Sunday, January 8, 2023

ព្រះថោង នាងនាគ

ព្រះបាទ ហ៊ុនទៀន 
ការវិភាគ ៖ ដោយសារកង្ខះឯកសារ អ្នកស្រាវជ្រាវខ្មែរ ពឹងលើ រឿងព្រេង ពុទ្ធទំនាយ ដែលជា ការស្រមើស្រមៃច្រើន ក្មានលក្ខណៈវិទ្យាសាស្រ្ត ដូច្នេះ ដើម្បី វិភាគរឿងព្រេងនេះ ចាំបាច់ត្រូវធ្វើការ វិភាគអំពី ការទេសនាផ្សាយនូវ ពុទ្ធសាសនា។ តាមការវិភាគលើ ការរីកសាយពុទ្ធសាសនា ឃើញថា សាសនា ថរេវាទ បានមកដល់មុនគេ គឺ ស្រីលង្កកា Srilangka . មានឯកសារមួយទៀត និយាយថា សង្រ្គាម រវាង កងទ័ព ឥណ្ឌា ដឹកនាំដោយព្រះថោង មកច្បាំង ឈ្លានពាន នគរ មួយភ្នំ ដឹកនាំដោយ ព្រះនាងនាគដែល សំពៅព្រះនាងត្រូវ បាញ់លិច នាងត្រូវចាប់ជាចំណាប់ខ្មាំង និង ចុងក្រោយក្លាយជា មហេសី ព្រះថោង។


ព្រះថោង រឺ ព្រះបាទ កុម៉ែរាជ រឺ អាទិច្ចវង្សា(អាទិត្យវម៌្ម) (ប្រសូត ម.គ.ស ៣១៣-១៩០) រជ្ជកាល (ម.គ.ស ២៦៧-១៩១) ជាស្ដេចខ្មែរទីមួយតាមរឿងព្រេងខ្មែរ ​ទ្រង់បានឡើងសោយរាជ្យនៅឆ្នាំ ២៦៧ ម.គ.ស. ​ទទួលគោរម្យនាមថា ព្រះ​បាទ​សម្ដេច​កុម៉ែ​រាជ ​សេដ្ឋា​ធម្មិក​វរោត្ដម​បថម​ខេមរា ខត្ដិ​យា​វង្ស​សកូល កំពូល​ក្រុង​កម្ពុជា​ធិបតី​សិរិ​យស​សោភា​ បវរ​រាជ​ធានី បូណ៌មី​ឧត្ដម​មហា​ដ្ឋាន។ ជាក្សត្រទីមួយដែលបានសោយរាជ្យនៅនគរគោកធ្លក រឺ ក្រុងកម្ពុជាធិបតី។ ព្រះថោង ឬ សម្ដេចព្រះកុម៉ែរាជ សោយរាជសម្បត្ដិនៅនគរគោកធ្លក បាន ៧៧ ឆ្នាំ។ ព្រះអង្គបានចូលទិវង្គត នៅឆ្នាំ​រកា ក្នុង​ព្រះ​ជន្ម
Chan Born· នគរកើតដំបូងគឺគ្រប់គ្រងដោយព្រះនាងនាគ គឺចិនឡាទឹក (លីវយី/សោម៉ា) ក្រោយមកមានសង្រ្គាមឈ្លានដោយពួកបរទេស គឺស្តេចមកពីឥណ្ឌា គឺចិនឡាគោក (កៅឌិណ្ឌ/ ហ៊ុនទាន) ពេលសង្រ្គាមគឺមិនចាញ់មិនឈ្នះ ពួកគេក៍រៀបការជាមួយគ្នា ដោយស្តេចទាំងរៀបការជាមួយគ្នា គេហៅថា"នគរព្រះថោងនាងនាគ" ជាប្រពៃណីយើងរាល់ថ្ងៃ។🤣🤩🤔 ភាសាខ្មែរ ព្រះថោង នាងនាគ-ភាសាចាម កៅឌិណ្ឌ សោម៉ា ភាសាចិន ហ៊ុនទៀន លីវយី។ នាងនាគស្តេចខ្មែរ ព្រះថោងស្តេចឥណ្ឌា ចេញជា កម្ពជៈ


Chan Born ឆេង + ម៉េង= ឆេង ម៉េង ។ រាជវង្ស ឆេង បូក រាជវង្ស ម៉េង...ដូចជា ព្រះថោង បូក នាងនាគដែរ៕The Qingming or Ching Ming Festival, also known as Tomb-Sweeping Day in English,[1][2] is a traditional Chinese festival on thefirst day of the fifth solar term of the traditional Chinese lunisolar calendar. This makes it the 15th day after the Spring Equinox, either 4 or 5 April in a given year. Qingming Jie (清明节) Tomb Sweeping Day (扫坟节) Ching Ming Festival (清明节)

Kaundinya I (Khmer: កៅណ្ឌិន្យ, Odia: କୌଣ୍ଡିନ୍ୟ, Sanskrit: कौण्डिन्य), also known as Hùntián (混塡) and Preah Thong (Khmer: ព្រះថោង) was the second monarch of the Funan Kingdom (reigned c. 1st century) which comprises much of Cambodia located in mainland Southeast Asia centered on the Mekong Delta. He was the consort of the first monarch Queen Soma,[1] also known as Liǔyè (Chinese) and Neang Neak (Khmer) and together both were the co-founders of the Funan Kingdom with the capital located at Vyadhapura.

  រូបសំណាក​ព្រះថោង​នាងនាគ ជាទី​តាំង​អត្តសញ្ញាណ​មួយទៀត​នៅ​ខេត្ត​ព្រះសីហនុ ភ្នំពេញ​៖ រដ្ឋបាលខេត្ត​ព្រះសីហនុ បាន​សាងសង់​រូបសំណាក​ព្រះថោង​នាងនាគ សព្វគ្នា​រវាង​មហាវិថី​ជំទាវ​ម៉ៅ និង​មហាវិថី​ឆ្នេរ​រាម ដើម្បី​បង្ហាញ​ទេសចរ​ពី អត្តសញ្ញាណ​ជាតិ វប្បធម៌ ប្រពៃណី ក្នុង​ខេត្ត​របស់ខ្លួន​។រូបសំណាក​ព្រះថោង​នាងនាគ ដែល​សង់​អំពី​ស្ពាន់ កម្ពស់​២១​ម៉ែត្រ​នេះ នឹងត្រូវ​ដាក់​នៅ​ចំណុច​ផ្លូវ​ប្រសព្វ​គ្នា​រវាង​មហាវិថី​ជំទាវ​ម៉ៅ និង​មហាវិថី​ឆ្នេរ​រាម នៃ​ខេត្ត​ព្រះសីហនុ​។ រូបសំណាក​នេះ នឹង ចូលរួម​បង្ហាញ​អត្តសញ្ញាណ វប្បធម៌ និង​ប្រពៃណីជាតិ សម្រាប់​ខេត្ត​ជាប់​សមុទ្រ​មួយ​នេះ​។ https://thmeythmey.com/?page=detail&id=99269

គិតត្រឹមព្រឹកថ្ងៃទី ៩ ខែមេសា ឆ្នាំ២០២២ រូបសំណាក «ព្រះថោងនាងនាគ» បានលើក ដាក់គង់លើបល្ល័ង្ក ដោយជោគជ័យ ដែលនេះជាស្នាដៃដ៏គួរអោយស្ញប់ស្ញែង និងល្អឯករបស់កូនខ្មែរ។សូមគោរពជូនជ្រាបថា រូបបដិមាព្រះថោងនាងនាគ គឺជារូបបដិមាធ្វើឡើងពីស្ពាន់ មានទម្ងន់សរុបចំនួន ៦០តោន កម្ពស់ពីព្រះបាទដល់កំពូលម្កុដ មានប្រវែង២១ម៉ែត្រ តម្កល់់នៅលើបល្ល័ង្កកម្ពស់ ៦,៣៤ម៉ែត្រ ឈរបង្ហាញខ្លួនដ៏ស្កឹមស្កៃនៅចំកណ្តាលរង្វង់មូលព្រះថោងនាងនាគ ដែលអង្កត់ផ្ចិត ៩៩ម៉ែត្រ បែរព្រះភ័ក្រ្តឆ្ពោះទៅសមុទ្ររាម ក្នុងដំណើរទ្រង់យាងទៅជួបព្រះមាតាបិតានៅឋាន ភុជង្គនាគ ដែល ជានិម្មិតរូបនៃការកកើតទឹកដី វប្បធម៌ អរិយធម៌ ប្រពៃណី ទំនៀមទម្លាប់របស់ខ្មែរ ។នេះជាសម្មិទ្ធិផលថ្មីមួយទៀតរបស់រាជរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជា ដឹកនាំដោយសម្តេចអគ្គមហាសេនាបតី តេជោ ហ៊ុន សែន ផ្តល់ជូនជាចំណងដៃដល់ប្រជាពលរដ្ឋកម្ពុជា ពិសេសសម្រាប់ប្រជាពលរដ្ឋនៅខេត្តព្រះសីហនុ តាមរយះនៃកិច្ចខិតខំប្រឹងប្រែង ដឹកនាំដោយផ្ទាល់ពី ឯកឧត្តម ជា សុផារ៉ា ឧបនាយករដ្ឋមន្ត្រី រដ្ឋមន្ត្រីក្រសួងរៀបចំដែនដីនគរូបនីយកម្ម និងសំណង់ និងជាប្រធានគណៈកម្មការគ្រប់គ្រង និងអភិវឌ្ឍន៍តំបន់ឆ្នេរសមុទ្រកម្ពុជា ដោយទទួលបានការចូលរួមពីគ្រប់មន្រ្តីជំនាញពាក់ព័ន្ធ និងដោយមានការសម្របសម្រួលអនុវត្តយ៉ាងសកម្មពីសំណាក់ ឯកឧត្តម គួច ចំរើន អភិបាលខេត្តព្រះសីហនុដើម្បីអោយការកសាងបដិមាដ៏មានអត្ថន័យនេះឡើងសំរាប់ជាប្រយោជន៍ដល់កូនខ្មែរថែរក្សាទុកតជំនាន់ក្រោយៗទៀត ៕ http://www.rathaaphiwatnews.com/?p=14734

រូបសំណាក «​ព្រះថោង​នាងនាគ​» នឹងត្រូវ​រៀបចំ​ធ្វើ​ពិធី​អភិសេក នា​ថ្ងៃទី ​១៦ មេសា​ ​រូបសំណាក «​ព្រះថោង​នាងនាគ​» នឹងត្រូវ​រៀបចំ​ធ្វើ​ពិធី​អភិសេក នា​ថ្ងៃទី ​១៦ ខែមេសា ស្ថិតនៅ​រង្វង់​មូល​ព្រះថោង​នាងនាគ ស្ថិតនៅ​ភូមិ​គគីរ ឃុំ​បិត​ត្រាំ​ង ស្រុក​ព្រៃនប់ ខេត្ត​ព្រះសីហនុ​ក្រោម​អធិបតីភាព​របស់លោក​នាយករដ្ឋមន្ត្រី ហ៊ុន សែន​។​លោក យូ ស៊ុនឡុង រដ្ឋមន្ត្រី​ប្រតិភូ​អម​នាយករដ្ឋមន្ត្រី លោក ហ៊ុន ស៊ីថា រដ្ឋមន្ត្រី​ប្រតិភូ​អម​នាយករដ្ឋមន្ត្រី និង​លោក គួច ចំរើន អភិបាលខេត្ត​ព្រះសីហនុ បាន​ចុះ​ពិនិត្យ​ទីតាំង​ត្រៀម​រៀបចំ​ពិធី​អភិសេក​រូបសំណាក «​ព្រះថោង​នាងនាគ​» ដោយ​លោកនាយក​រដ្ឋមន្ត្រី ហ៊ុន សែន​។​

​បើតាម​រដ្ឋបាលខេត្ត​ព្រះសីហនុ រូបសំណាក «​ព្រះថោង​នាងនាគ​» នឹងត្រូវ​បានរៀបចំ​ផ្គុំ​លើក​ដំឡើង​ដាក់​លើ​បល្ល័ង្ក​ឱ្យ​រួចរាល់​មុន ថ្ងៃទី​១៤ ខែមេសា គឺ​មុន​ពិធីបុណ្យ​ចូលឆ្នាំថ្មី​ប្រពៃណី​ជាតិខ្មែរ​ចូលមក​ដល់​នាពេល​ខាងមុខនេះ​។​ គួររំឭកថា រូបចម្លាក់​ស្ពាន់​ដែល​នឹង​ត្រូវបាន​លើក​ដំឡើង​នៅ​រង្វង់​មូល​ព្រះ​ឧមា​ម​ហេ​សូរ នេះ​មាន​កម្ពស់ ២១ ម៉ែត្រ និង​ទម្ងន់​សរុប ៦០​តោន ដែលជា​រូប​បដិមា​ស្ពាន់​ធំជាងគេ នៅ​ព្រះរាជាណាចក្រ​កម្ពុជា​។ រូបនេះ​ធ្វើ​ពី​ស្ពាន់ រចនា​ដោយ​ស្ថាបត្យករ​ខ្មែរ និង​បាន​ផលិត​នៅ​បរទេស [​ប្រទេស​ចិន​] ហើយ​បាន​ដឹក​មកដល់​ខេត្ត​ព្រះសីហនុ​នៅ​រសៀល​ថ្ងៃទី ២៦ ខែមីនា កន្លងមកនេះ​។​

​អ្នកនាំពាក្យ​ខេត្ត​ព្រះសីហនុ លោក ឃាង ភារ​ម្យ ធ្លាប់បាន​ប្រាប់​ភ្នំពេញ​ប៉ុស្តិ៍​ថា រូបសំណាក ព្រះថោង​នាងនាគ​នេះ​ជា​រូបសំណាក​ទី ៣ បន្ទាប់ពី​រូបសំណាក​បដិមា​ព្រះ​ឧមា​ម​ហេ​សូរ នៅ​រង្វង់​មូល​ព្រះ​ឧមា​ម​ហេ​សូរ និង​រូបសំណាក សីហរាជ​មុខ ៣​។ លោក​ថា រូបសំណាក​នេះ​ធ្វើឡើង​ដោយ​ចំណាយ​ថវិកាជាតិ ហើយ​ជា​ផ្នែក​មួយ​នៃ​គម្រោង​ផ្លូវ​ទាំង ៣៤ ខ្សែ ដែល​ដឹកនាំ​ស្ថាបនា​ដោយ​គណៈកម្មាធិការ​ជាតិ​គ្រប់គ្រង និង​អភិវឌ្ឍន៍​តំបន់ឆ្នេរ​សមុទ្រ​កម្ពុជា​៕​https://www.postkhmer.com/national/2022-04-08-1424-234657.html
    ព្រះបាទ ហ៊ុនទៀន ភាសាចិន កៅឌិន ជាភាសាចាម។ មានចម្បាំងរវាងក្សត្រ ទាំង ០២ អង្គរ មិនពេលរៀបអភិសេក ដោយមើលទៅលើរឿងព្រេង ព្រះថោង នាងនាគ ឬ ប្រពៃណីរៀបការរបស់ខ្មែរ ព្រះថោង តោងស្បែនាងនាគ។
    1. ព្រះបាទកៅឌិញ្ញ ព្រះនាងសោមាបើយោលទៅតាមសិលាចារិកនៅមីសុន និង ព្រះឥន្ទកោសី វិញគេអាចកត់សំគាល់បានថាព្រះមហាក្សត្រខ្មែរទី១ មានព្រះ នាម កៅឌិញ្ញ ។ព្រះអង្គជាជនជាតិឥណ្ឌា មកពីស្រុកឥណ្ឌា ក្នុងវណ្ណះ ព្រាហ្មណ៏។ ព្រះអង្គបានធ្វើដំណើរតាមសំពៅ ឆ្លងកាត់មហាសាគរ មកដល់ នគរគោកធ្លក។សំពៅព្រះអង្គត្រូវប្រជាជន នៅទីនោះ នាំគ្នាមកវាយ ប្រហារចង់ លួចប្លន់។ ព្រះកៅឌិញ្ញបានវាយតបតទៅលើកកងទ័ពព្រះនាង សោមា ដែល ត្រូវបរាជ័យ បាក់ទ័ពលិចលង់ទូកកណ្តាលសមុទ្រ រត់ចុះចាញ់អស់។ ក្រោយ បានជ័យជំនះហើយ ព្រះកៅឌិញ្ញក៏រៀបអភិសេកនឹងព្រះនាងសោមាស្តេចស្រីន
    2. គរភ្នំ។ ព្រះអង្គក៏បានឡើងសោយរាជជាព្រះមហាក្សត្រ នៅនគរភ្នំ។ ព្រឹត្តិ ការណ៏ នេះ បើតាមអ្នកប្រវត្តិវិទូខ្លះបានកើតឡើង នៅក្នុងសតវត្ស ទី១ នៃ
    3. គ្រឹស្គសាសនា។ដោយឃើញស្រ្តី និង បុរសនៅនគរភ្នំ ជាពិសេសម្ចាស់ ក្សត្រី លីវយី មិនចេះស្លៀនពាក់បញ្ជេញខ្លួន អាក្រាត ឥតអៀនខ្មាស់ ព្រះបាទកៅ ឌិញ្ញក៏បានបង្ហាត់បង្រៀនអ្នកទាំងនោះ អោយចេះកាត់ដេរសម្លៀកបំពាក់បិទ
