Saturday, April 9, 2022

អស្សាជយ ចិន: ផ្វានស៊ីយូន (范尋) ២៤៨-២៨៩

អស្សាជយ ចិន: ផ្វានស៊ីយូន (范尋)   ព្រះនាង នាគ សោមា👉 ព្រះថោងនាងនាគ
  1. សូមអ្នកអានមានការប្រុងប្រយ័ត្ន ដោយសារគេថា ពាក្យ ជ័យវរ័ន្ម គឺជាភាសាចាម ឬ ជាស្តេច ជាតិសាសនចាម។ តាមពិត ចាម មាន ០៨ រដ្ឋ កាន់សាសនាព្រាហ្ម ឬ ព្រហ្មមញ្ញ ដូចជា អាណាចក្រខ្មែរដែរ។ ទាល់តែសម័យ មហានគរបានខ្មែរប្រកាសយក សាសនាព្រះពុទ្ធជាសាសនារបស់រដ្ឋ ចំនែក ចាម្បា Champa ឬ ចាម និយាយដោយខ្លី គេដូរសាសនាទៅជា សាសនាឥស្លាម!
  2. ព្រះបាទកវលរាជកុមារ (ម.គ.ស ?-២៦២) រជ្ជកាល (ម.គ.ស ២៨២-២៦២) ជាស្ដេចចាមសោយរាជ្យទី២ ក្នុងរឿងព្រេង និងក្នុងពង្សាវតារខ្មែរ ព័ត៌មានទាក់ទងនឹងស្ដេចអង្គនេះបានពីរឿងនិទាន។ ទ្រង់បានសោយរាជ្យបាន ២០ វស្សា។ អ្នកស្នងរាជ្យបន្តព្រះអង្គគឺព្រះបាទសូរ្យវរ្ម័ន។ រាជបុត្រ​របស់​ព្រះបាទ​ជ័យវរ្ម័ន​ព្រះនាម កវលៈ​រាជកុមារ បាន​សោយរាជ្យ​បន្ត​ពី​ព្រះបិតា ហើយ​គោរពបូជា​ថ្ម​ស្វ័យ​ម្ភុ ដែល​មានន័យថា កើតមានឡើង​ដោយ​ឯងៗ។ ព្រះរាជា​អង្គ​នេះ សោយរាជ្យ​បាន​២០​ឆ្នាំ។
  3. ជ័យវរ្ម័ន (ចាម) ព្រះបាទជ័យវរ្ម័ន (ម.គ.ស ៣៥២-២៦២) រជ្ជកាល (ម.គ.ស ៣៣២-២៨២) ជាស្ដេចចាមសោយរាជ្យទី១ ក្នុងរឿងព្រេង និងក្នុងពង្សាវតារខ្មែរ ព័ត៌មានទាក់ទងនឹងស្ដេចអង្គនេះបានពីរឿងនិទាន។ រឿងរ៉ាវរៀបរាប់​អំពី​ការ​លុកលុយ​របស់​ស្តេចហ៊ុនទៀន ដែល​យាង​មកពី​ទិស​ខាងត្បូង ដូចដែលបាន​កត់ត្រា​ដោយបេសកជនចិន។ ទោះជា​យ៉ាងណាក៏ដោយ ពួក​ជ្វាព្រាហ្មណ៍ ឬ​ព្រាហ្មណ៍ នៅ​កោះ​ជ្វា​ទាំងនោះ ធ្វើដំណើរ​ចេញមក​ពី​ប្រជុំ​កោះ​អាំង​ស៊ូ​ឡាំង។ ពួក​នោះ​ប្រហែលជា​បច្ឆាញាតិ​របស់​ពួក​ព្រាហ្មណ៍ ប្រមាណ​ជា​ ២​ ម៉ឺន​គ្រួសារ ដែល​បានធ្វើ​និ​រ​ប្រវេសន៍​ចេញពី​ប្រទេសឥណ្ឌា នៅ​ដើម​មហាសករាជ មក​តាំងទី​លំនៅ​លើ​កោះ​ជា្វ ហើយ​ផ្សព្វផ្សាយ ព្រហ្ម​ញ្ញសាសនាដល់​ប្រជាជន​ដើម​នៅ​ទីនោះ។ រឿងនិទាន​រៀបរាប់ថា ក្រៅពី​ប្រជាជន ឬ​ពួក​ពលទាហាន និង​ពួក​សំពៅ ពួក​ព្រាហ្មណ៍​ដែលជា​មេ​គេ​ទាំងនោះ មាន​សក់វែង មាន សម្បុរ​ខ្មៅ ហើយ​បាន​អះអាងថា ពួកគេ​មកពី​នគរ​ពារាណសី។ រឿងនិទាន​ក៏បាន​រៀបរាប់​ផងដែរ​ថា នគរ​ដែល​ពួក​ជ្វា​ព្រាហ្មណ៍​ទាំងនោះ បាន​បង្កើតឡើង​គឺ​នគរ​គោកធ្លក គឺ​ស្រុក​ខ្មែរ​នេះឯង និង​ថា មាន​ព្រះមហាក្សត្រ​ចាម ​៦​ ព្រះអង្គ​សោយរាជ្យ​បន្តបន្ទាប់​គ្នា ព្រះមហាក្សត្រ​ទាំងនោះ ជា​បច្ឆាញាតិ​របស់​ព្រះ​នាង​លីវយី និង​ព្រះបាទ​ហ៊ុនទៀន ដែលជា​ជ្វា ចំណុច​នេះ​ខុស ព្រោះថា​ហ៊ុនទៀន ឬ កៅ​ណ្ឌិ​ន្យ ( គឺជា​ជនជាតិ​ឥណ្ឌាមក នគរវ្នំ តាមរយៈ​កោះ​ជ្វា)។​ ស្តេចជ័យវរ្ម័ន សោយរាជ្យ​៥០​ឆ្នាំ។ តាម​រឿងនិទាន ព្រះអង្គ​គោរពបូជា​ព្រះ​វិស្ណុ ហើយ​ទ្រង់​សោយ​ទិវង្គត​ទៅ ក្នុង​ព្រះ​ជន្មាយុ​ ៧០ ​ឆ្នាំ។​ រាជបុត្រ​របស់​ព្រះបាទ​ជ័យវរ្ម័ន​ព្រះនាម កវលរាជកុមារ បាន​សោយរាជ្យ​បន្ត​ពី​ព្រះបិតា ហើយ​គោរពបូជា​ថ្ម​ស្វ័យ​ម្ភុ ដែល​មានន័យថា កើតមានឡើង​ដោយ​ឯងៗ។
  4. ព្រះបាទហ្វាន់ស៊ីយុន(ស៊ីហុង) រឺព្រះបាទអស្សាជ័យ(គស២៤៥-២៨៧)ក្រោយពីបានធ្វើគតបុត្រាទី២របស់ព្រះបាទហ្វាន់ម៉ាន់ មេទ័ពរបស់ហ្វាន់ចាន់ គឺហ្វាន់ស៊ីហុងក៏បានក្លាយទៅជាស្ដេចនៃនគរហ្វូណន នៅគ.ស.២៤៥ ព្រះអង្គបានទទួលរាជទូតចិនពីរនាក់។ នៅចន្លោះ ស.គ. ២៦៨ -២៨៧ ព្រះអង្គបានបញ្ជូនរាជទូតខ្មែរទៅស្រុកចិនវិញជាបន្ដបន្ទាប់។ ព្រះបាទហ្វាន់ស៊ីហុងគ្រងរាជនៅនគរភ្នំយ៉ាងហោចណាស់ក៏ដល់ គស២៨៧ដែរ គឺជាឆ្នាំទំនាក់ទំនងការទូតចុងក្រោយរបស់ព្រះអង្គជាមួយប្រទេសចិន។ បើតាមអែកសារចិននោះ រាជវង្សរបស់ព្រះថោងនិងនាងនាគ បានគ្រប់គ្រងនៅប្រទេសខ្មែររហូតពីរសតវត្ស ដូច្នេះស្ដេចទាំងប៉ុន្មានដែលបានរៀបរាប់ខាងលើសុទ្ធសឹងតែជារាជវង្សរបស់ព្រះថោងនិងនាងនាគទាំងអស់។
  5. កុរុងអស្សាជយ (ចិន:范尋, ភិងអ៊ិង:Fàn Xún) (គ.ស ?-២៨៩) រជ្ជកាល (គ.ស ២៤៨-២៨៩) កាល ​នោះកុរុងឝ្រីមារវម៌្ម មាន​បុត្រ​មួយ​អង្គ​ទៀត​ដែល​នៅ​ជា​ទារក​នៅ​ឡើយ។ អាយុ​បាន​ ២០ ​ឆ្នាំ ដឹងក្ដី​កាលណា ព្រះរាជបុត្រ​អង្គ​នេះ ប្រមែប្រមូល​បក្សពួក ក​កង​ទ័ព​យោធា លើក​មក​ធ្វើ​សង្គ្រាម ហើយ​ក៏​បាន​សម្រេច​ធ្វើ​ឃាតកុរុងធរណីន្ទ្រវម៌្មទី១ ដើម្បី​សងសឹក​ឪពុក។ ព្រះអង្គ​បាន​ដណ្ដើម​យក​រាជ្យ​មក​វិញ។ តែ​ព្រះរាជបុត្រ​អង្គ​នេះ មិន​បាន​សោយរាជសម្បត្តិ​ដូច​ក្ដី​បំណង​ទេ។ ព្រះអង្គ​ត្រូវ​មេទ័ព​ធំ​ម្នាក់​របស់​ស្ដេចធរណីន្ទ្រវម៌្ម ឈ្មោះអស្សាជយ ធ្វើ​ឃាត។ នេះ ​គឺ​ជា​ព្រះនាម​ថ្មី​របស់​មេទ័ព​អស្សាជយ ជាភាសាចិនថា ផ្វានស៊ីយូន ដែល​ទើប​តែ​បាន​ឡើង​សោយរាជ្យ។ មេទ័ព​អស្សាជយ​បាន​លើក​ទ័ព​មក​ច្បាំង​ដណ្ដើម​អំណាច ដោយ​សំអាងយក​លេស​ថា​មក​សងសឹក​ជំនួស​ស្ដេច។ ឆ្លៀត​ឱកាស​ដ៏​ល្អ​នោះ មេទ័ព​អស្សាជយ ក៏​ប្រកាស​ខ្លួន​ភ្លាម​ជា​ស្ដេច​នគរ​វ្នំ គឺ​ប្រហែល​ជា​ក្នុង​គ.ស​ ២៤០ (អ្នកប្រវត្តិវិទូ​ខ្លះ សរសេរ​ថា​ព្រឹត្តិការណ៍​នេះ បាន​កើត​នៅ​ក្នុង​ គ.ស​២៥០)។
  6. ឯកសារ ​ប្រវត្តិសាស្ត្រ​ចិន​បាន​គូស​បញ្ជាក់​ថា ព្រះអង្គ​ជា​ក្សត្រ​មួយ​អង្គ​និយម​សន្តិភាព​ មិន​ប្រើ​ចម្បាំង​អាវុធ ចូលចិត្ត​កសាង ហើយ​គោរព​ប្រកាន់​នូវ​ករណីយកិច្ច​ជា​ស្ដេច ឥត​មាន​ធ្វេស​ប្រហែស។ ជារៀង​រាល់ថ្ងៃ ទាំងព្រលឹម​ទាំងថ្ងៃ​ត្រង់ ព្រះអង្គ​តែងតែ​ទទួល​សាវនាការ​ជា​សាធារណៈ ដើម្បី​ដោះស្រាយ​បញ្ហា​ផ្សេងៗ។
  7. ក្នុង ​គ.ស​ ២៤០ ព្រះអង្គ​បាន​ទទួល​អ្នកតំណាង​ពីរ​នាក់​របស់​ស្ដេច​ចិន​ព្រះនាម ស៊ុនឈាន (អ៊ូខាងកើត)។ គណៈប្រតិភូ​ខ្មែរ ក៏ត្រូវ​ព្រះអង្គ​បញ្ជូន​ទៅ​ប្រទេស​ចិន​ជាញឹកញាប់​ដែរ ពី​គ.ស ​២៦៨ ទៅ ២៨៧។ ការផែនដីក្នុងឆ្នាំ ព.ស ៧៨៨ កុរុងអស្សាជយទ្រង់ទទួលបដិសណ្ឋារៈរាជទូតចិនឈ្មោះ ខាងថាយ និងឈូយិង និងរាជទូតមុរុណ្ឌស ដែលមកដល់ព្រមក្នុងពេលជាមួយគ្នា ដើម្បីសូមចងជាសម្ពន្ធមិត្រនឹងប្រទេសខ្មែរ ទាំងមកតបការនៅនៃរាជទូតខ្មែរដែលបានទៅកាន់ប្រទេសខ្មែរ ទាំងមកតបការនៅនៃរាជទូតខ្មែរដែលបានទៅកាន់ប្រទេសទាំងពីរនោះ ក្នុងរជ្ជកាលកុរុងធរណីន្ទ្រទី១មុននេះផង។ ចិននឹងមុរុណ្ឌសបានតែងរាជទូតឲ្យនាំរាជបណ្ណាការមកសូមចងសម្ពន្ធមិត្រនឹងប្រទេសខ្មែរក្នុងរជ្ជកាលនេះជាដំបូង។ តមក រាជទូតចិនក៏បានមកកាន់ប្រទេសខ្មែរជារឿយ ៗ មកទៀត ដូចមាននិយាយក្នុងពង្សាវតារចិនស្រាប់។
