ចំនួនជនជាតិវៀតណាម នៅកម្ពុជា ២០១៩

ចំនួនជនជាតិភាគតិច វៀតណាមកំពុងរស់នៅកម្ពូជា ខ្ញុំប្រើតួលេខខាងវៀតណាម តួរលេខជន​បរទសដែលសិក្សាអំពីខ្មែរ តួរលេខបក្សប្រឆាំងនៅកម្ពុជា និង តួរលេខរបស់ក្រសួងមហាផ្ទៃកម្ពុជា ដើម្បីធ្វើ Cross Check មុនចូលដល់ការកំណត់ថា អ្វីជាបញ្ហាកំពុងប្រឈមនៅកម្ពុជា? ខាងរដ្ឋាភិបាលវៀតណាម គេមានអង្គការសមាគមន៍ ឬហៅថា បក្សប្រឆាំងនៅវៀតណាម គេឡប់ប៊ី រដ្ឋាភិបាលវៀតណាមឪ្យ បង្ខំកម្ពុជា ទទួលពូកគេជាអាណិកជនវៀតណាមនៅកម្ពុជាស្របច្បាប់ អាណិកជនសំដៅថា ជនភៀសខ្លួន? ជនភៀសសឹក? ឬ ចូលសញ្ជាតិ? អន្តោប្រទេសស្របច្បាប់?

1. ភាគីជនបរទេស៖ គេប៉ាន់ស្មានថា មានជនជាតិវៀតណាមសុទ្ធ ចន្លោះ ៤០០,០០០ ទៅ ៧០០,០០០នាក់ ដែល ៩០ % គ្មានលិខិតបញ្ជាក់កំណើត។ There are an estimated 400,000-700,000 ethnic Vietnamese in Cambodia. Around 90 per cent of ethnic Vietnamese do not have birth certificates and/or identity cards.
2. ភាគីវៀតណាម៖ ជនជាតិ ខ្មែរ កាត់ វៀតណាម មានចន្លោះ ១៤,០០០នាក់ ទៅ ១៦,០០០ នាក់​។
3. ក្រសូងមហាផ្ទៃកម្ពុជា តាម​លទ្ធផល​នៃ​ការធ្វើជំរឿន អគ្គនាយកដ្ឋាន​អន្តោប្រវេសន៍ បាន​រកឃើញថា ជនបរទេស​អន្តោប្រវេសន៍​មាន​ចំនួន​សរុប ៤៦,៧៧៦ គ្រួសារ ស្មើ​នឹង​ចំនួន​មនុស្ស ១៧៦,៨១២​នាក់ ក្នុងនោះ​ស្រី​ចំនួន ៧៩,៧២៨​នាក់ កំពុង​ស្នាក់នៅ​ក្នុង​ប្រទេស​កម្ពុជា ។ នេះ​បើ​តាម​ការ​ឱ្យ​ដឹង​ពី​លោក នាយ​ឧត្តមសេនីយ៍ សុខ ផល អគ្គនាយក នៃ​អគ្គនាយកដ្ឋាន​អន្ដោប្រវេសន៍ ថ្លែង​ប្រាប់​ក្នុង​សន្និបាត បូកសរុប​លទ្ធផល​ការងារ​ប្រចាំឆ្នាំ​២០១៧ និង​លើក​ទិសដៅ​ការងារ​សម្រាប់​អនុវត្ត​ឆ្នាំ​២០១៨ របស់​អគ្គនាយកដ្ឋាន​អន្តោប្រវេសន៍ នៅ​ព្រឹក​ថ្ងៃទី​២៧ ខែ​កុម្ភៈ ។​
4. ភាគីបក្សប្រឆាំងនៅកម្ពុជា៖ ខាងក្រោមនេះ​ យើងសូមដកស្រង់សង្ខេបខ្លឹមសារខ្លីសំខាន់ៗដូចតទៅ៖ ០% (សូន្យភាគរយ) នៃជនជាតិវៀតណាម នៅកម្ពុជា ពីដើមឆ្នាំ ១៩៧៩ ក្នុងពេលកងទ័ព​វៀតណាម ចូលឈ្លានពានកាន់កាប់កម្ពុជាដំបូង ជាមួយក្រុមអតីតខ្មែរក្រហមលោក ប៉ែន សុវណ្ណ, លោក ហេង សំរិន, លោក ជា ស៊ីម និងលោក ហ៊ុន សែន ហើយក្រោយបន្ទាប់មក វៀតណាម បានលើកបន្តុបពួកគេ ឡើងកាន់អំណាច។ កំណើន ១៧,៥% នៃជនជាតិ​វៀតណាម{ខុសច្បាប់} នៅកម្ពុជា មកដល់ចុងឆ្នាំ ១៩៨៧ ដែលស្មើនឹង ១,៤ លាននាក់ (១ លាន ៤ សែននាក់)។ កំណើន ២៣% នៃជនជាតិវៀតណាម{ខុសច្បាប់} នៅកម្ពុជា មកដល់ឆ្នាំ ១៩៩៥ ស្មើនឹងប្រមាណ ២,៤ លាននាក់ (២ លាន ៤ សែននាក់)។ កំណើន ៣៣% នៃជនជាតិវៀតណាម{ខុសច្បាប់} នៅកម្ពុជា មកដល់ឆ្នាំ ២០០៥ ស្មើនឹងជាង ៤,២ លាននាក់ (៤ លាន ២ សែននាក់) ក្នុងចំណោបពលរដ្ឋខ្មែរទាំងអស់ជាង ១៣,៥ លាននាក់។

