សកម្មជនបក្សប្រឆាំង រក្សាជំហររឹងមាំរង់ចាំអមដំណើរលោក សម រង្ស៊ី ចូលស្រុកក្នុងឆ្នាំ២០២០ដោយ ខែ សុណង RFA 2020-02-09
ក្រុមពលករ និងសកម្មជនគណបក្សសង្គ្រោះជាតិដែលកំពុងស្ថិតនៅក្នុងប្រទេសថៃ នៅតែរក្សាជំហររឹងមាំ និងទន្ទឹងរង់ចាំអមដំណើរប្រធានស្ដីទីគណបក្សសង្គ្រោះជាតិ វិលចូលកម្ពុជាវិញ ក្នុងឆ្នាំ២០២០។ ចំណែកមន្ត្រីនាំពាក្យគណបក្សកាន់អំណាច ចាត់ទុកការប្រកាសរៀបចំគម្រោង មាតុភូមិនិវត្តន៍ជាថ្មីរបស់លោក សម រង្ស៊ី ថា គ្រាន់តែជាល្បិចកលថ្មី ហើយគ្មានអ្វីគួរឱ្យខ្លាចនោះទេ។
ដំណឹងពីការរៀបចំគម្រោងមាតុភូមិនិវត្តន៍ម្តងទៀត របស់ប្រធានស្ដីទីគណបក្សសង្គ្រោះជាតិ លោក សម រង្ស៊ី បានធ្វើឱ្យសកម្មជន និងប្រជាពលករខ្មែរនៅក្រៅប្រទេសមួយចំនួន បង្ហាញក្ដីសង្ឃឹមរបស់ពួកខ្លួនឡើងវិញ។ ពួកគាត់ប្រកាសថា មិនខ្លាចរអា ឬរាថយឡើយ ហើយនៅតែរក្សាជំហរប្ដូរផ្ដាច់ក្នុងការរង់ចាំអមដំណើរលោក សម រង្ស៊ី វិលចូលប្រទេសកម្ពុជាគ្រប់ពេល ដើម្បីបញ្ចប់អំណាចផ្ដាច់ការ ស្ដារប្រជាធិបតេយ្យ និងការគោរពសិទ្ធិមនុស្ស ព្រមទាំងជួយស្រោចស្រង់ប្រទេសជាតិឱ្យរីកចម្រើនត្រឹមត្រូវ។
សកម្មជនអតីតបក្សសង្គ្រោះជាតិ៣០នាក់ ត្រូវបានឃុំខ្លូនក្នុងសំណុំរឿងរួមគំនិតក្បត់សមត្ថកិច្ចស្រុកបាធាយ ក្នុងខេត្តកំពង់ចាម នៅថ្ងៃអង្គារនេះ បានចាប់ខ្លួន លោកដុង សុវណ្ណរិទ្ធិ ប្រធានយុវជនអតីតគណបក្សសង្រ្គោះជាតិ ដល់គេហដ្ឋាន ដោយមិនទាន់ដឹងពីមូលហេតុ។ ដោយឡែកចំពោះតុល្យការចុងក្រោយ គឺមានសកម្មជន និងអ្នកគាំទ្រអតីតគណបក្សសង្គ្រោះជាតិ៣០នាក់ត្រូវបានឃុំខ្លួនជាបន្តបន្ទាប់ ក្នុងសំណុំរឿង«រួមគំនិតក្បត់ »ខណៈពួកគេប្រកាសគាំទ្រការធ្វើមាតុភូមិនិវត្តន៍របស់លោក សម រង្ស៊ី។ ចំណែកសកម្មជន១៦១នាក់ទៀតត្រូវបានតុលាការចេញដីកាកោះហៅនិងចោទប្រកាន់ជាបន្តបន្ទាប់ពីបទប៉ុនប៉ងផ្ដួលរលំរដ្ឋាភិបាល។ លោក ឃិន ជំរឿន ប្រធានយុវជនអតីតគណបក្សសង្គ្រោះជាតិប្រចាំរាជធានីភ្នំពេញបានថ្លែងប្រាប់វិទ្យុបារាំងអន្តរជាតិនៅថ្ងៃអង្គារថា ក្រៅតែពីសកម្មជន៣០នាក់កំពុងជាប់ឃុំ និង ១៦១នាក់ កំពុងរងបណ្ដឹងពីតុលាការ នៅមានសកម្មជនអតីតគណបក្សសង្គ្រោះជាតិ១២នាក់ផ្សេងទៀតបានរងអំពើហិង្សាដោយប្រយោលនិងចំពោះមុខ។ ជាក់ស្ដែងនៅក្នុងអំឡុងខែកញ្ញា អតីតប្រធានក្រុមអង្គរក្ស លោក សម រង្ស៊ី ត្រូវបានជន មិនស្គាល់អត្តសញ្ញាណពីរនាក់លួចវាយពីក្រោយ បណ្តាលឲ្យបែកក្បាលហូរឈាម ខណៈអតីតចៅសង្កាត់កោះដាច់ នៃអតីតគណបក្សសង្គ្រោះជាតិក៏ត្រូវជនមិនស្គាល់មុខលួចវាយប្រហារពីក្រោយបណ្ដាឲ្យបាក់ឆ្អឹងដៃឆ្វេងបីកំណាត់។
ដោយឡែកចំពោះ សកម្មជនទាំង៣០នាក់ ត្រូវបានអយ្យការអមសាលាដំបូងខេត្តចំនួន៤រួមមាន៖ ឧត្តរមានជ័យ រតនគិរី ស្វាយរៀង កំពង់ចាម កាលពីពេលថ្មីៗនេះ ចេញដីកាចោទប្រកាន់ នៅក្នុងសំណុំរឿងដូចគ្នាពីបទ “រួមគំនិតក្បត់” តាមមាត្រា ៤៥៣ នៃក្រមព្រហ្មទណ្ឌកម្ពុជាបន្ទាប់ពីធ្វើសកម្មភាព ប្រមូលផ្តុំ ឃោសនាគាំទ្រ លោក សម រង្ស៊ី ចំពោះផែនការវិលត្រឡប់មកកម្ពុជាវិញ។ ប៉ុន្តែយ៉ាងណាក៏សកម្មជនម្នាក់ក្នុងចំណោមពួកគេទាំងនោះគឺ លោក ម៉ោញ សារ៉ាត់ ប្រធានក្រុមការងារអតីតគណបក្សសង្គ្រោះជាតិប្រចាំខេត្តឧត្តរមានជ័យបានភៀសខ្លួនទៅប្រទេសថៃហើយ។