    4. បាំងកេរ្តិ៏ ខ្មាស់។ដំបូងព្រះអង្គ បានអោយយកក្រណាត់មកចោះធ្វើ ប្រហោង ល្មមសលក្បាលចុះ ដែលថ្ងៃក្រោយ ក្លាយទៅជាអាវបំពង់វែង។ នេះ បើតាម ឯកសាចិនដដែល។ប៉ុន្តែ អ្វីដែលជាសំខាន់ ដែលព្រះអង្គ បាននាំមកផ្តល់ ដល់សង្គមខ្មែរនោះ គឺ វិជ្ជា ចំណេះចេះដឹង ដែលមាននៅក្នុងភាសាអក្សរ សំស្រ្កឹត ទ្រឹស្តី ឧត្តមគតិទស្សនះ ច្បាប់វិន័យក្បួនខ្នាត គម្ពីរ តម្រា និង របៀបរៀបចំ ចាត់ចែងគ្រប់គ្រងនគរ ដែលមាននៅក្នុងលទ្ធិព្រហ្មណ៏សាសនា។ របបរាជានិយមខ្មែរត្រូវបានរៀបចំ ចាត់ ចែងកំណត់ទៅតាមក្រិត្យក្រមវិន័យ ក្បួនខ្នាត ដែលមាននៅក្នុងគម្ពីរព្រហ្មណ៏សាសនា។
    5. ឯសារគោរពបូជាផ្នែកសាសនាវិញ បានផ្លាស់ប្តូរ មករកព្រះសិវះ ឬ ព្រះឥសូរ ដែលជាព្រះអាទិទេពមួយអង្គយ៉ាងសំខាន់ នៅក្នុងព្រហ្មញ្ញសាសនា។ លឹង្គជា ច្រើនត្រូវបានគេកសាងឡើង សម្រាប់តំណាងព្រះអាទិទេពអង្គនេះ។ដូច្នេះ នេះ ជាលើកទី១ ក្នុងប្រវត្តិសាស្រ្ត ដែលនគរខ្មែរ ឬ នគរគោកធ្លក បានទទួល អរិយធម៏ វប្បធម៏ និង ឥទិ្ធពលឥណ្ឌា ។ព្រះរាជធានីដំបូង របស់នគរហ្វូណន់ ឬ នគរភ្នំ មានឈ្មោះថាវ័យធបុរះដែលស្ថិតនៅជិតទន្លេមេគង្គ ជិតស្រុក បាណាម និង បាភ្នំ។
    6. ពី​អតីតជាតិ​ស្តេច​ខ្មែរ​ដំបូង​បំផុត​គឺ​សត្វ​ត្រកួត​ដែល​ទទួលផល​បុណ្យ​ដោយ​ប្រតិបត្តិ​ចំពោះ​ព្រះពុទ្ធ​នៅក្រោម​ធ្លក​អតីតជាតិ​
    7. ​ព្រះពុទ្ធ​ទំនាយ ក្នុង​កាលសម័យ ដែល​ព្រះ​សមណ​គោ​ត្ដម ព្រះពុទ្ធ​បរមគ្រូ ព្រះជន្ម​បាន​ប្រហែល ៨០​វស្សា បាន​យាង​ត្រេ​ចរ​ង្គ​ត់ ទៅគ្រប់​ទិស​ទីកន្លែង ដើម្បី​ប្រោស​អស់​សព្វ​សត្វលោក​។ ព្រះអង្គ​និមន្ដ​កាត់​តាម​ឆ្នេរ​មហាសាគរ​មកដល់​កោះ​មួយ ដែលមាន​ដើម​ធ្លក ដុះ​បែកមែក​សាខា ត្រសុំត្រសាយ​។ នៅក្រោម​ដើម​ធ្លក​នោះ មាន​រូង​មួយ​យ៉ាងជ្រៅ ដែលជា​ផ្លូវចេញចូល របស់​ស្ដេច​ភុជង្គនាគ​មក​ក្រសាល​លេង​កំសាន្ត​ទឹកដី​កន្លែង​នោះ ដែលមាន​ស្ថានភាព រាបស្មើ​គួរ​ជាទី​មនោ​រម្យ​។ នៅលើ​ដើម​ធ្លក​នោះ មាន​សត្វ​ត្រកួត​មួយ​រស់នៅ ដោយ​សុខសាន្ដ​។
    8. នៅពេល​ព្រះអាទិត្យ ចូល​អស្ដង្គត ហើយ​ព្រះ​ចន្ទ បាន​ចាប់​រះ​ឡើង​បន្ដវេន ព្រះពុទ្ធ​អង្គ​និង​ព្រះ​អន​ន្ទ ក៏​នាំគ្នា​និមន្ដ ចូល​សម្រាក ក្រោម​ដើម​ធ្លក​។ រុក្ខទេវតា​ដែល​ថែរក្សា​ដើម​ធ្លក បានរៀបចំ​ទីកន្លែង​សម្រាប់​ទទួល​ព្រះអង្គ និង ទេវតា​ទាំងឡាយ ដែល​នឹងត្រូវ​ចូលមក គាល់​ថ្វាយបង្គំ​ព្រះពុទ្ធ​។ ស្ដេច​ភុជង្គនាគ ដែល​បាន​យាង ចេញមក​ក្រសាល នៅ​ទីទួល​ដើម​ធ្លក នោះដែរ កាលបើ​បានឃើញ​ព្រះពុទ្ធ​កាលណា ក៏​តំណែង​ខ្លួន​ជាម​នុស្ស នាំ​ក្រុម​បរិវារ មក​ក្រាបថ្វាយបង្គំ​ព្រះ​ជិនស្រី សុំ​ព្រះអង្គ សំដែង​ធម្មទេសនា​ប្រោស​អស់​នាគ​ទាំងពួង​។ ជាមួយគ្នា​នោះដែរ ព្រះឥន្ទ្រ​កោ​សី​យ ទេវបុត្រ​ទេវតា ទេពអប្សរ និង ទេពនិករ​គ្រប់ទិសទី ក៏បាន​នាំគ្នា​មូល​មី​កុះករ ចុះមក​ថ្វាយបង្គំ​គាល់ ព្រះពុទ្ធ​ជា​អម្ចាស់​ដែរ​។ ព្រឹក​ព្រហាមស្រាងៗ កាលណា​, ព្រះពុទ្ធ​អង្គ ចាប់ផ្ដើម​ស្មឹង​ស្មា​ធ ប្រមើលមើល​និស្ស័យ អស់​គ្រប់សព្វ​សត្វ​ជិត​ឆ្ងាយ ដែល​ព្រះអង្គ ត្រូវ​និមន្ដ យាង​ទៅ​ប្រោស​។
    9. បន្ទាប់មក ព្រះអង្គ​ទ្រង់​សោយ​ចង្ហាន់​។ ដោយ​ទ្រាំ​មិនបាន​នឹង ក្លិន​អាហារ​ទិព្វ ដ៏​ឈ្ងុយឆ្ងាញ់​មិនបាន សត្វ​ត្រកួត ដែល​រស់​នៅលើ​ដើម​ធ្លក ក៏​ចេញ​ខ្លួន មក​ថ្វាយបង្គំ ព្រះពុទ្ធ​បរមគ្រូ​។ ព្រះអង្គ​បាន​ពូតបាយ បោះ​អោយទៅ​សត្វ​ត្រកួត​នោះ ទុក​ធ្វើជា​អាហារ​។ ត្រកួត​ឆី​បាយ​ឆ្ញា​ញ់ លិ​តមាត់​លិ​តក លៀន​អណ្ដាត ចេញមកក្រៅ បង្ហាញ​នូវ​ការពេញចិត្ត នឹង​រសជាតិ​អាហារ​។ លុះ​ទត​ឃើញ​ត្រកួត មាន​អណ្តាតព្រែក​ចេញ​ជា​ពីរ ព្រះពុទ្ធ​ទ្រង់​ឈ្ងោក​ព្រះភ័ក្ដ្រ សំលឹង​ទៅ​ព្រះធរណី ដោយ​ក្ដី​ញញឹម​។ ឃើញ​ដូច្នោះ ព្រះ​អន​ន្ទ​ឆ្ងល់​ណាស់ ក៏​ថ្វាយបង្គំ​ទូល​សួរ សុំអោយ​ព្រះអង្គ​ពន្យល់​អំពី​ហេតុផល​។ ព្រះអង្គ​ក៏មាន​ពុទ្ធ​ដិ​កា ទស្សន៍ទាយ​ថា តទៅ​អនាគត​កោះ​គោកធ្លក​នេះ​នឹង​កកើត ក្លាយទៅជា​នគរ​មួយ​ខ្លាំងក្លា មាន​ទឹកដី​ធំ​ទូលាយ ប្រជាជន​រស់នៅ ដោយ​សុខ​សប្បាយ ក្សេមក្សាន្ដ ថ្កុំថ្កើង​រុងរឿង​។
    10. សត្វ​ត្រកួត​ដែលមាន​ចិ​ត្ដ​បរិសុទ្ធ លុះ​ទៅដោយ​ធម្មទេសនា របស់​ព្រះពុទ្ធ ក្រោយពី​បាន​ចាក​លោក​នេះ​ទៅ ក៏​នឹង​បាន​កើតជា​ព្រះរាជបុត្រ ស្ដេច​នគរ​ឥន្ទ​ព័ទ្ធ ដែល​សោយរាជ​សម្បត្ដិ នៅ​នគរ​គោកធ្លក​។ ពេលនោះ ស្ដេច​ភុជង្គនាគ នឹង​ចេញមក​រៀបចំ​ទឹកដី ថ្វាយ​ព្រះអង្គ​។ ព្រះអង្គ​នឹងដាក់​ឈ្មោះ នគរ​គោកធ្លក​ជា "​កម្ពុជា​ធិបតី​" ដែល​នគរ​ដទៃទៀត ដាក់ឈ្មោះ​ហៅថា "​ស្រុក​ខ្មែរ​"​។ ឯ​ព្រះ​ឥន្ទ្រាធិរាជ​វិញ ក៏​នឹង​បញ្ជា​អោយ ព្រះ​វិស្សកម្ម​ទេវបុត្រ ចុះមក​កសាង​ប្រាង្គ​ប្រាសាទ ធំៗ​ល្អល្អះ ជាច្រើន​ទៀត​ដែរ​។ តែ​ប្រជាជន​នៅក្នុង ប្រទេស​កម្ពុជា គ្មាន​ចិ​ត្ដ​ស្មោះត្រង់ ប្រកាន់​គោរព​ពាក្យសម្ដី​របស់ខ្លួន​ទេ​។ សំដី​និយាយ​ចេញមក ច្រើន​មានន័យ​ផ្សេង​អំពី ចិ​ត្ដ​គំនិត​របស់ខ្លួន ដែល​គិត​យល់​នោះឡើយ ព្រោះ​មាន​អណ្តាតព្រែក​បែក​ជា​ពីរ ដូច​សត្វ​ត្រកួត​ដែលជា​ជីតា​របស់ខ្លួន​។ ប្រ​មើ​មើល​ចប់​ហើយ​កាលណា ព្រះពុទ្ធ​អង្គ ក៏​យាង​និមន្ត​បន្តដំណើរ ទៅ​ប្រោស​សត្វលោក​ដទៃៗ បន្តទៅទៀត​។​(​សូម​រង់ចាំ​ភាគ​បន្ត )