  8. ការវាតទឹកដីក្រោយពីពេលដែលទ្រង់ទទួលរាជទូតរបស់ប្រទេសទាំងពីរ បានស្ដេចលើកទ័ពហ្លួងទៅកម្រាបរដ្ឋទ្វារវត្តី បានសម្រេចហើយរួមបញ្ចូលមកក្នុងព្រះរាជអាណាខែត្ររបស់ព្រះអង្គ។
  9. ឯកសារ​ប្រវត្តិសាស្ត្រ​ចិន​ ដដែល សរសេរ​កត់​ទុក​មក​ទៀត​ថា ព្រះរាជវង្ស​កុរុង​ហ៊ុនធៀន ព្រះនាង​លាវយ៉េក (យាយលីវ) គ្រប់គ្រង​សោយរាជយសម្បត្តិ​នៅ​នគរវ្នំ​បាន​ចំនួន​ ២ ​សតវត្ស។ ដូច្នេះ ក្សត្រ​ដែល​សោយរាជ្យ​ទាំង​ប៉ុន្មាន សឹងសុទ្ធ​តែ​ជា​បងប្អូន​ក្នុង​ចង្កោម​ព្រះរាជវង្ស​​តែ​មួយ។
  10. ក្នុងប្រវត្តិសាស្ត្រសកល (ភាគ ៩) ថា តាំងពីពុទ្ធសតវត្សទី ៨ ជាដើមមក ខ្មែររិតតែមានអំណាចរាជសក្ដិខ្លាំងឡើងៗ ផ្សាយឥទ្ធិពលទៅតាមជួរទន្លេចៅព្រះញា (ទន្លេវិស្ណុ) គ្រប់គ្រងប្រទេសនេះ អស់កាលជាច្រើនរយឆ្នាំ (៦០០ ឆ្នាំ)។ ព្រំប្រទល់ប្រទេសខ្មែរភាគខាងលើរាប់ពីក្នុងរជ្ជកាលនេះបានផ្សាយទៅទល់នឹងដែនមន។
  11. ការជួយសម្ព័ន្ធមិត្តក្នុងឆ្នាំ ព.ស. ៨១៣ ស្ដេចផ្វានស៊ីយុន នគរចាម្ប៉ា ទ្រង់គិតនឹងលើកទ័ពទៅកម្រាបស្រុកប៉ែកខាងជើង តែមិនអាចនឹងលើកទៅដោយទំនើង ទើបមានព្រះរាជសារមកក្រាបទូលអញ្ជើញកុរុងអស្សាជយលើកទ័ពទៅជួយ កុរុងអស្សាជយ ទ្រង់លើកទ័ពកងទ័ពហ្លួងទៅជួយដោយព្រះអង្គឯង កាលស្រេចព្រះរាជសង្គ្រាមហើយ ស្ដេចលើកទ័ពត្រឡប់ព្រះនគរដោយសុវត្ថិភាព។ ប្រមាណមកដល់ក្នុងឆ្នាំ ព.ស. ៨៤០ ស្ដេចសោយទិវង្គត។ ព្រះរាជាអង្គនេះ ជាវីរក្សត្រិយ៍ប្រាកដព្រះកិត្តិយសជា រាជាធិរាជ ១ អង្គក្នុងប្រវត្តិសាស្ត្រ។
  12. ប្រវត្តិសាស្ត្រតាំងពីផុតរជ្ជកាលកុរុងអស្សាជយ រវាង ព.ស. ៨៤០ ដល់ ៩០០ បានសូន្យទៅ សូម្បីក្នុងពង្សាវតារចិន ក៏មិនមានពោលដល់ការរៀបរៀងព្រះរាជពង្សាវតារគ្រានេះ ក៏ផុតវិស័យនឹងស្រាវជ្រាវឲ្យឃើញមកវិញ ទើបសូមផ្ញើអ្នកសិក្សាប្រវត្តិសាស្ត្រឲ្យជួយស្រាវជ្រាវតទៅ។
  13. ភ្លេងពិណពាទ្យ មានដើមកំណើតតាំងពីរជ្ឋកាលព្រះបាទ ហ្វាន់ស៊ីយុន នាសតវត្សរ៏ទី ៣ មកម្លេះវង់ភ្លេងពិណពាទ្យកើតឡើងតាំងពីមុនអំឡុងសតវត្សរ៏ទី ៣មកម៉្លេះ។ នៅក្នុងសតវត្សរ៏ទី ៣នោះ រវាង ឆ្នាំ ២៤០ ដល់ ១៤៣ ក្នុងរាជព្រះបាទហ្វាន់ ស៊ីយុន (ព្រះបាទអស្យាជ័យ) មានក្រុមសិល្បះរបាំខ្មែរមួយ ក្រុម បានទៅសំម្តែងការរាំច្រៀងនៅប្រទេសចិនភាគខាងត្បូងនារាជធានី វូ រជ្ឋកាលព្រះបាទ ស៊ុន ជាន់។ តាមការពិនិត្យឃើញថា វង់ភ្លេងអារក្ស មានសារសំខាន់ខាងជំនឿអរូបិយ ពុំមែនសម្រាប់ប្រគំជូនការរាំច្រៀងជាក្រុមៗទេ។ រីឯវង់ភ្លេងការមាន សារសំខាន់តែពិធីអាពាហ៏ពិពាហ៏ប៉ុណ្ណោះ ក៏មិនមែនសម្រាប់ប្រគំជូនការរាំច្រៀងក្រុមៗដែរ។ ថ្វីបើពុំមានឯកសារណាបញ្ជាក់អោយបានគ្រប់គ្រាន់ ឬយើងស្រាវជ្រាវរកពុំទាន់ឃើញក៏ដោយ ក៏យើង អាចសន្ឋិដា្ឋនថា គឺជាវង់ភ្លេងពិណពាទ្យនេះឯង ដែលបានប្រគំជូនការរាំច្រៀងសម្តែងនៅប្រទេសចិន នោះពីព្រោះឧបករណ៏ពិណពិតជាមានតូនាទីសំខាន់ជាងឧបករណ៏ភ្លេងដ៏ទៃក្នុងការប្រគំជូនការរាំច្រៀងនាសម័យនោះ។ ភស្តុតាងជាក់ស្តែងនៅលើជញ្ជាំងប្រាសាទបាយ័ន មានឆ្លាក់រូបអប្សរា និង រូបឧបករណ៏ តន្រ្តីជាច្រើនពិសេសឧបករណីពិណមានលក្ខណះដូចជាកំពុងតែប្រគំជូនការរាំច្រៀង។ ការយករូបរបាំ និងឧបករណ៏ភ្លេងមកឆ្លាក់លើជញ្ជាំងប្រាសាទបែបនេះសបញ្ជាក់អោយឃថា របាំ និងតន្ត្រីទាំងនេះពិតជាកើតមានមិនសង់ប្រាសាទទៅទៀត។ របាំទេវះ និងតន្ត្រីពិណពាទ្យបានរីក លូតលាស់ដល់កំពូល ហើយផ្សារភា្ជប់ជាមួយគ្នាយ៉ាងជិតស្និទ្ធបំផុតធ្វើសកម្មភាពជាមួយគ្នាយ៉ាង រស់រវើកក្នុងសង្គមតាំងពីសម័យបុរាណ រហូតមកដល់បច្ចុប្បន្ន។
  14. ក្រោយមកនៅដើមសតវត្សរ៍ទី៣ ស្រីៗអ្នកស្រុកក៏ប្រកាន់យកសម្លៀកបំពាក់នេះរហូត ហើយស្តេចហ្វាន់ស៊ីយុន ជាព្រះរាជបុត្រាទី២របស់ព្រះបាទហ៊ុនទៀន និងព្រះនាងលីវយីបានហាមប្រាមមិនឱ្យប្រុសៗស្រាតទៀតទេ ដោយឱ្យបិទបាំងកេរ្តិ៍ខ្មាស់នឹងប្រណាត់ប៉ឹង ដែលចិនហៅថា កេនម៉ាន ហើយពួកម៉ាឡេហៅថា កំបាន១៤។ ពួកអ្នកមានគេប្រើក្រណាត់ប៉ាក់ រីឯអ្នកក្រគេប្រើក្រណាត់ប៉ាឌិប។
  15. ព្រះបាទ ស្រីមារៈ ជាស្ដេចសឹកដ៏ខ្លាំងពូកែ។ ព្រះអង្គបានធ្វើសង្គ្រាមតាមផ្លូវគោកផង តាមផ្លូវទឹកផង ហើយពង្រឹងអំណាច​របស់​ព្រះអង្គ​ លើ​ដែនដី​ភាគ​ខាង​ក្រោម ​”កម្ពុជាក្រោម​សព្វថ្ងៃ” លើភាគកណ្ដាលនៃទន្លេមេគង្គ ហើយរឹបដាក់ជាចំណុះនូវរដ្ឋតូចៗនៅ​ភាគខាង​ជើង ជ្រោយ​ម៉ាឡាយូ ដើម្បី​ត្រួត​ពិនិត្យ​លើ​ផ្លូវគោក និង​ទីសំចត​ទាំង​ឡាយ​ចន្លោះឈូងសមុទ្របឹងហ្គាល និងឈូងសមុទ្រសៀម។​ ព្រះអង្គ​ទ្រង់​សោយ​ទិវង្គត​ក្នុង​ពេល​ដែល​ទ្រង់​បំពេញ​បេសកកម្ម​នៅ​ប្រទេសម៉ាឡេស៊ី។ ក្មួយ​របស់ព្រះអង្គព្រះនាមហ្វានឆាន ​ប្រហែល​ជា​មាន​ព្រះនាម​ក្នុង​រាជ្យ​ថា ធរណិន្ទ្រវរ្ម័ន បាន​ជ្រែក​រាជ្យ​ដោយ​បាន​ធ្វើគត់​រាជទាយាទ គឺព្រះរាជបុត្រច្បងរបស់ព្រះបាទ ស្រីមារៈ ​ហើយ​ឡើង​សោយ​រាជ្យ​បាន​រយៈ​ពេល២០ឆ្នាំ។នៅក្នុងរាជ្យរបស់ព្រះអង្គ ព្រះអង្គបានរឹតចំណងការទូតជាមួយនឹងរាជវង្សឥណ្ឌាមុរុណ្ឌ។ នៅឆ្នាំ២៤៣ ​ព្រះអង្គបាន​បញ្ជូន​រាជ​ទូតទៅ​ប្រទេស​ចិន​ ដើម្បី​នាំ​ដង្វាយ​ជា​អ្នក​ភ្លេង​ និង​ផលិត​ផល​ផ្សេងៗ​ទៅ​ថ្វាយ​ស្ដេច​ក្រុង​ចិន​។ ​នៅ​ក្នុង​រាជ្យ​ព្រះអង្គ​ ហ្វានឆាន នេះ​ហើយ ​ដែល​គេ​បាន​សាង​សិលាចារិក​ខ្មែរ ដែល​ចាស់​ជាង​គេ​ជា​ភាសា​សំស្ក្រឹត ​ក្នុង​ដែន​សាមន្ត​រដ្ឋ​មួយ​របស់​អាណាចក្រ​នគរ​ភ្នំ។ សិលាចារិកនេះ ​ត្រូវ​បាន​គេ​រក​ឃើញ​នៅ​រមណីយ​ដ្ឋាន​វ៉ូកាញ់ ក្នុងតំបន់ញ៉ាត្រាង ប្រទេសវៀតណាមសព្វថ្ងៃនេះ។ប្រហែលនៅក្នុងឆ្នាំ២៥០ ព្រះអង្គ ហ្វានឆាន ត្រូវធ្វើគត់ដោយព្រះរាជបុត្រពៅរបស់ព្រះបាទ ស្រីមារៈ ដោយយកលេសថា​សងសឹក។​ មេទ័ព​​ម្នាក់​​របស់​​ព្រះអង្គ​ ​ហ្វានឆាន មានឈ្មោះថា អាសុចៃ ដែលតាមឯកសារចិន ថាឈ្មោះហ្វាន់ស៊ីយុន បានធ្វើគត់​រាជ​ទាយាទ ​គឺ​ព្រះរាជ​បុត្រ​​ពៅ​​របស់​​ព្រះបាទ​ ​ស្រីមារៈ​ វិញ ហើយ​ប្រកាស​ខ្លួន​ឡើង​សោយរាជ្យ​​ជា​កុរុងវ្នំ។​​សូមជម្រាបថា ព្រះបាទ ហ្វាន់ស៊ីយុន ជាព្រះរាជាដែលស្រឡាញ់សន្តិភាព ​ទ្រង់យក​ព្រះទ័យ​​ទុក​ដាក់​​នឹង​ព្រះរាជ​ភារកិច្ច​របស់​ព្រះអង្គ​យ៉ាង​ខ្លាំង។ ​ដើម្បី​រក្សាកិត្យានុភាព ព្រះអង្គ​បាន​ប្រើប្រាស់​ការ​ទូតច្រើន​ជាង​កម្លាំង​ទ័ព។​ ​ព្រះអង្គ​ទ្រង់​រក្សា​ចំណង​ទាក់​ទង​ជាប្រក្រតី​ជាមួយ​ព្រះរាជ​វាំង ​មុរុណ្ឌ នៃ​ប្រទេស​ឥណ្ឌា។ ពីឆ្នាំ២៦៨ ដល់ឆ្នាំ២៨៧ ព្រះអង្គបានបញ្ជូនរាជ​ទូត​ទៅ​ប្រទេស​ចិន​។ ក្រៅពីនោះ ​ជាមួយ​នឹង​អាណាចក្រ​ចាម្ប៉ា ​ដែល​ស្ថិត​នៅ​ភាគ​ខាង​កើត​នគរភ្នំ​ ព្រះ​អង្គបាន​រឹតចំណង​ទាក់​ទង​យ៉ាង​ជិត​ស្និទ្ធ​បំផុត ​រហូត​ដល់​គេ​អាច​ជឿបាន​ថា ​ប្រហែល​ជា​ព្រះអង្គ​បាន​ពង្រីក​អធិរាជ​ភាព​របស់​ព្រះអង្គ​លើប្រទេស​ចាម្ប៉ានោះថែមទៀតផង៕