ទោះប្រឈមនឹងការចាប់ឃុំយ៉ាងណាក៏ដោយ គេនៅតែសង្កេតឃើញថា សកម្មជននិងអ្នកគាំទ្រអតីតគណបក្សសង្គ្រោះជាតិ នៅតែគាំទ្រគម្រោងចូលស្រុករបស់លោក សម រង្ស៊ី នៅថ្ងៃទី៩ខែវិច្ឆិកាដដែល។ ប៉ុន្តែអ្នកនាំពាក្យក្រសួងយុត្តិធម៌និងអ្នកនាំពាក្យគណបក្សកាន់អំណាចបានព្រមាន ថាបុគ្គលទាំងឡាយណា ដែលមានចេតនាគាំទ្រ អតីតមេបក្សប្រឆាំង ត្រូវបញ្ឈប់សកម្មភាពជាបន្ទាន់ បើមិនចង់ឲ្យមានការចាប់ខ្លួន ជាបន្តបន្ទាប់៕
ការរំលោភបំពានប្រព័ន្ធតុលាការដើម្បីស្របតាមរបៀបវារៈនយោបាយ គួរតែបញ្ចប់ ហើយបទចោទលើសមាជិកគណបក្សសង្គ្រោះជាតិ គួរតែត្រូវលើកចោលថ្ងៃទី៧ ខែសីហា ឆ្នាំ២០១៤ - យើងខ្ញុំ ជាក្រុមសង្គមស៊ីវិលមានរាយនាមដូចខាងក្រោម សូមថ្កោលទោសចំពោះការរំលោភបំពានយ៉ាងជាក់ស្តែងលើប្រព័ន្ធយុត្តិធម៌កម្ពុជា និងការចោទប្រកាន់ជាបន្តបន្ទាប់ ដែលត្រូវបានប្រើប្រាស់ដើម្បីទាញយកលទ្ធផលនៃការចរចារនយោបាយរវាងគណបក្សសង្គ្រោះជាតិ និងគណបក្សប្រជាជនកម្ពុជា បន្ទាប់ពីមានការចាប់ខ្លួនថ្មីៗទៅលើសមាជិកយុវជនគណបក្សសង្គ្រោះជាតិ និងសូមសំណូមពរឲ្យទម្លាក់ចោលរាល់បទចោទប្រកាន់ទាំងអស់។
នៅវេលាម៉ោង ៧ និង៣០នាទី ព្រឹកថ្ងៃអាទិត្យ ទី២ ខែសីហា ឆ្នាំ២០១៤ លោក ឃិន ជំរឿន ប្រធានយុវជនគណបក្សសង្គ្រោះជាតិសាខារាជធានីភ្នំពេញ ត្រូវបានចាប់ខ្លួននៅភោជនីយដ្ឋានមួយក្នុងទីក្រុងតាខ្មៅ ហើយត្រូវបានបញ្ជូនខ្លួនមកកាន់ស្នងការដ្ឋាននគរបាលរាជធានីភ្នំពេញ។ លោក ជំរឿន ត្រូវបានបញ្ជូនខ្លួនទៅកាន់សាលាដំបូងរាជធានីភ្នំពេញមុនពេលឃុំខ្លួននៅក្នុងពន្ធនាគារ ម១ (ព្រៃស) នៅម៉ោង ១២ និង ១០នាទី ថ្ងៃត្រង់។ ភ្លាមៗបន្ទាប់ពីការចាប់ខ្លួនលោក ជំរឿនកាលពីថ្ងៃសៅរ៍ នគរបាលក៏បានចាប់ខ្លួនលោក សាន គីមហេង ប្រធានយុវជនគណបក្សសង្គ្រោះជាតិសាខាខណ្ឌទួលគោក និងលោក នាង សុឃុន សមាជិកយុវជនគណបក្សសង្គ្រោះជាតិសាខាខណ្ឌច្បារអំពៅ ។
ឈ្មោះរបស់លោក ជំរឿន ត្រូវបានដាក់បញ្ចូលទៅក្នុងឯកសារតុលាការ ដោយព្រះរាជអាជ្ញា លោក កែវ សុជាតិ កាលពីថ្ងៃទី១៦ ខែកក្កដា ដោយលោកត្រូវបានចោទប្រកាន់ជាផ្លូវការពីបទញុះញង់ ឲ្យមានអំពើហិង្សា និងដឹកនាំចលនាកុបកម្ម។ លោក គីមហេង និង សុឃុន ត្រូវបានចោទប្រកាន់ពីបទប្រើប្រាស់អំពើហិង្សា និងរារាំងមន្ត្រីសាធារណៈ ហើយនិងចូលរួមនៅក្នុងចលនាកុបកម្ម។
បទចោទប្រកាន់ជាផ្លូវការលើលោក ជំរឿន ក៏ត្រូវបានចោទទៅលើមន្ត្រីគណបក្សសង្គ្រោះជាតិ ៨នាក់ផ្សេងទៀតផងដែរ (៧នាក់ គឺជាអ្នកតំណាងរាស្ត្រ) ដែលធ្លាប់ត្រូវបានឃុំខ្លួនអស់មួយសប្តាហ៍នៅពន្ធនាគារ ម១ និង ម២ (ព្រៃស) បន្ទាប់ពីមានអំពើហិង្សាបានកើតឡើងនៅទីលានប្រជាធិបតេយ្យ កាលពីថ្ងៃទី១៥ ខែកក្កដា។ អ្នកទាំងប្រាំបីនាក់ ត្រូវបានដោះលែងនៅថ្ងៃទី២២ ខែកក្កដា នៅថ្ងៃដែលគណបក្សទាំងពីរសម្រេចបានកិច្ចព្រមព្រៀងនយោបាយមួយ ដែលឈានដល់ការបញ្ចប់ការជាប់គាំងនយោបាយជិតមួយឆ្នាំរបស់គណបក្សទាំងពីរ។
