៣០. ព្រះធម្មោរាជា-រជ្ជកាលទី៣ (១៧៣៨-១៧៤៧)
ព្រះធម្មោរាជាអង្គសូរទ្រង់មានព្រះជន្ម៤៨ព្រះវស្សានៅពេលដែល ទ្រង់ត្រូវបានអភិសេកជាលើកទី៣ ។ ពេលអភិសេកលើកនេះទ្រង់មានព្រះនាមថា «ព្រះបាទសម្ដេចព្រះរាជឱង្ការព្រះជ័យជេដ្ឋាធិរាជរាមាធិបតី បរមបពិត្រ» ។ ទ្រង់ត្រូវជាព្រះរាជបុត្រារបស់ព្រះរាជាជ័យជេដ្ឋា ដែលទ្រង់បានដាក់រាជសម្បត្ដិថ្វាយព្រះអង្គ ។ ទ្រង់សោយរាជ្យម្ដងបានមួយឆ្នាំនៅក្នុងឆ្នាំ១៧០២-១៧០៣ រួចបានដាក់រាជសម្បត្ដិថ្វាយព្រះបិតាវិញ ។ បន្ទាប់មក ក្រោយពីសោយរាជ្យបាន២ឆ្នាំ ព្រះបិតាព្រះអង្គក៏ដាក់រាជសម្បត្ដិថ្វាយព្រះអង្គទៀត ហើយសោយរាជ្យពីឆ្នាំ១៧០៦ ដល់១៧១៤ ក៏ត្រូវព្រះកែវហ្វ៊ាអង្គឯមបណ្ដេញចេញពីរាជបល្ល័ង្ក ។ ឥឡូវនេះ ក្រោយពី២៣ឆ្នាំកន្លងផុតទៅទ្រង់បានឡើងគ្រងរាជបល្ល័ង្កកម្ពុជាជា ថ្មីម្ដងទៀត ។
អ្នកអង្គម្ចាស់អង្គទង ត្រូវជាបុត្រារបស់ព្រះឧទ័យ ដែលយាងពីចន្ទតាប៊ុន មកចុះចតនៅកំពត មានព្រះជន្ម៤៧ព្រះវស្សា ហើយបានត្រូវលើកឱ្យឡើងជាទីឧភយោរាជ ។ ព្រះឧទ័យជាបុត្រាបានត្រូវលើកឱ្យឡើងជាព្រះឧបរាជ ។ ព្រះអគ្គមហេសីទ្រង់ទទួលព្រះឋានៈជាសម្ដេចព្រះជាតិក្សត្រី ។ ចំណែកឯព្រះធម្មោរាជាអង្គឯមជាព្រះរាជបុត្រាមួយអង្គទៀតដែលមាន ព្រះជន្ម២៩ព្រះវស្សាបានទទួលព្រះឋានៈជាព្រះកែវហ្វ៊ា ហើយបានរៀបអាពាហ៍ពិពាហ៍ជាមួយម្ចាស់ក្សត្រីអ្នកអង្គម៉ី ជាបុត្រីរបស់នាងអង្គសូរដែលសុគតទៅនៅពេលប្រសូតបុត្រ ។
រាជពង្សាវតារបានលើកឡើងថា នៅពេលនោះទន្លេមេគង្គមានជំនន់មួយធំខុសប្លែកពីរៀងរាល់ឆ្នាំ ហើយនិងមានការឈ្លោះប្រកែកប្រយុទ្ធគ្នារវាងពួកខ្មែរ និងពួកអាណ្ណាមនៅក្នុងខែត្របាសាក់ (សុកទ្រាំង) ។ ពួកអាណ្ណាម ត្រូវបានវាយឱ្យបរាជ័យ ក៏នាំគ្នាដកថយទៅនៅលើកោះហុងពាមមីសា ក្នុងទន្លេមេគង្គ ហើយបានយកទីនោះរស់នៅរៀបចំហាក់បីដូចជាម្ចាស់កម្មសិទ្ធិតែម្ដង ។