    11. ប្រវត្តិ​និទាន​កំណើត​នគរ​ខ្មែរ​(​ភាគ​២)៖​សត្វ​ត្រកួត​ក្រោយ​បង់ជីវិត​ក៏​យោន​កំណើត​ជា​ព្រះ​បុត្រា​ឥណ្ឌា​តែ​ត្រូវ​ព្រះបិតា​បណ្តេញ ហើយ​វិល​ប្រ​ឡប់​នគរ​គោកធ្លក​វិញ​កាលនោះ​នៅ​នគរ​ឥន្ទ​ព័ទ្ធ មាន​ស្ដេច​មួយ​ព្រះអង្គ ព្រះនាម​អាទិច្ចវង្ស សោយរាជ​សម្បត្ដិ មាន​រាជបុត្រ ៥ ព្រះអង្គ បុត្រ​ទី​១ ត្រូវបាន​ព្រះអង្គ​តម្រូវ​អោយកាន់កា​ប់ ខេត្ដ​-​ខណ្ឌ​ផ្នែក​ទិសខាងកើត បុត្រ​ទី​២ ខេត្ដ​-​ខណ្ឌ​ទិស​ខាងជើង បុត្រ​ទី​៣ ខេត្ដ​-​ខណ្ឌ​ខាងលិច ហើយ​បុត្រ​ទី​៤ ព្រះថោង ត្រូវ​ទទួលបន្ទុក​ខេត្ដ​-​ខណ្ឌ​ទិស​ខាងត្បូង​។ ចំណែក​បុត្រ​ទី​៥ ដែល​នៅ​ក្មេង​ជាងគេ ព្រះអង្គ​បាន​ទុកដាក់ អោយ​គង់​នៅជាប់​ជាមួយនឹង​ព្រះអង្គ​ក្នុង​បរម​រាជ​រាំង​។​
    12. ​ឆ្នាំ​មួយ ដោយមាន​ជំងឺ​ព្យាធិ ហើយ​ពេលវេលា​កាលៈទេសៈ ត្រូវ​ជាន់​ចំ​នឹង​ពិធីបុណ្យ​ប្រចាំឆ្នាំ ដែល​ព្រះរាជា​ត្រូវតែ​ទទួល​ស្ដេច​នគរ​ចំណុះ នាម៉ឺន​សព្វ​មុខមន្ដ្រី មកពី​គ្រប់ទិសទី ព្រះ​អ​ទិ​ច្ចវ​ង្សា ក៏បាន​បង្គាប់​អោយ​បុត្រ​ពៅ​ចេញ​ធ្វើជា​ព្រះរាជតំណាង​ទៅ​ទទួលភ្ញៀវ​ជំនួស​ព្រះអង្គ​។ គ្រប់ៗ​គ្នា មាន​ទាំង​ស្ដេច​បង​ព្រះអង្គ​ទាំង ៣ អង្គ បាន​ក្រាបថ្វាយបង្គំ​បុត្រ​ពៅ​តំណាង​ព្រះរាជា តាម​របៀបរបប​ប្រពៃណី​។ លើកលែងតែ​ព្រះថោង ដែល​មិនបាន​ក្រាបថ្វាយបង្គំ​តាម​ទំនៀមទម្លាប់​។ ពីព្រោះ​ព្រះអង្គ​បាន​យល់ នឹកស្មានថា​ព្រះបិតា​បាន​លើក​រាជសម្បត្តិ​ផ្ទេរ​អោយ​ប្អូន រួច​ស្រេចបាច់​បាត់ទៅហើយ​។ តែបើ​តាម​ឯកសារ​ខ្លះទៀត គេ​បាន​បញ្ជាក់ថា​ព្រះមហាក្សត្រ​បានប្រគល់​រាជ្យ​អោយ​បុត្រ​ពៅ​រួចស្រេច​ទៅហើយ​មែន​។​
    13. ​ដោយ​ក្ដី​មួរ​ហ្មង​អាក់អន់​ស្រពន់​ចិ​ត្ដ​ក្ដៅក្រហាយ ដល់​ត្រលប់​មកដល់​នគ​រវិ​ញ ព្រះថោង​ក៏​កោះប្រជុំ​អស់​សព្វ​មុខមន្ដ្រី​ដើម្បី​រៀបរាប់​ប្រាប់​អស់​នូវ​ព្រឹ​ត្ដិ​ការណ៍​។ ព្រះអង្គ​បានសម្រេច​ចិ​ត្ដ​ថា​តទៅ​អនាគត ព្រះអង្គ នឹង​លែង​យាង​ទៅ​ចូលរួម​ពិធីបុណ្យ​អ្វី​ទាំងអស់ នៅឯ​បរមរាជវាំង​។​
    14. ​ពេលនោះ​នាម៉ឺន​មុខមន្ដ្រី​ទាំងអស់ គ្មាន​នរណាម្នាក់​ហ៊ាន​បញ្ចេញយោបល់ ឬ​មតិ​អ្វី​ឡើយ​។ ម្នាក់ៗ​គិតតែ​វ៉ៃ​អែប​ស៊ី​អប​លេ​ម​លើ​ម​ឥត​ខ្មាសអៀន​ហើយ​យល់​ស្របតាម​គ្រប់​ចំណុច​។ ពីថ្ងៃ​នោះមក ព្រះថោង​លែង​ទៅ​ថ្វាយបង្គំ​ព្រះបិតា​ដូច​សព្វដង​ទៀតហើយ​។​
    15. ​ដឹង​រឿងនេះ​កាលណា ព្រះអនុជ​ពៅ សុំ​សេចក្ដី​អនុញ្ញាត្ដិ​ពី​ឳ​ពុក ដើម្បី​ទៅ​ជួប​បង​។ ជួប​បង​កាលណា ព្រះអង្គ​លុតជង្គង់​ថ្វាយបង្គំ​ដែល​ធ្វើអោយ​ព្រះថោង​មានការ​ភ្ញាក់ផ្អើល និង​ឆ្ងល់​យ៉ាងខ្លាំង​។ ក្រោយ​បាន​ស្ដាប់​ការពន្យល់​របស់​ប្អូន បាន​យល់​គ្រប់​ដំណើរ​ដើមទង​មក ព្រះថោង​ក៏បាន​យល់​ស្គាល់​អំពី​កំហុស​របស់ខ្លួន ហើយ​ក៏បាន​ផ្ដាំ​ប្អូន​អោយ​សុំ​ព្រះរាជទាន​ទោស​ពី​បិតា​ជំនួស​ព្រះអង្គ​ផង​។​
    16. ​ព្រះអង្គ​អ​ទិ​ច្ចវ​ង្សា សប្បាយ​ចិ​ត្ដ​ណាស់ នៅពេលដែល​ដឹងថា​បុត្រ​ពៅ​ព្រះអង្គ​ដោះស្រាយ​បញ្ហា​ស្មុកស្មាញ​នេះ​បាន​ដោយ​ជោគជ័យ ក្នុង​សន្ដិវិធី គឺ​ពិតជា​សក្ដិ​សមជា​ស្ដេច ដែល​ត្រូវ​ទទួល​គ្រង​រាជ​សម្បត្ដិ​មែន តែ​ព្រះអង្គ​ក៏បាន​រិះគិត​ពិចារណា​ដែរ​ថា ព្រះថោង​មាន​ចិ​ត្ដ​ស្រាល​ឆេវឆាវ មិនចេះ​គិតគូរ​ពិចារណា​វែងឆ្ងាយ​ឡើយ អាកប្បកិរិយា​ទាំង​ប៉ុន្មាន ដែល​ព្រះថោង​បាន​ប្រ​ព្រឹ​ត្ដិ​មក​ក៏​ចាត់​ដូចជា​ការ​ក្បត់ នឹង​ប្រទេសជាតិ​ដែរ​ទោស​នេះ គឺ​ត្រូវតែ​ប្រហារជីវិត​បង់ នាម៉ឺន​សព្វ​មុខមន្ដ្រី​ទាំងអស់​ក៏បាន​យល់​ស្របតាម​ព្រះអង្គ​ដែរ តែ​ដោយ​ព្រះថោង​ព្រះអង្គ​ធ្លាប់មាន​គុណបំណាច់​ក្នុងការ​ការពារ​ទឹកដី​ប្រទេសជាតិ នាម៉ឺន​មន្ដ្រី​ទាំងនោះ បាន​សុំអោយ​ត្រឹមតែ​បំបរបង់​និរទេស​ព្រះអង្គ​ប៉ុណ្ណោះ​បាន​ហើយ​។​
    17. ​ព្រះថោង​បាន​ប្រសូត្រ​នៅក្នុង​ឆ្នាំវក ព​.​ស ២៣២ ត្រូវជា​ឆ្នាំ ៣១២ មុន គ​.​ស​។ ព្រះជន្ម​បាន ១៦ ឆ្នាំ ព្រះអង្គ​បាន​យាង​ចេញទៅ​កាន់កាប់​ខេត្ដ​-​ខណ្ឌ​ទិស​ខាងត្បូង​។ ២០ ឆ្នាំ​ក្រោយមក អាយុ​បាន ៣៥ ឆ្នាំ ព្រះអង្គ​ត្រូវបាន​បិតា​បំបរបង់​និរទេស ដេញ​ចេញពី​នគរ​។ នាម៉ឺន​មុខមន្ដ្រី ពល​សេនា និង​ប្រជារាស្ដ្រ​ជាច្រើន ដែល​ស្រលាញ់​គោរព​ព្រះអង្គ ប្រមាណ​ជាង ១ កោដិ​នាក់ (​តែ​ឯកសារ​ខ្លះ​ថា​តែ ១ សែន​នាក់​) បាន​សុខចិត្ត​ចាកចេញ​អំពី​នគរ​ទៅ​រស់នៅ​ដង្ហែរ​តាម​ព្រះថោង​។ ពួក​ជននិរទេស​ទាំង​នោះ ត្រូវបាន​ស្ដេច​ចេញ​បញ្ជា បង្គាប់​អោយ​កាត់សក់​ជើងកញ្ជើ អោយ​ខុស​អំពី​ប្រជាពលរដ្ឋ​ធម្មតា ដើម្បី​បញ្ជាក់ថា ជា​ជន​ជំពូក​គ្មាន​ពូជ គ្មាន​សាសន៍ អ្វី​ដូច​គេឯង​ទាំងអស់​។ ព្រះថោង បាន​បញ្ជា​បក្សពួក​ក្រុម​ព្រះអង្គ​អោយ​ចុះ​សំពៅ ទូក ក្បួន​បណ្ដែត​តាម​ទន្លេ​ខ្សែទឹក​។ ឯកសារ​ខ្លះ​បាន​បញ្ជាក់ថា ព្រះថោង​បាន​នាំ​ពល​រេ​ហ៍​ធ្វើដំណើរ​ឆ្លងកាត់​តាម​ព្រៃព្រឹក្សា​ចុះមក​តាម​ទិស​ខាងត្បូង​រហូតមកដល់​ភ្នំ​ដងរែក ដែលជា​តំបន់​ភូមិភាគ​មួយ​រហោស្ថាន​គ្មាន​មនុស្ស​រស់នៅ​។ បើតាម​សៀវភៅ​ប្រជុំរឿងព្រេង​ខ្មែរ​ភាគ​ទី​៩ រឿង​ទី​១៤ កាល​ពុទ្ធសករាជ​កន្លង​ទៅបាន ៦១០ ឬ ៦២០ គស​. ៦៦ ឬ ៧៦ គ​.​ស​.​កាលនោះ កោះ​គោកធ្លក មាន​ផែន​ដីដុះ​ឡើង​ធំ​ទូលាយ​ហើយ មាន​ស្ដេច​ចាម​មក​តាំងទី​កន្លែង​ជាដំបូង​នៅលើ​កោះ​នោះ​។ យូរ​បន្តិច​មក មាន​ស្ដេច​មួយអង្គ​ទៀត ឈ្មោះ​ព្រះថោង នៅក្នុង​ប្រទេស "​មន​" ដោយមាន​អធិករណ៍ ក៏​យាង​មក​ដោយ​សំពៅ​មួយ ដែលមាន​ពួក​បម្រើ​ជាង ១០០ នាក់ មកជា​មួយ ចូល​មកសុំ​ស្ដេច​ចាម​នៅ​ជ្រក​នឹង​កោះ​នោះឯង​។​
    18. ​ទូក​ក្បូន​ក្បួនទ័ព​ព្រះថោង ព្រមទាំង​មនុស្សម្នា​ស្រី​ប្រុស បានមក​កឿង​ជាប់​ចត នឹង​ជួរ​ភ្នំ​ដងរែក​។ ព្រះអង្គ​ក៏​បញ្ជា​អោយ​បោះ​យុថ្កា ចុះចត​លើ​កោះ​គោកធ្លក​។ កន្លែង​នោះ មានឈ្មោះ​ដំណាល​ជាប់​មកជា ស្រុក​គ្រួ​ខ័​ណ្ឌ ឬ គោក​ខ័​ណ្ឌ ដែល​ស្ថិតនៅ​ខាងជើង​ជួរ​ភ្នំ​ដងរែក​សព្វថ្ងៃ​។ ក្នុង​វគ្គ​នេះ ពង្សាវតារ​ខ្លះទៀត​បញ្ជាក់ថា ព្រះថោង និង​បរិវារ​អ្នក​ស្ម័គ្រចិត្ដ​បានមក​សំចត​នៅ ស្រុក​សំរោង​ទង ដែល​នៅ​ទីនោះ​បាន​ជាប់​ឈ្មោះ​បឹង​ពុង​ពាយ រហូតមកដល់​សព្វថ្ងៃ​។ ព្រះថោង បាន​ចាត់ចែង​អោយ​មុខមន្ដ្រី ទៅ​ចរចា​និង​ស្ដេច​ចាម ដើម្បី​ចងស្ពានមេត្រី​ក្នុងន័យ​រួមរស់​ជា​មិ​ត្ដ​ភាព​ក្នុង​តំបន់​ជាមួយគ្នា​។​
    19. ​ចម្បាំង​ជាមួយ​ចាម​ ​បើតាម​សៀវភៅ​ប្រជុំរឿងព្រេង​ខ្មែរ​ភាគ​ទី​៩ រឿង​ទី​១៤ ស្ដេច​ព្រះថោង ហេតុតែ​ឧបនិស្ស័យ​ត្រូវបាន​ធ្វើជា​ម្ចាស់​កោះ និង​ដោយបាន​នមស្ការ​ព្រះអង្គ​ផង ក៏មាន​តម្រិះ​ប្រាជ្ញា​វាងវៃ​, វេលាយប់​ស្ងាត់ នាំ​មន្ត្រី​ចាស់​ម្នាក់ ដែលជា​ទំនុក​ទុកចិត្ត យក​ដុំ​មាស​ប៉ុន​ផ្លែ​ខ្វិត​ទៅ​កប់​ក្រោម​គល់​ធ្លក ជម្រៅ ៣ ហត្ថ ហើយ​តាក់តែង​ជា​សាវតារ សរសេរ​ជាក់​តាំងពី​ជីតា​ទួត​របស់លោក​ថា "​បានមក​ចាប់​កាប់​គាស់​រាន​ទឹកដី​កោះ​នេះ តាំងពី​ដុះ​ឡើង បាន​ទាំង​កប់​ដុំ​មាស​ប៉ុន​ផ្លែ​ខ្វិត​ក្រោម​គល់​ធ្លក ជម្រៅ ៣ ហត្ថ ទុកជា​ព័ស្តុតាង​, ដី​កោះ​ព្រះ​កេរ្តិ៍​នេះ ត្រូវ​បានជា​ចំណែក ចែក​ឲ្យ​ស្ដេច​ព្រះថោង​ជា​ចៅ​" ហើយ​យក​សាវតារ​ទៅ​រោល​ផ្សែងភ្លើង​ឲ្យ​ក្រហមជាំ ល្មម​គេ​មើលឃើញថា​ជា​របស់​ចាស់​ចុះមក​មែន ។ តែងសេចក្ដី​ដូច្នេះ​ស្រេច ទើប​ព្រះថោង ប្រើ​សេនា​ទាហាន​ឲ្យ​ទៅ​បណ្ដេញ​ស្ដេច​ចាម​។
    20. ស្ដេច​ចាម មិន​ព្រម​ដើរចេញ ប្រុង​លើកទ័ព​ច្បាំង​គ្នា ដោយ​អះអាងថា ជា​កេរ្តិ៍ដំណែល​រៀងៗ ខ្លួន​។ ព្រះថោង តវ៉ា​ថា "​យើង​អាង​មាន​ព័ស្តុតាង​ជា​កេរ្តិ៍ដំណែល​របស់​យើង បានជា​ហ៊ាន​បណ្ដេញ​អ្នកឯង​"​។ ស្ដេច​ចាម​ថា "​អ្នកមាន​ព័ស្តុតាង​យ៉ាងណា ?” ។ ព្រះថោង​ថា "​យើង​អាង​សាវតារ​ពី​ជីតា​យើង​ចែក​ដី​កោះ​នេះ​ឲ្យ លោក​បាន​ទាំង​កប់​ដុំ​មាស​ប៉ុន​ផ្លែ​ខ្វិត ក្រោម​គល់​ធ្លក ជម្រៅ ៣ ហត្ថ ជា​ភស្តុតាង​ទុក​ឲ្យ​យើងៗ មិនទាន់​ទាំង​បាន​ទៅ​គាស់​មាស​នោះ​ផង​, បើ​មិន​ជឿ​ត្រូវ​តាំងភ្នាល់​គ្នា​យកឈ្នះ​ចាញ់ ត្រង់​បន្ទាល់​នេះ​ចុះ​"​។ ស្ដេច​ចាម ជា​មនុស្ស​ឆោត ព្រម​ចុះ​សន្យា​នឹង​ព្រះថោង ទទួល​ឈ្នះ​ចាញ់​ត្រង់​មាន​ភ័ស្តុតាង​ក្នុង​សាវតារ​ពីរ​ខៈ គឺ ១- ត្រង់​ថា​ជីតា​ចែក​ឲ្យ​, ២- មាន​កប់​ដុំ​មាស​នៅ​គល់​ធ្លក​, ថាបើ​ពិតជា​មាន សុខចិត្ត​ដើរចេញ​ពី​ទីនេះ ទើប​ទ្រង់​កំហែង​ទារ​សាវតារ​ពី​ព្រះថោង​មើល​។ ព្រះថោង​យក​សាវតារ​មក​ឲ្យ​មើល រួច​សង្ខើញ​ឲ្យ​ជីកដី​ក្រោម​គល់​ធ្លក​រក​ដុំ​មាស​ទៀត​។ លុះ​ឃើញ​ពិត​ទាំងពីរ​ខ ស្ដេច​ចាម ទាល់​ប្រាជ្ញា តែ​ក្រាញ​មិន​ព្រម​ដើរចេញ ក៏​រករឿង​នឹង​លើកទ័ព​មក​ប្រឆាំង​។ ព្រះថោង ដឹង​រឿង​ដូច្នោះ ក៏​លើកទ័ព​ទៅ​សង្គ្រុប​មុន មិន​ឲ្យ​ដឹងខ្លួន ចាប់បាន​ទាំង​ស្ដេច​ចាម និង​សេនា​ទាហាន ។ ស្ដេច​ចាម អង្វរ​សុំ​ជីវិត សុខចិត្ត​ថ្វាយ​ទឹកដី និង​សេនា​ទាហាន​។ ព្រះថោង ក៏​លែង​ទោស ហើយ​ដេញ​ឲ្យ​ទៅ​នៅ​ភ្នំ​ក្រោម​។ ស្ដេច​ចាម ឈឺចិត្ត​ចុក​ឈាម​ស្លាប់ទៅ​។ ពួក​បណ្ដារាស្ត្រ​ចាម​ប្រុស​ស្រី​ប៉ុន្មាន ព្រះថោង ក៏​រឹប​ដាក់​បន្ថោក​សាសន៍​ដាក់​ជា​ជាតិ កួយ ព័រ អស់​ទៅ​។ (​ក្នុង​ប្រជុំរឿងព្រេង​គេ​ថា​ព្រះថោង​ជា​ស្ដេច​មន កាលណោះ គឺ​ឆ្នាំ ៦៦ រឺ ៧៦ នៃ គ​.​ស​.)