ការចាប់ខ្លួនចុងក្រោយបានកើតឡើង នៅពេលដែលគណបក្សទាំងពីរកំពុងពិភាក្សាគ្នាធ្វើវិសោធនកម្មរដ្ឋធម្មនុញ្ញ ខណៈពេលដែលមន្ត្រីគណបក្សសង្គ្រោះជាតិដែលទើបតែត្រូវបានដោះលែងបណ្តោះអាសន្ន និងអនុប្រធានគណបក្ស ឯកឧត្តម កឹម សុខា ត្រូវបានកោះហៅឲ្យចូលខ្លួនឆ្លើយបំភ្លឺនៅចាប់ពីថ្ងៃទី៨ ដល់ ១៣ ខែសីហា ដោយចៅក្រមស៊ើបសួរលោក កែវ មុនី។ នៅថ្ងៃនេះ សាលាដំបូងរាជធានីភ្នំពេញ បានចេញសេចក្តីសម្រេចមិនដោះលែងយុវជនទាំងបីនាក់នោះទេ បន្ទាប់ពីសមាជិកតំណាងរាស្ត្រគណបក្សសង្គ្រោះជាតិ បានចូលស្បថក្នុងព្រះបរមរាជវាំងកាលពីពីរថ្ងៃមុន។
លោក អ៊ី សារ៉ុម នាយកប្រតិបត្តិស្តីទីនៃសមាគមធាងត្នោតបានមានប្រសាសន៍ថា៖ “ចាប់តាំងពីការចាប់ផ្តើម គឺមានភាពច្បាស់លាស់ណាស់ថា ការចោទប្រកាន់ និងការចាប់ខ្លួនសមាជិកតំណាងរាស្ត្រគណបក្សសង្គ្រោះជាតិ និងមេដឹកនាំយុវជន គឺជារឿងនយោបាយទាំងស្រុង”។
លោក យ៉េង វីរៈ នាយកប្រតិបត្តិមជ្ឈមណ្ឌលអប់រំច្បាប់សម្រាប់សហគមន៍ បានមានប្រសាសន៍ថា៖ “តុលាការគួរតែអនុវត្តទៅតាមច្បាប់ ជាជាងតាមរបៀបវារៈនយោបាយ ហើយដោះលែងមេដឹកនាំយុវជនទាំងបីនាក់ និងទម្លាក់ការចោទប្រកាន់ទៅលើសមាជិកទាំងអស់របស់គណបក្សសង្គ្រោះជាតិ”។
ពេលវេលានៃការចាប់ខ្លួនសមាជិករបស់គណបក្សសង្គ្រោះជាតិទាំងបីនាក់ រួមទាំងការចេញដីកាកោះហៅសាកសួរមន្ត្រីគណបក្សសង្គ្រោះជាតិទាំងប្រាំបីនាក់ និងឯកឧត្តម កឹម សុខា ហើយនិងការប្រញាប់ប្រញាល់បន្តនីតិវិធី ដែលបន្តធ្វើការឃុំខ្លួនសមាជិកគណបក្សសង្គ្រោះជាតិទាំងប្រាំបីនាក់ដោយមិនត្រឹមត្រូវ ត្រូវបានគេប្រើប្រាស់ជាអានុភាពនៅក្នុងការចរចានយោបាយ និងបញ្ជៀសនូវកំណែទម្រង់ការបោះឆ្នោតឲ្យបានត្រឹមត្រូវ និងលទ្ធិប្រជាធិបតេយ្យ ក្នុងការព្រមព្រៀងនយោបាយ។
ណាលី ពីឡូក នាយិកា អង្គការសិទិ្ធមនុស្ស លីកាដូ បានមានប្រសាសន៍ថា៖ “នេះជាការសោកស្តាយយ៉ាងខ្លាំងដែលឱកាសក្នុងការកែទម្រង់ការបោះឆ្នោត និងលទិ្ធប្រជាធិបតេយ្យ ដែលបានលើកឡើងក្នុងការចរចានេះត្រូវបានបាត់បង់ ដែលជាលទ្ធផលនៃការរំលោភបំពានលើប្រព័ន្ធយុត្តិធម៌នាពេលចុងក្រោយនេះ”។
លោក នី ចរិយា ប្រធានផ្នែកស៊ើបអង្កេតនៃសមាគមការពារសិទ្ធិមនុស្សអាដហុក បានមានប្រសាសន៍ថា៖ “អត្ថន័យនៃកិច្ចព្រមព្រៀងទាំងបីរបស់គណបក្សទាំងពីរអំពីបច្ចេកទេសលើកំណែទម្រង់ មិនទាន់មានលក្ខណៈសមស្របពេញលេញ និងមិនទាន់ធានាបាននូវការផ្លាស់ប្តូរដ៏មានន័យនិងពិតប្រាកដ ទៅនឹងការព្រមព្រៀងកាលពីថ្ងៃទី ២២ ខែកក្កដា ដែលកំពុងត្រូវការជាបន្ទាន់នោះទេ។ នេះជាការចាំបាច់ដែលគណបក្សទាំងពីរ ត្រូវតែចាប់ផ្តើមធ្វើសកម្មភាពជាក់លាក់នានា ដើម្បីធ្វើការកែទម្រង់ភាពមិនប្រក្រតីដែលបានកើតមានក្នុងការបោះឆ្នោតជាតិឆ្នាំ ២០១៣ ដូចជាកំហុសលើបញ្ជីឈ្មោះបោះឆ្នោតជាដើម”។