Year Number តាមបណ្តាឆ្នាំ (ប្រភពទី១)

• 1874=4,452 នាក់
• 1911=79,050 នាក់
• 1921 =140,225 នាក់
• 1931 =176,000 នាក់
• 1936 =191,000 នាក់
• 1962 =218,000 នាក់
• 1981 =8,197 នាក់
• 1984 =56,000 នាក់
• 1995 =95,597 នាក់
• 1998 =96,597 នាក់
• 2008 =72,775 នាក់
• 2013 =14,678 នាក់

តាម (ប្រភពទី២)

• 1911= 79.050 នាក់
• 1921= 140.225 នាក់
• 1936= 191.000 នាក់
• 1950= 319.596 នាក់
• 1965= 400.000-450.000 នាក់
• 1975= 30.000 នាក់
• 1979= 300.000 នាក់
• 1981= 500.000 នាក់

សម្រង់ឯកសារ

Yuon: What’s in a xenonym?

Kenneth T So and Sophal Ear | Publication date 08 February 2010 | 08:02 ICT 

A version of this article first appeared in Vietnamese in the online journal Talawas (Autumn 2009)

Someone once said, “To understand others, you must first understand yourself.” We believe that understanding the Khmer language alone and living in Cambodia is necessary but not sufficient to truly open up the Khmer soul to non-Khmers. Khmerness is speaking the language, understanding Khmer idioms, appreciating Khmer jokes and their nuances, and enjoying Khmer music and poetry. It is a feeling that resonates with Khmer people living in Cambodia. Being Khmer should not be synonymous with Pol Pot. The actions that Pol Pot committed are complete anathema to the Khmer soul. A Khmer is someone who is proud of the civilization that Angkor has left as its legacy.

The Khmer have lived under threat of extinction (perhaps even saved by French colonialism), and who have witnessed the disappearance of Khmer territory to their powerful neighbors, Vietnam and Thailand. This is the context within which we write.

As Ronnie Yimsut has elaborated in a 2005 online essay: “These [invader] perceptions about Vietnam are also quite valid, historically speaking. The so-called Kampuchea Krom (area in … southern Vietnam including Ho Chi Minh City and the Mekong delta region), and the former “Kingdom of Champa” (area in northern Vietnam) are two historical examples of successful Vietnamese annexation and expansionism.”

Pol Kang wrote in a 2004 article, “During the period 1813-15, Vietnamese perpetrated the infamous massacre known to every Khmer as prayat kompup te ong. It involved the most barbarous torture technique, in which the Khmer were buried alive up to their neck. Their heads were used as the stands for a wood stove to boil water for the Vietnamese masters.

Let us consider only the issue of language and the word used by Cambodians for the people of Vietnam: yuon. This remains a bone of contention because many non-Khmer have argued that the word is fundamentally racist in common parlance.