ពីរឆ្នាំក្រោយពីម៉ាក់គូទទួលមរណភាពបាត់ទៅក្នុងអាយុ៧៨ឆ្នាំ ឆ្នាំ១៧៣៨ ព្រះរាជាកម្ពុជាធម្មារាជា បានឆ្លៀតឱកាសដែលមានជម្លោះមួយកើតឡើងរវាងពួកខ្មែរជាមួយនឹង បក្សពួករបស់ម៉ាក់តុង ជាកូនរបស់ម៉ាក់គូ ដែលឡើងកាន់អំណាចតពីឪពុក បានមានបំណងចង់ដណ្ដើមយកហាទៀងមកវិញ ។ ក៏ប៉ុន្ដែហាទៀង មានកម្លាំងការពារយ៉ាងរឹងមាំ និងប៉ិនប្រសប់ ធ្វើឱ្យខាងកម្ពុជាខាតបង់កម្លាំងអស់ជាច្រើន ក៏ដកថយមកវិញ ។ នៅឆ្នាំ១៧៤៧ ព្រះរាជាបានអាពាធ ហើយសុគតទៅនៅក្នុងព្រះជន្ម៥៧ព្រះវស្សា ។ ព្រះអង្គសោយរាជ្យ៣ដង បាន១២ឆ្នាំ ហើយមានរយៈពេលយូរជាងគេនៅក្នុងរជ្ជកាលចុងក្រោយ គឺបាន១០ឆ្នាំ ។
ព្រះធម្មោរាជាទី៥-អង្គឯម (១៧៤៧)
៣១. ព្រះធម្មោរាជាទី៥-អង្គឯម (១៧៤៧)
ព្រះកែវហ្វ៊ាអង្គឯម ដែលព្រះធម្មោរាជាជាព្រះបិតាបានលះបង់ព្រះនាម និងសិទ្ធិទាំងអស់ថ្វាយកាលពីឆ្នាំ១៧៣៣ បានឡើងសោយរាជ្យបន្ដក្នុងព្រះជន្ម៤២ព្រះវស្សា ។ ការដែលព្រះបិតាលះបង់ព្រះនាម និងសិទ្ធិអំណាចថ្វាយកាលពីពេលមុននេះបានធ្វើឱ្យនាម៉ឺនសព្វ មុខមន្ដ្រីជ្រើសតាំងព្រះអង្គឡើង ។ ព្រះអនុជរបស់ព្រះអង្គព្រះនាមថា អង្គហ៊ីង ដែលព្រះបិតាបានថ្វាយព្រះនាមថា ស្រីសុរិយោពណ៌ នៅក្នុងឱកាសធ្វើពិធីកោរជុក បានបះបោរឡើងដណ្ដើមរាជសម្បត្ដិ ទាំងព្រះអង្គទើបតែមានព្រះជន្មមិនទាន់គ្រប់១៦ព្រះវស្សាផង (47) ។ ទ្រង់បានធ្វើឃាតព្រះរាជា ហើយចង់ឡើងសោយរាជ្យជំនួស ក៏ប៉ុន្ដែនាម៉ឺនសព្វមុខមន្ដ្រីមិនព្រម ហើយបានលើកព្រះឧភយោរាជអ្នកអង្គតន់ ហៅថា ព្រះអង្គទង ឱ្យឡើងកាន់អំណាចវិញ ។
ព្រះធម្មោរាជាទី៥-អង្គឯម (១៧៤៧)
៣១. ព្រះធម្មោរាជាទី៥-អង្គឯម (១៧៤៧)
ព្រះកែវហ្វ៊ាអង្គឯម ដែលព្រះធម្មោរាជាជាព្រះបិតាបានលះបង់ព្រះនាម និងសិទ្ធិទាំងអស់ថ្វាយកាលពីឆ្នាំ១៧៣៣ បានឡើងសោយរាជ្យបន្ដក្នុងព្រះជន្ម៤២ព្រះវស្សា ។ ការដែលព្រះបិតាលះបង់ព្រះនាម និងសិទ្ធិអំណាចថ្វាយកាលពីពេលមុននេះបានធ្វើឱ្យនាម៉ឺនសព្វ មុខមន្ដ្រីជ្រើសតាំងព្រះអង្គឡើង ។ ព្រះអនុជរបស់ព្រះអង្គព្រះនាមថា អង្គហ៊ីង ដែលព្រះបិតាបានថ្វាយព្រះនាមថា ស្រីសុរិយោពណ៌ នៅក្នុងឱកាសធ្វើពិធីកោរជុក បានបះបោរឡើងដណ្ដើមរាជសម្បត្ដិ ទាំងព្រះអង្គទើបតែមានព្រះជន្មមិនទាន់គ្រប់១៦ព្រះវស្សាផង (47) ។ ទ្រង់បានធ្វើឃាតព្រះរាជា ហើយចង់ឡើងសោយរាជ្យជំនួស ក៏ប៉ុន្ដែនាម៉ឺនសព្វមុខមន្ដ្រីមិនព្រម ហើយបានលើកព្រះឧភយោរាជអ្នកអង្គតន់ ហៅថា ព្រះអង្គទង ឱ្យឡើងកាន់អំណាចវិញ ។
No comments:
Post a Comment