ការបំភិតបំភ័យ និងការគាបសង្កត់សិទិ្ធមនុស្សជាមូលដ្ឋាន ដូចជាសិទិ្ធសេរីភាពក្នុងការជួបជុំ ដោយការចោទប្រកាន់មិនត្រឹមត្រូវថាជាបទល្មើសព្រហ្មទណ្ឌ ត្រូវតែបញ្ឈប់ជាបន្ទាន់។ យើងខ្ញុំ ជាក្រុមសង្គមស៊ីវិលមានរាយនាមដូចខាងក្រោម សំណូមពរដោយទទួច សូមឲ្យធ្វើការដោះលែងនូវមេដឹកនាំយុវជនទាំងបីនាក់នៃគណបក្សសង្គ្រោះជាតិ ហើយត្រូវលើកចោលនូវរាល់ការចោទប្រកាន់ទាំងអស់ដែលមិនមានមូលដ្ឋានច្បាប់មកលើសមាជិកគណបក្សសង្គ្រោះជាតិ។ យើងខ្ញុំ សូមសំណូមពរដល់រាជរដ្ឋាភិបាល សូមមេត្តាបញ្ឈប់នូវការរំលោភបំពានលើនីតិវិធីតុលាការ ដើម្បីសម្រេចនូវរបៀបវារៈនយោបាយរបស់ខ្លួន។
បន្ទាយស្រី
សហគមន៍បឹងកក់ (BKL)
សហគមន៍បុរីកីឡា (BK)
សហព័ន្ធសហជីពកម្មករសំណង់ និងព្រៃឈើកម្ពុជា (BWTUC)
គណៈកម្មាធិការស្ត្រីកម្ពុជា (CAMBOW)
សហព័ន្ធសហជីព កម្មករចំនីអាហារ និងសេវាកម្ម (CFSWF)
សមាគមការពារសិទិ្ធមនុស្ស និងអភិវឌ្ឍន៍នៅកម្ពុជា (ADHOC)
សម្ព័ន្ធខ្មែរជំរឿន និងការពារសិទិ្ធមនុស្ស លីកាដូ (LICADHO)
សហព័ន្ធសហជីពវិស័យទេសចរណ៍សេវាកម្មកម្ពុជា (CTSWF)
បណ្តាញយុវជនកម្ពុជា (CYN)
សមាគមមន្ត្រីរាជការកម្ពុជា (CICA)
សម្ព័ន្ធសហគមន៍កសិករកម្ពុជា (CCFC)
មជ្ឈមណ្ឌលអប់រំច្បាប់សម្រាប់សហគមន៍ (CLEC)
បណ្តាញកសាងសន្តិភាព (CPN)
អង្គការអនាគតយុវជនអាស៊ាន (CamASEAN)
សមធម៌កម្ពុជា (EC)
ក្រុមការងារពិសេសសិទ្ធិលំនៅឋាន (HRTF)
សមាគមប្រជាធិបតេយ្យឯករាជ្យនៃសេដ្ឋកិច្ចក្រៅប្រព័ន្ធ (IDEA)
លីកាដូ កាណាដា
គណៈកម្មាធិការអព្យាក្រឹត្យ និងមិនលំអៀងសម្រាប់ការបោះឆ្នោតដោយសេរី និងយុត្តិធម៌នៅក្នុងប្រទេសកម្ពុជា (NICFEC)
សមាគមធាងត្នោត (STT)
គណៈកម្មាធិការនៃអង្គការមិនមែនរដ្ឋាភិបាលដើម្បីលុបបំបាត់រាល់ទម្រង់នៃការរើសអើងលើស្ត្រីភេទ (NGO-CEDAW)
សហគមន៍ថ្មគោល
សម្រាប់ពត៌មានបន្ថែម សូមទាក់ទង:
▪ លោក អំ សំអាត អ្នកសម្របសម្រួលបច្ចេកទេសស៊ើបអង្កេត នៃអង្គការ លីកាដូ, ទូរស័ព្ទលេខ៖ ០១២ ៣២៧ ៧៧០
▪ លោក នី ចរិយា ប្រធានផ្នែកស៊ើបអង្កេតនៃសមាគមការពារសិទ្ធិមនុស្សអាដហុក, ទូរស័ព្ទលេខ៖ ០១២ ៩២០ ៧៣០
ជីវភាពលំបាកខ្លាំងរបស់សកម្មជនបក្សប្រឆាំងមួយគ្រួសារ រស់នៅភៀសខ្លួននយោបាយក្នុងថៃជិត ២ឆ្នាំ គ្រួសារមួយដែលប្ដីជាសកម្មជនគណបក្សសង្គ្រោះជាតិនៅរាជធានីភ្នំពេញ នាំប្រពន្ធកូនភៀសខ្លួនទៅប្រទេសថៃជិត ២ឆ្នាំហើយ ដោយកំពុងរស់នៅយ៉ាងលំបាកវេទនាខុសពីគេឯង ព្រោះតែចង់បន្តជីវភាពនយោបាយជាមួយគណបក្សនេះនៅក្រៅប្រទេស ដើម្បីតស៊ូទាមទារឱ្យប្រទេសមានប្រជាធិបតេយ្យពេញលេញ និងមានការរីកចំរើនដូចប្រទេសសេរីលោកខាងលិច។ គ្រួសារនេះមានសមាជិក ៤នាក់ ហើយមានកូនពិការដើរមិនរួចម្នាក់ ក៏រស់នៅជាមួយឪពុកម្ដាយនៅទីក្រុងបាងកកដែរ។ (ប្រភព Cambodian Australian News Network)
តើគ្រួសារនេះមានជីវិតរស់នៅបែបណាខ្លះ ពេលភៀសខ្លួននៅប្រទេសថៃនោះ?
ជនភៀសខ្លួនផ្នែកនយោបាយរបស់គណបក្សប្រឆាំងមួយគ្រួសារនេះ បានចាកចេញពីប្រទេស ដោយសារភ័យខ្លាចអាជ្ញាធរក្រុងភ្នំពេញចាប់ដាក់គុក និងតាមធ្វើទុក្ខបុកម្នេញដល់ក្រុមគ្រួសារ។ ការភៀសខ្លួននេះ ដោយប្ដី គឺលោក ឃឹន រឿន បានចេញពីស្រុកកំណើតទៅប្រទេសថៃជាមួយកូនស្រីដែលពេលនោះនាងទើបតែមានអាយុជាង ១០ឆ្នាំ ឆ្លងដែនតាមច្រកទ្វារអន្តរជាតិប៉ោយប៉ែត ក្នុងខេត្តបន្ទាយមានជ័យ កាលពីខែតុលា ឆ្នាំ២០១៨ គឺចេញទៅមុនប្រពន្ធ និងកូនប្រុសពៅប្រហែល ១ខែប៉ុណ្ណោះ។ អ្នកទាំង ៤នាក់នេះ រស់នៅក្រៅប្រទេសយ៉ាងលំបាក ដោយសារតែមិនមានការងារធ្វើ ដើម្បីរកប្រាក់ចំណូលដោះស្រាយជីវភាពគ្រួសារបាន ហើយថែមទាំងមានកូនប្រុសម្នាក់ពិការម្នាក់ ដែលត្រូវមើលថែក្នុងបន្ទុកគ្រួសារទៀតផង។ សព្វថ្ងៃពួកគេរស់នៅក្នុងបន្ទប់ជួលតូចចង្អៀតមួយកន្លែង នៅកណ្ដាលទីក្រុងបាងកក ដែលមានទំហំ ៤ម៉ែត្រ ៤ជ្រុង។ អាគារនេះមានកម្ពស់ ៤ជាន់ ជញ្ជាំងស្នឹមខ្មៅ ហើយស្ទើរតែរលំដួលទៅហើយ។
ប្រធានយុវជនគណបក្សសង្គ្រោះជាតិរាជធានីភ្នំពេញ ក្នុងវ័យ ៣៨ឆ្នាំ គឺលោក ឃិន រឿន រៀបរាប់ប្រាប់អាស៊ីសេរីថា បន្ទប់ដែលលោកកំពុងស្នាក់នៅនេះ ជួលពីម្ចាស់ជនជាតិថៃតម្លៃ ៣ពាន់បាត ឬប្រមាណ ១០០ដុល្លារអាមេរិកក្នុងខែ ដើម្បីស្នាក់នៅលាក់ខ្លួន បន្តធ្វើសកម្មភាពនយោបាយនៅក្រៅប្រទេស។ នៅក្នុងផ្ទះជួលនេះ មានបន្ទប់ទឹកតូចមួយផ្ទាល់ខ្លួនសម្រាប់ពួកគេប្រើប្រាស់ដែរ តែគ្មានផ្ទះបាយធ្វើម្ហូបអាហារទេ។ ពួកគាត់ចម្អិនអាហារនៅក្នុងបន្ទប់ ហើយពុំមានបង្អួចបើកឱ្យខ្យល់ចេញចូលឡើយ។ នៅក្នុងបន្ទប់តូចនេះ មានក្រណាត់ភួយចាស់ៗ ក្រាលនៅលើឥដ្ឋការ៉ូ ហើយដេកតំរៀមគ្នា ហាក់ពុំមានខ្យល់ដកដង្ហើមគ្រប់គ្រាន់ទេ គឺមានកង្ហារមួយតូចបក់ខ្យល់ប្រើទាំងអស់គ្នា កាត់បន្ថយការថប់ដង្ហើមបានខ្លះដែរ។ ពួកគេដាក់ឆ្នាំងចាន គ្រឿងដាំស្ល និងសំលៀកបំពាក់លាយឡំគ្នានៅក្នុងបន្ទប់តែមួយ រយីងរយោងពេញផ្ទះ។ ពេលកង្ហារបក់ខ្យល់ត្រូវច្រមុះម្ដងៗ មានក្លិនស្អុយស្ទើរពិបាកដកដង្ហើម។ បុរសមាឌក្រអាញរូបនេះ ថ្លែងក្នុងទឹកមុខស្រពោនថា បន្ទប់ជួលនេះល្អបំផុតសម្រាប់ពួកគេរស់នៅហើយ ប៉ុន្តែមិនរំពឹងថា នឹងអាចស្នាក់នៅទីនេះបានយូរទៅមុខទៀតទេ ដោយសារគ្មានមិនមានលទ្ធភាពរកប្រាក់បង់ថ្លៃបន្ទប់បាន៖ «បន្ទប់នេះខ្ញុំចាត់ថាល្អ ប៉ុន្តែលើកមុនមិនបានល្អប្រហែលនេះទេ ប៉ុន្តែជាក់ស្ដែងយើងខ្វះខាត សំខាន់កត្តាខ្វះខាតហ្នឹង តែបើយើងនៅល្អបន្តិចយើងអត់មានលទ្ធភាពរស់នៅទេ សូម្បីតែការហូបចុកយើងខ្វះទៅហើយ ទម្រាំតែថ្លៃបន្ទប់ទៀតវាមិនស្រួលទេ ហើយយើងត្រូវការគេចប៉ូលិសថៃជារៀងរាល់ថ្ងៃ ដោយសារមិនមានឯកសារក្នុងខ្លួន»។