1. The word yuon may have come from the word yueh, what the Mandarin Chinese call Vietnam, yueh nam. The word nam means south in Chinese. Yueh indicates the name of the people of that region. Therefore, yueh means Viet or Vietnamese in Chinese, and yueh nam means the yueh people of the south. In this case, south means south of China. South Vietnam pronounces it yeaknam.
2. Chou Ta-Kuan (Zhou Daguan), the celebrated Chinese ambassador to Cambodia in the 13th century, indicated in his report that there was already a large population of Chinese settling in Cambodia at that time. He said that the Chinese preferred life in the Khmer Empire because it was easier than in China. There were a lot of Chinese men marrying the native Cambodian women. The word yuon may have derived from the Chinese word yueh to indicate the Vietnamese.
3. George Coedes, an expert on Southeast Asia, found evidence of the word yuon inscribed in Khmer on a stele dating to the time of the Khmer King Suryavarman I (1002-1050). Adhémar Leclère, a colonial French governor of Cambodia who lived there 25 years, used the word yuon throughout his book Histoire du Cambodge depuit le 1er siècle de notre ère (Librairie Paul Geuthner, 1914: 99, 413, 432, 434, 435, and 469).
4. While yuon has been equated with the word “savage” by David Roberts in a 2002 article for the Washington Times, in fact, the word savage in Cambodian translates to pourk prey or phnong (which unfortunately also refers to an ethnic hill tribe minority living in Cambodia). Cambodians call Vietnamese yuon the same way they call Indian khleung, Burmese phoumea, French barang and Chinese chen. These are all xenonyms and Khmer transliterations.
5. When the Vietnamese sometimes call Khmer people ngoi mien (when they should use ngoi campuchia), this is inaccurate because the word mien is the name for a minority group that is not ethnically Khmer. According to the Mien Network​(http://www.miennetwork.com/miencommunity/history.html), “The Mien are a sub-group of the Yao in China, and they originated from Southwest China. According to 1995 population figures published by the Tribal Research Institute of Chiang Mai, there are over 40,000 Mien living in 173 villages in Northern Thailand. Larger numbers are found in Laos (85,000) and Vietnam (474,000), with the majority still in China. According to the 1990 census, there are about 2.1 million Yao living in China.”
6. Thus, it would be like saying of an Englishman that he is Basque. The geography is completely off, but the possible connotation may be of a nation without a state. In the late 17th century, the Vietnamese court of Hue changed the names of the Cambodian princesses Ang Mei, Ang Pen, Ang Peou and Ang Snguon to the Vietnamese-sounding names of Ngoc-van, Ngoc-bien, Ngoc-tu, and Ngoc-nguyen, respectively. Phnom Penh is also known in Vietnamese as Nam Vang. Indeed, our venerated Phnom Penh noodles are otherwise advertised in Vietnamese as heu tiev nam vang.
7. Moreover, while we call Chao Doc and Saigon (what is now HCMC) Mot Chrouk and Prey Nokor, respectively, this is the equivalent phenomenon in use when it comes to the word yuon, that of a xenonym in current use.
8. We surmise that confusion over the word yuon arises from the fact that the word Vietnam(ese) exists. The misunderstanding is that for Khmer people to opt for using the word yuon instead of the word Vietnam(ese) gives non-Khmer the impression that we are racists. To say this would be the equivalent of saying that anyone who uses the word Cambodian instead of Khmer is racist.
9. When we speak in Khmer, it is very awkward and does not sound right to the ear to use the word Vietnam, and even less so Vietnamese.
10. However, when we speak in English or French, it is more natural to use the word Vietnamese or Vietnamien, and it would become awkward to use the word yuon.
11. For example, if we want to say that “fishermen are mostly Vietnamese”, and both words, yuon and Vietnamese, are used in a Khmer sentence, the result would be as follows: pourk neak nisart trey keu chreun tè youn, or pourk neak nisart trey keu chreun tè choun cheat vietnam. It therefore requires more syllables to use the word Vietnam to describe the Vietnamese because we have to say choun cheat vietnam (literally National of Vietnam) to describe a Vietnamese person. We cannot say pourk neak nisart trey keu chreun tè vietnam because Vietnam is a country. In Khmer, the word Vietnamese per se does not exist unless one uses the word yuon.
12. It is rare in the Khmer language to have a racist word attributed to different ethnic groups. However, this does not mean that salty language does not exist. To the contrary, when wishing to disrespect someone, we add an adjective “a” in front of the word that we intend to use. If we say a yuon, then it is a sign of disrespect, but not necessarily a racist remark. To be racist requires that the following words be used: a katop (equating a Vietnamese to a diaper), a gnieung (a probable play on the common Vietnamese family name Nguyen) or a sakei daung (equating a Vietnamese to a coconut husk). Some might compare the word yuon to the word “nigger”, but that is too strong and ahistorical a comparison. In any case, to have called someone in 1860 racist for using the word nigger would be historically inaccurate. These were conventions then, and evolved out of fashion later.
13. The only basis to this is when, during the Lon Nol period (Khmer Republic 1970-1975), yuon was indeed used in a derogatory fashion during attacks on Vietnamese people. Thus, the word took on a negative connotation in the 1970s and was allegedly banned in the 1980s when Cambodia was occupied by Vietnam. Sour Vietnamese soup, samlar machou yuon, became samlar machou vietnam, but reverted to its original name in the 1990s. Of course, the Khmer Rouge also used the word yuon, as when they characterised the United Nations Transitional Authority in Cambodia (UNTAC) as yuon-TAC, an agent of the Vietnamese-backed Cambodian People’s Party. But again, just because the Khmer Rouge and the Khmer Republicans hijacked the word does not mean it must now be abandoned in everyday language.

