយវម៌្មពុំបានបន្សល់ទុកនូវសិលាចារឹកទេ។ តែព្រះអគ្គមហេសីព្រះអង្គព្រះនាមកុលប្រភាវតី និងបុត្រព្រះនាមគុណវរ្ម័នបានបន្សល់ទុកនូវសិលាចារឹក។ ក្នុងសិលាចារឹកដំបងដែក(ខាងត្បូងខេត្តតាកែវ) ព្រះនាងកុលប្រភាវតីបាននិយាយពីការកសាងអាស្រមមួយ។ សិលាចារឹកនេះមានលក្ខណៈជាវិស្ណុនិយម។ ក្នុងសិលាចារឹកវិស្ណុនិយមដូចគ្នានេះដែរ ដែលគេបានរកឃើញនៅវាលភក់បាននិយាយ ពីការកសាងទេវាល័យ សម្រាប់តម្កល់ ព្រះវិស្ណុបាទ។ បើគេប៉ាន់ស្មានមើលទៅព្រះនាងកុលប្រភាវតីគឺជាមាតារបស់គុណវម៌្មដែលជាបុត្ររបស់កុរុងកៅណ្ឌិន្យជយវម៌្ម ហើយទ្រង់ត្រូវបានព្រះជេដ្ឋាធ្វើគត់ ដែលមាននាមថាកុរុងរុទ្រវម៌្មទី១នេះឯង (ជាបុត្ររបស់ស្រីស្នំម្នាក់) នៅក្នុងឆ្នាំ៥១៤ដើម្បី ដណ្ដើមរាជ្យសម្បត្តិដូច ដែលពង្សាវតាររបស់រាជវង្សលាងបានកត់ទុក។ រុទ្រវម៌្មទី១ជាស្ដេចចុងក្រោយបង្អស់នៃអាណាចក្រវ្នំ។ ព្រះគុណវម៌្មបានត្រួតត្រា កាន់កាប់តំបន់មួយដែលបិតារបស់ទ្រង់បានកសាងនៅលើទីទឹកភក់ ដែលនៅស្រុកទឹកខ្មៅ ខេត្តព្រែកប្ញស្សី កម្ពុជាក្រោមសព្វថ្ងៃ។
2. បុព្វហេតុចម្បាំងរវាងវ្យាធបុរ និង សម្ភុបុរ បុព្វ​ហេតុ​នៃ​ចម្បាំង​រវាង​អាណាចក្រ​ភ្នំ​ និង​ចេនឡា​ នៅ​ចុង​សម័យ​នៃ​អាណាចក្រ​ភ្នំ​កើត​មាន​ការ​ដណ្តើម​រាជ្យ​គ្នា​រវាង​ស្តេច​ គុណវម៌្ម និង​ស្តេច​រុទ្រ្ទវម៌្ម​។ តាម​ព្រឹត្តិការ​ប្រវត្តិសាស្រ្ត​ អ្នក​ខ្លះ​យល់​ថា​ព្រះ​ភវម៌្មទី១​ ដែល​ជា​ចៅ​របស់​កុ​រុងរុទ្រ្ទវម៌្ម​បាន​លើក​ទ័ព​មក​វាយ​អាណាចក្រវ្នំនេះ​ ដើម្បី​ប្រឆាំង ​នឹង​ការ​ប៉ុន​ប៉ង​របស់​ក្រុម​ស្តេច​គុណវម៌្ម ត្រូវ​បាន​ស្តេច រុទ្រ្ទវម៌្ម​ ធ្វើ​គត់​ដោយ​ខ្លាច​ក្រែង​ បក្ស​ពួក​ស្តេច​គុណវម៌្ម​ធ្វើ​ការ​សង​សឹក​ដណ្តើម​រាជ្យ​បល្ល័ង្កទៅ​វិញ​។ សិលាចារឹកនៅប្រាសាទប្រាំល្វែង ដែលបានចារឡើងដោយព្រះរាជកុមារ គុណវរ្ម័ន នៅដើម សតវត្សរ៍ទី៦ នៃគ.ស. បានរៀបរាប់អំពីប្រវត្តិរបស់ទ្រង់ផ្ទាល់។ ព្រះរាជកុមារ ឬ ហ្វាន់ តាង ចេង បើ សរសេរជាភាសាចិន ជាព្រះរាជបុត្ររបស់ព្រះនាង កុលប្រភាវតី និង កៅណ្ឌិន្យ ជ័យវម៌្ម ដែលបាន សោយទីវង្គត នៅឆ្នាំ៥១៤ នៃគ.ស.។