ពួកគេទាំង ៤នាក់នេះ ត្រូវបានអង្គការសហប្រជាជាតិទទួលបន្ទុកជនភៀសខ្លួនប្រចាំនៅទីក្រុងបាងកក ផ្ដល់សិទ្ធិជាជនភៀសខ្លួននយោបាយ កាលពីខែសីហា ឆ្នាំ២០១៩។ លោក ឃិន រឿន ថ្លែងថា ក្នុងអំឡុងពេលស្នាក់នៅប្រទេសថៃ លោកបានផ្លាស់ទីតាំងស្នាក់នៅ ៣កន្លែងមកហើយ ដោយសារប៉ូលិសថៃតាមចាប់ខ្លួនលោកដល់ទីកន្លែងជាញឹកញយ។ លោកបានគេចខ្លួនទាន់ពេល ដោយសារលោកបានទទួលដំណឹងមុន។ សព្វថ្ងៃពួកគាត់រស់នៅប្រទេសថៃទាំងភិតភ័យ ហើយខ្វះមុខខ្វះក្រោយ ព្រោះត្រូវរស់លាក់ខ្លួនពីអាជ្ញាធរថៃចាប់បញ្ជូនទៅស្រុកខ្មែរវិញផង និងគ្មានការងារធ្វើ ដោយសារគ្មានឯកសារស្របច្បាប់ ដោយរស់នៅពឹងផ្អែកលើប្រាក់ជំនួយរបស់គណបក្សសង្គ្រោះជាតិ ផ្ដល់ឱ្យគ្រួសារសកម្មជនភៀសខ្លួន ១០០ដុល្លារអាមេរិកក្នុងមួយខែ ហើយយូរម្ដង នៅពេលដែលកូនឈឺធ្ងន់ត្រូវការព្យាបាលបន្ទាន់ គឺសុំប្រាក់ពីបងប្អូននៅស្រុកខ្មែរបានខ្លះដែរ ប្រមាណពី២០០ ទៅ ៥០០ដុល្លារអាមេរិក ដើម្បីដោះទ័លជីវភាពគ្រួសារ៖ «ហើយថ្លៃស៊ីចាយយើងមានការលំបាក ហើយពេលដែលយើងដាក់ពាក្យទៅ យូអិន (UN) គេឱ្យកាតយើង ហើយខ្ញុំយកកាតនោះទៅបើកអំណោយពី យូអិន គឺមួយ បើកម្ដង ឬ ២ដង តាមសហគមន៍អង្គការជាដៃគួររបស់ យូអិន ហ្នឹង។ បន្ទាប់មកវាមិនគ្រប់ទេ ខ្ញុំបានទៅរកអាហារនៅវត្តលោកមួយ ឬ ២វត្ត ដែលព្រះសង្ឃខ្មែរគង់នៅ ហើយស្គាល់ខ្ញុំ ក៏ហៅខ្ញុំទៅយកអាហារគ្រប់បែបយ៉ាងដែលខ្ញុំខ្វះខាត គឺលោកជួយច្រើន»។
អ្នកភៀសខ្លួនរូបនេះធ្លាប់ជាប់ពន្ធនាគារជាង ៣ឆ្នាំនៅកម្ពុជារួចមកហើយ ដោយសារចូលរួមតវ៉ាជាមួយជាមួយប្រជាពលរដ្ឋ ទាមទារអាជ្ញាធរឱ្យបើកទីលានប្រជាធិបតេយ្យ ដើម្បីតស៊ូមតិ កាលពីឆ្នាំ២០១៤។ ក្រៅពីជីវភាពខ្វះខាងហូបមិនគ្រប់ហើយ គឺអំឡុងពេលរស់នៅក្រៅប្រទេស គ្រួសារសមាជិក ៤នាក់នេះ ក៏ត្រូវរស់នៅជុំគ្នាស្ទើរគ្រប់ពេលដែរ ជាពិសេស ប្រពន្ធ គឺលោកស្រី ឡេង កល្យាណ ត្រូវមើលថែកូនប្រុសពៅអាយុ ៨ឆ្នាំ ដែលពិការស្វិតដៃជើងទាំងសង្ខាង ដោយសារជំងឺរលាកស្រោមខួរ គ្មានប្រាក់ព្យាបាលទាន់ពេល ហើយបណ្ដាលឱ្យកូនក្លាយជាជនពិការនិយាយមិនកើត ដើរមិនរួច បានតែដេកនៅលើកន្ទេលជារៀងថ្ងៃ។ សព្វថ្ងៃឪពុកម្ដាយតែងតែនាំកូនទៅមន្ទីរកុមារនៅទីក្រុងបាងកក ប្រមាណ ២ដងក្នុងមួយខែ ដើម្បីព្យាបាលជំងឺ ប៉ុន្តែហាក់មិនបានធូរស្រាលឡើយ។
លោកស្រី ឡេង កល្យាណ ដៃបីកូនបណ្ដើរនិយាយរៀបរាប់បណ្ដើរថា កូនរបស់លោកស្រីធ្លាក់ខ្លួនឈឺធ្ងន់តាំងតែប្ដីជាប់គុករហូតមក ដែលធ្វើឱ្យជីវភាពរបស់គ្រួសារលោកស្រីកាន់តែលំបាក។ ស្ត្រីសម្បុរសណ្ដែកបាយរូបនេះ ថ្លែងទាំងទឹកភ្នែកទៀតថា លោកស្រីសម្រេចចិត្តភៀសខ្លួនតាមប្ដី ដោយសារនៅឯស្រុកកំណើត អាជ្ញាធរខ្មែរតាមយាយីគ្រប់ទីកន្លែង និងម្យ៉ាងទៀត មិនពេញចិត្តរដ្ឋាភិបាលក្រុងភ្នំពេញ ដែលចាប់ចងមនុស្សតាមទំនើងចិត្ត។ ជាពិសេស