The views expressed in this article are the authors’ alone and do not represent the views of their employers or the US government. Sophal Ear is an assistant professor of national security affairs in Monterey, California. Kenneth T So is an engineer and Khmer historian.

នៅ​ឆ្នាំ​២០១៨​កន្លងទៅ​សមត្ថកិច្ច​ជំនាញ​របស់​កម្ពុជា បាន​ដកហូត​ឯកសារ​រដ្ឋបាល​កម្ពុជា មិន​ប្រក្រតី ដែល​ជនបរទេស កំពុង​កាន់កាប់​ប្រើប្រាស់​ប្រមាណ​ជាង​បី​ម៉ឺន​ឯកសារ ក្នុងនោះ រួមមាន​សៀវភៅ​គ្រួសារ សៀវភៅ​ស្នាក់នៅ សំបុត្រកំណើត លិខិតឆ្លងដែន​។ ឯកសារ​រដ្ឋបាល ទាំងនេះ ត្រូវបាន​ប៉ូលិស​ដកហូត​ពី​ជនបរទេស​ជាង ១០​សញ្ជាតិ ប៉ុន្តែ​ច្រើនជាងគេ គឺ​ជនជាតិ វៀតណាម​ប្រមាណ ៩០​ភាគរយ​។ នេះ​បើតាម​ការបញ្ជាក់​របស់​នាយ​ឧ​ត្ត​ម​សេនីយ៍ គៀត ច័ន្ទ​ថា​រិ​ទ្ធ អគ្គនាយក​នៃ​អគ្គនាយកដ្ឋាន​អន្តោប្រវេសន៍ នៅក្រៅ​កិច្ចប្រជុំ ស្តីពី ការងារ​ដកហូត ឯកសារ​រដ្ឋបាល​កម្ពុ​ជា​មិន​ប្រក្រតី​ដែល​ជនបរទេស កំពុង​កាន់កាប់​ប្រើប្រាស់ និង​ការទទួល ពាក្យសុំ​ជា​ជនបរទេស​អន្តោ​ប្រវេ​សន្ត កាលពី​ព្រឹក​ថ្ងៃទី​២១ ខែមករា ឆ្នាំ​២០១៩ នៅ​ទីស្តីការ ក្រសួងមហាផ្ទៃ​។

​យោងតាម​ស្ថិតិ​នៃ​ការធ្វើជំរឿន​ឆ្នាំ​២០១៦ តួលេខ​ជនបរទេស​អន្តោប្រវេសន៍​សរុប​មាន​ចំនួន ៤៦.៧៧៦ គ្រួសារ ស្មើនឹង​ចំនួន ១៧៦.៨១២​នាក់ (​ស្រី ៧៩.៧២៨) អាយុ ១៨​ឆ្នាំ​ឡើង​ចំនួន ១២១.៤០៥​នាក់ (​ស្រី ៥២.៧៥៤​នាក់​)​។