នេះជាបញ្ជីឈ្មោះសង្រ្គាម នៅប្រទេចចិនបុរាណ សម័យ​ សាមកុក Three Kingdoms period (220–280 AD)  Year(s) Event Brief description
  • 221–222 Battle of Xiaoting / Battle of Yiling Wu defeats Shu.
  • 222–225 Cao Pi's invasions of Eastern Wu Wei attacks Wu three times.
  • 224 Incident at Guangling
  • 225 Zhuge Liang's Southern Campaign Shu pacifies its southern borders and compels the Nanman tribes into submission.
  • 227–228 Xincheng Rebellion Wei general Sima Yi suppresses a revolt by Meng Da.
  • 228–234 Zhuge Liang's Northern Expeditions Shu chancellor Zhuge Liang leads six campaigns to attack Wei but makes no significant territorial gains.
  • 228 Battle of Shiting Wu defeats Wei.
  • 228 Battle of Jieting Wei defeats Shu.
  • 234 Battle of Wuzhang Plains Shu chancellor Zhuge Liang dies during a stalemate. Shu forces retreat.
  • 238 Sima Yi's Liaodong campaign Wei general Sima Yi suppresses a revolt by Gongsun Yuan in Liaodong (northeastern China).
  • 244 Battle of Xingshi Shu repels a Wei invasion.
  • 244–245 Goguryeo–Wei War Wei defeats Goguryeo.
  • 247–262 Jiang Wei's Northern Expeditions Shu general Jiang Wei leads nine campaigns to attack Wei but makes no significant territorial gains.
  • 251–258 Three Rebellions in Shouchun Wei suppresses three consecutive revolts in Shouchun.
  • 252 Battle of Dongxing Wu defeats Wei.
  • 263 Conquest of Shu by Wei Wei conquers Shu.

No comments:

Post a Comment