ការចាប់សកម្មជនគណបក្សប្រឆាំងដាក់គុក ជិត ១០០នាក់ កាលពីក្នុងអំឡុងពេលយុទ្ធនាការបង្ក្រាបក្រុមបក្សប្រឆាំងកាលពីខែឆ្នាំ២០១៩៖ «ខ្ញុំតូចចិត្តដែរ។ តែយើងនិយាយមិនកើត។ ពេលឃើញគេមានហូបបរិបូរអ៊ីចឹង ហើយយើងឯណេះ វាអត់។ ខ្ញុំចង់ទៅធ្វើការអ៊ីចឹង មិនមានអ្នកមើលកូន ណាមួយបើប្ដីខ្ញុំទៅធ្វើការខ្លាចប៉ូលិសចាប់ ព្រោះយើងអត់មានច្បាប់ ហើយអ៊ីចឹងពិបាក។ បើកាលនៅខ្មែរ ពិបាករឿងគេតាមរករឿង តាមសួរយើងតាមថតរូប គ្រាន់តែគាត់ចេញពីគុកព្រៃសភ្លាមមានប៉ូលិសមូលដ្ឋានតាមសួរប្ដីតាមផ្ទះរហូត»។
លោកស្រីបន្ថែមថា ពេលនៅភៀសខ្លួនក្រៅប្រទេស លោកស្រីមិនដែលស្ដីបន្ទោសប្ដីឱ្យឈប់ធ្វើជាអ្នកនយោបាយឡើយ គឺតែងតែផ្ដល់កម្លាំងចិត្តដល់ប្ដីជានិច្ច ដោយសារចង់ឱ្យប្រទេសកំណើតមានប្រជាធិបតេយ្យពេញលេញ និងមានការអភិវឌ្ឍន៍រីកចំរើនដូចប្រទេសសេរីលោកខាងលិច៖ «ចា! ដោយសារតែខ្ញុំមានចិត្តស្មោះត្រង់ជាប្ដីប្រពន្ធស្រលាញ់គ្នារហូតមកបង។ ខ្ញុំមិនខឹងគាត់ទេ ព្រោះការងារដើម្បីប្រទេសជាតិ ណាមួយស្រុកយើងវាអ៊ីចឹង។ បើយើងអត់ទ្រាំទ្រទេ ពួកគាត់ក៏ពិបាក ធ្វើឱ្យជាតិយើងកាន់តែយ៉ាប់ទៅណាបង។ ដល់ពេលអ៊ីចឹង ខ្ញុំអត់ខឹងនឹងគាត់ទេ»។
ក្រោយពីពួកគាត់ផ្ដល់សម្ភាសន៍ដល់អ្នកយកព័ត៌មានអាស៊ីសេរីចប់ ទាំងពីរនាក់ប្ដីប្រពន្ធនេះ បាននាំកូនប្រុសពិការទៅមន្ទីរពេទ្យកុមារនៅទីក្រុងបាងកកភ្លាមៗ ដោយប្រពន្ធដើរកាន់រទេះរុញសម្រាប់ដាក់ឱ្យកូនដេកគាបជាប់ខ្លៀក ហើយប្ដីបីកូនព្រនាក់លើស្មា បណ្ដើរគ្នាដើរចុះពីបន្ទប់ជាន់ទី២ ទៅមន្ទីរពេទ្យតាមការណាត់ ដើម្បីឱ្យគ្រួពេទ្យតាមដានសុខភាពរបស់កូន ក្រែងជំងឺបានធូរស្រាលជាងមុន។
ចំណែកកូនស្រី ឈ្មោះ ឃិន សុវណ្ណលីដា វិញ ថ្ងៃនោះនាងមិនបានទៅពេទ្យជាមួយឪពុកម្ដាយទេ គឺនាងនៅចាំផ្ទះម្នាក់ឯង ដាំស្លជំនួសម្ដាយ។ កុមារីរូបនេះមានវ័យជំទង់អាចចូលរៀនអនុវិទ្យាល័យបានហើយ តែត្រូវភៀសខ្លួនជាមួយឪពុកម្ដាយ ទើបមិនបានចូលសាលារៀនតាមលំដាប់លំដោយត្រឹមត្រូវនឹងគេ។ សម្បុរស្រអែមសក់វែងប្រាស់ស្មា មុខស្រដៀងឪពុកនាង កុមារី ឃិន សុវណ្ណលីដា រៀបរាប់ដោយសំដីមួយៗ ថា ក្នុងអំឡុងពេលនៅក្រៅប្រទេសនេះ នាងមិនបានចូលរៀនសាលាចំណេះទូទៅដូចកូនអ្នកស្រុកឡើយ ដោយនាងបានត្រឹមតែចូលរៀនភាសាថៃថ្នាក់ទី៣ របស់អង្គការ ជួយជនភៀសខ្លួន ប៊ីអារ៍ស៊ី (BRC) ជាមួយកុមារភៀសខ្លួនចម្រុះជាតិសាស្ត្រនៅទីក្រុងបាងកកប៉ុណ្ណោះ៖ «គ្រូបង្រៀនគឺ គ្រូជនជាតិថៃ សិស្សរៀនសុទ្ធតែជនជាតិគេទាំងអស់។ ជនជាតិវាមានច្រើន ខ្មែរវាមានតិច។ អ៊ីចឹង ខ្ញុំនិយាយភាសាថៃរហូត ហើយគេនិយាយភាសាថៃទៅខ្ញុំចេះតាមគេអ៊ីចឹងទៅ ហើយពេលគេនិយាយមកខ្ញុំអាចនិយាយទៅគេវិញបានស្ដាប់បាន។ ប៉ាខ្ញុំគាត់ធ្វើការ អ៊ីចឹងហើយយើងជាកូនគាត់ យើងត្រូវតែដើរតាមគាត់ហើយ ខ្ញុំអត់ខឹងគាត់ទេ។ ធម្មតាដូចគេដូចឯង»។