​ការចុះ​ដកហូត​ឯកសារ​រដ្ឋបាល​កម្ពុជា​មិន​ប្រក្រតី​កន្លងមក​បាន​រកឃើញ​បន្ថែម​នូវ​ជនបរទេស ដែល​ស្នាក់​រយៈពេល​យូរ​ចំនួន ២.៨២៧ គ្រួសារ ស្មើនឹង​មនុស្ស​ចំនួន ៥.៨៦១​នាក់ (​ស្រី ២.៧៦០​នាក់​) អាយុ ១៨​ឆ្នាំ​ឡើង​ចំនួន ៤.៤៨៨​នាក់ (​ស្រី ២.១២៨​នាក់​)​។​

​របាយការណ៍​បាន​បញ្ជាក់ថា ចំនួន​ជនបរទេស​អន្តោប្រវេសន៍ ដែល​ត្រូវ​ពិនិត្យ​ផ្តល់​ឯកសារ​ស្រប ច្បាប់​ជូន​មាន​ចំនួន ៤៩.៦០៣​គ្រួសារ ស្មើនឹង​ចំនួន ១៨២.៦៧៣​នាក់ (​ស្រី ៨២.៤៨៨​នាក់​) អាយុ ១៨​ឆ្នាំ​ឡើង ចំនួន ១២៥.៨៩៣​នាក់ (​ស្រី ៥៤.៨៨២​នាក់​) មាន​១១​សញ្ជាតិ គឺ​ថៃ ឡាវ ចិន ភូមា ឥណ្ឌូនេស៊ី ម៉ាឡេស៊ី នេ​ប៉ាល់ តង់​ហ្សា​នីញ៉ា បង់​ក្លា​ដេ​ស អា​ល្លឹ​ម៉​ង់ និង​វៀតណាម មាន​ច្រើនជាងគេ​។​

​ការដកហូត​ឯកសារ​សរុប​បាន​ចំនួន ៣៥.០០១ ឯកសារ ពី​គ្រួសារ​ជនបរទេស​អន្តោប្រវេសន៍​ចំនួន ១៧.៧៧៦​គ្រួសារ ស្មើ​មនុស្ស​រួម ៦៧.៤៩៤​នាក់ (​ស្រី​៣២.៤២៤​នាក់​) ក្នុងនោះ​មាន​អាយុ​១៨​ឆ្នាំ ឡើង​ចំនួន ៤៨.៥៥១​នាក់ (​ស្រី ២៣.៤១៣​នាក់​) មាន​ប្រាំបួន​សញ្ជាតិ គឺ​ថៃ ឡាវ ភូមា ឥណ្ឌូនេស៊ី ម៉ាឡេស៊ី នេ​ប៉ាល់ បង់​ក្លា​ដេ​ស និង​វៀតណាម​។​

​ឯកសារ​រដ្ឋបាល​កម្ពុ​ជា​មិន​ប្រក្រតី​នៅ​សេសសល់ មិនទាន់​ដកហូត ចំនួន ៧.០៦៦ ឯកសារ លើ​ចំនួន​រួម ៣៩.៤១៨៨​ឯកសារ ស្មើនឹង​គ្រួសារ មនុស្ស​រួម​ចំនួន ៩.៤៨៣​នាក់​។

​ជនបរទេស​បែប​អន្តោប្រវេសន៍​អាយុ ១៨​ឆ្នាំ​ឡើង បានដាក់​ពាក្យសុំ​ប្រកាស​ទទួលស្គាល់ ជា​ជនបរទេស​អន្តោ​ប្រវេ​សន្ត​មាន​ចំនួន ៧៥.០៨៩​នាក់ (​ស្រី ៣៥.៩២៤​នាក់​) លើ​ចំនួន ១២៥.៨៩៣​នាក់ ស្មើនឹង ៥៩,៦៤​ភាគរយ​។ គិត​ជារួម​មាន ៣៥.៥៧៩​គ្រួសារ​ស្មើនឹង​មនុស្ស ចំនួន ១០៩.៧៦៩​នាក់ (​ស្រី ៥២.៧៩០​នាក់​)​។ នៅសល់​អ្នក​មិនទាន់​មក​ដាក់ពាក្យ​ចំនួន ៥០.៨០៤​នាក់ (​ស្រី ១៨.៩៥៨​នាក់​) ស្មើនឹង​មនុស្ស​រួម​៧២.៩០៤​នាក់ (​ស្រី ២៩.៦៩៨​នាក់​) ក្នុង​ចំនួន ១៤.០២៤​គ្រួសារ​។ បានផ្តល់​ប្រកាស​ទទួលស្គាល់​ជា​ជនបរទេស​អន្តោ​ប្រវេ​សន្ត​ចំនួន ២៩.១៨១​ប្រកាស (​ស្រី ១៤.០៥០​នាក់​) ស្មើនឹង​មនុស្ស​រួម​ចំនួន ៤៦.៣៨១​នាក់ (​ស្រី ២២.៣២១​នាក់​) ក្នុងចំណោម ១៤.៤៤៩​គ្រួសារ​។​