    21. ​បើតាម​សៀវភៅ​ប្រវត្តិសាស្ត្រ​ខ្មែរ​របស់​បណ្ឌិត​រស់​-​ចន្ទ្រា​បុត្រ ថ្ងៃមួយ ព្រះថោង និង ស្ដេច​ចាម ព្រះនាម​អស្សា​ជ័យ​រាជ កើតមាន​ជម្លោះ​ឈ្លោះ​មិន​ចុះសម្រុង​នឹង​គ្នា ហើយក៏​កើតមាន​ជា​សង្គ្រាម​ចម្បាំងរាំងជល​។ ព្រះថោង​បាន​យកជ័យ​ជម្នះ ឈ្នះ​កម្ចាត់​ស្ដេច​ចាម ដែល​រត់​ខ្ចាត់ខ្ចាយ​ទៅ​ពួន​នៅ​ចម្ប៉ា​សក្ដិ បច្ចុប្បន្ន​ទឹកដី​លាវ​សព្វថ្ងៃ​។ ឥឡូវ​ព្រះថោង​ព្រះអង្គ​បាន​គ្រប់គ្រង​ទឹកដី​គោកធ្លក​តែម្នាក់ឯង​។ ព្រះអង្គ​បានដាក់​ឈ្មោះ​ព្រះ​នគរ​ថា "​នគរ​គោកធ្លក​"​។​
    22. ​នៅក្នុង​រាជ​របស់​ព្រះអង្គ បើតាម​ពង្សាវតារ​ខ្មែរ និង ឯកសារ​ជាច្រើន​ទៀត លើកលែងតែ​ពង្សាវតារ​សម្ដេច​វាំង​ជួន ស្ដេច​ចាម​ដែល​ច្បាំង​ចាញ់​ព្រះថោង​កាលពី​លើក​មុន បាន​លើក​កងទ័ព​យ៉ាង​គគ្រឹកគគ្រេង មក​វាយប្រហារ​នគរ​គោកធ្លក​។ ស្ដេច​ចាម​អស្សា​ជ័យ​រាជ ដោយមាន​កូនប្រុស​ប្រាំ​នាក់ ធ្វើជា​មេទ័ព​ជំនួយ បាន​លើកទ័ព​ចេញ​មកពី​ចម្ប៉ា​សក្ដិ​។ ពង្សាវតារ​ខ្មែរ​ដែល​រៀបចំ​ដោយ​ព្រះអង្គម្ចាស់​នព្វ​រតន៍ បាន​សរសេរ​បញ្ជាក់ថា កងទ័ព​ចាម​ដោយមាន​កងទ័ព​លាវ​ចូលរួម​ផង បានមក​ចោម​ព័ទ្ធ​ទីក្រុង​មហានគរ​។ ពេលនោះ​ព្រះ​កុ​ម៉ែ​រាជ​បាន​កោះប្រជុំ គ្រប់​នាម៉ឺន​មុខមន្ដ្រី​មេទ័ព​តូចធំ ដោយមាន​ព្រះបន្ទូល​ថា បើ​យើង​ច្បាំង​តប​នឹង​សត្រូវ​ក៏បាន​ដែរ តែ​ប្រជាពលរដ្ឋ​យើង នឹងត្រូវ​ស្លាប់​បាត់បង់​ច្រើន​ជាមិនខាន​។ ដូច្នេះ​គួរ​ណាស់​តែ​យើង​ធ្វើ​ល្បិច​កិច្ចកល​ជា​ចាញ់ ខ្លាច​ចាម​ហើយ​នាំគ្នា​វាយ​សម្រុក​បើកផ្លូវ នាំ​គ្រួសារ​រត់ចោល​នគរ​មួយរយៈ​សិន​។
    23. ធ្វើ​ដូច្នេះ​កងទ័ព​ចាម និង​មាន​ជំនោរ​ចិ​ត្ដ​ក្អេងក្អាង ភ្លេចខ្លួន​ហើយ​នាំគ្នា​មក​តាំងទី​ក្នុង​មហានគរ​ជាមិនខាន​។ ពេលនេះ ចាំ​យើង​លើក​ទាំង​ទ័ព​មនុ​ស្សទាំង​ទ័ព​នាគមក​វាយប្រហារ​សត្រូវ​យកជ័យ​ជម្នះ​វិញ​។ ទ័ព​ខ្មែរ​បាន​វាយ​បើកផ្លូវ​ចេញ បាន​ដូច​សេចក្ដីប្រាថ្នា សម្ដេច​កុ​ម៉ែ​រាជ បាន​នាំ​ពល​រេ​ហ៍​ទៅ​រៀបចំ​ទីតាំង​បោះ​បន្ទាយ​ជំរុំ​នៅ នគររាជ​សីមា​។ ព្រះអង្គ​ក៏​ចាប់ផ្ដើម​រៀបចំ​កងទ័ព មាន​ទ័ព​លាវ​ផង បង្ហាត់បង្រៀន​ហ្វឹកហ្វឺន​តាម​គ្រប់​ក្បួន​យុទ្ធសាស្ដ្រ ពិជ័យសង្គ្រាម​។ ទ័ព​ចាម​ដូចដែល​ព្រះអង្គ​បានគិត​មែន បាននាំគ្នា​មក​តាំងទី​នៅក្នុង​ព្រះ​មហានគរ​។ មួយឆ្នាំ​ក្រោយមក សម្ដេចព្រះ​កុ​ម៉ែ​រាជ ដោយមាន​ជំនួយ​ពី​ទ័ព​នាគ​បាន​លើកទ័ព​ទៅ​វាយប្រហារ កំចាត់ទ័ព​ចាម​ធ្វើអោយ​បរាជ័យ​រត់​បាក់បែក​អស់​។ ស្ដេច​ចាម​អស្សា​ជ័យ​រាជ ត្រូវរបួស​យ៉ាង​ទម្ងន់ ហើយក៏​បាន​បាត់បង់​ជីវិត ក្នុង​គ្រា​ចម្បាំង​នោះ​ទៅ​។ រីឯ​កូនប្រុស​ទាំង​ប្រាំ​នាក់​របស់​ស្ដេច​ចាម​ត្រូវ​កងទ័ព​ខ្មែរ និង​កងទ័ព​នាគ​ចាប់បាន​។ កូន​ស្ដេច​ចាម​ទាំង​ប្រាំ​នាក់ បានទទួល​ខ្លួន​ចុះចាញ់ សុំ​ចំណុះ និង​សុំ​បំរើ​ព្រះថោង​រៀងរហូត​តទៅ​។​
    24. ​ព្រះមហាក្សត្រ​ខ្មែរ​ព្រះ​កុ​ម៉ែ​រាជ​បានតែងតាំង​កូន​ស្ដេច​ចាម​ឈ្មោះ សុរិយា​វរ​មិ​ន្ទ​អោយ​គ្រប់គ្រង​ស្រុក​ទ្រាំង ដោយមាន​ទីតាំង​នៅលើ​ភ្នំ​បា​យ៉ង់​កោ ព្រះ​សុរិយោ​ទេ​វេស អោយទៅ​គ្រប់គ្រង​ស្រុក​បាទី​ដោយ​តាំងទី​នៅលើ​ភ្នំ​ជី​សូរ ព្រះ​បរមេ​ន្ទ្រា​វរ​មិ​ន្ទ អោយទៅ​គ្រប់គ្រង​ស្រុក​លើកដែក ព្រះ​សុរិយោ​វរ​មិ​ន្ទ អោយទៅ​គ្រប់គ្រង​ស្រុក​ត្បូងឃ្មុំ និង​ព្រះ​ស្រេ​ន្ទ្រា​វរ​មិ​ន្ទ​អោយទៅ​ត្រួតត្រា​ស្រុក​ស្ទោង​។​
    25. ​នា​សម័យ​នោះ ព្រំប្រទល់​ដែន​ទឹកដី​ខ្មែរ បាន​លាតសន្ធឹង​ទៅដល់​ស្រុក​ពិស្ណុលោក និង​សុខោទ័យ នៅ​ទិស​ខាងលិច​ទៅដល់​ស្រុក​គោក​អង្ក្រង ឬ​ស្រុក​យួន​នៅ​ទិសខាងកើត ទៅដល់​ស្នាម​ខ្សាច់ (​ខាងជើង​ភ្នំ​ដងរែក​)​នៅ​ទិស​ខាងជើង​និង នៅ​ទិស​ខាងត្បូង​ទល់​និង​សមុទ្រ​។​