កុមារីរូបនេះបន្តថា នាងចង់រៀនសូត្រឱ្យបានជ្រៅជ្រះ ប្រសិនបើមានឱកាសបានចូលរៀនត្រឹមត្រូវ ដើម្បីមានចំណេះធ្វើការងារបានខ្ពង់ខ្ពស់ទៅថ្ងៃអនាគត។
ទាក់ទងនឹងបញ្ហានយោបាយកន្លងមក ទាំងរដ្ឋមន្ត្រីក្រសួងមហាផ្ទៃលោក ស ខេង និងលោកនាយករដ្ឋមន្ត្រីហ៊ុន សែន សុទ្ធតែបានអះអាងថា កម្ពុជាមានប្រជាធិបតេយ្យពេញលេញត្រឹមត្រូវ ហើយចាត់ទុកក្រុមភៀសខ្លួននយោបាយនៅក្រៅប្រទេសរបស់បក្សប្រឆាំងថា ជាក្រុមឧទ្ទាមក្រៅច្បាប់។ ថ្មីៗ នេះ អ្នកនាំពាក្យអគ្គស្នងការនគរបាលជាតិលោក ឆាយ គឹមខឿន ធ្លាប់ប្រាប់អាស៊ីសេរីថា រដ្ឋាភិបាលរបស់លោកមិនមិនបារម្ភអំពីសកម្មជនបក្សប្រឆាំង ដែលភៀសខ្លួននៅក្រៅប្រទេសថៃនោះទេ ហើយអាជ្ញាធរខ្មែរក៏មិនបានតាមធ្វើទុក្ខបុកម្នេញដល់សកម្មជនទាំងដែរ គឺពួកគេភ័យខ្លាចហើយរត់ភៀសខ្លួនដោយខ្លួនឯង។
ផ្ទុយពីការលើកនេះ អង្គការសង្គមស៊ីវិលជាតិ និងអន្តរជាតិជាច្រើន បានចេញរបាយការណ៍ថ្កោលទោសរដ្ឋាភិបាលក្រុងភ្នំពេញថា បានរំលោភសិទ្ធិមនុស្សធ្ងន់ធ្ងរ ហើយទាមទារប្រទេសនេះបើកឱ្យមានសេរីភាពដល់ការជួបប្រជុំគ្នាសម្ដែងមតិរបស់ប្រជាពលរដ្ឋ អង្គការសង្គមស៊ីវិល និងសហគមន៍ដីធ្លី។
អង្គការលើកលែងទោសអន្តរជាតិ Amnesty International បានរកឃើញថា ករណីរំលោភសិទ្ធិមនុស្ស រួមមាន អំពើធ្វើទុក្ខបុកម្នេញ ការបំភិតបំភ័យ និងការចាប់ខ្លួនតាមទំនើងចិត្ត ទៅលើក្រុមអ្នកគាំទ្រគណបក្សសង្គ្រោះជាតិ មានការកើនឡើងខ្លាំង ក្នុងអំឡុងពេលពេញមួយឆ្នាំ២០១៩។ ជាពិសេស មានការបង្ក្រាបខ្លាំងនៅពេលដំណើរត្រឡប់ចូលស្រុកវិញរបស់ប្រធានស្ដីទីគណបក្សសង្គ្រោះជាតិ គឺលោក សម រង្ស៊ី កាលពីថ្ងៃទី៩ វិច្ឆិកា។ អំឡុងពេលនោះមានសកម្មជន និងក្រុមអ្នកគាំទ្រគណបក្សប្រឆាំង ជិត ១០០នាក់ ត្រូវបានចាប់ដាក់គុក ហើយជាង ១០០នាក់ទៀត រងបទចោទដែលមានចរិតនយោបាយ គឺពីបទ រួមគំនិតក្បត់ជាតិ។ អង្គការសង្គមស៊ីវិលក្នុងស្រុក ក៏បានស្នើឱ្យរដ្ឋាភិបាល ឈប់តាមយាយីសកម្មជនគណបក្សប្រឆាំង និងទាមទារឱ្យប្រញាប់ដោះស្រាយបញ្ចប់វិបត្តិនយោបាយនៅកម្ពុជា ដើម្បីរក្សាការអនុគ្រោះពន្ធ EBA របស់សហភាពអឺរ៉ុប ជាដើម។
បើទោះជាមានជីវភាពលំបាកយ៉ាងណាក្ដី ក៏ប្ដីប្រពន្ធពីរនាក់នេះ អះអាងដូចគ្នាថា ពួកគាត់នឹងខំប្រឹងតស៊ូរស់នៅភៀសខ្លួនផ្នែកនយោបាយនៅក្រៅប្រទេសបែបនេះបន្តទៀត ដោយមិនមានរាថយ ដើម្បីចូលរួមជាមួយសកម្មជននយោបាយដទៃទៀត ទាមទាររដ្ឋាភិបាលក្រុងភ្នំពេញឱ្យងាកមកដើរតាមគន្លងប្រជាធិបតេយ្យ និងត្រូវរៀបចំឱ្យមានការបោះឆ្នោត ដោយមានគណបក្សសង្គ្រោះជាតិចូលរួមប្រកួតប្រជែងដោយត្រឹមត្រូវ និងយុត្តិធម៌ឡើងវិញ៕
No comments:
Post a Comment