​ជនបរទេស​អន្តោប្រវេសន៍​បានមក​ដាក់ពាក្យ​ស្នើសុំ​ប័ណ្ណ​ស្នាក់នៅ​អចិន្ត្រៃយ៍​ចំនួន ៥៧.៤៤៤​នាក់ (​ស្រី ២៦.៤៤៣​នាក់​) លើ​ចំនួន ១២៥.៨៩៣​នាក់ ស្មើនឹង ៤៥,៦២​ភាគរយ​។ នៅសល់​មិនទាន់ ដាក់ពាក្យ​ចំនួន ៦៨.៤៤៩​នាក់ (​ស្រី ២៨.៤៣៩​នាក់​)​។​

​របាយការណ៍​បាន​លើកឡើងថា​ក្នុង​រយៈពេល​ដំណើរការ​អនុវត្ត​ចុះ​ដកហូត​ឯកសារ​រដ្ឋបាល​កម្ពុជា មិន​ប្រក្រតី​បាន​ជួប​បញ្ហា​ប្រឈម​និង​ការលំបាក​មួយចំនួន​រួមមានៈ​ជនបរទេស​បែប​អន្តោប្រវេសន៍​នៅ​សេសសល់​មិន​ព្រម​ចូលខ្លួន​ឲ្យ​សមត្ថកិច្ច​ដកហូត​ឯកសារ​រដ្ឋបាល​កម្ពុជា​មិន​ប្រក្រតី ដោយ​ក្នុងនោះ មាន​មួយចំនួន​មានការ​ភ័យខ្លាច​ចំពោះ​ការបាត់បង់​ប្រយោជន៍ មួយចំនួន​គេច វេស​ដោយ​នៅតែ​អាង​ថា មាន​ឯកសារ​ខ្មែរ​គិតថា ខ្លួន​គាត់​ជា​ខ្មែរ​។ ជនបរទេស​អន្តោប្រវេសន៍ មួយចំនួន មិនមាន​ឯកសារ​ឲ្យ​ក្រុមការងារ​ដកហូត មូលហេតុ ដាក់បញ្ចាំ​នៅ​ធនាគារ គ្រឹះស្ថាន​មីក្រូហិរញ្ញវត្ថុ​នានា លែងលះគ្នា​…​។

​ពាក់ព័ន្ធ​នឹង​ការចេញ​ឯកសារ​រដ្ឋបាល ឲ្យ​ជនបរទេស ដូចជា លិខិតបញ្ជាក់​កំណើត សៀវភៅ ស្នាក់នៅ អត្តសញ្ញាណប័ណ្ណ រួមទាំង​លិខិតឆ្លងដែន​សញ្ជាតិ​ខ្មែរ ជាដើម ជា​ញឹកញាប់ ត្រូវបាន​ក្រសួងមហាផ្ទៃ បានចេញ​សេចក្តីណែនាំ ដល់​អាជ្ញាធរ​ឃុំ​សង្កាត់ និង​ប៉ូលិស​មូលដ្ឋាន រួមទាំង​ស្ថាប័ន​មាន​សមត្ថកិច្ច បញ្ឈប់​នូវ​សកម្មភាព​ខុសច្បាប់​ទាំងនោះ ព្រោះថា ទាំង​ប៉ូលិស ស​ត្ថ​កិច្ច និង​ទាំង​អាជ្ញាធរ ដែល​ចេញ​ឯកសារ​ទាំងនោះ ត្រូវ​មានទោស ហើយ​ជនបរទេស ដែល​យក​ឯកសារ​ទាំង​នោះ ទៅប្រើ​ប្រាស់ ក៏ត្រូវ​មានទោស​ដូចគ្នា​។​