    26. ​ការរៀបចំ​ក្បួនច្បាប់​ បណ្ដាជន​ជាច្រើន មាន​អ្នកប្រាជ្ញ​បណ្ឌិត​តូចធំ បានមក​រស់នៅ​តាំង​លំនៅស្ថាន​កុះករ​នៅ​នគរ​គោកធ្លក​។ ព្រះអង្គ​បាន​បញ្ជា​អោយ​អ្នកប្រាជ្ញ​កែប្រែ​អក្សរ ភាសាសំស្ក្រឹត មកជា​អក្សរ​ភាសា​ខ្មែរ​សម្រាប់​ប្រើប្រាស់​។ ការរៀបចំ​កសាង​ស្រុកភូមិ​នគរ ក្នុង​វិស័យ​កសិកម្ម និង​សេដ្ឋកិច្ច ក៏ត្រូវ​បាន​ចាត់​យ៉ាងសកម្ម​ដែរ​។ នៅ​ផ្នែក​ជំនឿ​សាសនា គេ​ក៏​បានឃើញ​មាន​វត្ដ​មាន​សាមណេរ វត្ដ​អារាម​ព្រះពុទ្ធសាសនា​ជាច្រើន នៅលើ​ទឹកដី​នគរ​គោគធ្លក​។
    27. ព្រះថោង​រៀប​អភិសេក​ជាមួយ​នាងនាគ មាន​បុត្រ​ចំនួន​១១​អង្គ​ ថ្ងៃមួយ​ព្រះថោង​បាន​នាំ​ពល​រេ​ហ៍ ទៅ​ក្រសាល​តាម​ឆ្នេរ​ខ្សាច់​កោះ បាន​យាង​ទៅដល់​ទួល​ដំបូក​គោកធ្លក ដោយ​ហេវ​ហត់​អស់កម្លាំង ព្រះអង្គ​ចូលទៅ​សម្រាក​ក្រោម​ដើម​ធ្លក​ដល់ពេល​រសៀល ទើប​ព្រះអង្គ​ភ្ញាក់ តែ​ទឹកបាន​ឡើង​លិច​ព័ទ្ធជុំវិញ​ទួលគោក​ធ្លក ដោយ​មិនអាច​វិល​ត្រលប់​វាំង​ប្រាសាទ​បាន ព្រះថោង​ក៏​ទ្រង់​សម្រាក​នៅ​ទីនោះ រង់ចាំ​ពេល​ទឹក​ស្រ​កដក​ទៅវិញ​។ គ្រានោះ នា​រាត្រី​ដ៏​សែន​ស្ងាត់ជ្រងំ ព្រះ​នាង​ធា​រាវ​ត្តី​បុត្រី​សេ្ដច​ភុជង្គនាគ​បាន​នាំ​អស់​ពួក​ភីលៀង​បរិវារ ចេញមក​ក្រសាល​លេង​កំសាន្ដ​លើ​កោះ​គោកធ្លក​។ ព្រះថោង​ទត​យល់ឃើញ​ព្រះ​នាង​កាលណា ក៏​លបលួច​ចាប់​ចិ​ត្ដ​ប្រតិព័ទ្ធ​ស្នេហា​ភ្លាម​។ ក្រោយ​ដែល​បាន​ផ្ដោះផ្ដង សាកសួរ​គ្នា​ទៅវិញទៅមក ព្រះថោង និង​នាងនាគ​ក៏​ចាប់ផ្ដើម​មាន​ចិ​ត្ដ​ស្នេហា​ស្មោះស្ម័គ្រ​នឹង​គ្នា​ទៅវិញទៅមក​។ ក្នុង​រវាង​ប្រាំពីរ​ថ្ងៃ តាម​ពេល​កំណត់​រវាង​គូ​ស្នេហា​ទាំងពីរ ព្រះថោង​ត្រូវ​រៀបចំ​ជំនូន និង​អណ្ដាប់អណ្ដា​ការ​គ្រប់បែបយ៉ាង​មក​រង់ចាំ​នៅត្រង់​ទីកន្លែង​ដដែល​។ ចំណែក​ព្រះ​នាង​ធា​រាវ​ត្ដី កាលបើ​ទៅដល់​ស្ថាន​ភុជង្គនាគ ក៏បាន​រ៉ាយរ៉ាប់​រឿងរ៉ាវ​ទាំង​ប៉ុន្មាន​តាម​ដំណើរ​ទូលថ្វាយ​ព្រះបិតា និង​ព្រះ​មាតា​។ ស្ដេច​ភុជង្គនាគ មិនបាន​យល់​ជំទាស់​ទេ​។ ព្រះអង្គ​បាន​សុខ​ចិ​ត្ដ​យល់ព្រម​ទៅតាម​សំណូមពរ​គោលបំណងរ​បស់​កូន​។​
    28. ​ប្រាំពីរ​ថ្ងៃ​កន្លងមក ព្រះថោង បាន​នាំ​ពល​រេ​ហ៍​សេនា លើក​ជំនូន​សួយសារអាករ​គ្រប់បែបយ៉ាង រៀបចំ​ដោយ​ប្រណិត យ៉ាង​បរិបូណ៌​ឥតមាន​ខ្ចោះ ឥតមាន​ខ្វះ​ត្រង់ណា យកមក​ទុក​ត្រៀមខ្លួន​រង់ចាំ​នៅក្រោម​ដើម​ធ្លក​។ ដល់​ថ្ងៃ​កំណត់​ស្ដេច​ភុជង្គនាគ និង​អគ្គមហេសី​បាន​យាង​ចេញមក​ត្រង់​កន្លែង​ដើម​ធ្លក​មែន បាន​យល់ឃើញ​ព្រះ​មាតា​ព្រះបិតា​ព្រះ​នាង​ធា​រាវ​ត្ដី​ភ្លាម​កាលណា ព្រះថោង​ទ្រង់​លុតជង្គង់​ក្រាបថ្វាយបង្គំ​ដោយ​ក្ដី​គោរព​។ ស្ដេច​ភុជង្គនាគ និង​មហេសី​ពេញចិត្ដ​ត្រេកអរ​សាទរ​ណាស់ បានទទួល​ព្រះថោង​ជា​កូនប្រសា ហើយក៏​បានរៀបចំ​អភិសេក​កូនស្រី​កូនប្រុស​ជា​គូ​ស្វាមីភរិយា​តរៀងមក​។ ស្ដេច​ភុជង្គនាគ ព្រមទាំង​បរិវារ ដើម្បី​ទុកជា​ចំណង​ដៃដល់​កូនប្រុស​ស្រី បាន​នាំ​ពល​រេ​ហ៍​សេនា បឺត​ពង្រីង​ទឹកសមុទ្រ បង្កបង្កើត​អោយ​កើត​បានជា​ដី​ស្ងួត ធំធេង​ទូលំទូលាយ ហើយ​បាន​កសាង​ប្រាង្គ​ប្រាសាទ​វាំង​តូចធំ​ទុក​ថ្វាយ​ជាច្រើន​។​
    29. ​ព្រះថោង​នាងនាគ ត្រូវបាន​រៀបចំ​អភិសេក ជា​គូ​ស្វាមីភរិយា​នៅវេលា​ម៉ោង ៧​ព្រឹក នៅ​ថ្ងៃ ១១ កើត ខែ​ពិសាខ ពស​.២៧៧ ឆ្នាំម្សាញ់ ត្រូវជា​ឆ្នាំ ២៦៧ ម​.​ស​.​។ កាលនោះ​ព្រះថោង​បាន​ព្រះជន្ម ៤៦ វស្សា ក្នុងពេល​ជាមួយគ្នា​នោះដែរ ព្រះថោង​ក៏បាន​ទទួល​ព្រះ​រាជាភិសេក ឡើង​សោយរាជ​សម្បត្ដិ​នគរ​គោកធ្លក​ដែរ​។ ព្រះអង្គ​បានទទួល​គោ​រម្យ​នាម​ជា​ព្រះបាទ​សម្ដេច​កុ​ម៉ែ​រាជ​សេដ្ឋា​ធម្មិក​វរោ​ត្ដមប​ថម​ខេមរា ខ​ត្ដិ​យា​វង្ស​ស​កូ​ល កំពូល​ក្រុង​កម្ពុជា​ធិបតី​សិរិ​យស​សោភា បវរ​រាជធានី បូណ៌មី​ឧត្ដម​មហា​ដ្ឋា​ន​។ ព្រះ​អគ្គមហេសី​នាងនាគ ឬ​ព្រះ​នាង​ធា​រាវ​ត្ដី​បានទទួល​ព្រះនាម​ជា សម្ដេចព្រះ​វគ​ត្ដី​ក្ស​ត្រី​គាប់​លក្ខណ៍​ឯកអគ្គ​ទេវី​។ ពិធីបុណ្យ​អភិសេក​ចប់សព្វគ្រប់​កា​ល​ណា​ស្ដេច​ភុជង្គនាគ និង​ព្រះ​អគ្គមហេសី​បាន​នាំ​បរិវារ​នាម៉ឺន​មុខមន្ដ្រី ត្រលប់​ចុះទៅ​ព្រះ​នគរ​វិញ ដើម្បី​ជូន​ដំណើរ​ព្រះបិតា​ព្រះ​មាតា​ក្មេក​ចុះទៅ​ស្ថាន​ភុជង្គនាគ ព្រះថោង ឬ​ព្រះបាទ​សម្ដេច​កុ​ម៉ែ​រាជ បាន​ចាប់​តោង​ស្បៃ​នាងនាគ​ចុះទៅ​តាម​ទៅជា​មួយ​ដែរ​។ កាលនោះ​ព្រះថោង​រៀបចំ​សាងសង់​ព្រះបរមរាជវាំង គង់នៅ​មហា​នគរធំ ឬ​មហានគរ ឬ​អង្គរ​ដែលជា​កន្លែង​ដើម​ធ្លក​បាន​ដុះ​។​