4. គុណវម៌្ម ចិន:ផ្វានថាងចឹង ៤-ព្រះបាទរុទ្រ្ទវរ្ម័ន (៥១៤ -៥៥០) គឺជា ព្រះរាជបុត្រ របស់ព្រះបាទជ័យវរ្ម័ន។ តែម្តាយព្រះអង្គ គ្មាន ជាប់ឈាម ជ័រ ជាក្សត្រទេ។ ដែលតាមប្រពៃណី ព្រះអង្គគ្មានសិទ្ធិនឹងឡើង សោយរាជឡើយ។ ព្រះអង្គបានធ្វើឃាត ព្រះអង្គម្ចាស់ គុណវរ្ម័ន ព្រះរជ្ជ ទាយាទពេញច្បាប់ ដែល ត្រូវជាបងប្អូនបង្កើតនឹងព្រះអង្គ តែមានម្តាយខុស គ្នា។ មាតាព្រះគុណវរ្ម័ន ជាព្រះអគ្គមហេសី មានព្រះនាមព្រះនាងកុលាប បរដ្ឋាវត្តី។ បន្ទាប់ពីកើតមាន ព្រឹត្តិការណ៏សោកនាដ្យកម្មនេះមក ព្រះនាង បានចូលទៅសាងសិល។
5.       ដូចជាក្សត្រខ្មែរជំនាន់មុនដែរ ព្រះបាទរុទ្រ្ទវរ្ម័ន រក្សាទំនាក់ទំនងជាប់ជានិច្ច នឹងប្រទេសចិន។ ការបញ្ជូនប្តូរ អង្គទូតគ្នាទៅវិញទៅមក មាន ជាញឹកញាប់ ។ គេបានចងចាំថា ព្រះអង្គបានបញ្ជួន ព្រះរាជតំណាង ទៅ ប្រទេសចិន ក្នុង គ.ស ៥១៧ និង ៥៣៩។ ហើយព្រះអង្គបានធ្វើអំណោ យ សក់ព្រះពុទ្ធ អង្គ មួយសសៃយ៉ាងវែង ដល់ស្តេចចិន។ 
6.       ក្នុងកាលះទេសះជាមួយគ្នានេះដែរ នគរហ្វូណន់ ឬ នគរភ្នំ មិប បានស្គាល់ សុខសនិ្តភាពទេ។ ការធ្វើឃាតព្រះរាជទាយាទ និង ការដណ្តើម យករាជ សម្បត្តិ របស់ព្រះបាទរុទ្រ្ទវរ្ម័ន មិនបានទទួលការគាំទ្រពេញចិត្តអំពើ សំណាក់ នាមឺនមន្រ្តីមេទ័ពគ្រប់គ្រងស្រទាប់ជាន់ថ្នាក់ជាទូទៅទេ។ ព្រះញ្ញាតិ វង្សដែល ជាទាយាទរបស់ព្រះគុណវរ្ម័ន កាលបើពេញវ័យដឹងក្តីកាលណា  បានប្រមូល ម្តុំក្រុម បក្សពួកលើកកងទ័ពប្រហារ បង្កើតចលាចល រំជើបរំជួល អសនិ្តសុខ គ្រប់ទិសទី ក្នុងនគរ ដើម្បីទាមទារដណ្តើមយករាជបល្ល័ង្កមក វិញ។ សង្គ្រាម ផ្ទៃក្នុង ក្នុងចន្លោះគ.ស ៥៤០ -៥៥០ បានបណ្តាលអោយ នគរភ្នំបែរបាក់ ឆា លែងមានឯកភាព ក្លាយទៅជានគរតូចៗរករាជ្យដាច់ពីគ្នា។
7.       ព្រះរុទ្រ្ទវរ្ម័ន ព្រះអង្គជាក្សត្រខ្មែងចុងក្រោយបង្អស់ ក្នុងសម័យនគរភ្នំ ឬ នគរហ្វូណន់។ កាលនោះកំពង់ផែខ្មែរដ៏ធំសិ្ថតនៅ អូរកែវ។ គឺជា កំពង់ផែ អន្តរជាតិ ដែលមានទូកសំពៅថប្រទេសជិតឆ្ងាយដូចជា ចិន  ឥណ្ឌា បច្ចុប្បន្ន ប្រទេសឥណ្ឌូណេស៊ី និងម៉ាឡឹស៊ី ជាដើម ចេញចូល  ទាក់ទងរក ស៊ីផ្តោះ ផ្តូវទំនិញ។