​កន្លងមក ជនបរទេស ពិសេស​ជនជាតិ​វៀតណាម ដែល​ចូលមក​រស់នៅ និង​ធ្វើការ​នៅ​កម្ពុជា ដោយ​ខុសច្បាប់ ពួកគេ​សង្វាត​មុនគេ គឺ​ការធ្វើ​ឯកសារ​រដ្ឋបាល​នេះ ដើម្បី​បញ្ជាក់ថា ពួកគេ​ជា​ខ្មែរ ទាំង​ខ្លួន​មិនចេះ ឬក៏​និយាយ​ខ្មែរ​មិន​ច្បាស់​ផង​។ តែដោយសារ​តែ​ប្រើ​លុយ ហើយ​ប៉ូលិស ឬក៏​អាជ្ញាធរ​ឃុំ​សង្កាត់ និង​សមត្ថកិច្ច​មួយចំនួន ព្រោះតែ​ចង់បាន​លុយ​ពី​ជនបរទេស​ទាំងនោះ ក៏បាន​ធ្វើឯកសារ​រដ្ឋ​បាល​ឲ្យ​ជនបរទេស ដូចជា សៀវភៅ​ស្នាក់នៅ សៀវភៅ​គ្រួសារ អត្តសញ្ញាណ​បណ្ណ និង​លិខិតឆ្លងដែន ជាដើម​។​

​ដោយ​មិន​គិតពី​ហេតុផល​នយោបាយ គឺ​ការចេញលិខិត​ឯកសារ​រដ្ឋបាល ខុសច្បាប់ ដល់​ជន បរទេស បាន​បង្កបញ្ហា​ជាច្រើន​ដល់​ប្រទេសជាតិ​យើង ក្នុងនោះ មាន​ជាអាទិ៍ ធ្វើ​ឲ្យ​ប្រទេស យើង​មិនអាច​គ្រប់គ្រង​ជនអន្តោប្រវេសន៍​បាន បាត់បង់​ចំណូល​រដ្ឋ ហើយ​មហន្តរាយ​ជាង​នេះ ទៅទៀត គឺ​ជនបរទេស​កាន់តែច្រើន​ឡើងៗ ចូលមក​រស់នៅ និង​ធ្វើការ​ដោយ​ខុសច្បាប់​នៅ លើទឹក​ដី​យើង បង្កបញ្ហា​កាន់តែ​ស្មុគស្មាញ ទៅ​ថ្ងៃ​អនាគត ជាដើម​។​

​ពិតណាស់​អ្វីដែល​សមត្ថកិច្ច​កម្ពុជា​សម្រេចបាន​នា​ឆ្នាំ​២០១៨​គឺ​គួរ​ឲ្យ​សរសើរ​និង​ត្រូវ​សរសើរ​ចំពោះ​សកម្មភាព​ពង្រឹង​នីតិរដ្ឋ​នៅ​កម្ពុជា​។​សម្រាប់​ឆ្នាំ​២០១៩​អាជ្ញាធរ​សមត្ថកិច្ច​ពិសេស​ប៉ូលិស អន្តោប្រវេសន៍​គ្រប់​ជាន់ថ្នាក់ គួរតែ​បន្ត​អនុវត្ត​ការងារ​ដកហូត ត្រួតពិនិត្យ​ឯកសារ​រដ្ឋបាល ហើយ​ចុះបញ្ជី​ជនអន្តោប្រវេសន៍ ដែល​កំពុង​រស់នៅ និង​ធ្វើការ​នៅ​ប្រទេស​យើង ស្របតាម​នីតិវិធី ដើម្បី​ងាយស្រួល​ក្នុងការ​គ្រប់គ្រង​ផង និង​ទទួលបាន​ចំណូល​តាមច្បាប់​ចូល​ថវិកាជាតិ​ផង​។