    30. ​បើតាម​សៀវភៅ​ប្រជុំរឿងព្រេង​ខ្មែរ​ភាគ​ទី​៩ រឿង​ទី​១៤ ព្រះថោង មាន​សេចក្ដីត្រេកអរ​ឡើងវិញ ហើយ​ទ្រង់​ប្រាប់​មន្ត្រី​ទាំងអស់ តាម​បង្គាប់​អគ្គមហេសី​។ លុះដល់​វេលា​នឹង​ហែ​ទៅ ព្រះថោង ក៏​តោង​ជាយ​ស្បៃ​នាង​ទាវ​ដ្ដី​, ពួក​នាម៉ឺន​មន្ត្រី ក៏​តោង​ព្រះ​ពស្ត្រ​ស្ដេច​តៗ​គ្នា គ្រប់​ទាំងប្រុស​ទាំងស្រី ទៅ​រហូតដល់​ឋាន​ភុជង្គនាគ​។​
    31. ​ព្រះបាទ​ភុជង្គនាគ រៀប​អភិសេក​កូន​នៅ​ឋាន​ភុជង្គនាគ​រួច ទ្រង់​ក៏​ថ្វាយ​នាម​ជាថ្មី​ទាំងអស់​។ ព្រះថោង ជា​ព្រះបាទ​អាទិច្ច​វង្សា​, នាង​ទាវ​ដ្ដី ជា​នាង​ទាវ​ធីតា​, កោះ​គោកធ្លក ជា​ក្រុង​កម្ពុជា​ធិបតី ដែល​ឋិត​នៅ​ក្នុងការ​ទំនុកបម្រុង​នៃ​នគរ​ភុជង្គនាគ​។ ព្រះបាទ​ភុជង្គនាគ ទ្រង់​ចាត់​នាគ​សេនា​មាន​ឫទ្ធិ ២ រូប ឲ្យ​មក​គាល់​បម្រើ និង​ការពារ​ជានិច្ច បង្ការ​ក្រែង​បើ​មាន​ភ័យ​សឹកសង្គ្រាម​មក​សង្កត់សង្កិន នឹង​បានដឹង​ដំណឹង​ឆាប់ អាច​ឲ្យ​លើក​ពល​សកល​យោធា​មកជួយ​ការពារ​ទាន់ ។​
    32. ​ត្រង់​នេះហើយ ដែល​គេ​តែងតែ​ធ្វើ​ត​មកដល់​សព្វថ្ងៃ គឺ​កាលណា​ក្រោក​ឡើង​ពី​អង្គុយ​ផ្ទឹម​សំពះការ គេ​ឲ្យ​កូនប្រុស​តោង​ជាយ​ស្បៃ​កូនស្រី​ចូលទៅក្នុង​បន្ទប់ ដោយ​យកតម្រាប់​តាម​ព្រះបាទ​អាទិច្ច​វង្សា ដែល​តោង​ស្បៃ​នាងនាគ​ជា​អគ្គមហេសី​ទៅ​ឋាន​ភុជង្គនាគ​នោះឯង ។​
    33. ​ព្រះរាជ​វង្ស​​ព្រះថោង និង​នាងនាគ បាន​មាន​ព្រះ​រា​បុត្រាបុត្រី​ជាច្រើន​ដែល​ព្រះអង្គ​ចែក​ភារៈកិច្ច​តែងតាំង​អោយមាន​ឋានន្ដរសក្ដិ និង​ប្រគល់​បេសកកម្ម​រៀងខ្លួន អោយទៅ​ត្រួតត្រា​ស្រុក​នគរ​ប្រទេស​ផ្សេងៗ​

        ១- ព្រះ​វិ​រោ​រាជ​, បុត្រ​ច្បង ទទួល​មុខងារ ជា​មហាឧបរាជ​
        ២- ព្រះ​ហរិរាជ​, ជា​កែវ​ហ្វា​
        ៣- ព្រះ​បរមិន្ទ​រាជ ត្រូវ​ទៅគ្រប់​គ្រង​ស្រុក​មង្គលបុរី​
        ៤- ព្រះ​ឧទ័យ​រាជា​, ស្រុក​ធន​បុរី​
        ៥- ព្រះ​នរិន្ទ​រាជា​, ស្រុក​សាវា​ង​បុរី​
        ៦- ព្រះ​វិ​ជៀន​រាជ​, ស្រុក​គំដែង​បុរី​
        ៧- ព្រះ​សា​ហ​រាជ​, ស្រុក​បុរីរម្យ​
        ៨- ព្រះ​ភិ​រុណ​រាជ​, ស្រុក​ប​ស្ចឹ​ម​បុរី​
        ៩- ព្រះ​ពិ​ជិត​រាជ​, ស្រុក​ពិ​ជិត​បុរី​
        ១០- ព្រះ​សុវណ្ណ​រាជ​, ស្រុក​សុវណ្ណ​លោក​
        ១១- ព្រះ​ពិពិត​រាជ ស្រុក​ពិស្ណុលោក​។​
        ​ព្រះថោង ឬ សម្ដេចព្រះ​កុ​ម៉ែ​រាជ សោយរាជ​សម្បត្ដិ​នៅ​នគរ​គោកធ្លក បាន​៧៧​ឆ្នាំ​។ ព្រះអង្គ​បាន​ចូល​ទិវង្គត នៅ​ឆ្នាំរកា ក្នុង​ព្រះជន្ម ១២២ ព្រះវស្សា​។​ ​ជនជាតិ​ជិតខាង​ ​មួយផ្នែក​ទៀត នាគ្រា​កាលនោះ​គេ​សំគាល់​ឃើញ​មាន​ជនជាតិ​បរទេស​ជាច្រើន បាន​ចូលមក​រស់នៅ​រកស៊ី​ធ្វើ​ជំនួញ​ប្រកបមុខរបរ​ក្នុងស្រុក​ខ្មែរ មានដូចជា​សៀម លាវ យួន ជាដើម​។ សៀម​ចុះមក​នៅ​បឹង​ណោ​ង​ស្នោ ប្រកបមុខរបរ​រក​ស៊ី​ចាប់​ត្រី​កន្ធរ​យកមក​ប្រឡាក់​ហាល​។ ជា​រៀងរាល់ឆ្នាំ ជនជាតិ​សៀម​ទាំងនោះ តែងតែ​ដឹក​នាំយក​ត្រី​កន្ធរ​ហាល និង ទឹកថ្លា​ល្អ​បរិសុទ្ធ​នៅក្នុង​ខេត្ដ​ពេជ្រ​បុរី មក​ថ្វាយ​ព្រះមហាក្សត្រ​ខ្មែរ​សម្ដេចព្រះ​កុ​ម៉ែ​រាជ​ជា​សួយសារអាករ​។ ចំណែក​ជនជាតិ​យួន​វិញ ប្រក​បបរ​រកស៊ី​លក់​ក្រណាត់​សូត្រ ហើយ​ជា​រៀងរាល់ឆ្នាំ ក៏​តែងតែ​នាំយក​សំពត់សូត្រ សំពត់​ព្រែ មក​ថ្វាយ​ព្រះរាជា​ជា​សួយសារអាករ​ដែរ​។​

        No comments:

        Post a Comment