​រីឯ​ប៉ូលិស អាជ្ញាធរ​សមត្ថកិច្ច​ឃុំ​សង្កាត់ ក្រុង​ខណ្ឌ​ស្រុក ខេត្ត​រាជធានី រហូតដល់​អាជ្ញាធរ សមត្ថកិច្ច​ថ្នាក់ជាតិ​គួរ​ជំរុញ​អនុវត្ត​ច្បាប់​ឲ្យ​បាន​ម៉ឺងម៉ាត់ តាម​ភារកិច្ច​តួនាទី កុំ​មើល​លុយ​ជាធំ ដោយ​ត្រូវ​តម្កល់​មនសិការ​ជាតិ​ខ្ពស់ ព្រោះថា បើ​អាជ្ញាធរ​សមត្ថកិច្ច​ដើមទី មិន​ចេញ​លិខិត ឯកសារ​រដ្ឋបាល​ឲ្យ​ជនបរទេស​ខុសច្បាប់​ទេ នោះ​គឺ​អាជ្ញាធរ​សមត្ថកិច្ច​ជំនាញ​យើង ក៏​មិន​ពិបាក ក្នុងការ​ប្រមូល​ដកហូត​លិខិត​ឯកសារ​រដ្ឋបាល​ទាំងនោះ មកវិញ​ឡើយ ពោលគឺ “​ការពារ ប្រសើរ​ជាង​ព្យាបាល​”៕ ដោយ​: ម៉េង​ឆៃ​

តាម​លទ្ធផល​នៃ​ការធ្វើជំរឿន អគ្គនាយកដ្ឋាន​អន្តោប្រវេសន៍ បាន​រកឃើញថា ជនបរទេស​អន្តោប្រវេសន៍​មាន​ចំនួន​សរុប ៤៦,៧៧៦ គ្រួសារ ស្មើ​នឹង​ចំនួន​មនុស្ស ១៧៦,៨១២​នាក់ ក្នុងនោះ​ស្រី​ចំនួន ៧៩,៧២៨​នាក់ កំពុង​ស្នាក់នៅ​ក្នុង​ប្រទេស​កម្ពុជា ។ នេះ​បើ​តាម​ការ​ឱ្យ​ដឹង​ពី​លោក នាយ​ឧត្តមសេនីយ៍ សុខ ផល អគ្គនាយក នៃ​អគ្គនាយកដ្ឋាន​អន្ដោប្រវេសន៍ ថ្លែង​ប្រាប់​ក្នុង​សន្និបាត បូកសរុប​លទ្ធផល​ការងារ​ប្រចាំឆ្នាំ​២០១៧ និង​លើក​ទិសដៅ​ការងារ​សម្រាប់​អនុវត្ត​ឆ្នាំ​២០១៨ របស់​អគ្គនាយកដ្ឋាន​អន្តោប្រវេសន៍ នៅ​ព្រឹក​ថ្ងៃទី​២៧ ខែ​កុម្ភៈ ។​

​លោកនាយ​ឧត្តមសេនីយ៍​បញ្ជាក់ថា ក្នុងចំណោម​ជន​បរទេស​អន្តោប្រវេសន៍​ចំនួន​ជាង​១៧​ម៉ឺន​នាក់​នោះ មាន​ជនបរទេស​អន្តោប្រវេសន៍​ចំនួន ២០,២១៨ គ្រួសារ ស្មើ​នឹង​ចំនួន​មនុស្ស ៧៣,៣៩៧ នាក់ ក្នុងនោះ​ស្រី ៣៥,៨៨៨ នាក់ មាន​០៥ សញ្ជាតិ កំពុង​កាន់កាប់ ប្រើប្រាស់​ឯកសារ​រដ្ឋបាល​កម្ពុជា មិន​ប្រក្រតី ដែល​ឯកសារ​ទាំងនោះ មាន​០៧​ប្រភេទ​ឯកសារ ។​

​ឯកសា​រទាំង​០៧​ប្រភេទ​នោះ​រួមមាន 

1. សៀវភៅ​ស្នាក់នៅ​ចំនួន ១៨,៥៨០ ក្បាល​,
2. សៀវភៅ​គ្រួសារ​ចំនួន ២,១៧៧ ក្បាល​
3. សំបុត្រ​កំណើត​ចំនួន ១១,៣៣៦ ច្បាប់​
4. សំបុត្រ​អាពាហ៍ពិពាហ៍​ចំនួន ២៤១ ច្បាប់​
5. អត្តសញ្ញាណប័ណ្ណ​សញ្ជាតិ​ខ្មែរ​ចំនួន ៦,៧២២ ប័ណ្ណ​
6. លិខិត​ឆ្លង​ដែន​កម្ពុជា​ចំនួន ៦៣២​ក្បាល និង​
7. ប័ណ្ណ​សម្គាល់​កម្មសិទ្ធិ​អចលនវត្ថុ​ចំនួន ៤១ ប័ណ្ណ ៕ (​រាយការណ៍​ដោយ​៖ គង់ ឧត្តម​)